İçeriğe atla

Man Adası

Man Adası
Manca: Ellan Vannin
Isle of Man
Slogan
Latince: Quocunque Jeceris Stabit  (Latince)
Whithersoever you throw it, it will stand. (İngilizce)
Millî marş
"O Land of Our Birth"
"Manca: Arrane Ashoonagh dy Vannin" (Manca)
Kraliyet marşı
"God Save the King"
Man Adası haritadaki konumu
BaşkentDouglas Manca: (Doolish)
En büyükBaşkent
Resmî dil(ler)İngilizce, Manca
DemonimManx
HükûmetAnayasal monarşi altında parlamenter demokrasi
• Lord of Mann
III. Charles
• Vali
Richard Gozney
• Başbakan
Howard Quayle
• Tynwald Başkanı
Stephen Rodan
Tarihçe 
• Britanya'ya bağlı ada
1765
• Su (%)
0
Nüfus
• 2011 sayımı
84.497
GSYİH (SAGP)2014[1][2] tahminî
• Toplam
4,51 milyar $
• Kişi başına
84.600 $
İGE (2010)0.849
çok yüksek · 14.
Para birimiİngiliz sterlini1 (GBP)
Zaman dilimiUTC+0 (GMT)
• Yaz (YSU)
UTC+1
Telefon kodu+44 (STD kodu (0) 1624)
İnternet alan adı.im
  1. Man Adası kendi sterlin banknotları ve madeni paralarını çıkarır.
Man Adası
Man Adası topoğrafik haritası
Man Adası - Ramsey, Kirk Michael

Man Adası (İngilizce: Isle of Man, Manca: Ellan Vannin), İrlanda Denizi'nde, Britanya Adaları'nın coğrafî merkezinde yer alan ada. Birleşik Krallık'a dâhil olmamakla beraber taç toprakları olarak kraliyete bağlıdır. (İngilizce: crown dependency).

Köken bilimi

Ada günümüzdeki adını tarihî Mann Krallığı'ndan alır. Bir iddiaya göre Mann adı, adayı koruduğuna inanılan Manannán mac Lir adlı Kelt deniz tanrısının adından gelir.[3]

Tarihçe

Man Adası ilk kez 8. yüzyılda Viking yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlandı. 1079'da Godred Crovan tarafından Mann ve Adalar adlı Nors krallığı kuruldu. 1266'da Norveç Kralı IV. Magnus tarafından Perth Antlaşması uyarınca İskoçya'ya bırakıldı. 14. yüzyılda İngiliz egemenliğine girdi ve 1765'te Birleşik Krallık'a bağlandı.

Yönetim

Man Adası'na ait, Birleşik Krallık tarafından bir pasaport.

Man Adası iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde Birleşik Krallık'a bağlıdır. Birleşik Krallık Kralı III. Charles aynı zamanda Man Adası'nın devlet başkanıdır. Kralın adada kullanılan unvanı "Man'ın Efendisi"dir. Bu unvan her iki cinsiyet için de kullanılabilir. Bununla birlikte BK ve Hindistan kraliçesi Victoria, "Man'ın Hanımefendisi" unvanını kullanmayı yeğlemiştir.

Adanın resmî olarak yönetimi devlet başkanı olan kraliçenin vekili konumundaki bir valiye (İngilizce: Lieutenant Governor) bağlıdır; fakat son zamanlarda bu merci, adanın yürütme organı olmaktan çıkmış ve daha çok seremoniler ile ilişkili devlet başkanı rolünü almıştır.

Resmî olarak Man Adası egemenliği, adı Tynwald olan, bir parlamentoya dayanır. Tynwald'ın 1000 yılı aşkın bir geçmişi olduğu ve dünyada en eski parlamento tipindeki yasama organı olduğuna dair belgeler bulunmaktadır. Tynwald Parlamentosu'nun iki bölümü bulunur: House of Keys (Anahtarlar Evi) ve Yasama Konseyi. Anahtarlar Evi 5 yılda bir yapılan seçimle gelen 24 mebus üyeden oluşur. Yasama Konseyi ise Tynwald Başkanı, Başsavcı (Attorney-General), Anglikan Sodor ve Man Başpiskoposu, 3 tayinle seçilmiş kişi ve Anahtarlar Evi tarafından seçilen 8 mebustan oluşur. Genellikle Man Adası yasama organı Birleşik Krallık Parlamentosu'ndan geçen yasaları aynen kabul eder; ama bazı konularda özerk yasalar çıkarır. Örneğin; Man Adası asgarî evlenme ve otomobil kullanabilme yaşı 16'dır (Birleşik Krallık'taysa 18)

Tynwald'da çoğunluğu bulunan parti başkanı bir Man Adası Hükümeti oluşturur. Man Adası Hükûmeti Başkanı, seçtiği Bakanlar Heyeti ve Man Adası devlet daireleri başkanları ile birlikte adanın yürütme mercileridir.[4]

Man Adası, Avrupa Birliği üyesi değildir; ancak AB ile yapılan anlaşmalar uyarınca sınırlı şekilde gümrüksüz mal dolaşımına izin verilmektedir. AB vatandaşları adada serbestçe seyahat ve ikâmet edebilir; ama çalışamaz. Man Adası vatandaşlarının da AB'de çalışması sınırlandırılmıştır.[5] Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılmasının ada üzerinde ne etkiye sahip olacağı belirsizdir.[6]

Man Adası bayrağı ve devlet arması bir üçgen şeklini alan üç bacak göstermektedir. Man Adası kuyruksuz kedisi ile meşhurdur. Bu üç bacaklı şekil ve kedilerin neden kuyruksuz olduğuna dair birçok yerel efsane vardır.

Ekonomi

Man Adası, düşük vergilere sahip bir ekonomidir. Adada değer artış kazancı vergisi, varlık vergisi, damga vergisi ve veraset vergisi uygulanmamaktadır.[7] Uygulanan en yüksek gelir vergisi oranı %20'dir.[8] Neredeyse her türlü gelir için kurumlar vergisi %0'dır, bunun istisnası %10 vergi alınan bankaların elde ettiği kâr ve adada yer alan taşınmaz maldan elde edilen gelirdir.[9][10] Bu nedenle ada vergi cenneti olarak ünlenmiş, buna karşılık olarak onlarca ülkeyle vergi bilgisi değişimi antlaşmaları imzalayıp 2009 yılında OECD tarafından uluslararası vergi standartlarına uygunluğu gösteren beyaz listeye eklenmiştir.[11]

Adanın gayri safi yurt içi hasılasına en büyük katkı adada yürütülen offshore bankacılık dolayısıyla finans sektörü tarafından sağlanmaktadır. Işıkçılık başta olmak üzere üretim ve turizm sektörleri ada ekonomisine katkıda bulunan diğer sektörlerdir. Tarım ve balıkçılık tarihsel olarak önem arz etse de ekonomiye katkıları azalmıştır.[11][12]

Kaynakça

  1. ^ "National income" (İngilizce). Man Adası Hükûmeti. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  2. ^ "GDP Per Capita (PPP)" (İngilizce). CIA World Factbook. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  3. ^ Kaynak: Man Adası hakkında bilgilerinin toplanmış olduğu ciddi ve inanılır İnternet sitesinin adanın adı hakkındaki bölümü: http://www.isle-of-man.com/manxnotebook/history/name_man.htm 28 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim tarihi: 17.5.2009)
  4. ^ http://www.gov.im/ 16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Man Adası hükûmetinin resmî internet sitesine ve Man Adası bilgi kılavuzunda hükûmet maddesine http://www.iomguide.com/government.php 1 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bakınız.
  5. ^ "Manx government explanation of Protocol 3" (PDF). Gov.im. 10 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017. 
  6. ^ "Legislating for the United Kingdom's withdrawal from the European Union" (PDF). Department for Exiting the European Union. 30 Mart 2017. 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  7. ^ "Financial Services Sector - Isle of Man. Where You Can". Gov.im. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  8. ^ "Interview With Brian Donegan, Director Of Foreign Investment, Isle Of Man Government". OnlinePersonalsWatch. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2013. 
  9. ^ "New Assessor of Income Tax – Isle of Man Government". Gov.im. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017. 
  10. ^ "Forget Monaco: Isle of Man cuts tax to tempt super-rich – Tax, Money". Money.independent.co.uk. 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017. 
  11. ^ a b "Kılıçdaroğlu'nun bahsettiği Man Adası hakkında merak edilenler". BBC Türkçe. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  12. ^ "Banking Sector of the Isle of Man". Thebanks.eu. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Man Adası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anguilla</span> Karayiplerdeki Britanya Denizaşırı Toprakları ülkesi

Anguilla, Karayipler'de bulunan bir Britanya Denizaşırı Toprakları bölgesidir. Adanın başkenti The Valley'dir.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz sterlini</span> Birleşik Krallık ve diğer bölgelerin resmi para birimi

İngiliz sterlini, Birleşik Krallık'ta kullanılan para birimidir. İngiltere ve Galler bölgesinde resmî olan tek bankası Bank of England'dır. Ayrıca İskoçya ve Kuzey İrlanda'da da yine Bank of England gibi Royal Bank of Scotland, Bank of Scotland ve Clydesdale Bank gibi sterlin banknotları basmaya yasalarca yetkili başka bankalar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Jersey</span> Britanya tacı toprağı olan ama Birleşik Krallıkın parçası olmayan ada

Jersey, Avrupa kıtasının batısında, Büyük Britanya'nın güneyinde yer alan ve Manş Denizi'nde bulunan Manş Adaları'ndan biridir. Adanın başkenti Saint Helier'dir. Jersey diğer Manş Denizi adaları gibi ne Birleşik Krallık'ın bir parçasıdır ne de bir taç kolonisidir. Jersey, doğrudan Britanya tacına bağlı bir taç toprağıdır. Kendi malî, hukukî ve yargı sistemlerine ve kendi kaderini tayin etme gücüne sahip, anayasal bir monarşi altında özerk bir parlamenter demokrasidir. Adadaki vali, Kral'ın kişisel temsilcisidir. Jersey, Birleşik Krallık'ın bir parçası değildir ve Birleşik Krallık'tan ayrı bir uluslararası kimliği vardır, ancak Jersey'in savunmasından anayasal olarak Birleşik Krallık sorumludur. Birleşik Krallık'tan farklı olarak Jersey hiçbir zaman Avrupa Birliği'nin bir parçası olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tennessee</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Tennessee veya Tennessee Eyaleti, ABD'nin doğu eyaletlerinden birisidir. Başkenti ve en büyük kenti Nashville'dir.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

İskoçya, Birleşik Krallık'a bağlı dört ülkeden biri. İskoçya anakarası, Büyük Britanya adasının kuzeydeki üçte birlik kısmını kaplar. Güneydoğusunda İngiltere ile 154 km uzunluğunda bir sınırı vardır. Kuzeyi ve batısı Atlas Okyanusu ile, kuzeydoğusu Kuzey Denizi ile ve güneyi İrlanda Denizi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mercan Denizi Adaları</span>

Mercan Denizi Adaları Bölgesi, Avustralya'da, Queensland eyaletinin kuzeydoğusundaki Mercan Denizi'ndeki bir grup küçük ve çoğunlukla ıssız tropik ada ve resiflerden oluşan Avustralya'nın dış bölgesidir. Yaşanılan tek ada Willis Adası'dır. Bölge, çoğu okyanus olan, Büyük Set Resifi'nin dış kenarından doğuya ve güneye uzanan ve Heralds Beacon Adası, Osprey Resifi, Willis Grubu ve on beş diğer resif/ada grubunu içeren 780.000 km²'yi kapsar. Cato Adası, bölgedeki en yüksek noktadır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Adaları'nın terminolojisi</span>

Britanya Adaları'nın terminolojisi, Büyük Britanya, İrlanda ve dolayındaki adalardaki farklı coğrafi ve siyasi bölgeleri tarif etmek için kullanılan terimler sık sık karışıklığa yol açar. Kısaca, başlıca terimler şöyledir:

<span class="mw-page-title-main">FairTax</span>

Adil Vergi Amerika Birleşik Devletleri'nde bütün federal gelir vergilerinin tek bir milli satış vergisi ile değiştirilmesi yolundaki federal vergi kanunlarındaki değişiklik tasarısıdır. Plan Birleşik Devletler Kongresine Fair Tax Act olarak sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti</span> ABD federal yönetimi

Birleşik Devletler'in federal yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturan 50 eyaletin ait olduğu anayasal cumhuriyetin millî yönetimidir. Federal hükûmet, üç organdan oluşur: yasama, yürütme ve yargı. Bu organlar ve onların güçleri Amerika Birleşik Devletleri Anayasası içinde belirtilmiştir. Güçler hakkında daha çok ayrıntı, Kongre tarafından yürürlüğe konulan kanunlarda belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Offshore finans merkezi</span>

Offshore finans merkezi, kıyı ötesi finans merkezi veya denizaşırı finans merkezi, yerleşik olmayan offshore şirketlere kurumsal ve ticari hizmetler sunma ve offshore fonlarının yatırımı konusunda uzmanlaşmış, düşük vergi oranları olan küçük bölgelerdir. Bu terim 1980'lerde icat edildi. Uluslararası Para Fonu, offshore finans merkezini "iç ekonomisinin büyüklüğü ve finansı ile uyuşmayan bir ölçekte, yurt dışında yerleşik kişilere finansal hizmetler sağlayan bir ülke veya yasal bölge" olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Taç Toprakları</span> Britanya Kraliyetinin kendi kendini yöneten toprakları

Taç Toprakları, İrlanda Denizi'ndeki Man Adası ile Manş Denizi'ndeki Jersey ve Guernsey'i tanımlamak için kullanılan kavram.

Finansal Gizlilik Endeksi, vergi kaçıranlar için nispeten daha güvenli limanlar sağlayan dünya çapındaki ülke ve bölgeleri belirlemek amacıyla Tax Justice Network tarafından hazırlanan endekstir.

Arnavutluk'ta vergiler hem federal hem de yerel hükûmetler tarafından alınır. En önemli gelir kaynakları gelir vergisi, sosyal güvenlik, kurumlar vergisi ve katma değer vergisidir. Bu vergilerin hepsi federal düzeyde uygulanır. Gelir idaresi Arnavutluk Vergi Dairesi'dir. 2014 itibarıyla Arnavutluk gelir vergisinde üç dilimli artan oranlı vergi sistemine geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Man Lordu</span>

Man Lordu Birleşik Krallık'a bağlı özerk bir bölge olan Man Adası'nın devlet başkanı ve Lord Sahip'idir. Şu anki Lord Sahip, Birleşik Krallık Kraliçesi ve Kralıdır, Şuan ki Man Lordu Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Kralı III. Charles'tir. Man Lordu unvanı her iki cinsiyet için de kullanılabilir ancak tercihen, Birleşik Krallık kraliçesi Victoria "Man'ın Hanımefendisi" unvanıyla anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da vergilendirme</span>

Macaristan'da vergilendirme hem ulusal hem de yerel hükûmetler tarafından alınır. Macaristan'da vergi geliri 2017 yılında GSYİH'nın %38,4 seviyesinde kaldı. En önemli gelir kaynakları gelir vergisi, sosyal güvenlik, kurumlar vergisi ve hepsi ulusal düzeyde uygulanan katma değer vergisidir. Toplam vergi geliri arasında yerel vergilerin oranı sadece %5 iken, AB ortalaması %30'dur.

<span class="mw-page-title-main">Karbon vergisi</span> Karbon emisyonu vergisi

Karbon vergisi, ulaşım ve enerji sektöründe, yakıtların karbon içeriğine uygulanan bir vergi'dir. Karbon vergileri karbon fiyatlandırması'nın bir biçimidir. Karbon vergisi terimi ayrıca karbon dioksit eşdeğeri vergiyi ifade etmek için kullanılır. Oldukça benzerdir, ancak herhangi bir ekonomik sektör tarafından yayılan her türlü sera gazı veya sera gazı kombinasyonuna uygulanabilir.

Düz oranlı vergi, vergi ödemesinin vergi matrahından bağımsız olarak tek bir oran ile hesaplandığı bir vergi sistemidir. Örneğin, matrah 10.000 TL ise, ödenmesi gereken vergi %20 x 10.000 TL = 2.000 TL ve matrah 100,000 TL ise ödenmesi gereken vergi 20.000 TL'dir. Vergi yüzdesi oranı matrahın bir fonksiyonu olarak grafiğe dökülürse grafik "düz" bir çizgi olur.

Aşamalı vergi, vergilendirilebilir miktar arttıkça vergi oranının da arttığı bir vergidir. Aşamalı terimi, bir vergi mükellefinin ortalama vergi oranının kişinin marjinal vergi oranından daha düşük olmasıyla sonuçlanan, vergi oranının düşükten yükseğe doğru ilerleme şeklini ifade eder. Terim, bireysel vergilere veya bir bütün olarak bir vergi sistemine uygulanabilir. Daha düşük ödeme gücüne sahip kişilerin vergi oranlarını düşürmek amacıyla aşamalı vergiler uygulanmaktadır, çünkü bu tür vergiler oranı giderek daha yüksek ödeme gücüne sahip olanlara kaydırmaktadır. Aşamalı verginin tersi, fakirlerin zenginlere kıyasla gelirlerinin daha büyük bir kısmını ödediği satış vergisi gibi gerileyen bir vergidir.

<span class="mw-page-title-main">Man Adası bayrağı</span> Ulusal bayrak

Man Adası bayrağı, Avrupa kıtasının batısında, Büyük Britanya ile İrlanda'nın bulunduğu Britanya Adaları'nın ortasında, İrlanda Denizi'nde bulunan ve Taç toprakları olarak kabul edilen Man Adası tarafından kullanılan bayrak. Man Adası bayrağı günümüzdeki hâli ile 27 Ağustos 1971 yılında kabul edilmiştir.

Arazi değeri vergisi ya da şerefiye vergisi, arazi üstündeki binalar, kişisel mülkler ve diğer iyileştirmeler dikkate alınmaksızın arazinin değeri üzerinden alınan bir vergidir. Konum değeri vergisi, muhit değerleme vergisi, bölge değerleme vergisi, bölünmüş oran vergisi veya muhit değeri derecelendirmesi olarak da bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.