İçeriğe atla

Mamut Mağarası Ulusal Parkı

Mamut Mağarası Ulusal Parkı
Mammoth Cave National Park
"Rotunda Odası", Mamut Mağarası Ulusal Parkı, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.
Alan türü Millî park
Korunan alan listesi Dünya Mirası listesi
SınıflandırmaİÜÇN II
Devlet ABD
DevletABD
Federasyon Kentucky
İlBrownsville, Kentucky
İlçeEdmonson, Hart, Barren
Karasal alanı 214 km², (21,380 hektar)
Koruma tedbirleri vii, viii, x
Kuruluş tarihi 1 Temmuz 1941
Ziyaretçi sayısı 2.966.502 (2011)
Kontrol kuruluşu Ulusal Park Hizmetleri
Dünya Mirası Evet
Konum ABD
KriterDoğal: vii, viii, x
Referans150
Tescil1981 (5. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika
KoordinatlarK 37° 11' B 86° 06'
İnternet sitesi http://www.nps.gov/maca/

Mamut Mağarası Ulusal Parkı (İngilizceMammoth Cave National Park), Amerika Birleşik Devletleri Kentucky eyaletinin merkezi bölgesinde, Brownsville şehri yakınlarında bulunan, 400 mil uzunlukta dünyada en büyük mağaralar sistemini kapsayan[1][2] ve 214 km² (21,380 hektar) yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından idare edilen bir millî parktır. Ulusal Park'ın en önemli kısmı Kentucky eyaletine bağlı Edmonson ilçesi (county) içinde bulunmakta ve küçük alanlarda doğuya sarkarak "Hart" ve "Barren" ilçelerinde bulunmaktadırlar.

Ulusal Park'ın tarihi

Mamut Mağarası Kentucky'de "Pennyroyal" platosusunda bulunan "Flint Ridge" adı verilmiş, üzeri bir kumtaşı tabakası ile kaplı olan kalın Mississipi tipi eski kireç taşı tabakalardan oluşan ve bu kireç taşı kalkerden tabakalara sızan ve sonra buhar olup uçan sulardan geriye kalan kireçten bir karst sistemi oluşmuştur. Resmi coğrafya ismi "Mamut-Flint Ridge Sistemi" olarak verilmiştir.

Günümüzde bu sistem labirent halinde birbirine bağlı mağaralardan oluşmakta ve bu sistemin uzunluğunun 640 km (400 mil)'den daha uzun olduğu bilinmektedir.[3]

Mamut Mağarası ismi 18. yüzyılda verilmiştir. Bu isimin bu mağaralar sisteminin en büyük mağarasının devasa büyüklüğüne izafeten metaforik olarak verilmiştir. İsim tarih öncesi büyük file benzeyen Mamut hayvani ile hiç ilgili değildir ve mağaralarda mamut hayvanı hakkında hiçbir kalıntı hatta bir iz bile bulunmamaktadır.

Bir büyük mağara ve ona bağlı mağaralar sistemi 18. yüzyılda bulunduğu zaman 1000 kadar yılda duvarların yarasa guanosu ile kaplı olduğu görülmüş ve bu guano gübre olarak tarımda ve gühercile olarak barut üretiminde kullanılmamıştır. 1810'da bile bu mağaraların duvarlarının çok büyük yarasa sürüleri ile kaplı olduğu bildirilmiştir. Fakat turizmin başlaması ile yarasaların yaşam tarzı ortadan kalktığı için günümüzde mağaralardaki yarasa sayısı nispeten çok düşüktür. Mağaralar 1840-1850 döneminde bir zenci köle olan Steven Bishop tarafından ayrıntıları ile araştırılmıştır. Steven Bishop mağaralar sisteminin ilk planlarını çizmiş ve bu mağaralara ve mağaralar içinde ilginç bulunan karst formasyonlarına isimleri o vermiştir. Mağaraların ilk profesyonel olarak ölçülmesi 1908'de Max Kamper tarafından yapılmıştır.

Mamut Mağarası ABD Cumhurbaşkanı Franklin D. Roosevelt döneminde Temmuz 1941'de millî park olarak organize edilmiş olup federal ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından resmen idare altına alınmıştır. 27 Ekim 1981'de UNESCO Dünya Mirası listesi listesine alınmıştır. 26 Eylül 1990'da da bir Uluslararası Biyoküre Rezervi olmuştur.

Mamut Mağaralar sisteminin tamamının araştırılmadığı bilinmektedir ve çok yakın zamanlarda bile daha önce bilinmeyen mağaralar bulunmuştur.

Coğrafya

Mamut Mağarası Ulusal Parkı fiziksel haritası

Fiziksel coğrafya konumu

Mamut Mağarası Ulusal Parkı ABD'nin Kentucky eyaletinin merkez kısmında bulunan "Pennyroyal" platosu olarak anılan en yüksek rakımı 204 m olan bir tepelik bölgededir. Bu ulusal parkın çok yakınından "65" no'lu "eyaletler-arası karayolu" geçmekte ve bu Ulusal Parkı Tennessee eyaleti merkezi olan Nashville ile ve Kentucky'de Louisville ile bağlamaktadır. Mamut Mağarası içinden yeraltından "Green Nehri"'nin "Styx Nehri" adı verilen bir kolu geçmektedir. "Green Nehri" ortaya çıktıktan biraz sonra Ohio Nehri'ne kavuşmaktadır ve Ohio Nehri de Missisippi Nehrinin önemli bir kolu olmaktadır.

İklim

Mamut Park iklimi "nemli subtropik iklim bölgesi" iklim tipindedir. Resmi bilimsel Koppen-Geiger sınıflandırma tipine göre bu iklim "Cfa" olarak ifade edilmektedir.[4][5]

Meksika Körfezi'nden gelen sıcak hava kitlesinin etkisi altında kalan Parkta yazlar genellikle sıcak ve nemli geçmektedir. Kışlar ise genellikle değişiklik göstermektedir. Yıl boyunca günlük ısı devamlı pozitiftir. Ama kışın işinin sıfır altına inmesi de gözlemlenmiştir. Eldeki gözlemlere göre ortalama yıllık ısı 13,6 °C olup; yaz ayları ortalama ısısı 26,6 °C ; kış mevsimi ortalama ısısı 1,7 °C olmuştur.

Yağışlar genellikle yağmur şeklinde olmaktadır. Ama Ocak, Şubat ve Mart aylarında kar yağışları da görülebilmektedir.

Mamut Mağarası sistemi Kentucky eyaletinin tümünde olduğu gibi hortum fırtınalarına zaman zaman, büyük olasılıkla Mart ayında, uğramaktadır.[6] Mağaraların bulundukları araziler birkaç fırtına sisteminin zaman zaman geçtiği yöreler olduğu tespit edilmiştir. Yağışların aylık ortalamalarının toplamı 1329 mm olmaktadır.

Mamut Mağarası Ulusal Parkı Kentucky ve komşu eyaletlerde ortaya çıkan çevre kirliğinden etkilenmektedir. Tüm ABD ulusal parklarının yağışlarında yapılan kimyasal araştırmalar Mamut Mağarası Ulusal Parkı yağış örneklemlerinin diğer Ulusal Parkalarda yağış örneklemeleri ile karşılaştırıldığında Mamut Mağarası civarından örnekleme ile alınan yağmur sularının çok daha asit olduğu, yani "Asitli Yağmur" şeklinde çevre kirlenmesinden daha fazla etkilendiği gerçeğini ortaya çıkartmıştır.[7]

Şu tablolar Mamut Mağaraları Ulusal Parkı için ısı ve yağış gözlemlerinin aylık özetlerini vermektedirler:

Meteorolojik Göstergeler[8]
AyOcakŞubatMartNisanMayısHaz.Tem.Ağus.EylülEkimKasımAra.Yıl
En yüksek ısı dereceleri ortalamaları (°C) 6,2 9,3 15,6 21,4 25,4 29,2 30,9 30,3 27,1 21,5 14,7 8,8 20
En düşük ısı dereceleri ortalamaları (°C) -4,7 -2,8 2,3 7,2 11,3 15,8 17,9 17,3 13,9 7,4 3,1 -1,9 7,2
Aylık yağış ortalamaları (mm) 98 105 133 112 131 110 121 92 106 80 113 128 1.329
Aylık kar yağış ortalamaları (cm) 142 107 41 3 0 0 0 0 0 0 23 53 369

Galeri

Ayrıca bakınız

  • ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça

  1. ^ (İngilizce) Vickie Carson. "Mammoth Cave hits 400 miles". National Park Service (NPS). 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2013. 
  2. ^ Gulden, Bob. "WORLDS LONGEST CAVES". 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2013. 
  3. ^ ((ing)) Bob Gulden. "Worlds longest caves". Amerikan Mağaracılık (Speleological) Cemiyeti (NSS). 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012. 
  4. ^ (Fransızca) Pagney, Pierre (1976), Les climats de la Terre, Paris:Masson, s.65.
  5. ^ (İngilizce)"World Climates after Koppen-Geiger". Shasta College. 17 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008. 
  6. ^ (İngilizce) "Warren County, Tornadoes". crh.noaa.gov. 17 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008. 
  7. ^ "Code Red: America's Five Most Polluted National Parks". National Parks Conservation Association. 2002. 
  8. ^ (İngilizce) William Uhler. "Weather". Hillclimb Media. 12 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2008. 

Dış bağlantılar

(İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yellowstone Millî Parkı</span> ABDnin Wyoming, Montana ve Idaho eyaletlerinde bulunan dünyanın ilk milli parkı

Yellowstone Ulusal Parkı, ABD'nin Idaho, Montana ve Wyoming eyaletlerinde yer alan millî parkı. 1 Mart 1872'de Devlet Başkanı Ulysses S. Grant'ın imzasıyla ABD'nin ve dünyanın ilk ulusal parkı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Glacier Millî Parkı (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Glacier Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletler'in Montana eyaletinin batısında bulunan Kalispell şehri yakınında 41.101 km² yüzölçümünü kapsayan ve Kanada'nın Alberta ve Britanya Kolumbiyası eyaletleri ile uluslararası devlet sınırlarından güneye uzanan 11 Ekim 1910'da kurulmuş olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu bakir, insan eli girip bozulmamış çevre sistemi, "Kuzey Amerika Kıtası'nın Çevre Sistemi'nin Tacı" adı verilen ve koruma altında bulunan 41.000 km²'lik bir arazi bölgesinin içinde çok çekici bir dikkat merkezini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">En uzun mağaralar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste dünyanın en uzun mağaralarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hölloch</span>

Hölloch Mağarası,, İsviçre'nin Schwyz kantonundaki Muota Vadisi'nde bulunan bir karstik mağara sistemidir. Bilinen uzunluğu 210 km'yi aşan bu mağara sistemi, Avrupa'nın en uzun ikinci, dünyanın ise en uzun on birinci mağara sistemidir. Hölloch'un girişi, Stalden köyünün yukarısındaki Muotathal'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Carlsbad Mağaraları Ulusal Parkı</span>

Carlsbad Mağaraları Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri New Mexico eyaletinde, Carlsbad şehri yakınlarında bulunan, 3.734 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Olympic Ulusal Parkı</span> ABD de bir milli park

Olympic Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Washington eyaletinde, Seattle şehri yakınlarında bulunan, Olympic Yarımadası'nın 3.734 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Smoky Dağları Ulusal Parkı</span>

Büyük Smoky Dağları Ulusal Parkı, ABD'nin Kuzey Carolina ve Tennessee eyaletleri sınırlarında bulunan ulusal park.

<span class="mw-page-title-main">Mount Rainier Ulusal Parkı</span>

Mount Rainier Ulusal Parkı kuzey-batı Amerika Birleşik Devletleri'nde, Washington eyaletinde, Tacoma şehri yakınlarında bulunan, Mount Rainer Dağı ve etrafında 956,6 km² yüzölçümü kaplayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Zion Ulusal Parkı</span> Utah, ABDdeki bir milli park

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Havza Millî Parkı</span>

Great Basin Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Nevada eyaletin merkezî-doğusunda Utah eyaleti sınırında olan "Ely", "Baker" ve "Border" gibi küçük kentlerin yakınlarında, 312,3 km² yüzölçümünü kapsayan, 27 Ekim 1986'da kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Wind Cave Ulusal Parkı</span>

Wind Cave Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Güney Dakota eyaletinde, Rapid City ile Hot Springs şehirleri yakınlarında bulunan 114,5 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'dır.

<span class="mw-page-title-main">Saguaro Millî Parkı</span>

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gates of the Arctic Ulusal Parkı</span>

Gates of the Arctic Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinin kuzey kesiminde ve tümüyle Kuzey Kutup Dairesi içinde bulunan ve ABD ulusal parklarından en kuzeyde olanı; Brooks Sıradağları'nı kapsayan; 34.287 km²lik yüzölçümü ile ikinci büyük ABD ulusal parkı olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

Lechuguilla Mağarası, ABD'nin New Mexico eyaletindeki Eddy idari bölgesinde, Guadalupe Dağları'nın altında yer alan bir mağaradır.

<span class="mw-page-title-main">Gadao's Mağarası</span>

Gadao's Mağarası, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Guam adasında yer alan bir kaya sanatı alanıdır. Inarajan köyü yakınlarında yer alan mağarada mercan kireci ve ağaç özü karışımı ile boyanmış yaklaşık 50 piktograf bulunmaktadır. Bu çizimler arasında en sıra dışı olanlar bir şeyler taşıyan iki insan figürüdür. Bu çizimleri kimlerin ve ne zaman yaptığı ve çizimlerin önemi bilinmemektedir.

Bu liste, önce kıtalara daha sonra ülkelere göre sıralanmış, dünyanın mağaralarının bir listesidir. Bir ülkenin kendisinin bulunduğu kıtadan farklı bir kıtada yer alan mağaralar, bölgenin kıtası ve adına göre sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Quadiriki Mağaraları</span>

Quadiriki Mağaraları ya da Guadirikiri Mağaraları ya da Quadirikiri Mağarası, Aruba adasındaki Arikok Millî Parkı'nda yer alan mağaralardır. Turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği üç mağara bulunur. Mağaralar bir kireç taşı uçurumun tabanında yer almaktadır. Amerindian petroglifler içermektedirler. Mağaraların adı Arawak kökenlidir.

<span class="mw-page-title-main">Başkiriya Millî Parkı</span>

Başkiriya Ulusal Parkı ya da Başkurdistan Ulusal Parkı, Ural Dağları'nın güney ucunda büyük bir bitişik ormanı kapsayan bir millî parktır. Park, batıdaki sanayileşmiş düzlükler ile doğu ve kuzeydeki dağlık ve seyrek nüfuslu Şulkan-Taş Tabiatı Koruma Alanı ve Altın-Solok Entomoloji Koruma Alanı arasında önemli bir tampon bölgedir. Başkiriya Milli Parkı, Nugush Nehri ile Belaya Nehri'nin güney kıvrımı arasında yer almaktadır. Park, karst topoğrafisinde derin nehir vadisi kesimlerine sahiptir. Kuperlya Nehri boyunca doğal bir köprü olarak bilinir. Park, Başkurdistan Cumhuriyeti'nin üç ili arasında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Risovača Mağarası</span>

Risovača Mağarası, Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.