İçeriğe atla

Manyetostratigrafi

Manyetostratigrafi, tortul ve volkanik dizilerin tarihlenebilmesi için kullanılan bir jeofizik korelasyon tekniğidir. Yöntem, bölüm boyunca ölçülen aralıklara yönelik örnekler toplayarak çalışır. Numuneler onların karakteristik mıknatıslanmarı (ChRM), bir tabakasının oluşumundan Dünya'nın manyetik alanının kutuplarını belirlemek için, analiz edilir. Bunun mümkün olmasının sebebi, Volkanik akımları thermomanent manyetizasyon kazanmaktadır ve sedimanlar oluşumu sırasında kalıcı çökelme mıknatıslanmasına uğrar ve her ikisi de Dünya'nın alanının yönünü yansıtan mıknatıslanmalardır.

Tekniği

Kayaların ölçülebilir manyetik özellikleri stratigrafiksel olarak değişir ve onlar topluca manyetostratigrafik birimler (magnetozones) olarak bilinen stratigrafik birimlerin ilgili ama farklı türleri için temel olabilir. Stratigrafik çalışmalarında en yararlı manyetik özellik, Dünya'nın manyetik alanının polarite tersliğinin yol açtığı, kayaların kalıcı mıknatıslanma yönünde değişimdir. Stratigrafik dizisi kaydedilen manyetik kutup yönü ile manyetik polariteye karakterize birimler halinde dizisinin alt bölümü için temel olarak da kullanılabilir. Bu tür birimler "manyetostratigrafik polaritesi birimleri" veya "chrons" denir.[1]

Antik manyetik alanlar, bugünün alanına (Coğrafi Kuzey Kutbu yakınlarında Manyetik Kuzey Kutbu) benzer odaklı ise tabakalar normal polarite halinde saklı kalır. Veriler, Manyetik Kuzey Kutbunun, Coğrafi Güney Kutbu yakınında olduğunu gösteriyorsa, tabakalar ters kutuplaşmalar gösterir.

Örnekleme prosedürleri

Odaklı Paleomanyetik numuneler ya kaya çekirdek matkabı kullanarak alanından toplanır ya da el örnekleri gibi (topakları kaya yüzünü kırık) toplanır. Örnekleme hataları dışında ortalama için, numunenin en az üçer tanesi, her örnek sitesinden alınmaktadır. Stratigrafik bölüm içinde örnek sitelerin aralığı, birikimi oranı ve bölümün yaşına bağlıdır. Manyetik tanelerin depolanması sırasında ortamın alanını yönlendirmek ince ve daha olasıdır, çünkü tortul tabakalarda, tercih edilen litolojiler olan, çamurtaşı, kiltaşı ve çok ince taneli silttaşı vardır.[1]

Analitik prosedürler

Numuneler ilk doğal mıknatıslanmayı (NRM) elde etmek için doğal hallerinde analiz edilmektedir. Doğal mıknatıslanma, daha sonra stabil manyetik bileşenini ortaya çıkarmak için, termal ya da alternatif alan temizleme teknikleri kullanılarak kademeli bir şekilde uzağa ayrılır.

Bir sitedeki, tüm örneklerin manyetik yönelimleri, daha sonradan karşılaştırılır ve bunların ortalama manyetik kutupluluk yönü istatistik olarak, en yaygın şekilde Fisher istatistiğiyle veya ön yükleme ile belirlenir. Her istatistiksel ortalama  anlamlılığı değerlendirilir. İstatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit bu sitelerdeki sanal Jeomanyetik Polonyalılar enlemleri tahsil edildiği de stratigrafik seviyesine karşı çizilmiştir. Bu veriler daha sonra siyahın, normal polariteyi ve beyazın, ters kutbu işaret ettiği standart siyah ve beyaz manyetostratigrafik sütunlara soyutlanır ve kaydedilir.

İlişkisi ve yaşı

Jeomanyetik kutupsallık ileri Senozoik'te

Bir tabaka polaritesi yalnızca normal veya ters olabilir, çünkü oranındaki farklılıklar hangi biriken tortu, belirli bir polarite bölgenin kalınlığı bir alanda diğerine değişebilir neden olabilir. Bu, farklı stratigrafik bölümler arasında benzeri kutuplulukların bölgeleri ilişkilendirmek için nasıl sorununu sunar. bir izotopik yaş her bölüm toplanan gereken en az karışıklığı önlemek için. sediment, bu genellikle volkanik kül tabakalarının elde edilir. Bu mümkün olmazsa, bir izotop yaşları yerde korelasyon edilmiş bir biyostratigrafik olaya bir polarite kravat olabilir. Bağımsız izotop yaş veya yaş yardımıyla, yerel manyetostratigrafik sütun Küresel Manyetik Kutup Zaman Ölçeği (GMPTS) ile ilişkilidir.[2]

GMPTS gösterilen her ters yaşı nispeten iyi bilinen olduğundan, korelasyon stratigrafik bölümü aracılığıyla çok sayıda zaman çizgileri kurar. Bu yaşlar fosiller, tortul kayaçlar vb. bileşimindeki değişikliklere, çökelme ortamındaki değişikliklere, onlar da faylar, hendekler ve uyumsuzluklar gibi çapraz kesme yaşlandırdık olarak kayalara özellikler için nispeten kesin tarih sağlar.

Tortu birikim oranları

Belki de bu verilerin en güçlü uygulama tortu birikmiş hızını belirlemektir. Bu (milyonlarca yıl içinde) her ters yaşını vs (metre cinsinden) tersine bulundu edildiği stratigrafik seviyede komplo gerçekleştirilir. Bu (milyon yıl başına kilometre aynıdır) genellikle yılda milimetre cinsinden yeniden yazılarak milyon yıl başına metre hızı sağlar.[1]

Bu veriler ayrıca havza çökme oranları modellemek için kullanılır. Havza dolduran katmanların altında bir hidrokarbon kaynak kaya derinliğini bilmeden nesil pencere ve hidrokarbon göç geçti kaynak kaya başladığı yaşı hesaplanmasını sağlar. Kesişen yakalama yapılarının yaşları genellikle manyetostratigrafik verilerden tespit edilebilir, çünkü bu yaştan bir karşılaştırma bir oyun belirli bir tuzak muhtemel olup olmadığının kendi belirlenmesinde rezervuar jeologların yardımcı olmaktadırlar.[3]

Manyetotostratigrafi tarafından ortaya sedimantasyon hızı değişiklikler genellikle iklimsel faktörler birine veya yakındaki ya da uzak dağ tektonik gelişmelere ilişkin edilir. Bu yorumu güçlendirmek için kanıt sıklıkla bölümde kayaların bileşiminde ince değişiklikleri arayarak bulunabilir. Kumtaşı bileşiminde değişiklikler genellikle bu tür yorumlamalarda kullanılır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c Butler 1992, Chapter 9
  2. ^ Opdyke & Channell 1996, Chapter 5
  3. ^ Reynolds 2002
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çöl</span> Çok az yağışın gerçekleştiği arazi alanı

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Stratigrafi</span> Kaya katmanlarının ve oluşumlarının incelenmesi

Stratigrafi, katmanbilim ya da tabakabilim. Yerkabuğunun kısımları olarak ele alınan tabakalı kayaların formasyonlardan, bileşimlerden, istiflenmelerden ve korelasyonlarından söz açan jeoloji koludur. Bir alan veya bölgedeki kayaların nitelik, kalınlık, istiflenme, yaş ve korelasyon yönlerinden ele alan tasvirci jeoloji bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Jeokronoloji</span> kayaların kendisinde bulunan imzaları kullanarak kaya, fosil ve sediman yaşını belirleme bilimi

Jeokronoloji, kayaların kendisinde bulunan imzaları kullanarak kaya, fosil ve sediman yaşını belirleme bilimidir. Mutlak jeokronoloji radyoaktif izotoplarla gerçekleştirilebilirken, göreceli jeokronoloji paleomanyetizma ve kararlı izotop oranları gibi araçlarla sağlanır. Birden fazla jeokronolojik göstergeleri birleştirerek, geri kazanılan yaşın hassasiyeti geliştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Mıknatıs</span> manyetik alan üreten nesne veya malzeme

Mıknatıs ya da demirkapan, manyetik alan üreten nesne veya malzemedir. Demir, nikel, kobalt gibi bazı metalleri çeker, bakır ve alüminyum gibi bazı metallere ve metal olmayan malzemelere etki etmez.

<span class="mw-page-title-main">Kayaç</span> doğal olarak oluşan mineral agregası

Kayaç, çeşitli minerallerin veya mineral ve taş parçacıklarının bir araya gelmesinden ya da bir mineralin çok miktarda birikmesinden meydana gelen katı birikintilerdir. Kayaç terimi eski Türkçede sahre, yeni Türkçede külte ve yabancı dillerdeki rock, roche, gestein sözcükleri karşılığı kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tortul kayaçlar</span>

Üç ana kayaç türünden biri olan tortul kayaçlar, yeryüzünde en çok görülen kayaç türüdür. Dünya'nın yüzeyinin yaklaşık yüzde 75'ini yerkabuğunun ise yaklaşık yüzde 8'ini kaplarlar. Bu kayaçlar genellikle tabakalı olarak bulunurlar ve içerisinde organizma kalıntıları (fosil) bulundururlar. Sarkıt ve dikitler bu kayaçların oluşturduğu jeolojik yapılara örneklerdir. Tortul kayaçların büyük bir kısmı dış etmenler tarafından yeryüzünün aşındırılmasıyla meydana gelen çeşitli büyüklükteki unsurların (sediman) taşınarak çukur sahalara biriktirilmesi sonucu oluşmuşlardır. Bu olaya genel anlamda tortullaşma denir. Biriken unsurlar önceleri boşluklu gevşek bir yapıya sahiptirler. Fakat zamanla sıkışıp sertleşirler. Bir birikme sahasında, sonradan biriken unsurlar öncekiler üzerinde birikerek ağırlıkları vasıtasıyla basınç yaparlar. Bu basınç sonucu unsurlar, aralarındaki boşlukların küçülmesi ve büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla sıkışır ve sertleşirler. Tortul depoların veya kayaçların oluştukları ortamlar yerden yere farklılık gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Başkalaşım kayaçları</span> Isı ve basınca maruz kalan kaya

Başkalaşım kayaçları ya da metamorfik kayaçlar, magmatik ve tortul kayaçların çeşitli etkilerle değişime uğraması sonucu oluşurlar. Mermer, başkalaşım kayaçlarına bir örnek olarak verilebilir. Gnays, elmas ve şist de bu kayaçlara verilebilecek diğer örneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Magmatik kayaçlar</span> Magmanın yeryüzüne çıkarken soğumasıyla meydana gelen kayaçlardır.

Magmatik kayaçlar, magmanın yükselerek yer kabuğunun içerisine girip veya yeryüzüne ulaşıp soğuyarak katılaşması sonucu oluşan kayaç türüdür. Üç ana kaya türünden biridir, diğerleri tortul ve metamorfiktir. Magmatik kaya magma veya lavın soğutulması ve katılaşmasıyla oluşur. Magmatik kayaçlar çok çeşitli jeolojik ortamlarda meydana gelir: kalkanlar, platformlar, orojenler, havzalar, büyük magmatik bölgeler, genişletilmiş kabuk ve okyanus kabuğu. (Resim1) Magmatik kayaçlar temel olarak silikat minerallerinden oluşmuşlardır. Magmanın bileşimi temel bazı elementlerin dağılımını yansıtsa da oranları değişmekte ve bu da belli başlı magma tiplerinin oluşmasına neden olur.

Paleoklimatoloji, doğrudan ölçümlerin alınmadığı iklimlerin incelenmesidir. Araçsal kayıtlar Dünya tarihinin yalnızca küçük bir bölümünü kapsadığından, eski iklimin yeniden inşası, doğal çeşitliliği ve mevcut iklimin evrimini anlamak için önemlidir. Paleoklimatoloji, kayalar, tortular, sondaj delikleri, buz tabakaları, ağaç halkaları, içinde korunmuş verileri elde etmek için Dünya ve yaşam bilimlerinden çeşitli PROXY yöntemlerini kullanır. Vekilleri tarihlendirme teknikleriyle birleştirilen bu paleoiklim kayıtları, Dünya atmosferinin geçmiş durumlarını belirlemek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kıta kayması</span> Kıtaların bir zamanlar parçalanan ve şimdi yavaşça birbirinden uzaklaşan büyük bir kara alanı olduğu kuramı

Kıta Kayması Teorisi, 1912'de Alman meteorolog Alfred Wegener tarafından ortaya konulmuş olan ve kıtaların hareket halinde olduğunu ve bugünkü durumunu böylece aldığını öne süren bir teoridir. Kıta kayması, kıtaların birbirlerine ve okyanus havzalarına göre girmiş olduğu büyük ölçekli yatay hareketlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Biyostratigrafi</span> fosilleri kullanarak kaya tabakalarının yaşlarını belirleyen stratigrafi

Biyostratigrafi, içerdiği fosil topluluklarını kullanarak kaya katmanlarının göreceli yaşlarını ilişkilendirmeye ve atamaya odaklanan yer katmanlarını inceleyen yerbilimi kolu nun dalıdır. Yaşlandırmanın birincil amacı, belirli bir olgunluğu olduğunu gösteren bir korelasyon olduğunu ufuk bir jeoloji bölümündeki farklı bölümünde bir ufuk olarak aynı zaman dilimini temsil eder. Bu tabakaların içindeki fosiller yararlıdır. tortuların yerel varyasyonlarına, tamamen farklı bakabilirsiniz tortul ortamda. Örneğin, bir bölüm kil ve marnlardan oluşurken diğerinde daha kireçli kireçtaşları olabilir. Bununla birlikte, kaydedilen fosil türleri benzeriyor ise, iki çökeltinin de aynı zamanda ortaya çıkması muhtemeldir. İdeal olarak, bu fosiller, temel biyostratigrafi birimlerini oluşturdukları için biyozonların tanımlanmasına yardımcı olmak ve her bölümde bulunan fosil türlerine dayalı jeolojik zaman periyotlarını tanımlamak için kullanılır.

Fasiyes, belirgin bir yer sürecini ve depolanma ortamını yansıtan çökel paketlerinin özelliklerinin genel ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Kayrak</span> ince taneli, yapraklanmış, homojen, zayıf metamorfik kayaç

Kayrak ya da arduvaz, dam taşı, kayağan taşı, kolayca ince yapraklar halinde ayrılabilen ya da yarılabilen ince taneli ve killi, mikalı, kloritli, kuvarslı, kara, gök ve kül rengi olabilen başkalaşım kayasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer manyetik rezonans spektroskopisi</span> atom çekirdeğinin belirli manyetik özelliklerini kullanan bir araştırma tekniği

Nükleer manyetik rezonans spektroskopisi, yaygın bilinen adıyla NMR spektroskopisi, atom çekirdeğinin belirli manyetik özelliklerini kullanan bir araştırma tekniğidir. İçerisindeki atomların ya da moleküllerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini belirler. NMR spektroskopisi nükleer manyetik rezonans olgusuna dayanmaktadır ve içerisindeki atomun ya da molekülün yapısı, dinamiği, reaksiyon durumu ve molekülün kimyasal çevresi hakkında detaylandırılmış bilgi sağlar. Molekül içerisindeki bir atomun atom içi manyetik alanı, rezonans frekansını değiştirdiği için molekülün elektronik yapısının detaylarına erişimi sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan jeolojisi</span>

Azerbaycan'ın arazisi, Kafkasya arazisinin tamamı gibi, Alplerin kıvrımlı kuşağına ait olup karmaşık tektonik yapıya sahiptir. Azerbaycan Cumhuriyeti arazisinde son 13-15 bin yıl içinde yer alan jeolojik ve jeomorfolojik süreçler, iklim şartları ve denizin toplu olarak gerilemesi eşsiz yer şekillerini oluşturmuştur. Kayaçların yaşı, Alt Pliyosenden başlayarak çağdaş döneme kadar tüm zamanlarda insanların dikkatini çekmiştir. Azerbaycan arazisinde en eski kayaçlar, Alt Paleozoik, karmaşık metamorfik şistler çökelimidir. Azerbaycan Cumhuriyetinin arazisi paleontolojik ve mineralojik anıtlarla zengindir. Volkanik-magmatik ve tortul kökenli, paleontolojik koşulları yansıtan zaman ve mekân içinde değişen faktörler, aynı zamanda doğal zenginlikler bu kayaçların yaşını belirlemek için imkân sağlamaktadır. Kabuk içeren sapkın kayalar, onların Kretase ve Kretase sonrası dönemleri için yaşlarının tarihini belirlemeye yardımcı oluyor.

Elektromanyetizmada geçirgenlik, bir maddenin kendi içinde manyetik alan oluşabilmesini destekleyen bir ölçüdür. Bu yüzden, bir malzemenin mıknatıslanma derecesi, uygulanan manyetik alana olan cevabıdır. Manyetik geçirgenlik tipik olarak Yunan harfi µ ile gösterilir. Bu terim 1885 yılında Oliver Heaviside tarafından icat edildi. Manyetik geçirgenliğin tersi manyetik dirençtir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın manyetik alanı</span> bilimsel terim

Dünya'nın manyetik alanı, diğer adıyla jeomanyetik alan, Dünya'dan uzaya doğru uzanan manyetik alandır. Dünya'dan çıkan manyetik alan, Güneş'ten gelen yüklü parçacıklardan oluşan Güneş rüzgarlarıyla buluşur. Manyetik alanın büyüklüğü, Dünya yüzeyinde 25 ve 65 microtesla arasıdır. Kabaca bakarsak, bu alan, Dünya'nın dönüş eksenini baz alarak, yaklaşık 10 derece kaymış bir manyetik dipoldur. Diğer bir deyişle, düz bir dikdörtgen mıknatısın, yine aynı açıyla Dünya'nın merkezine konması gibidir. Kuzey jeomanyetik kutup, Grönland'ın yakınlarında kuzey yarımkürede olan kutup, aslında manyetik olarak Dünya'nın manyetik alanının güney kutbudur ve Güney jeomanyetik kutup da manyetik alanın kuzey kutbudur. Çubuk mıknatıslardan farklı olarak, Dünya'nın manyetik alanı zamanla değişir çünkü bu manyetik alan, Dünya'nın dönüş hareketinden meydana gelir.

Manyetik kutup değişimi, bir gezegenin manyetik alanındaki bir değişkendir; bu nedenle, coğrafik kuzey ve coğrafik güney aynı kalırken, manyetik kuzey ve manyetik güney pozisyonları değişir. Yeryüzündeki toprak alanı, manyetik alanın yönünün mevcut yön ile aynı olduğu normal polarite dönemleri ile manyetik alanın tam tersi olduğu ters polarite dönemleri arasında değişir. Bu periyotlara kron denir. Kronların zaman aralıkları rastgele dağıtılır ve çoğunun 0,1 ila 1 milyon yıl arasında değiştiği görülür. Sonuncusu olan Brunhes-Matuyama kutup değişimi, 780.000 yıl önce gerçekleşti ve bir insan ömrü ya da boyunca çok hızlı bir şekilde gerçekleşmiş olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Jeolojik yapı</span>

Jeolojik yapı ya da jeolojik formasyon doğal yollarla oluşan yeryüzü şekilleri ve yapılardır. Belirli oranda kaya içerirler.

<span class="mw-page-title-main">Jeolojik kayıt</span>

Stratigrafi, paleontoloji ve diğer doğa bilimlerindeki jeolojik kayıt, kaya katmanlarının tüm katmanlarına atıfta bulunur. Diğer bir deyişle,volkanizma veya ayrışma kırıntılarından Türetilen tortunun birikmesiyle ortaya çıkan tortular. Bu, tüm fosil içeriğini ve Dünya'nın tarihi hakkında sağladığı bilgileri içerir: geçmiş iklimi, coğrafyası, jeolojisi ve yüzeyindeki yaşamın evrimi. Süperpozisyon yasasına göre tortul ve volkanik kaya katmanları üst üste çökelmiştir. Magmatik kayaçlar tarafından girilebilen ve tektonik olaylarla bozulabilen katılaşmış (yetkin) bir kaya sütunu haline gelmek için zamanla sertleşirler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.