İçeriğe atla

Manolo

La maja y los embozados, Goya

Manololar (İspanyolca, kısaltılmış olarak majo, kadınlar için maja), on dokuzuncu yüzyılın başlarından itibaren Madrid sanat dünyası içerisinde yer alan, katıksız ve kibar Kastilya aksanıyla İspanyolca konuşan, özenli kıyafetleri ile dikkat çeken insanlara verilen isimdir. Manoloların kadınlarına maya (maja), erkeklerine ise majo denmektedir.[1] Manolo kelimesi İspanyolca bir isim olan "Manuel"'in değiştirilmesi sonucunda oluşturulmuştur. Genellikle toplumun alt tabakalarından gelmelerine rağmen tarz sahibi, enerji dolu, her zaman iyi göründüklerine emin olan insanlardı.[2] Kendilerini aristokrat gibi göstermek için büyük çaba harcayan manoloları bir süre sonra gerçek aristokratlar da taklit etmeye başladılar.[2] Fransa'nın İspanya büyükelçisi J.-F. de Bourgoing gezi notlarına 1788 yılında mayalarla ilgili şunları yazdı:

Öte yandan mayalar küstahlık içinde gibiydiler. Tutumlarındaki hovardalık davranışlarından, hareketlerinden ve ifadelerinden belli oluyordu. Bu insanlar hafifmeşrep görünüyorlardı. Açık saçık kıyafetlere büründüklerinde beğeninin yaratacağı her türlü sıfat onlara yakıştırılabilirdi. Fakat, onları izleyen herhangi biri, mayalardan birine pek de özenli olmayan bir teklifle gitmeye kalkarsa (örneğin seks), bu isteğini sanki bir rahibeye iletmiş gibi tepki görürdü. Onların bu yapmacık arsız tavırları dokunaklı bir cazibeden öte değildi.[3][4]

Romantizm akımının Avrupa'ya yayılmasının ardından popüler olacak olan oryantalizmin cinsiyetçi ve ırkçı bakış açısına karşılık mayaların sanatta kullanılması sadece erotik bulunuyordu.[5]

İspanyol aristokrat kadınları da maya kılığına girmekten hoşlanıyorlardı.[6] On dokuzuncu yüzyıla ait bu alt kültürün, kıyafet ve yaşam stilinin zengin İspanyol kadınlarınca taklit edilmesine mayayizm dendi.[7] Bu kadınların eşleri de majo kılığında resmedildiler. Fakat erkekler eşlerine göre daha özgür olduklarından konuya daha az ilgi gösteriyorlardı. Mayalar, İspanyol kadınlarının on sekizinci yüzyıldaki özgürlük mücadelelerinde kullandıkları araçlardan biri oldu. Bu savaşlarında kadınlar kendilerini engellemeden daha özgürce konuşmaya, ilgilendikleri konular hakkında tartışmaya, eski adetleri ve düşünce tarzlarını yıkmaya başladılar. Örneğin, eteğin ayakkabıları örtmesi ve kadın ayakkabılarının görünmemesi kuralı bu dönemde yıkıldı. İspanyol ressam Francisco Goya da yaptığı portrelerde kadınları daha kısa etek boyuyla çizdi. Mayayizm, aristokrasi ile yerleşmiş olan sabit fikirlerin ve ahlakçı tabuların yıkılmasında büyük rol oynadı.[5]

Galeri

Kaynakça

  • Crow, Thomas. The Tensions of Enlightenment: Goya. Nineteenth Century Art: A Critical History, Hazırlayan: Stephen Eisenman, Thomas Crow ve John Goodman, London: Thames and Hudson, 1994.
  • Hagen, Rose-Marie; Hagen, Rainer (2003), Francisco Goya, Almanya: Taschen, ISBN 3-8228-1823-2 
  • Mahon, Alice (2005), Eroticism & Art, Oxford University Press, ISBN 0-19-280187-2 

Notlar

  1. ^ Farthing, Stephen. Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Resim. Caretta Yayıncılık. Sayfa 260. ISBN 975-92722-9-6
  2. ^ a b Crow, sayfa 83.
  3. ^ Crow, sayfa 83-84.
  4. ^ Mahon 2005, s. 43
  5. ^ a b Crow, sayfa 84.
  6. ^ Hagen & Hagen 2003, s. 45
  7. ^ Mahon 2005, s. 42

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fârâbî</span> Türk filozof, bilim adamı

Fârâbî, 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim insanıdır. Aynı zamanda gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Maya uygarlığı</span> Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biri (y. 250–1700)

Maya uygarlığı, Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan Mezoamerika bölgesinde hüküm sürmüştür. Meksika'nın güneydoğusunda beş devlet kurmuş Mayalar, tarihleri boyunca yüzlerce lehçe üretmişlerdir ve bu lehçelerden bazıları günümüzde hâlen konuşulan 21-44 Maya dilinin oluşumunu sağlamıştır. Bu uygarlık MÖ 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, MS 3. yüzyılda altın çağına adım atmış, kent-devletlerinin siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü MS 900'e dek, geniş bir alanda varlığını sürdürmüş ve İspanyol işgaliyle de sona erme sürecine girmiştir. Maya uygarlığı birçok bakımdan sona ermişse de, yaygın inanışın aksine Mayalar yok olmamışlardır, hâlen bu ülkelerde yaşamakta ve Maya dillerinden bazılarını konuşmaktadırlar.

Édouard Manet, Fransız ressam. 19. yüzyılda modern hayatı konu alan resimler yapmaya başlamış ilk ressamlardandır. Manet, gerçekçilik akımından izlenimciliğe geçişte önemli bir rol oynadı. İlk dönem başyapıtlarından Kırda Öğle Yemeği ve Olympia, kendisinden genç ressamlara esin kaynağı oldu. Daha sonraki yıllarda ise o ressamlar izlenimciliğin en önemli isimleri oldular. Günümüzde, bu iki resim, modern sanatın başlangıcı kabul edilir.

<i>Olympia</i> (tablo) Fransız ressam Édouard Manetnin tablosu

Olympia, Fransız ressam Édouard Manet'nin 1863 yılında tamamladığı tablosudur. Gerçekçilik akımının bir örneği olan eser, şu anda Paris'teki Orsay Müzesinde sergilenmektedir.

<i>3 Mayıs 1808</i> İspanyol ressam Francisco Goyanın tablosu

3 Mayıs 1808 ya da Madrid'de 3 Mayıs 1808, İspanyol ressam Francisco Goya'nın 1814 yılında tamamladığı tablosudur. Eser şu anda, Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenmektedir. Goya bu çalışmayı, Fransızların 1808'de Madrid'i işgali sırasında, Napolyon'un ordularına direnen İspanyolların anısına çizdi. Bu direniş aynı zamanda Yarımada Savaşı'nın tetikleyicisiydi. İspanyol ressamın, aynı boyutlardaki eş çalışması 2 Mayıs 1808 de tıpkı bu tablo gibi İspanya'nın geçici hükûmeti tarafından, Goya'nın önerisi ile, ressama ısmarlandı. Goya, Aragonca yazdığı bir mektupta bu tabloları yapma amacını şöyle açıkladı:

<i>Bir Köpek</i> resim

Bir Köpek ya da kısaca Köpek, İspanyol ressam Francisco de Goya'nın 1819 yılında aldığı evin duvarlarına dekorasyon amaçlı çizdiği Kara Resimler'den biri. Goya'nın bu çalışması evin üst katında, kapı girişinin sol tarafında yer alıyordu.

<i>Aynadaki Venüs</i> Diego Velázquez tablosu

Aynadaki Venüs, İspanyol Altın Çağı'nın önde gelen ressamlarından Diego Velázquez'in (1599–1660) tablosu. Eser Londra'daki Ulusal Galeri'de sergilenmektedir. Velázquez bu tabloyu 1647 ile 1651 yılları arasında tamamlamıştır.

<i>Giyinik Maya</i>

Giyinik Maya veya Giyinik Maja İspanyol ressam Francisco Goya'nın 1802 ile 1805 yılları arasında çizdiği tahmin edilen tablo. 95 cm uzunluğunda 188 cm genişliğinde olan tablo uzun yıllar boyunca San Fernando Sanat Akademisi'nde kaldıktan sonra 1910 yılında Prado Müzesi'nin koleksiyonuna alındı.

<i>Çıplak Maya</i> İspanyol ressam Francisco de Goyanın 1790 ile 1800 yılları arasında tamamladığı tahmin edilen tablosu

Çıplak Maya ya da Çıplak Maja, İspanyol ressam Francisco de Goya'nın 1790 ile 1800 yılları arasında tamamladığı tahmin edilen tablosudur. Eser şu anda Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenmektedir. Ressam bu tabloyu, İspanyol engizisyonunun çıplak kadın resimlerinin yapılmasını yasakladığı bir dönemde, İspanya başbakanı Manuel de Godoy'un isteği üzerine yaptı. Resim, Godoy'un koleksiyonuna 12 Kasım 1800 tarihinde katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Goyescas</span>

Goyescas, İspanyol besteci Enrique Granados'un 1915 yılında bestelediği tek perdelik operasıdır. Granados'un yine kendisine ait aynı isimli ve 1911 tarihli piyano suitinden çeşitli melodileri kullandığı bu operanın özgün İspanyolca librettosu Fernando Periquet y Zuaznabar tarafından yazıldı. Eser ilk olarak 1916 yılında New York'taki Metropolitan Operası'nda sahnelendi.

Maja şu anlamlara gelebilir:

<i>Balkondaki Mayalar</i>

Balkondaki Mayalar ya da Balkondaki Majalar, İspanyol ressam Francisco Goya'nın 1808 - 1812 yılları arasında çizdiği yağlı boya tablosu. Eser, şu anda özel bir koleksiyondadır.

<i>Balkon</i> (tablo)

Balkon, Fransız ressam Édouard Manet'nin 1868 - 1869 yıllarında yaptığı yağlı boya tablosu. Eser, şu anda Paris'teki Musée d'Orsay'da sergilenmektedir. Ressam, tabloyu ilk olarak 1869'daki Paris Salonu'nda sergilendi. Balkon o sene Salon'da sergilenen iki Manet tablosundan biriydi. Manet'nin sergilenmek üzere seçilen diğer resmi Atölyede Öğle Yemeği olmuştu. Tablonun sol tarafında oturarak poz vermiş olan model, ressam Berthe Morisot idi. Morisot daha sonraki yıllarda Manet'nin erkek kardeşi ile evlenerek aileye girdi.

<i>Victorine Meurent İspanyol Kıyafetleri İçinde</i>

Victorine Meurent İspanyol Kıyafetleri İçinde ya da Miss V. İspanyol Kıyafetleri İçinde, Fransız ressam Édouard Manet'nin 1862 yılında tamamladığı tablosu. Eser, 1863 yılında açılan Reddedilenler Salonu'nda ressamın diğer iki eseri Kırda Öğle Yemeği ve Majo Kıyafetleri İçindeki Genç Adam ile birlikte sergilendi. Tablodaki model, Manet'nin uzun yıllar boyunca favori ressam modeli olan Victorine Meurent'dir.

<i>Ölümün Zaferi</i>

Ölümün Zaferi, Flaman ressam Pieter Brueghel tarafından çizilmiş bir tablodur. Yaklaşık 1562'de, ahşap üzerine yağlı boya ile çizilmiştir. 117 x 162 cm boyutlarındaki tablo Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenmektedir.

<i>Kırda Öğle Yemeği</i> Fransız ressam Édouard Manetnin tablosu

Kırda Öğle Yemeği ya da Kırda Piknik Fransız ressam Édouard Manet'nin 1862 - 1863 yılları arasında tamamladığı tablosudur. Eser, şu anda Paris'teki Orsay Müzesi'nde sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yoğurt</span> Sütün bakteriyel fermantasyonu ile elde edilen besin

Yoğurt, besin değeri yüksek, laktik asit fermantasyonu sonucunda elde edilen ve canlı laktik asit bakterileri içeren fermente bir süt ürünüdür. Lactobacillus bulgaricus ve streptococcus thermophilus sütten yoğurt yapmak için kullanılan birkaç bakteri türünden biridir. Ek olarak, diğer lactobacillus ve bifidobakteriler bazen yoğurdun kültürü sırasında veya sonrasında eklenir. Yoğurt katı veya sıvı (içme) kıvamında, şekerli, ekşi tatlarında, meyveli, sebzeli, çikolatalı, vanilyalı ve başka tatlarda mevcuttur. Bunun dışında da yoğurdun çeşitleri bulunmaktadır. Örneğin; süzme yoğurt yaygın olarak meze yapımında kullanılmaktadır. Yoğurt ile yapılan pek çok yemek ve içecek türü vardır, ayran, cacık ve keş bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yuki Soykırımı</span>

Yuki Soykırımı, Kuzeybatı Kaliforniya'da Round Valley vadisinde yaşayan Kaliforniya Kızılderililerinden avcı ve toplayıcı Yukilere karşı 1851–1910 yıllarında valilerin direktifleri doğrultusunda Beyaz Amerikalılar tarafından uygulanan Kızılderili soykırımı. 19. yüzyılın ikinci yarısında Kaliforniya'daki Avrupalı-Amerikalılar tarafından kendi özel çıkarlarını korumak ve geliştirmek için demokratik süreçleri ve mekanizmaları kullanarak yerli Kaliforniya Kızılderililerine karşı cinayet, tecavüz ve binlerce yerli Kızılderilinin köleleştirilmesi gibi araçlar kullanılarak kitlesel soykırım uygulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emilia Pardo Bazán</span>

Emilia Pardo-Bazán y de la Rúa-Figueroa ya da kısaca Emilia Pardo Bazán, kontes Pardo Bazán, İspanya'ya Natüralizm'i getiren İspanyol bir soylu ve aristokrat yazar, gazeteci, feminist, deneme yazarı, edebiyat eleştirmeni, şair, tiyatro yazarı, çevirmen, editör, profesör ve konuşmacıydı. Kadın hakları ve feminizm konusundaki fikirleriyle bir öncüydü. Kadınların eğitiminin temel bir gereksinim olduğunu belirterek bu hakkı talep etti ve her çalışmasının önemli bir bölümünü bu fikri savunmaya adadı. Edebi eserlerinin arasında en tanınmış olanlarından biri Ulloa Malikaneleri'dir («Los pazos de Ulloa») (1886).

<span class="mw-page-title-main">Tlayacapan</span>

Tlayacapan Orta Meksika'da Morelos eyaletinin kuzeydoğu kesiminde yer alan bir kasaba ve belediyenin adıdır. Eyalet başkenti Cuernavaca'nın 60 km doğusunda ve Mexico City'nin yaklaşık 1.5 saat güneyinde yer alır. 20. yüzyılda yaşam tarzı pek değişmemiş, nüfusunun %90'ı hala kısmen veya tamamen tarıma bağlı olan kırsal bir alandır. Kasabanın eski konakları, kiremit çatılı evleri ve taş döşeli sokakları var. Birçok dağ geçidi bölgeyi çaprazlar ve çok sayıda taş köprü ile geçilir.