Mamuka - Turkipedia

Mamuka (Gürcüce: მამუკა; 1719 – 1769), Gürcistan'ın batısındaki bir krallık olan İmereti'den Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesiydi. 1746'dan 1749'da tahttan indirilinceye kadar V. Aleksandre'ye rakip bir kral olarak tahta çıktı.

Yaşamı

Mamuka, Kral VII. Giorgi ve Kartli kralı XI. Giorgi'nin kızı eşi Kraliçe Rodam'ın oğludur. İmereti tacını kardeşi V. Aleksandre'den iki kez ele geçirmeye çalıştı. Aralık 1732'de, kayınbiraderi Megrelya Prensi Otia Dadiani, Zurab Abaşidze, Raça Dükü Grigol ve İmeretili soylularla ile ittifak kurarak Aleksandre'yi Mamuka lehine tahttan devirmeye çalıştı. İmereti'nin başkenti Kutaisi'yi ablukaya aldılar ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun tepkisinden korktukları için kaleye saldırmaya cesaret edemediler ve geri çekildiler. Kısa süre sonra taarruza geri döndüler ve tekrar krala karşı yürüdüler. IV. Mamia Gurieli tarafından desteklenen Aleksandre, Çihori Muharebesi'nde Dadiani'yi esir alarak bir zafer kazandı ancak Osmanlı baskısı altında kral onu Megrelya'da yeniden prens ilan etmek ve Saçilao ve Samikelao bölgelerini arasının iyi olmadığı kardeşi Mamuka'ya valilik olarak vermek zorunda kaldı. ^[1] Daha sonra Mamuka, Çicavadze ailesinden Sebeka kalesini ve diğer mülkleri ele geçirmeyi başardı. ^[2]

1741 yılında Mamuka, İmereti tahtı Osmanlı destekli bir darbeyle kendi üvey kardeşi IX. Giorgi tarafından ele geçirildiği zaman Kartli'ye sürgününde Aleksandre'yi takip etti. Mamuka kısa süre sonra Kartli'deki kargaşadan İmereti'ye kaçtı ve Aleksandre aynı yıl saltanatına devam edebildi. 1746'da İmereti soyluları yeniden ayaklandılar ve Mamuka'yı İmereti tahtına çıkardılar. 1749'da Ahaltsihe'nin Osmanlı paşasının yardımıyla Aleksandre tahtını geri aldı. ^[1] Aleksandre 1752'de öldü ve tahtını 17 yaşındaki oğlu I. Solomon'a bıraktı. ^[1]

Mamuka, yeğeninin tahta çıkmasına karşı çıkan grubun bir üyesiydi. Solomon saltanatını güvence altına aldıktan sonra, Mamuka Ahaltsihe'ye kaçtı ve paşa tarafından Solomon'un ajanı sanılarak tutuklandı. İmereti'de huzursuzluk devam etti, ancak Kral Solomon 1757 yılında Hresili Muharebesi'nde Osmanlıları ve İmeretili müttefiklerini kararlı bir şekilde yendi. 1766'da nihayet Mamuka'nın oğlu Teimuraz'ı İmereti tahtına geçirmeyi başardılar ancak Solomon 1768'de tahtı yeniden aldı. Teimuraz, kardeşiyle birlikte hapse atıldı ve bir daha hiç görülmedi. ^[1]

Ailesi

Mamuka, 1732'de Megrelya Prensi Bejan Dadiani'nin kızı Darecan Dadiani ile evlendi. İki oğlu vardı:

Teimuraz (ö. 1768), İmereti kralı (1766-1768);
Giorgi (fl. 1768).

საქართველოს მეფეები [Kings of Georgia] (Gürcüce). Tiflis: Nekeri. 2000.
Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ISBN 978-1780230306.

İlgili Araştırma Makaleleri

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

II. Katsia Dadiani, 1758'den 1788'e kadar Megrelya'yı yöneten prenstir. Saltanatı Batı Gürcistan'ın tamamı üzerinde hak iddia eden İmereti Krallığı ile karmaşık ilişkiler içerisinde geçmiştir. Prensliğinin ve iktidarının devamı için defalarca taraf değiştiren Dadiani, bazen Rusların, bazen Osmanlıların ve bazen de İmeretililerin yanında olmuştur. Rus-Türk Savaşı sırasında (1768-1774) ilk önce Osmanlılar, sonra Ruslar ile ittifak yapmıştır.

Otia Dadiani, 1728'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Selefleri gibi Otia'nın saltanatı da Batı Gürcistan'daki iç savaşlarla geçmiştir. İmereti Kralı V. Alexander ile yıllarca savaşan Otia, egemenliğinin son yıllarında İmereti monarşisi ile uzlaşmış ve İmereti'yi desteklemiştir.

III. Levan Dadiani veya doğum adıyla Şamadavle (შამადავლე) 1661'den öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın prensliğini yağmış Dadiani hanedanı üyesidir. Saltanatı iç savaşlarla geçen III. Levan, Imereti Kralı V. Bagrat'la yaptığı savaşta hem savaşı, hem de karısını kaybetmiştir.

III. Giorgi Dadiani 1572'den 1573'e ve 1578'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Giorgi, I. Levan'ın oğlu ve vârisiydi.

Bejan Dadiani, 1715'ten öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Babası IV. Giorgi'yi tahttan indirerek iktidara gelen Bejan, Osmanlı ajanları tarafından öldürülene kadar İmereti Kralı V. Alexander'ı ve Batı Gürcistan siyasetini domine etmiştir.

Grigol Dadiani, 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.

III. Giorgi Gurieli 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Aleksandre</span> Gürcü kralı

III. Aleksandre, Bagrationi Hanedanı'ndan (1639-1660) döneminde İmereti kralı.

III. Giorgi III. Bagrat'ın oğlu. 1565'ten 1583'e kadar İmereti kralıdır.

Rostom (1571–1605) Prens Konstantine'nin oğlu, 1588–1589 ve 1590–1604 arası İmereti kralıdır. Megrelya prensi IV. Mamia Dadiani ve İmereti soylularının bir kısmının desteği ile tahta çıktı. Aynı yıl II. Giorgi Gurieli tarafından Osmanlı desteğiyle tahttan devrildi ve yerine Prens Teimuraz'ın oğlu IV. Bagrat tahta çıktı. Rostom, I. Manuçar Dadiani'nin yönettiği Megrelya Prensliği'ne kaçtı. Yakın bir zaman sonra Dadiani'nin yardımı ile tahtı yeniden kazandı. İmereti'yi kendi topraklarıyla birleştirmekte azimli olan Kartli kralı I. Simon krallığın işlerine karıştı. Opşkiti Muharebesi'nde (1590) kazandığı zaferle Rostom sonunda tahtını güçlendirdi ve Simon'u uzlaştırdı.

III. Giorgi — Prens Konstantine'nin oğlu, 1604'ten 1639'a kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">V. Bagrat (İmereti kralı)</span>

V. Bagrat, 1660-61, 1663-68, 1669-78 ve 1679-81 yıllarında İmereti kralıdır. Onun saltanatı dönemi üvey annesi tarafından kör edilmesi sebebiyle krallıkta aşırı istikrarsızlık ve feodal anarşi ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">V. Aleksandre</span>

V. Aleksandre 1741 ve 1746-1749 dönemleri hariç, 1720'den 1752'de ölümüne kadar İmereti kralıdır.

Teimuraz, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1766'dan 1768'e kadar İmereti kralıdır. Prens Mamuka'nın oğludur. Bir süreliğine İmereti tahtında hak iddia etti, kuzeni Kral I. Solomon'un tahttan indirilmesinden sonra Osmanlı hükûmeti tarafından tahta çıkarıldı. Solomon, 1768'de Rus desteğiyle tahtı yeniden kazanana kadar Türk koruması altında hüküm sürdü. Muhuri hapishanesine mahkûm edildi ve bir daha hiç görülmedi.

Demetre Bagrationi Hanedanı'ndan bir kraliyet prensidir. 1401'den 1455'e kadar aralıklarla İmereti düküdür.

VI. Bagrat Bagrationi Hanedanı'nın İmereti kolunun temsilcisi, 1463'ten itibaren İmereti ve 1465'ten itibaren ölümüne kadar Gürcistan kralıydı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.