Manuel Zelaya

Manuel Zelaya
Honduras Devlet Başkanı
Görev süresi 27 Ocak 2006 - 28 Haziran 2009
Başkan Yardımcısı	Elvin Ernesto Santos Arístides Mejía
Yerine geldiği	Ricardo Maduro
Yerine gelen	Roberto Micheletti (geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum	20 Eylül 1952 (72 yaşında) Catacamas, Honduras
Partisi	Honduras Liberal Partisi
Evlilik(ler)	Xiomara Castro de Zelaya

José Manuel Zelaya Rosales ya da sıkça kullanılan kısaltmasıyla Mel Zelaya (d. 20 Eylül 1952), Honduraslı bir iş insanı ve politikacıdır. 27 Kasım 2005'te Honduras devlet başkanı olarak seçildi ve 27 Haziran 2006'da yeminle göreve başladı. Kendisi zengin bir iş insanının oğlu olup liseden sonra koleje devam etmiştir. Babasının Mel lakabını miras almıştır. Zelaya çiftlik işleriyle, tomrukçuluk ve kereste ticaret işleriyle uğraştı.^[1]

Zelaya'nın, Halkın Siyasi Katılımı Kanununa dayanarak bağlayıcı olmayan bir anket yapılmasını istemesini uluslararası medya bir referandum olarak algılayınca ülke bir politik krize ve sonrasında ise bir askeri darbeye sürüklendi. Bu anketin amacı halkın anayasa yapacak bir kurucu meclis hakkında görüşlerini almaktı. Honduras Yüksek Mahkemesi, ülkenin başsavcısı ve yüksek seçim kurulu bu karara karşı çıktılar. Kongre ise bu arada Zelaya'nın partisi de dahil olmak üzere onu nasıl suçlayabileceklerini tartışmaya başladı. İlk olarak Honduras'ın başkenti Tegucigalpa halk yoklamasını anayasaya aykırı ilan etti. Hâlbuki bu Zelaya muhalefetinin iddia ettiği gibi bir devlet şeklini, başkanlık süresini, tekrar seçilmeyi düzenleyen "bağlayıcı" bir referandum değil sadece bir halk yoklamasıydı. Honduras Hukuku bu konudaki anayasa maddelerinin değiştirilmesini yasaklamıştır fakat anayasada kurucu meclisin yapısı ve yeni bir anayasa yapımı ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır. Bu halk yoklamasında Zelaya halka 2009 kasım seçimlerinde kurucu meclis oluşturulmasını içeren dördüncü bir sandık konulup konulmaması hakkındaki fikirlerini soracaktı. Bu dördüncü sandığın konulup konulmaması kongrede 2/3 oy ile kabul edilmesine bağlı idi. O da bu durumu mahkemeye sunmak istedi fakat mahkeme dava sürecine onu katmadı.

Zelaya istemeden de olsa mahkemenin yapılacak halk oylamasının bir danışma olduğunu belirten PCM-005-2009, PCM-019-2009 ve PCM-027-2009 sayılı kararnamelerinin iptaline boyun eğdi. Ancak mahkeme PCM-020-2009 sayılı kararnamesine dokunmadı. Bu kararname yönetimin, 'Halkın Siyasal Katılımı' kanununun 5. maddesiyle korunan, bağlayıcı olmayan bir anket yaptığını belirtiyordu. Bu sebeple Zelaya makemeyi yasaları değiştirmek ve anayasa ihlalinden suçladı. Asıl kriz mahkemenin güçler ayrılığı ilkesini bozması ve Honduras ordusu generali Romeo Vásquez Velásquez'e anket araçlarını dağıttırmamasını emretmesiyle büyüdü. General malzemelerin dağıtımını reddedince Zelaya onun görevine son verdiğini açıkladı. Daha sonra general olayı yüksek mahkemeye taşıdı. Birkaç gün sonra Zelaya 26 Haziran'da PCM-020-2009 sayılı kararnameyi çıkarttı. 28 Haziran'da Zelaya ordu tarafından Kosta Rika'ya sürüldü. Yerine kongre başkanı Roberto Micheletti geçti.

• İngilizce Vikipedi'deki Manuel Zelaya maddesinin 29 Haziran 2009 tarihli sürümü
• Q&A: Crisis in Honduras6 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, 29 Haziran 2009, erişim tarihi: 29 Haziran 2009. (İngilizce)
• Tekrar aday olmak istedi, ordu darbe yaptı, Radikal, 29 Haziran 2009, erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
• Honduras'ta kaos büyüyor 17 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Star, 29 Haziran 2009, erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
• Ordu, Başkan'ı yaka paça ülkeden attı, Vatan, 28 Haziran 2009, erişim tarihi: 29 Haziran 2009.