Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.
I. Haile Selassie ; Amharca ha.ɪlɜ sɨlːase ;
Habeş Eyaleti, Kızıldeniz kıyısındaki bir Osmanlı Devleti eyaleti. Eyalet, Afrika'daki Massawa, Hergigo, Sevakin ve onların iç bölgelerini kapsamıştır. Ardından Zeila ve batı Somaliland eyalete katılmıştır. Eyalet bugünkü Eritre ve Cibuti'nin tamamıyla Somali ve Etiyopya'nın kuzey bölgelerini kapsıyordu.
II. İtalya-Habeşistan Savaşı veya II. İtalya-Etiyopya Savaşı, 1935 - 1936 yılları arasında İtalya Krallığı ile Etiyopya İmparatorluğu arasında meydana gelen ve Etiyopya'nın İtalyan yönetimi altına girmesiyle sonuçlanan savaş. I. İtalya-Habeşistan Savaşı'nda yenilgiye uğrayan İtalya Krallığı'nın Etiyopya'yı sömürgeleştirmek için ikinci girişimi olmuştur. Genellikle II. Dünya Savaşı'nı hazırlayan olaylardan biri olarak değerlendirilen bu savaş, Milletler Cemiyeti'nin, büyük güçler tarafından desteklenmedikçe kararlarını uygulatma gücüne sahip olmadığını göstermiştir.
Adowa Muharebesi, I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında 1 Mart 1896'da Orta Etiyopya'nın kuzeyinde bulunan Adowa'da Kral II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu ile İtalyan kuvvetleri arasında geçen çarpışmadır. Etiyopya'nın kazandığı zafer İtalyanların Afrika'da Fransa ya da İngiliz imparatorluklarına benzer bir imparatorluk kurma girişimlerini engellemiş ve Fransızlara Atlas Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar yayılma umudu vermiştir. 19. yüzyılın sonuna doğru, Avrupa ülkelerinin Berlin Konferansı'nda Afrika'nın neredeyse tamamını paylaştığında; sadece Etiyopya ve Liberya bağımsızlığını koruyabilmiştir. Adowa Muharebesi Pan-Afrikanizmin sembolü haline gelmiş ve Etiyopya'nın bağımsızlığını II. İtalya-Habeşistan Savaşı'na kadar korumuştur.
Eritre Bağımsızlık Savaşı 1 Eylül 1961'de başlayıp, Eritre'nin bağımsızlık tarihi olan 29 Mayıs 1991'e kadar 30 yıl boyunca devam etmiş bir savaştır. Savaş, Etiyopya hükûmeti ve Eritreli özerkçilikçiler arasında çıkmıştır. Bu 30 yıllık savaş içerisinde, 1972 - 1974 ve 1980 - 1981 yılları arasında Eritre'yi temsil eden Eritre Halk Cephesi ve Eritre Liberal Cephesi arasında Eritre İç Savaşı yaşanmıştır. 1974 - 1992 yılları arasında ise Etiyopya İç Savaşı yaşanmıştır.
Etiyopya, etnik kökene dayalı 9 yönetim bölgesine ayrılmıştır. Bu bölgelerin yerel ismi kilildir.. Bu bölgelerden ayrı 2 özel yönetimli şehir bölgesi de yönetim bölgeleri içinde sayılır. Bu 11 bölge şunlardır:
- Addis Ababa*
- Afar
- Amhara
- Benishangul-Gumuz
- Dire Dawa*
- Gambela
- Harari
- Oromia
- Somali
- Güney Ulusları ve Halkları Bölgesi
- Tigray
Oromia Bölgesi, Etiyopya'nın Amhara bölgesinde, çoğunlukla Oromo halkının yaşadığı bir idari bölgedir. Başkenti Kemise'dir.
Haile Mariam Desalegne, 2010 yılından beri Dışişleri Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı olarak Etiyopya hükûmetinde görev yapmış Etiyopyalı siyasetçi. Başbakan Meles Zenawi'nin 20 Ağustos 2012'de ölümünden sonrası geçici olarak başbakan olan Desalegne, 2015 yılında gerçekleştirilen seçimler sonucu resmen başbakan olarak makama gelmiş ve bu görevi istifa ettiği 2018 yılına kadar sürdürmüştür. Etiyopya tarihinde hükûmetin ilk Protestan Hristiyan (Pentay) başbakanıdır.
V. Iyasu, ayrıca Lij Iyasu olarak bilinir 1913 ile 1916 yılları arasında Etiyopya'nın tac giymemiş imparatoru. Vaftiz ismi Kifle Yaqob'dur. Tac giymediği için genellikle Lij Iyasu olarak adlandırılır, Lij unvanı "çocuk" olarak tercüme edilir ve gencin asil kandan geldiğini göstermesine hizmet eder.
Eritre-Etiyopya Savaşı, Mayıs 1998-Haziran 2000 tarihleri arasında Etiyopya ve Eritre arasında sınır anlaşmazlıklarından dolayı meydana gelen bir savaştır. Eritre ve Etiyopya savaşa yüzlerce milyon dolar harcamış ve çatışmalar sonucu binlerce kayıp verilmesine karşın yalnızca küçük sınır değişiklikleri ile sonuçlanmıştır.
Aksum Krallığı, Günümüzde kuzey Etiyopya ve Eritre'de Tigray Bölgesi'nde yer alan kadim krallıktır. Aksum imparatorlar, güçlü krallıklardı ve kendilerini kralların kralı, Aksum, Himyar, Raydan, Saba, Salhen, Tsiyamo, Beca ve Kuş'un kralı haline getirdiler. Aksumitler tarafından yönetim M.S. 100 ile M.S. 940 yılları arasındaydı. Siyaset, Aksum kentinde yoğunlaşmıştı ve M.Ö. 4. yüzyılda ön-Aksumit Demir Çağı döneminden başlayarak büyüdü, M.S. 1. yüzyılda öne çıktı. Aksum, Roma İmparatorluğu ile Kadim Hindistan arasındaki ticari rotada önemli bir oyuncu oldu. Aksumit hükümdarlarının kendi Aksumit para birimlerini bastırmaları azalan Kuş Krallığı üzerindeki hegemonyalarını belirlemeleri yanında ticareti de kolaylaştırdı. Ayrıca Arap Yarımadası'ndaki krallık siyasetine düzenli olarak müdahil oldular ve nihayetinde bölge üzerindeki yönetimi Himyar Krallığı'nın fethi ile genişlettiler. Maniheizm peygamberi Mani Aksum'u Pers, Roma ve Çin yanında zamanının dört büyük gücünden biri olarak görüyordu.
Türkiye-Etiyopya ilişkileri. Etiyopya ilk kez 1959'da Ankara'ya büyükelçilik açtı ama 1976'da ekonomik sebeplerden ötürü elçilik kapatıldı. Daha sonra büyükelçilik 2006 yılında tekrar aktif hale geldi. İlişkiler Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar dayanır. Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk Sahra Altı konsolosluğu 1910-1912 yılları arasında Harar'da açılmıştır. Daha sonra 1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti Addis Ababa'ya büyükelçilik açmıştır. Türkiye, Etiyopya'da büyükelçilik açan 6. devlettir. Bugün iki ülke arasında ekonomik ve siyasi açıdan oldukça iyidir.
Abba Bahrey 16. yüzyılda yaşamış Etiyopyalı bir keşiş, tarihçi ve ethnograf. Bahrey 1593 yılında tamamladığı "Galla'nın tarihi" adlı eseri ile bilinir. Bu eserde Oromo halkını ve bu halkların 16. yüzyıldaki göçlerini konu edinir. Bahrey'in bu kısa eseri Oromo halkının tarihi açısından günümüze ulaşan tek kaynaktır. Manuel de Almeida Etiyopya tarihini yazdığı eserinde Bahrey'in aktardığı bilgilerin çok ciddi bir kısmını almıştır Keza Etiyopya tarihçisi Hiob Ludolf da Oromo halkı hakkında edindiği bilgilerin çoğunu Baltazar Téllez tarafından yayınlanan Almeida'nın eserinin kısa versiyonundan almıştır.
Bu makale COVID-19 pandemisinin Etiyopya'daki etkilerini belgelemektedir.
Fikre Selassie Wogderess, Etiyopyalı siyasetçi.
Etiyopya-İrlanda ilişkileri, Etiyopya ve İrlanda arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke arasında 1994'te diplomatik ilişkiler kuruldu. Aynı yıl İrlanda Addis Ababa'da bir büyükelçilik açtı. Etiyopya'nın Dublin'de bir büyükelçiliği vardır.
Etiyopya Geçici Askerî Hükûmeti veya Derg, 1974-1987 yılları arasında Etiyopya'yı yöneten askerî cunta idi.
Etiyopya Ulusal Savunma Kuvvetleri, Etiyopya'nın silahlı kuvvetleridir. Savunma kuvvetleri, kara ve hava kuvvetlerinden oluşmakta olup başkomutanlık görevi başbakan tarafından yerine getirilir.
Tana Gölü, Etiyopya'daki en büyük göl ve Mavi Nil'in kaynağıdır. Kuzeybatı Etiyopya Yaylası'ndaki Amhara Bölgesi'nde bulunan göl, yaklaşık 84 km uzunluğunda ve 66 km genişliğinde, maksimum derinliği 15 metre, ve yüksekliği 1788 metredir. Tana Gölü; Gilgel Abay, Reb ve Gumara nehirleri tarafından beslenir. Yüzey alanı, mevsime ve yağışa bağlı olarak 3.000-3.500 km2 arasında değişir. Göl seviyesi, gölün Mavi Nil'e boşaldığı kontrol savağının yapımından bu yana düzenlenmiştir. Bu, Mavi Nil Şelalesi'ne ve hidroelektrik santraline giden akışı kontrol eder.
