İçeriğe atla

Mammaliaformes

Mamaliaformlar
Yaşadığı dönem aralığı: 225-0 myö
Noriyen-Günümüz[1] 
Sol üstten sağ alta: Castorocauda, Ornithorhynchus, Megazostrodon ve Morganucodon.
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Therapsida
Klad:Cynodontia
Klad:Mammaliamorpha
Klad:Mammaliaformes
Rowe, 1988
Altgruplar

Mammaliaformes ("memeli biçimliler"), taç grup olan memelileri ve onların en yakın soyu tükenmiş akrabalarını içeren bir kladdır. Memelilere diğer mammaliamorflara göre daha yakın olan tüm taksonlar olarak tanımlanır. Klad, daha önce yaşamış probainognatiyenler ve sinodontların mirasçısı olarak tanımlanır.[1][2][3][4]

Açıklama

Mammaliaformes, filogenetik sınıflandırma terimidir. Buna karşılık, içerdiği canlıların Mammalia'ya atanması geleneksel olarak özellikler üzerine kurulmuştur ve bu temelde Mammalia, Mammaliaformlardan biraz daha kapsayıcıdır. Özellik temelli taksonomi genellikle Mammalia'daki Adelobasileus ve Sinoconodon'u içerir; ancak, bu cinsler Mammaliaformlar tanımının dışında kalırlar. Bu cinsler, filogenetik olarak Tritylodontidae ve Mammaliaformların son ortak atasının torunlarını –dolasıyla taç grubu memelileri de içerir– kapsayan daha geniş klad Mammaliamorpha'ya dahil edilmiştir.[3]

Filogeni

Aşağıdaki kladogram, Luo ve meslektaşlarının 2015'teki analizinden alınmıştır.[5]

Mammaliamorpha

Tritylodontidae

Pachygenelus

Mammaliaformes

Adelobasileus

Sinoconodon

Morganucodonta

Megazostrodon

Morganucodon

Docodonta

Haldanodon

Castorocauda

Haramiyida

Thomasia

Haramiyavia

Megaconus

Shenshou

Eleutherodon

Sineleutherus

Arboroharamiya

Xianshou

Mammalia
Yinotheria

Shuotheriidae

Australosphenida

Monotremata

Theriiformes

Fruitafossor

Eutriconodonta

Tinodon

Allotheria

Multituberculata

Trechnotheria

Aşağıda uzatılmıştır

Trechonotheria kladogramı:

Trechnotheria

Spalacotheriida

Henkelotherium

Cladotheria

Dryolestes

Amphitherium

Zatheria

Peramus

Vincelestes

Nanolestes

Kielantherium

Aegialodon

Theria
Metatheria

Marsupialia

Eutheria

Placentalia

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Mindat.org". www.mindat.org. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021. 
  2. ^ Abdala (2007). "Redescription of Platycraniellus Elegans (Therapsida, Cynodontia) from the Lower Triassic of South Africa, and the cladistic relationships of eutheriodonts". Palaeontology. 53 (3): 591-618. doi:10.1111/j.1475-4983.2007.00646.x. 
  3. ^ a b Rowe (1988). "Definition, diagnosis, and origin of Mammalia" (PDF). Journal of Vertebrate Paleontology. 8 (3): 241-264. doi:10.1080/02724634.1988.10011708. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  4. ^ Datta (2005). "Earliest mammal with transversely expanded upper molar from the Late Triassic (Carnian) Tiki Formation, South Rewa Gondwana Basin, India". Journal of Vertebrate Paleontology. 25 (1): 200–207. doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0200:EMWTEU]2.0.CO;2. 
  5. ^ Luo, Zhe-Xi; Gatesy, Stephen M.; Jenkins, Farish A.; Amaral, William W.; Shubin, Neil H. (11 Kasım 2015). "Mandibular and dental characteristics of Late Triassic mammaliaform Haramiyavia and their ramifications for basal mammal evolution". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). doi:10.1073/pnas.1519387112. ISSN 0027-8424. PMID 26630008. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eteneliler</span> Eutheria sınıfındaki memelilerin alt sınıfı

Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Eutheria</span> memeli kladı

Eutheria, keselilere göre etenelilerle daha yakından ilişkili olan tüm doğurgan memelileri (Theria) kapsayan bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Terapsit</span> yaşayan tek sinapsidler olan memelileri ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren sinapsid kladı

Terapsitler (Therapsida), memelileri ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren, gelişmiş bir sinapsit kladıdır. Başka bir deyişle terapsitler, Sinapsida'nın hayatta kalan tek sınıfı olan memelilerin tümünü ve onların soyu tükenmiş akrabalarını içeren sphenacodont grubudur. Ancak bu isim, daha çok memeli olmayan terapsitler için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Toynaklılar</span> memeli kladı

Toynaklılar, memelilerin Ferungulata grubundan, pençelerini toynak biçiminde geliştirmiş bir memeli üst takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Archaeoceti</span> arkaik balinaları içeren bir taksonomik grup

Archaeoceti veya arkaik balinalar, Erken Eosen ila Geç Oligosen dönemleri arasında yaşamış, parafiletik bir ilkel balina kladıdır. En erken balina radyasyonunu temsil eden bu balinalar, balina evrimindeki ilk ikiyaşamlı (amfibi) aşamaları içerir; bu nedenle Archeoceti, çağdaş balina grupları olan Mysticeti ve Odontoceti'nin de atalarıdır. Bu ilk evrimsel radyasyon, Hindistan ve Asya'yı ayıran sığ sularda meydana geldi (Eosen); su yaşamına iyi uyarlanmış türlerin çeşitlenmesi ve çağdaş balinaların en erken örneklerinin görülmeye başlanması ise Oligosen'e dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Sinodont</span> memelileri ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren therapsid kladı

Sinodontlar veya Cynodontia, ilk olarak Geç Permiyen'de ortaya çıkan ve Permiyen-Triyas yok oluşu olayından sonra geniş ölçüde çeşitlenen bir terapsit grubudur. Sinodontlar, etoburluk ve otçulluk dahil olmak üzere çok çeşitli yaşam tarzlarına sahipti. Geç Triyas sırasında ortaya çıkmış olan probainognatiyen sinodontlar (Probainognathia), oldukça gelişmişlerdir ve hâla yaşayan sinodontlar olan memelileri içerirler. Diğer tüm sinodont soyları yok olmuştur. Bilinen son memeli olmayan sinodont grubu olan Tritylodontidae'nin son kalıntılarına Erken Kretase'de rastlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Epicynodontia</span>

Epicynodontia, galesauridler, thrinaxodontidler ve Eucynodontia gibi çoğu sinodontu içeren, sinodont therapsidlerin bir kladıdır. Hopson ve Kitching (2001) tarafından kök tabanlı bir takson olarak oluşturuldu; Mammalia'yı içeren ve en bazal cynodontlardan biri olan Geç Permiyen bir cins olan Procynosuchus'u hariç tutan en kapsayıcı dal olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Carnivoraformes</span> memeli kladı

Carnivoraformes, çağdaş Carnivora takımını ve soyu tükenmiş kök akrabalarını içeren plasentalı memelilerin bir kladıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eucynodontia</span>

Eucynodontia, memeliler ve çoğu memeli olmayan cynodonts dahil olmak üzere cynodont therapsidlerin bir koludur. En eski ökinodontlar Erken Triyas ve muhtemelen Geç Permiyen'den bilinmektedir. Eucynodontia, Cynognathia ve Probainognathia olmak üzere iki ana alt grup içerir.

<span class="mw-page-title-main">Prozostrodontia</span> sinodont kladı

Prozostrodontia, mammaliaformları ve bunların Tritheledontidae ve Tritylodontidae gibi en yakın akrabalarını içeren bir sinodont kladıdır. Liu ve Olsen (2010) tarafından düğüm tabanlı bir takson olarak dikildi ve Prozostrodon brasiliensis, Tritylodon langaevus, Pachygenelus monus ve Mus musculus'u içeren en az kapsayıcı klad olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Carnivoramorpha</span> memeli kladı

Carnivoramorpha, çağdaş Carnivora takımını ve soyu tükenmiş kök akrabalarını içeren plasentalı memelilerin bir kladıdır.

<span class="mw-page-title-main">Probainognathia</span> sinodont kladı

Probainognatiyenler (Probainognatia), Eucynodontia kladının iki ana grubundan biridir. Gruba dahil en eski canlılar etçil veya böcekçildi, ancak bazı gruplar sonunda otçul diyetler de geliştirdi. En erken ve en bazal probainognatiyen, Güney Afrika'nın Orta Triyas'ında (Anisiyen) yaşamış Lumkuia'dır, ancak probainognatiyenler Geç Triyas'ın orta Noriyen aşamasına kadar belirgin değildiler. Triyas'ın sonundaki yok oluştan üç grup hayatta kaldı: Her ikisi de Jura'ya kadar hayatta kalan Tritheledontidae ve Tritylodontidae –ikincisi Kretase'ye kadar hayatta kaldı – ve memelilerin ortaya çıkmasına neden olan Mammaliaformes.

<span class="mw-page-title-main">Eutheriodontia</span>

Eutheriodontia, therocephalianları ve sinodontları içeren bir terapsit kladı.

<span class="mw-page-title-main">Theriodontia</span> terapsid kladı

Teriyodontlar veya Theriodontia çeşitli bir terapsit grubudur. Geleneksel, Linnaean terimlerle tanımlanabilirler, bu durumda Orta Permiyen'den Orta Kretase'ye kadar yaşayan sinapsitlerin bir alt takımıdır veya kladistik terimlerle, bu durumda sadece geleneksel theriodonları değil aynı zamanda onların soyundan gelenleri de içerirler.

<i>Prokennalestes</i>

Prokennalestes, fosilleri Moğolistan'ın erken Kretase aşamasından bilinen bazal eutherian memeli cinsi. İlk olarak 1989'da Kielan-Jaworowska & Dashzeveg tarafından, cinse ait iki tür ile tanımlandı: Prokennalestes trofimovi ve Prokennalestes minor.

Murtoilestes, Erken Kretase döneminde (Barremiyen–Apsiyen, Murtoi Formasyonu), doğu Rusya'da yaşamış bazal eutherian memeli cinsi. Cins, ilk defa 2000 yılında Averianov ve Skutschas tarafından tanımlandı. Cinse ait tek tür, tip tür olan Murtoilestes abramovi'dir.

<i>Sinoconodon</i> Jura devrinde yaşamış bazal mammaliaform cinsi

Sinoconodon, Geç Triyas ve Erken Jura devri'nde yaşamış bazal mammaliaform cinsi. Crompton ve Sun (1985) tarafından kritik öneme sahip Çin memelisinin tam bir kafatası olarak tanımlandı ve yaklaşık 200 milyon yıl önce Alt Jura Sinemurian Aşamasına tarihlendi. Mammalia'ya atfedilebilecek en bazal canlı olduğunu düşündüren bir dizi özeliğe sahiptir. 1961 yılında gerçek memelilerin dahil olduğu Triconodontidae familyasına atanmıştı, ancak Crompton ve Sun (1985) tarafından tanımlanan Çin örneği ile birlikte memeliler içinde daha bazal bir pozisyonda olması gerektiği kesinleşti.

Metacheiromys, erken ve orta Eosen döneminde Kuzey Amerika'da yaşayan parafitik aile Metacheiromyidae içindeki parafitik alt familya Metacheiromyinae'den soyu tükenmiş bir palaeanodont memeli cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Taç grup</span>

Filogenetikte taç grup bir türler topluluğudur ve o topluluğun yaşayan üyeleri, topluluğun en son ortak atası ile birlikte en son ortak atanın soyundan gelen tüm türler bu topluluğu oluşturur. Dolayısıyla, bir tür ile birlikte onun soyundan gelen tüm yaşayan ve soyu tükenmiş türleri de içine alan bir grup olarak bir klad tanımlama yöntemidir. Örneğin, tüm günümüz kuşlarının en son ortak atası ile birlikte onun soyundan gelen tüm yaşayan ve soyu tükenmiş türleri de içine alan Neornithes bir taç grup olarak tanımlanabilir.

<i>Adelobasileus</i>

Adelobasileus, kesin olarak Mammaliamorpha'nın bir üyesi olan en eski sinodonttur, Teksas'ın Üst Triyas'ından eksik ve kötü korunmuş bir örnekle temsil edilir. Bilinen diğer en eski memelilerden yaklaşık 10 milyon yıl önce, yaklaşık 225 milyon yıl öncesine tarihlenen Karniyen çağındaki kayalardan alınmıştır. Bu küçük kafatasının sadece arka kısmı aslında mevcuttur ve bu bile kötü bir şekilde ezilmiştir. Çenelerin veya dişlerin hiçbirinden belirti yoktur. Bununla birlikte, korunan kısım kesinlikle bir mammaliamorf'a aittir.