İçeriğe atla

Manipuri mitolojisi

Ejderha Lordu Pakhangba'yı tasvir eden Kangleipak Antik Bayrağı
Kangla Sha, Kangla Kalesi, Manipur, Hindistan'daki ejderhalar

Kanglei mitolojisi veya Manipuri mitolojisi veya Meitei mitolojisi, başlangıçta Meitei halkı tarafından anlatılan ve Antik Meetei folklorunun bir türü tarafından anlatılan anlatı mitlerinin konnusudur. Kanglei mitolojisi, Meitei edebiyatı da dahil olmak üzere Manipur sanatının ve kültürünün temel özelliklerinden birini oluşturur.

Kaynak metinler

İnsanın mitolojik kökenine ilişkin bir Meitei el yazması

Antik Kangleipak krallığında (bugünkü Manipur) hem el yazmasından hem de sözlü folklordan kaynaklar vardır. Sözde el yazmaları, Meitei edebiyatının dini temaları ve tarihi olayları üzerine orijinal açıklamalar olan Puya (Meitei metinleri) olarak bilinir..

Tanrılar

Kanglei Meitei tanrıları, her zaman Kanglei Dünyasında eski zamanlardan beri var olan Meitei diniyle ilişkilendirilir. Geleneksel kültür ve folklor, Meitei halkı tarafından ilkel atalarından günümüze kadar miras kalmıştır.

Sanamahizmin sembolü

Mitolojideki başlıca tanrılar şunlardır:

  • Atiya Guru Sidaba : O, tüm evrenin Yaratıcı Tanrısıdır ve tüm canlı varlıkların tek besleyicisidir.[1]
  • Sanamahi : O, insanlığın ve evin Koruyucu Tanrısıdır. İnsanı Her Şeye Gücü Yeten figüründe yarattı.[2]
  • Pakhangba : O bir muhrip ve evrenin hükümdarı. Hem insan hem de yılan gibi bir figür üstlenebilir.[3]
  • Leimarel Sidabi : Yüce toprak ana tanrıçası ve yaratıcı Tanrı'nın eşidir.[4]
  • Emoinu : O zenginlik ve refah tanrıçasıdır. Efsane, onun başka bir ilahi biçim alan Leimarel'in birebir kopyası olduğunu söylüyor.

Bunlara ek olarak, mitoloji aynı zamanda çok sayıda tanrıyı ve efsanevi yaratıkları da açıklar. Kanglei Meitei efsanevi yaratıkları, hem PuYas hem de Meetei folklorunun geniş anlatılarında bulunur.

İnsanın kökeni

Kanglei Manipuri Mitolojiye göre, yedi klan vardır.

Klan isimleri Romalılaştırma
ꯃꯉꯥꯡ Mangang
ꯂꯨꯋꯥꯡ Luwang
ꯈꯨꯃꯟ Khuman
ꯑꯉꯣꯝ Angom
ꯃꯣꯢꯂꯥꯡ Moilang
ꯈꯥ ꯉꯥꯟꯄ Kha Nganpa
ꯁꯂꯥꯢ ꯂꯩꯁꯥꯡꯊꯦꯝ Salai Leishangthem

Moirang Enkarnasyonları

Lord Nongpok Ningthou ve eşi Tanrıça Panthoibi'nin eski Moirang krallığındaki yedi enkarnasyonunun efsanevi destansı masalları, Kanglei Meitei mitolojisinin en son ve en önemlisi olan Khamba Thoibi enkarnasyonunun ana özellikleridir. Sırasıyla Rab ve Leydi'nin enkarnasyonları aşağıdaki gibidir:

Erkek karakterler Romalılaştırma Kadın karakterler Romalılaştırma
ꯑꯀꯣꯡꯆꯥꯝꯄ Akongjamba ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ Phouoibi Lairembi
ꯍꯦꯟꯖꯨꯅꯍꯥ Henjunaha ꯂꯥꯢꯔꯧꯂꯦꯝꯕꯤ Lairoulembi
ꯈꯨꯌꯣꯜ ꯍꯥꯎꯕ Khuyol Haoba ꯌꯥꯢꯊꯤꯡ ꯀꯣꯅꯨ Yaithing Konu
ꯊꯥꯡꯖꯍꯟꯕ Thangjahanba ꯇꯣꯅꯨ ꯂꯥꯢꯖꯤꯡꯂꯦꯝꯕꯤ Tonu Laijinglembi
ꯈꯨꯕꯣꯝꯕ Khubomba ꯄꯤꯗꯣꯅꯨ Pidonu
ꯋꯥꯡꯂꯦꯟ ꯄꯨꯡꯇꯤꯡꯍꯩꯕ Wanglei Pudingheiba ꯁꯥꯠꯄ ꯆꯅꯨ ꯁꯤꯜꯍꯩꯕꯤ Satpa Chanu Silheibi
ꯈꯝꯕ Khamba ꯊꯣꯢꯕꯤ Thoibi

Karakterler

Kanglei Meitei mitolojisiyle ilişkili karakterlerin alfabetik sıraya göre listesi:

A

  • Atingkok Maru Sidaba

C

  • Chothe Thangwai Pakhangba

D

  • Meitei mitolojisindeki ejderhalar

E

  • Ereima

H

  • Hiyangthang Lairembi

I

  • Imoinu Ahongbi
  • Ipudhou Thangjing
  • Irai Leima

K

  • Kangla Sha
  • Keibu Keioiba
  • Koubru
  • Kounu

L

  • Lai Khutshangbi
  • Lainingthou Sanamahi
  • Leimarel Sidabi

M

  • Marjing
  • Meitei tanrıları

P

  • Pakhangba
  • Panthoibi
  • Poubi Lai

N

  • Nongpok Ningthou
  • Nongshaba
  • Nongthang Leima

S

  • Salailen Sidaba

T

  • Thongalel

U

  • Uçek Langmeidong
  • Umang Lai

W

  • Wangbren

Ayrıca bakınız

  • Meitei tanrıları
  • Meitei mitolojisindeki ejderhalar
  • Kategori: Kanglei mitolojisinin Tanrıları ve Tanrıçaları

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ejderha</span> efsanevi canavar

Ejderha, yarasa kanatlı, dikenli kuyruklu, derisi pullu, ağzından ateş saçan dev kertenkele ya da yılan biçimindeki efsanevi canavardır. Tarih öncesinin ejderhayı andıran dev sürüngenleri hakkında hiç bilgi yokken bile bu yaratıkların varlığına inanılırdı. Yunancadaki δράκων (drákōn) sözcüğü başlangıçta her türlü büyük yılan için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Roma mitolojisi</span> Antik Romada yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütünü

Roma mitolojisi, Antik Roma'da yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütününe verilen isimdir. Genelde iki ana bölümü olduğu düşünülür; ilk bölüm ki daha sonraları etkin olmuştur ve edebidir, genellikle Etrüsk mitolojisindeki öğelerin Romalılaştırılmış hallerinden meydana gelir, ikinci bölüm ise daha erken dönemlerde etkin olmuş olan ve daha çok kültik olan farklı uygulama ve inançlara sahip daha özerk bir bölümdür.

<span class="mw-page-title-main">Pers mitolojisi</span>

Pers mitolojisi, İran platosu ve onun sınır bölgeleri ile Karadeniz'den Hoten'e kadar uzanan Orta Asya bölgelerinde yaşamış ve birbirleriyle kültürel ve dilsel olarak ilişkili olan eski halkların inanç ve ibadet uygulamalarının bütününe verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Etrüsk mitolojisi</span> Etrüsklerin mitolojik yazın ve inançları ile birlikte yaptıkları dini adet ve uygulamalar

Etrüsk mitolojisi veya Etrüsk dini, Etrüsklerin mitolojik yazın ve inançları ile birlikte yaptıkları dini adet ve uygulamaların bütünüdür.

Romanya mitolojisi gerek Rumenlerin gerekse tarih boyunca Romanya bölgesinde yaşamış olan insanların mitolojik inançlarının bütününe verilen isimdir. Doğrudan Rumen mitolojisi olarak da anılabilir zira kapsadığı toplulukların büyük bir kısmı Rumenler tarafından bir şekilde ata olarak kabul edilmiştir. Aynı sebepten dolayı Romanya mitolojisi Roma ve İskandinav mitolojilerinden öğeler barındırır. Ayrıca antik Dacia ve Trakya tanrı ve tanrıçalarını da kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Aztek dini</span>

Aztek mitolojisi veya Aztek dini, Tolteklerin çöküşünün ardından 13-16. yüzyıllar arasında Meksika Vadisi'nde önemli bir uygarlık olarak ortaya çıkan Aztekler tarafından geliştirilmiş bir inanç, efsane ve gelenekler bütünüdür. 100'den fazla tanrısıyla çok tanrılı pantheona sahip sahip Aztek dini, gerek kendisinden eski gerekse kendisiyle eş zamanlı olarak aynı coğrafi bölgede ortaya çıkmış inançlar, mitler, kültürel ve kozmik imgelerden yoğun oranda etkilenmiştir. Ayrıca Aztek dini çok önemli ve sıkı bir mistik karaktere sahiptir ve liturjik açıdan çok gelişmiştir. Seremoniler ve ritüeller büyük bir titizlikle, belirli takvimleri çok sıkı bir şekilde takip ederek gerçekleştirilir ve dinî olduğu kadar siyasi ve toplumsal açıdan da önem arz ederdi. Ayrıca uzun yıllar boyunca kurgu eserlerinde yer almış antik ritüellerde insan kurban edilmesi anlayışı da Aztek inancında yer etmiş, ritüellerde gerçekten insan kurban edilmiştir.

Çin mitolojisi, Çin halk ve kültürünün biriktirdiği mitolojik ve efsanevi söylence, inanç ve tarih anlayışın bütününü tanımlar. Oxford'un Asya Mitolojisi Sözlüğü Çin mitolojisini tanımlarken şu ifadeye yer verir:

Çin mitolojisi, ..., tarih, efsane ve mitin bir karışımıdır.

İlahi varlıklar listesi dünya çapında çeşitli dini akımların, kültürlerin ve mitolojilerin konusu olan ilahi varlıklar hakkında bilgi vermek amacıyla oluşmuştur. Liste alfabetik sıraya göre dizilmektedir.

Hitit mitolojisi, Mezopotamya kaynaklarından esinlenmiş olmakla beraber, Hatti ve Hurri etkisinde de kalmıştır. Hititler, ele geçirdikleri bölgelerde tapınılan tanrı ve tanrıçalara gösterdikleri saygıdan ve onları yerel ölçekte de olsa tanımalarından dolayı "Bin Tanrılı Halk" adını almıştır.

Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini oluşturur. Bu tanrılar ve tanrıçalar Yaradılış Destanı, Tufan hikâyesi gibi edebî eserlerde açıkça belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aborijin mitolojisi</span>

Avustralya ve Tazmanya’ya 40 bin ile 60 bin yıl önce gelen ve günümüzde bile avcı toplayıcı olarak yaşayan Aborijinler, pek çok klan ve dil grubuna ayrıldığından bir bütün olarak Aborijin mitolojisinden söz etmek zordur. Buna rağmen sözlü geleneğe dayanan yaratılış ile insan-doğa ilişkisini açıklamaya yoğunlaşan söylence ve mitolojiler arasında benzerlikler bulmak mümkündür. Aborijinler yeryüzü üzerinde mevcut canlı ve cansız tüm varlıkları kutsal olarak kabul etmekte, ata totemi kültüne dayanan bir inanç sistemi geliştirmiş olup, Rüya Zamanı adını verdikleri bir dönemde ata ruhlarının yeryüzü üzerinde dolaşarak dağ, dere, göl, deniz, bitki, hayvan ve insanları yarattığına inanmaktadırlar. Aborijin mitolojisinde en önemli tanrısal varlık her şeyden ve atalardan önce var olduğuna inanılan ‘Her şeyin Babası’ olup, çeşitli kabilelerde Baiame, Biame’, ‘Nooralie’ ve Mungan Ngour bu ruhun oğlu ise ‘Daramulun’, ‘Gayundi’, ‘Gnawdenoorte’ ve ‘Tun-dun’ adlarıyla bilinmektedir. İnanışa göre Baiame hayvanları yarattıktan sonra önce erkek ardından kadını yaratırken diğer hayvanların şikayetlerini dikkate alarak mükemmelleştirmiş, insanların uyması gereken dini kuralları ve tören geleneklerini oluştururken, Aborijin dini törenlerinde özellikle inisiasyon sırasında kullanılan 'boğa gümbürtüsü' çalgısı tjuringa veya inma'yı da insana hediye etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Thor (Marvel Comics) yardımcı karakterleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Marvel Comics'in Cermen mitolojisinden uyarladığı Thor çizgi romanında birçok yardımcı karakter bulunmaktadır. Bu karakterlerin de çoğunun Cermen mitolojisi ve diğer mitolojilerden alınmış olduğu gibi Marvel'in kendi yarattığı kurgusal karakterleri de mevcuttur. Bu karakterler başta süper kahramanlar olmak üzere dünyalı insan ve mutantlardan Elf, Troll, Dev ve Ejderha gibi sihirli yaratıklara ve uzaylılardan tanrılar ve diğer kozmik varlıklara kadar çok geniş bir yelpazede yer almaktadır. Diğer Marvel kahramanları önemli karakterlerdir. En önemli karakterler Thor'un ailesi ve halkı olan Asgard tanrılarıdır. Ayrıca, bu çizgi romanda görünen mitolojik tanrılar arasında en önemli tanrılar da onlardır. Elf Faradei, Troll Ulik, Kara Elf Malekith gibi pek çok dost ve düşmanı da bu panteonla bağlantılı sihirli yaratıklardır. İkinci en önemli tanrı grubuysa Thor'un dostu Herkül'ün de mensubu olduğu Olympos tanrılarıdır. Vişnu, Manitu, Horus ve Leir gibi diğer panteonların tanrıları da sık sık bu çizgi romanda yer almıştır. Galactus, Celestialler,Eternaller gibi kozmik varlıklar ve Skrull, Kree, Korbinite gibi uzaylı ırklar da önemli yer tutar.

Gürcü mitolojisi, Hristiyanlık etkisinin görülmeye başladığı tarihten önceki Gürcülerin mitolojisini ifade eder. Gürcü mitleri ve efsaneleri esas olarak popüler masallarla günümüze ulaşmıştır. Bu efsanelerin çoğu, 3 ve 4. yüzyıllarda Gürcistan'ın Hristiyanlaşmasıyla dini efsanelerle kaynaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tibet mitolojisi</span>

Tibet mitolojisi, Tibet halkı tarafından aktarılan geleneksel ve dini hikâyelere atıfta bulunur. Tibet mitolojisi, esas olarak Tibet kültüründen kaynaklanan ulusal mitolojinin yanı sıra hem Tibet Budizmi hem de Bön Dininden gelen dini mitolojiden oluşur. Bu efsaneler genellikle sözlü olarak, ritüellerle veya heykeller veya mağara resimleri gibi geleneksel sanatlarla aktarılır. Ayrıca, tanrılardan ruhlara ve canavarlara kadar çeşitli farklı yaratıklar da Tibet mitolojisinde önemli bir rol oynamaktadır ve bu mitlerin bazıları ana akım Batı medyasına girmiştir, en dikkat çekici olanı ise İngilizce Abominable Snowman olarak bilinen Yeti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Breton mitolojisi</span>

Breton mitolojisi, Breton'da ortaya çıkan halkın açıklayıcı ve kahramanlık içeren masreton mitolojik hikâyerlerinden allarının mitolojisi veya külliyatidir. Bretonlar, en azından üçüncü yüzyıldan itibaren Breton'a yerleşmiş olan dar görüşlü Britonların torunlarıdır. İngilizler bu çağda zaten Hıristiyanlaştırılmışken, göçmen nüfus, Galler ve Cornwall'dakilere benzer şekilde eski bir Kelt mitosunu sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Su tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Su tanrısı, mitolojide suyla veya çeşitli su kütleleriyle ilişkilendirilen bir tanrıdır. Su tanrıları mitolojilerde yaygındır ve genellikle denizin, okyanusun veya büyük bir nehrin daha çok olduğu medeniyetler arasında daha önemlidir. Su tanrılarına ibadet etmenin bir diğer önemli odak noktası, kaynaklar veya kutsal kuyulardır.

<span class="mw-page-title-main">Ağaç tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bir ağaç tanrısı veya ağaç ruhu, bir ağaçla ilgili bir doğa tanrısıdır. Bu tür tanrılar birçok mitolojide mevcuttur. Genellikle genç bir kadın olarak temsil edilirler, genellikle eski doğurganlık ve ağaca tapınma kültüne bağlanırlar. Ağaç tanrıların statüsü ve formu bölgelere göre değişir. Peri, hayalet ve ruh olarak görülebilirler.

Dünya tanrıçası Dünya'nın kişiselleştirilmesidir. Dünya tanrıçaları genellikle yeraltı dünyasının "kitonik " tanrıları ile ilişkilendirilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.