Manuel şanzıman veya düz vites, motorlu taşıtlarda kullanılan bir şanzıman türü. Genellikle sürücü tarafından kontrol edilen bir debriyaj ve vites kolundan oluşur. Otomobillerde debriyaj ayak, vites ise elle kumanda edilirken motosikletlerde debriyaj el, vites ise ayakla kumanda edilir.
Bisiklet ya da popüler olmayan eski adıyla velespit, motorsuz veya elektrik motorlu, iki veya üç tekerlekli, pedallı, insan gücü ile ilerleyen bir ulaşım aracıdır. 19. yüzyıl sonlarında bisiklet anlamında Arapça derrâce sözcüğünün kullanıldığı da belirtilmektedir. Halk dilinde bisiklet anlamında demirat, teker, yelatı gibi sözcüklerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bisikletin eş anlamlısı olarak ise çiftteker ve çalınga sözcükleri bulunmaktadır. Ulaşım ve eğlencenin yanı sıra bisiklet sporunda da kullanılır. BMX, Dağ bisikleti, şehir (hibrit) bisikleti, tandem, tur bisikleti, yol bisikleti gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır.
Bayerische Motoren Werke AG genellikle anılan kısaltmasıyla BMW, 1916 yılında kurulan Alman otomobil, motosiklet, motor ve bisiklet üreticisidir. BMW ayrıca, Mini ve Rolls-Royce, otomobil şirketlerinin sahibidir. Çalışan sayısı 120.726'dır. 2020 cirosu 98 milyar 998 milyon euro'dur, aynı yıl 2.494.451 araç üretmiştir. Bu üretimin 2.028.841 adedi BMW markası altındadır. Ayrıca aynı yıl motosiklet üretimi 169.272 adettir. Sadece motor sporlarına özel BMW M'i de bünyesinde bulundurur.
4 tekerlekten çekiş veya 4x4, klasik sistemlerde otomobiller ya ön aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek veya arka aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek beraber tahrik olurken bu sistemde yolun koşullarına ve ihtiyaca bağlı olarak ön ve arka aks üzerinde bulunan 4 tekerlekte birlikte aynı anda ve çoğu kez aynı güç oranlarında harekete geçirilirler. Başka bir ifadeyle aracın motor gücü 4 tekere birden iletilmektedir.
Debriyaj, motorla vites kutusu arasındaki irtibatı keserek vites değiştirme olanağı sağlayan güç aktarma organlarından biridir.
Otomatik şanzıman veya otomatik vites, motorlu aracı sürerken belli bir motor devir hızı için, tekerleklerin devir hızının kademeli olarak, motor gücünü ileten dişlileri değiştirerek yükseltilmesi ya da alçaltılması işleminde sürücünün işini kolaylaştıran bir mekanizmadır.
Şanzıman veya vites kutusu, baskı balata (kavrama) yolu ile motordan aldığı hareketi istenilen tork değerinde şaft veya diferansiyele ileten aktarma organıdır.
Drift veya yanlama, aslında bir sürüş tekniğidir ve otomobil sporları arasında, motor sporları içerisinde anılır. Drift, gerçek anlamda bir motor sporudur. Drift sporunda viraja, arkadan kayma açısının öne göre daha fazla olması ve sürücünün virajın açısına göre aracını ayarlaması sonucu oluşan; viraj içerisinde ilerleyerek, gerektiğinde direksiyona ters kontralar vererek araç sürme tekniğidir.
Mitsubishi ASX ya da diğer adıyla Mitsubishi RVR, Japon üretici Mitsubishi'nin üretmekte olduğu Compact Crossover SUV sınıfındaki otomobildir.
Selespeed, Alfa Romeo modellerinde kullanılmış olan bir robotize manuel şanzımandır. Magneti Marelli tasarımı olan sistem, daha önce Ferrari F355 modelinde de kullanılmıştır. Aston Martin Vanquish de bu sistemin üzerine geliştirilmiş bir robotize manuel şanzıman kullanır.
Sürekli değişken oranlı şanzıman (CVT), vites oranlarının sürekli değiştiği bir otomatik şanzımandır. CVT şanzımanlar sabit vites oranlarına sahip diğer mekanik şanzımanlardan farklıdır. "Sonsuz şanzıman" olarak da bilinir.
Yarı otomatik şanzıman, vitesleri bir debriyaj pedalına basma ihtiyacı olmadan değiştiren bir şanzımandır. Sürücüden veya bir bilgisayardan gelen komutla vites değişimlerini gerçekleştirmek için elektronik sensörler, pnömatik, işlemciler ve aktüatörler kullanır. Bu, vitesin değiştirilmeden önce sürücünün basması gereken bir debriyaj pedalı ihtiyacını ortadan kaldırır çünkü debriyajın kendisi, hızlı, düzgün vites değişimleri için gereken zamanlamayı ve torku senkronize edebilen elektronik cihazlarla çalıştırılır.
Getrag F28/6, Getrag tarafından üretilen ve C20LET 2.0L Turbo Opel Calibra'da kullanılan bir manuel şanzımandır.
Ön seçici şanzıman, 1930'larda binek ve yarış otomobillerinde, 1940-1960 arası otobüslerde ve 1930'lardan 1970'lere kadar zırhlı araçlarda kullanılan bir manuel şanzıman türüdür. Bir ön seçici vites kutusunun belirleyici özelliği, vites kolunun sürücünün bir sonraki vitesi "önceden seçmesine" izin vermesidir, sürücü istenen zamanda "vites değiştirme pedalına" basana kadar şanzıman mevcut viteste kalır.
Getrag F20 şanzıman, Vauxhall Astra DOHC 2.0i GTE 16 valf, Vauxhall Cavalier GSi 2000 16 valf DOHC ve Vauxhall Calibra 2.0i 16 valf DOHC dahil olmak üzere, Avrupa General Motors üretim hattındaki birçok araçta kullanıldı. Aşağıdaki özelliklere sahip 5 vitesli bir şanzımandı:
Paralel park, belirli doğrultuda park hâlinde bulunan taşıtlar ile aynı doğrultuya getirerek, temel sürüş teknikleri, dikkat ve konsantrasyon, şekil fark etme, hafıza ve göz-el-ayak koordinasyonu gibi nitelikler ile kullanılmakta olan araç park biçimi.
Heel and toe, virajda kaymayı ve hızı kontrol altında tutmak için yapılan ileri sürüş tekniğinin adıdır. Büyük çoğunlukla performanslı sürüşlerde kullanılır. Vites geçişlerinde motor - şanzıman devrini dengelemek, devri yüksek tutmak, turbonun gecikmesini azaltmak, virajdan hızlı çıkış yapmak gibi birden fazla işleve sahiptir. Viraj alırken tekerlek kontrolünde özellikle arkadan itişli araçlarda arkadan kaymayı önlemek için kullanılır. İngilizcede topuk ve parmak uçları anlamına gelmektedir.
Volvo I-Shift, Volvo'nun yan kuruluşu Volvo Powertrain AB tarafından Volvo Trucks ve Volvo Buses için geliştirilen, 12 ileri ve 4 geri vitesli otomatikleştirilmiş bir manuel şanzımandır. 2001'de kamyonlar ve daha sonra 2004'te otobüsler için kullanılabilir hale geldi.
MultiMode manuel şanzıman, Toyota tarafından sunulan bir tür otomatikleştirilmiş manuel şanzımandır. Sabit mıknatıslı motorlarla çalıştırılan bilgisayar kontrollü kavramaya sahip geleneksel bir manuel şanzıman kullanır. MultiMode manuel şanzıman Avrupa'da Aygo, Yaris, Corolla, Corolla Verso, Mark X ve Auris'te bulunmaktadır ve Toyota tarafından Kuzey Amerika pazarında sunulan MultiMode otomatik şanzıman ile karıştırılmamalıdır.
Easytronic şanzıman, bazı Opel ve Vauxhall otomobillerinde kullanılmış bir tür transaks tabanlı otomatikleştirilmiş manuel şanzıman veya vites kutusunun Opel tarafından isimlendirilmiş ticari adıdır.
Otomatikleştirilmiş manuel şanzıman (AMT), motorlu taşıtlara yönelik bir şanzıman türüdür. Esasen, debriyajı ve/veya vites değiştirmek için otomatik aktüatör ile donatılmış geleneksel bir manuel şanzımandır.