İçeriğe atla

Manastır, Kuzey Makedonya

Başlığın diğer anlamları için Manastır (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Manastır
Şehir
Manastır
Битола
Manastır bayrağı
Bayrak
Manastır arması
Arma
Makedonya üzerinde Manastır
Manastır
Manastır
Manastır’ın Kuzey Makedonya'daki konumu
Ülke Kuzey Makedonya
BölgePelagonya
BelediyeManastır
İdare
 • Belediye BaşkanıToni Konjanovski
Yüzölçümü
 • Kent
422,39 km² (163,08 mil²)
Rakım576 m
Nüfus
(2002)[1]
 • Kent
95.385
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu(+389) 047
Plaka koduBT

Manastır (Makedonca: Битола Bitola, Arnavutça: Manastiri), Kuzey Makedonya’nın güneybatısında yer alan şehir, ülkenin ikinci büyük şehridir.

Şehir adı

Manastır adının Grekçe Monastíri (Μοναστήρι) adından geliştiği düşünülmektedir. Şehrin Türkçe ve Arnavutça adları, bu şekilden gelişmiştir. Şehrin Makedonca adı ise, Osmanlı devrinden sonra kullanıma giren Bitola’dır. Söz konusu Bitola adının Eski Kilise Slavcasındaki Obitel “manastır veya konut" sözünün zamanla canlılığını yitirip /o/ sesini kaybetmesiyle ortaya çıktığı belirtilmektedir.[]

Coğrafya

Manastır’da parkın kış görünümü
Baba Dağı’ndan Manastır şehri

Manastır şehri, Kuzey Makedonya'nın güneybatısında, Pelagonya vadisinin güneyinde, Yunanistan sınırının 14 km kuzeyindedir.

Şehir, Adriyatik Denizi ile Ege Denizi arasında kavşak noktasındadır. Ayrıca, Balkanlar ile Orta Avrupa arasındaki geçiş güzergâhı üzerindedir.

Dragor Nehri şehrin içinden akar.

Manastır deniz seviyesinden 615 metre yükseklikte ve Baba Dağı'nın eteğindedir.

Muhteşem Baba Dağı (Makedonca: Pelister dağı) (2,601 m), en nadide çam türleri olan Makedon çamı veya pinus peuce olarak bilinen enfes flora ve faunaya sahip milli bir parktır. Burası aynı zamanda tanınmış bir kayak merkezidir.

1.798 km2 (694 sq mi)'lık bir alanı kapsayan ve 122,173 (1991) kişilik nüfusu ile Manastır önemli bir sanayi, tarım, ticaret, eğitim ve kültür merkezidir. Adriyatik Denizi'ni Ege Denizi ile güneye ve Orta Avrupa'ya bağlayan önemli bir kavşağı temsil eder.

İklim

Manastır'da yıllık ortalama sıcaklık 11,1 °C'dir. Bu ortalama 1975 yılında 10,1 °C, 1952 yılında da 13,1 °C olarak tespit edilmiştir. En soğuk ay ocaktır. Ocak ayında ortalama sıcaklık 0,6 °C'dir. Şehirdeki en düşük sıcaklık -30,4 °C olarak tespit edilmiştir. En sıcak ay temmuzdur. Temmuz ayında ortalama sıcaklık 22,2 °С'dir.

Günümüzde Manastır

Stopanska Banka merkezi
Calovski gözlükçü ve eczanesi (y. 1930)

Manastır, bugün güneybatı Makedonya'nın ekonomi ve sanayi merkezidir. Ülkedeki büyük şirketlerin azımsanmayacak bir kısmı buradadır. Pelagonya tarım bölgesi, Makedonya'daki büyük gıda üretim bölgesidir.

REK şirketinin üç termoelektrik santralı, ülke elektrik üretiminin %80'e yakın bir kısmını üretmektedir. Manastır ayrıca tekstil ve gıda sanayisi açısından da büyük bir kapasiteye sahiptir.

Manastır, bütün bu özelliklerinin yanında, 12 ülkenin elçiliklerinin bulunduğu bir şehirdir.[] Elçilik bulunduran ülkeler şunlardır:

Ekonomi

Manastır, önemli bir endüstri, tarım, ticaret, eğitim ve kültür merkezidir. Makedonya'nın ikinci üniversitesi buradadır.

Şirok Sokak

Medya

Şehirde üç televizyon istasyonu yer alır: TERA, Orbis ve Medi. Bunun yanında, Radio Bitola (devlet) ve Radio 105 (özel), Aktuel Bombarder (özel), Radio Delfin (özel) olmak üzere dört radyo istasyonu ve haftalık yayınlanan Bitolski Vesnik adlı gazete de vardır.

Tarih

Manastır'ın Osmanlı kenti olduğu 19. yüzyıldan bir çizim.
Türk okulu. (1918-1941)
Mustafa Kemal Atatürk dahil Osmanlı subaylarının yetiştiği Manastır Askerî İdadisi. (1909)
Manastır'daki Yunan lisesi.
Manastır'da inşa edilen Kliment Ohridski ilkokulu.
Özgürlük için Çetnik Birliği'nin yönetim kurulu.

Şehrin ilk yerleşimi, Ege denizini Adriyatik'e bağlayan eski Roma yolu üzerinde bulunan ve MÖ 6. yüzyılda Makedonya Kralı II. Filip tarafından inşa edilen Heraklea kentine dayanır. MÖ 148'de Roma istilasına uğradı ve bir Roma kolonisi oldu. 476'da Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra Doğu Roma himayesine girdi. 6. yüzyılın sonlarında ve 7. yüzyılın başlarında pek çok kilise ve manastırın inşasının ardından dinî bir merkez hâline geldi. 976-1014 yılları arasında Bulgarlar tarafından işgal edildi ancak 1014'te Çar Samuil'in ölümünden sonra yeniden Doğu Roma hâkimiyetine girdi.[2]

1382 yılında I. Murat döneminde Kara Timurtaş Paşa tarafından Osmanlı Devleti topraklarına katıldı ve Manastır adıyla anılmaya başlandı. Efsaneye göre Osmanlılar şehre girdikleri sırada 72 tane kilise bulunmaktaydı ve bu kiliselere nazaran buraya Manastır denilmişti.[3] Anadolu'dan ve özellikle Toroslar'dan getirilen Türkmen aşiretleriyle iskân edildi. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde de belirtildiğine göre 16. yüzyılda o dönemde şehir, 3.000 hane, 20 mahalle, 900 dükkân, 70 mescit ve camiden oluşan, Rumeli vilayetinin ileri gelen şehirlerinden biri idi. Manastır, 530 yıl Osmanlı idaresinde kaldı. Balkan Savaşları başladığında 14-18 Kasım 1912'de Sırp işgaline uğradı ve böylece Osmanlı idaresinden çıktı. Osmanlı idaresinin son döneminde İttihat ve Terakki'nin en önemli muhalif merkezlerinden biri oldu. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, buradaki Manastır Askerî İdadisinde öğrenim gördü. Balkan sinemasının ilk kameramanları Manaki Kardeşler'in yaşadığı Manastır'da Osmanlı dönemini gösteren, çok sayıda fotoğraf ile Sultan V. Mehmet Reşat'ın Manastır ziyaretini gösteren sinema filmi mevcuttur.

Manastır, I. Dünya Savaşı'nın ardından kurulan Krallık Yugoslavyası'na ilhak edildi ve Sırplar tarafından merkezi Üsküp olan Vardar eyaletine katıldı. İki dünya savaşı arasında Müslümanlar Makedonya ve Manastır'dan zorla sürüldü; büyük bir kısmı Türkiye'ye göç etti. Şehir, II. Dünya Savaşı'ndan sonra yeni kurulan komünist Yugoslavya'yı oluşturan altı cumhuriyetten biri olan Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı.[2]

Demografik yapı

2002 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre şehrin toplam nüfusu 95.385'tir. Bu rakamın etnik dağılımı şu şekildedir:[1]

Kırkkardaş tarafından Manastır panoraması

Kardeş şehirler

Galeri

Wikimedia Commons'ta Manastır, Kuzey Makedonya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Yeni Cami
    Yeni Cami
  • Şehir çarşısı
    Şehir çarşısı
  • Rusya ve Avusturya elçiliklerinin bulunduğu bina: Magnolia
    Rusya ve Avusturya elçiliklerinin bulunduğu bina: Magnolia
  • 17. yüzyılda yapılan Manastır Saat Kulesi
    17. yüzyılda yapılan Manastır Saat Kulesi
  • Manastır Saat Kulesi'nin üstüne dikilen haç
    Manastır Saat Kulesi'nin üstüne dikilen haç
  • Altından Dragor Nehri'nin aktığı yaya ve araç trafiğine açık köprü
    Altından Dragor Nehri'nin aktığı yaya ve araç trafiğine açık köprü
  • Yayalar için köprü
    Yayalar için köprü
  • Manastır'ın eski arması
    Manastır'ın eski arması
  • Sultan Mehmet Reşad'ın Manastır tren istasyonunda karşılanması
    Sultan Mehmet Reşad'ın Manastır tren istasyonunda karşılanması
  • Rumen lisesi
    Rumen lisesi
  • Sv. Bogoroditsa Okulu. (1898- 1912)
    Sv. Bogoroditsa Okulu. (1898- 1912)
  • Yahudi havrası. (İki dünya savaşı arasında)
    Yahudi havrası. (İki dünya savaşı arasında)
  • Manastır Askerî İdadisi
    Manastır Askerî İdadisi

Kaynakça

  1. ^ a b 2002 nüfus sayımı sonuçları 22 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)
  2. ^ a b Prifti, Kristaq. "Manastır" (PDF). www.islamansiklopedisi.info. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, Yıl 2003. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2017. 
  3. ^ Civelek, Gökhan. "17. Yüzyıl Ortalarında Elit Bir Kadın Terekesi: Aişe Hatun". dergipark.gov.tr/. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 54, Haziran 2015. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2017. 
  4. ^ "Sister cities of Pushkin". 14 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Makedonya</span> Balkanlarda bir ülke

Kuzey Makedonya, resmî adıyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, Balkanlar'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1991'de Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsız olmuştur. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Makedonya'nın kuzeyden üçte birlik bölümünü kaplamaktadır. Nüfusu yaklaşık 2 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Üsküp'tür ve nüfusun dörtte biri bu şehirde yaşar. Ülkedeki en büyük etnik grup Güney Slavlarına dâhil olan Makedonlardır. Arnavutlar nüfusun %25'ini oluşturur ve en büyük azınlıktır. Türkler, Çingeneler, Sırplar, Boşnaklar ve Ulahlar diğer etnik gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Üsküp</span> Kuzey Makedonyanın başkenti

Üsküp, Kuzey Makedonya'nın başkenti ve en büyük kentidir. Ülkenin politik, kültürel, ekonomik ve akademik merkezi olan kent, ortasından geçen Vardar Nehri tarafından ikiye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Florina</span>

Florina ya da Filorina, Yunanistan'ın Batı Makedonya bölgesinde, aynı adı taşıyan ilin (nomos) merkezi olan küçük bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Balkanlar</span> Avrupanın güneydoğusunda kalan bölge

Balkanlar veya Balkan Yarımadası, Avrupa kıtasının güneydoğu kesiminde, İtalya Yarımadası'nın doğusu, Anadolu'nun batısı ve kuzeybatısında yer alan coğrafi ve kültürel bölgedir. Bölge için bazı yayınlarda Güneydoğu Avrupa terimi de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Köprülü, Kuzey Makedonya</span> Makedonyada şehir

Köprülü, Vardar Nehri üzerinde Kuzey Makedonya'nın orta kısmında bulunan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Plevne</span> Kuzey Bulgaristanda şehir

Plevne, Bulgaristan'ın en kalabalık yedinci şehridir. Ülkenin kuzeyindeki Plevne ilinin idari merkezidir. 93 Harbi sırasında Gazi Osman Paşa tarafından Plevne Savunması'nın yapıldığı kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Pirlepe</span>

Pirlepe veya Perlepe, Kuzey Makedonya’nın güneyinde yer alan bir şehir ve belediye merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Ohri</span>

Ohri, yaklaşık 42.000 kişilik nüfusu ile Kuzey Makedonya'nın en büyük sekizinci kentidir. İçinde bulunduğu eş isimli belediyenin idari koltuğudur ve ülkenin güneybatısında, Ohri Gölü'nün kenarında, Arnavutluk sınırına gayet yakın bir konumda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Niş, Sırbistan</span>

Niş, Sırbistan'ın güneyinde yer alan bir şehirdir. Sırbistan'ın Belgrad ve Novi Sad'dan sonraki üçüncü büyük şehridir. Nişava İlçesi sınırları içindedir ve bu ilçenin merkezidir. Şehrin nüfusu 190 bin civarındadır (2011). Konum olarak ülkenin Bulgaristan sınırına yakın bir kesiminde yer alan Niş, Balkanlar'ın tarihî ve büyük şehirlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Kumanova</span>

Kumanova, Kuzey Makedonya'nın Sırbistan sınırına yakın bulunan bir şehir ve belediye merkezidir. Şehir, Üsküp ve Manastır şehirleri ile birlikte ülkenin üç büyük şehrinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Demir Hisar</span>

Demir Hisar Kuzey Makedonya'nın güneyinde yer alan bir kasaba ve belediye merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Negotin, Kuzey Makedonya</span>

Negotin Kuzey Makedonya'nın orta kesiminde yer alan bir kasaba ve belediye merkezidir. Makedonya'nın en iyi şarap ve rakıları Negotin'de imal edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Makedonski Brod</span>

Makedonski Brod, Kuzey Makedonya'nın orta batısında kasaba ve belediye merkezidir. Makedonski Brod, ülkenin en küçük ve gelişmemiş yerleşim yerlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Debre, Kuzey Makedonya</span>

Debre, Kuzey Makedonya'nın batısında, Arnavutluk sınırında bulunan bir belediye merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Ustrumca</span>

Ustrumca veya Usturumca (Makedonca: Струмица Strumica okunuş: Strumitsa}

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Krallığı</span> Güneydoğu Avrupada 1908-1946 arasında hüküm sürmüş krallık

Bulgaristan Krallığı veya Bulgaristan Çarlığı, 1908-1946 yılları arasında var olmuş bir devlet. 1885'te Doğu Rumeli'yi Osmanlılardan alan Bulgaristan Prensliği'nin 5 Ekim 1908 tarihinde krallık olmasıyla kurulmuştur. Bulgaristan de jure olarak Osmanlı'ya karşı bağımsızlığını bildirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kavadar</span>

Kavadar, Kuzey Makedonya'nın orta kesiminde, şarabıyla ünlü kasabalarından biridir. Ülkenin Tikveş bölgesinde bulunur. Doğu Avrupa'da şarap ihtiyacının büyük bir kısmı burada üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Gevgeli</span>

Gevgili veya Gevgelü, Kuzey Makedonya'nın Yunanistan sınırında bulunan kasabalarından biridir. Selanik'e 70 km, Üsküp'e 165 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Resne</span>

Resne Kuzey Makedonya’da Manastır ile Ohri arasında yer alan bir kasaba ve belediye merkezidir. Ülkenin güneybatı kesiminde yer alan Resne, elma üretimi ile oldukça meşhurdur.

<span class="mw-page-title-main">Pelagonya</span> tarihi bölge

Pelagonya, Antik krallığın adını taşıyan Makedonya'nın coğrafi bir bölgesidir. Antik Pelagonya, kabaca Kuzey Makedonya'daki günümüzdeki Prilepe, Mogila, Novaci, Kruševo ve Krivogaştani belediyelerine karşılık gelir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.