İçeriğe atla

Mangıstav (il)

Mangistav Eyaleti
Маңғыстау облысы
Eyalet
Mangistav Eyaleti arması
Arma
Mangistav Eyaleti'nin Kazakistan'daki konumu
Mangistav Eyaleti'nin Kazakistan'daki konumu
Ülke Kazakistan
BaşkentAktav
İdare
 • AkimSerikbay Turımov
Yüzölçümü
 • Toplam165,642 km²
Nüfus
 (2021)[1]
 • Toplam736.795
 • Yoğunluk4.4/km²
Zaman dilimiUTC+05.00
Posta kodu
130000
Alan kodu+7 (729)
ISO 3166 koduKZ-MAN

Mangıstav Eyaleti (KazakçaМаңғыстау облысы / Mañğıstaw oblısı), Kazakistan'da bir eyalettir. Merkezi 154.500 (2004 sayımlarına göre) nüfuslu Aktav'dır. Bütün Mangistav eyaleti nüfusu 373.400'dür.

Coğrafya

Ülkenin güneybatısında yer alır ve Mangışlak Yarımadası'nı da içine alır. Hazar kıyılarında uzun kıyıları vardır. Türkmenistan ve Özbekistan'a sınırları vardır. Mangıstav iki Kazak eyaletine de komşudur: Atırau Eyaleti ve Aktöbe Eyaleti. Eyalet 165.600 km² yüzölçümüne sahiptir. Sovyetler Birliği günlerinde petrol mühendislerce bulunmuş ve işlenmiştir. Bunun neticesinde burada sanayi gelişmiştir. Ayrıca Aktav şehrinde Sovyetler'den kalma BN-350 Nükleer Santrali bulunur. Santral 1999 yılında devre dışı bırakıldı. 2011 yılında Kazakistan Mangistau bölgesinde Devlet Petrol ve Gaz Şirketlerinde çalışan işçilerin protesto hareketleri oldu.

İklim

Vadesi yetmiş çok geniş topraklarda çok çeşitli iklimlere sahiptir. Kuzey Mangistav'da kışlar çok uzun ve soğuktur. Eyalette hakim iklim kışları çok soğuk ve yazları yumuşaktır. Ortalama sıcaklık;

  • Ocak'ta -3 °C
  • Temmuz'da +26 °C'dir.

Yıllık yağış ortalaması ise 150 mm civarındadır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Azerbaycan (eyalet)</span> İranda bir eyalet.

Batı Azerbaycan, İran'ın 31 eyaletinden birisidir. Ülkenin kuzeybatısında bulunan eyaletin batısında Türkiye ve Irak, kuzeyinde Nahçıvan, doğusunda Doğu Azerbaycan ve Zencan ile güneyinde Kürdistan eyaletleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları</span> Orta Asyada yer alan sıradağlar

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk iklimler</span>

Asya'nın kuzeyinde yer alan Sibirya, 12.800.000 km²'lik yüzölçümüyle Rusya'nın yüzde 60'tan fazlasını kaplar. Batıda Ural Dağları'ndan doğuda Büyük Okyanus'a kadar uzanır. Kuzeyinde Arktik Okyanusu vardır. Sibirya'nın güneyinde, batıdan doğuya doğru, Kazakistan, Moğolistan ve Çin yer alır. Sibirya'nın nüfusu yaklaşık 40 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Akmola (il)</span> Kazakistanın bölgesi

Akmola Eyaleti, Kazakistan'ın idari teşkilatında bir bölgedir; adını bölgenin merkezi Akmola'dan almaktadır. Akmola şehri 1994'te Kazakistan'ın başkenti olduktan sonra adı Astana olarak değiştirilmiş; eyaletin başkenti ise Kökçetav olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ural Nehri</span>

Ural Nehri veya Yayık Nehri, Rusya ve Kazakistan topraklarından geçen nehir.

Mangışlak Yarımadası Kazakistan'nın güneybatısında, Hazar denizi'nin doğu kıyısında bir bölgedir. Bu bölge Kazakistanın Mangistav Eyaleti'nin sınırları içinde, en büyük şehri Aktau, 1992 yilina kadar Shevchenko 'dır. Kara-Tau (Kara-Dağ) sıradağları hariç, Yarımada deniz seviyesinin altındadır; Batyr havzası ortalama 130 metre deniz seviyesinden altındadır. Yarımadada Ham petrol, Doğalgaz, Mangan ve Kömür madenleri bulunur. Çöl iklimi olan yarımadada bitki örtüsü azdır, bu yüzden çok sayıda küçük ve büyük baş hayvancılığa elverişli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Karağandı (il)</span>

Karagandı, Kazakistan'ın bir eyaletidir. Merkezi Karağandı'dır. Eyalet nüfusu 1.375.000; şehir nüfusu ise 437.000'dir.

<span class="mw-page-title-main">Atırav (il)</span>

Atırau Eyaleti, Kazakistan'ın bir eyaletidir. Hazar Denizi'nin kuzeydoğusunda ve ülkenin batısında bir mevkidir. Merkezi Atırau'dur ve Atırau'da 380.000 insan yaşar. Yüzölçümü 118.600 km² olup bu yüzölçümüyle ülkenin 2. en küçük eyaletidir. Rusya'yla komşu olan eyalet ülke içinde de Aktöbe Eyaleti, Mangistav Eyaleti ve Batı Kazakistan Eyaleti ile de komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Kazakistan (il)</span>

Batı Kazakistan Eyaleti, Kazakistan'da bir eyalettir. Merkezi Oral'dır ve nüfusu 200.000'dir. Rusya'ya sınırı vardır ve Ural Dağları'na yakındır. Ural Nehri Rusya'dan doğar ve eyaletin içinden akarak Hazar Denizi'ne dökülür. Batı Kazakistan kısmen Avrupa'da kısmen Asya'da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Aktöbe (il)</span>

Aktöbe Eyaleti, Kazakistan'da bir eyalettir. Aktöbe eyaletinin merkezi 340.000'den fazla nüfusuyla Aktöbe'dir. Eyaletin toplam nüfusu ise 678.900'dür. Eyalet 300.600 km²'lik yüzölçümüyle Kazakistan'da Karagandı'dan sonra en büyük 2. eyalettir. Aktöbe eyaleti kuzeyde Rusya ve güneyde Özbekistan ile sınırları olup ayrıca 6 eyalete de komşudur: Atırau Eyaleti, Mangistav Eyaleti, Karagandı Eyaleti, Kostanay Eyaleti, Kızılorda Eyaleti ve Batı Kazakistan Eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Jambıl (il)</span> Kazakistanın bir bölgesi

Jambıl, Kazakistan'ın bir eyaletidir. Merkezi Taraz'dır. Eyalet nüfusu 1.000.000 olup merkez şehir nüfusu 335.100'dür. Eyaletin Kırgızistan ve Özbekistan'la sınırları vardır. Ülke içinde de Karagandı Eyaleti, Türkistan Eyaleti ve Almatı Eyaleti'ne komşudur. Toplam alanı 144.200 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kazakistan (il)</span>

Kuzey Kazakistan, Kazakistan'da 665.800 nüfusuyla bir eyalettir. Kazakistan'ın en küçük eyaletidir. Merkezi Kızılyar 193.300 nüfusa sahiptir. Kuzeyinde Rusya'yla sınırları vardır. Bundan başka ülke içinde 3 Kazak eyaletine komşudur: doğuda Pavlodar Eyaleti, batıda Kostanay Eyaleti ve güneyde Akmola Eyaleti. 98.040 km² yüzölçümüyle Kazakistan'ın tüm eyaletleri arasında en küçük 4. eyalettir. İşim (Esil) Nehri İrtiş Nehri'nin bir koludur ve Karagandı Eyaletinden doğar ve Rusya'ya Kuzey Kazakistan eyaletinden geçer.

<span class="mw-page-title-main">Aktau</span>

Aktau veya Aktav, 1992'ye kadar Şevçenko veya Port Şevçenko olarak bilinen, Kazakistan'ın Mangışlak Yarımadası'nda bulunan Mangistav eyaletinin merkezidir. Ülkenin Hazar kıyılarında bulunan tek liman kentidir. Sovyetler birliği döneminde oluşturulan planlı ve düzenli şehir yapısıyla dikkat çekmektedir. Rakımı normal deniz seviyesinin 18 metre altındadır. Nüfusu 2016 yılı verilerine göre 190.000'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sumgayıt</span> Azerbaycanda şehir

Sumgayıt veya Sumgait ya da Sumgayit, Azerbaycan'ın Bakü'den sonra ikinci büyük şehridir. Hazar Denizi'nin batı kıyısında 96 km² arazide yer alan Sumgayıt'ın nüfusu, 2017 sayımına göre 341.430 kişiye ulaşmıştır. Sumgayıt kenti dışında Corat ve Hacı Zeynalabidin kasabaları da Sumgayıt belediyesi yönetimindedir.

<span class="mw-page-title-main">Yedisu bölgesi</span>

Yedisu bölgesi, Orta Asya'da günümüzde Kazakistan'nın güney-doğu parçası olan bir bölgedir. İsmini, İli, Karatal, Bien, Aksu, Lepsi, Baskan ve Sarkand gibi yedi ana nehirlerden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan (il)</span> Kazakistanın eyaleti

Türkistan Eyaleti, 2018'den önce Güney Kazakistan Eyaleti, 2.282.500 nüfusuyla Kazakistan'ın en güneyinde yer alan eyalettir. Türkistan şehri eyalet merkezidir. Türkistan'ın diğer şehirleri Çimkent, Sayram, Arıs, Şardara, Yedisay, Saryağaş ve Lenger. Türkistan Eyaleti ve Atırau Eyaleti Kazakistan'ın en küçük iki eyaletidir 117.300 km²'lik yüz ölçümleriyle.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'daki Türkler</span>

Kazakistan'da Türkler, Kazakistan'da yaşayan Türklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan coğrafyası</span>

Kazakistan, Orta Asya ve Doğu Avrupa'da 48°K 68°D koordinatlarında yer almaktadır. Yaklaşık 2.724.900 km2 bir alana sahip olan Kazakistan, diğer dört Orta Asya ülkesinin toplam büyüklüğünün iki katından ve Alaska'dan %60 daha büyüktür. Ülke güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan ile; Kuzeyde Rusya; Batıda Hazar Denizi; Doğuda ise Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ile sınır komşusudur.