İçeriğe atla

Mao Dun

Mao Dun

Mao Dun ya da Mao Tun, asıl adı Shen Dehong (4 Temmuz 1896; Qingzhen, Zhejiang - 27 Mart 1981; Pekin, Çin), Çinli yayın yönetmeni ve yazar. 1949-1965 arasında Çin kültür bakanı. Çoğu eleştirmen tarafından cumhuriyet döneminin en önemli gerçekçi romancısı sayılır.

Yaşamı

1916'da parasızlık yüzünden öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. Şanghay'da Commercial Press'te düzeltmen olarak çalıştı. Kısa sürede çevirmenliğe ve yayın yönetmenliğine yükseldi. 1920'de başka genç Çinli yazarlarla birlikte 11 yıldır yayımlanan Xiaoshua yuebao'ın (Öykü Dergisi) denetimini ele geçirdi. Bu grup dergide köklü değişikliklere giderek yeni bir edebiyat anlayışı geliştirmeye başladı. Yayın yönetmeni seçilen Shen bu görevi 1923'e değin sürdürdü.

Shen 1926'da Kuomintang Merkezi Yürütme Komitesi'nin propaganda bölümü sekreteri olarak Kuzey Seferi'ne katıldı. Kuomintang'ın sol kanadıyla Çin Komünist Partisi arasındaki ilişkilerin bozulması üzerine hastalığını öne sürerek Guling'e kaçtı. Ertesi yıl üç kısa roman yazdı. Bu romanları, Çincede "çelişki" anlamına gelen Mao Dun lakabını kullanarak bir üçleme biçiminde Shi (1930; Tutulma) adıyla yayımladı. Kuzey Seferi'ne katılan bir gencin yaşamını konu alan yapıt hemen büyük bir başarı kazandı. Yapıt parlak psikolojik gerçekçiliği nedeniyle birçok Batılı eleştirmence Mao Dun'un başyapıtı sayılırsa da Çinli Marksist eleştirmenlerce "küçük burjuva" olarak nitelenerek ağır suçlamalara hedef oldu. Daha sonra yazdığı Ziye (1933; Geceyarısı) ise toplumsal gerçekçiliği nedeniyle Çinli Marksist eleştirmenlerce övülürken Batılı eleştirmenlerce Shi'den daha önemsiz bulundu.

Mao Dun 1930'da Solcu Yazarlar Birliği'nin kurucuları arasında yer aldı. İkinci Çin-Japon Savaşı sırasında (1937-45) sol çizgideki edebi etkinliklerini sürdürerek iki edebiyat dergisi kurdu ve bunların yönetimi üstlendi. 1949'da sosyalist yönetimin kurulmasından sonra çeşitli edebiyat ve kültür etkinliklerine katıldıysa da roman yazmayı bıraktı. 1949'da kültür bakanı oldu, ama bu görevinden 1964'te uzaklaştırıldı. 1970'lerde Çin Yazarlar Birliği'nin başkan yardımcısı oldu ve bir çocuk edebiyat dergisini yönetti. 1978'de Çin Komünist Partisi'nde yeniden etkin görevler üstlendi.[1]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek</span> Tayvanın ilk devlet başkanı

Çan Kay Şek, Çin doğumlu Tayvanlı asker ve siyasetçi.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kültür Devrimi</span> Çinde var olmuş ekin çalışması

Büyük Proleter Kültür Devrimi ya da kısaca Kültür Devrimi, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Mao Zedong'un iktidardaki son 10 yılı içinde (1966-1976) Çin Devrimi'nin ruhunu yeniden canlandırmak için başlattığı hareket.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çu Enlay</span>

Çu Enlay, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) önderlerinden. 1949-1976 arasında başbakanlık, 1949-1958 arasında dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Devrimi'nde büyük rol oynamış, daha sonra da Çin'in Afrika ve Asya ülkelerinin önderliğini üstlenmesine yönelik katkılarıyla da tanınmıştır. Müzakereciliği ve ayrıntıları kavramada gösterdiği sınırsız yetenekle 20. yüzyılın en büyük siyaset adamlarınan biri olarak sivrilmiş, parti içi temizliklerden her seferinde önderlik konumunu koruyarak çıkmayı başarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ai Qing</span>

Ai Qing, Jiang Haicheng olarak da tanınır. 1957'de sağcı olmakla suçlanmasına değin çeşitli edebi ve siyasal görevlerde bulunmuş, Mao Zedong'un öğretilerine bağlı Çinli şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Ye Jianying</span>

Ye Jianying, 1970'lerde ve 1980'lerde önemli yönetim görevlerinde bulunan Çinli asker ve devlet adamı.

Dörtlü Çete 1960'larda ve 1970'lerin başında yapılan Çin Kültür Devrimi sırasında belirlenen politikaların sürdürülmesinden yana olan grubun önderlerine sonradan verilen ad. Bu önderler Mao Zedong'un karısı Jiang Qing, Wang Hongwen, Zhang Chunqiao ve Yao Wenyuan idi.

<span class="mw-page-title-main">Lu Sin</span> Çinli yazar, şair, eleştirmen ve çevirmen (1881–1936)

Lu Sin, 20. yüzyıl Çin edebiyatının en önemli temsilcilerinden olan Çinli yazar, şair, eleştirmen ve çevirmendir. Zhou Zhangshou adıyla doğmuş olup, daha sonra Zhou Shuren adını kullanmaya başlamış ve yazılarında da Lu Sin takma adını kullanmıştır. Adı Türkçede Lu Sin'in yanı sıra Lu Sun ve Lu Şün olarak da kullanılır. Sol görüşe yakın olan Lu Sin, Çin Komünist Partisi'ne ise hiçbir zaman üye olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mo Yan</span>

Guan Moye (Mo Yan) (doğum 17 Şubat 1955), Çinli yazardır. Gerçek adı Guan Moye'dir fakat eserlerinde Çince "Dilsiz" manasına gelen Mo Yan mahlasını kullanır. "Sürekli sansürlenen ve eserleri korsan yollarla çoğaltılan Çinli yazarlar arasında en meşhuru" diye bilinir. Batı dünyasında Kızıl Darı Tarlaları filmine konu olan romanı ile bilinir. Çin'in Franz Kafka'sı ya da Joseph Haller'i olarak gösterilir. İsveç Akademisi'nin "som med hallucinatorisk realism förenar saga, historia och samtid - who with hallucinatory realism merges folk tales, history and the contemporary", yani "sanrısal gerçekçilikle halk hikâyelerini, tarihi ve şimdiyi kaynaştırma"daki ustalığına yaptığı atıfla 2012 Nobel Edebiyat Ödülüne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Mao Anying</span> Mao Zedongun Kore Savaşında ölen oğlu (1922-1950)

Mao Anying, Çin Devrimi lideri Mao Zedong'un Kore Savaşı sırasında savaşırken bir hava saldırısı sonucu hayatını kaybeden oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl siyasi üs</span>

Kızıl siyasi üs, Mao Zedong'un ortaya attığı, şehir merkezlerine uzak kırsal bölgelerde köylüleri örgütleme yoluyla kurulan komün köylerin genel kapitalist rejime baskısını ifade eden terimdir. 1949 yılında gerçekleşen Çin Komünist Devrimi'nin ardından Marksist literatüre girmiştir. "Kızıl" ifadesi sosyalizmi sembolize etmesinden ileri gelir.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

<i>Ulusun Kuruluş Töreni</i>

Ulusun Kuruluş Töreni, Çinli ressam Dong Xiwen'in 1953 yılında tamamladığı yağlı boya resim. Mao Zedong ile diğer Komünist Parti yetkililerin 1 Ekim 1949 tarihinde Tiananmen Meydanı'nda Çin'in kuruluşunu ilan etmesini betimler. Sosyalist gerçekçiliğin belirgin bir örneği olan bu resim, resmi Çin sanatının en ünlü eserlerinden biridir. Resim defalarca revize edildi ve resmedildiği liderler iktidardan düşüp daha sonra rehabilitasyona girdikçe, daha da fazla değişiklik yapmak için resmin reprodüksiyonu yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Seyfeddin Azizi</span>

Saifuddin Azizi, Seypidin Azizi, Saif al-Dīn ʿAzīz, Saifuding Aizezi ve Saifuding olarak da bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin ilk başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sheng Shicai</span>

Sheng Shicai, 1933-1944 yılları arasında Sincan eyaletini yöneten bir Çinli siyasetçi ve savaş ağası.