İçeriğe atla

Mamca

Mamca
Qyol mam
Ana dili olanlarGuatemala, Meksika, ABD
Konuşan sayısı477.717 (Guatemala 2002)[1] + 28.000 (Meksika 2000)[2][3]  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Maya
  • Kiçe-Mam
    • Mam
      • mam
        • Mamca
Yazı sistemiLatin
Dil kodları
ISO 639-3mam
Guatemala'da konuşulan dillerin dağılım haritası
(Castilian = Guatemala İspanyolcası)

Mamca (kendilerince Qyol mam ; İspanyolca mam ; İngilizce Mam), Guatemala'nın Huehuetenango, Quetzaltenango, San Marcos, Retalhuleu departmanılarnda, Meksika'da Chiapas eyaletinde ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinde Mamlar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 617.171[4] kişilik nüfustan 477.717[1] kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2000 rakamlarına göre 28.000[2][3] konuşanı vardır. ABD'nin Kalifotniya eyaletinde ise birkaç bin kişi tarafından konuşulur. En yakın akrabası birlikte Mam dilleri adıyla alt grup oluşturan Tektitekçedir.

Guatemala'da konuşanı en fazla olan yerli diller arasında Kiçece ve Kekçiceden sonra üçüncü sıradadır. Guatemala Maya Dilleri Akademisi tarafından eğitim-öğretim ve araştırması yapılan 22 Maya dili arasında yer alır.[5]

Lehçeleri

Nora C. England (1983) tarafından yapılan sınıflandırmaya göre 3 lehçesi bulunur:

  • Kuzey Mamcası — güney Huehuetenango. En muhafazakâr lehçedir.
  • Güney Mamcası — Quetzaltenango ve San Marcos.
  • Batı Mamcası — kuzeybatı San Marcos. Batı Mamcası ile Tektitekçe arasında karşılıklı anlaşılırlık fazladır.

Alfabe

AB'ChCh'EIJKK'KyKy'LMNOPQQ'RSTT'TxTx'TzTz'UWXẌY'
ab'chch'eijkk'kyky'lmnopqq'rstt'txtxtztz'uwxẍy'

Kaynakça

  1. ^ a b "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Idioma_materno : Idioma o lengua en que aprendió a hablar". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012. 
  2. ^ a b "Lenguas indígenas de México". Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas (İspanyolca). CDI. 2000. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012. 
  3. ^ a b Serrano Carreto, Enrique (2003). "Lenguas indígenas de México". Instituto Nacional Indigenista (İspanyolca). Culturas populares indígenas. 27 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012. 
  4. ^ "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Grupo_etnico : Pertenencia de grupo étnicor". 22 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012. 
  5. ^ "ALMG: Cobertura de Comunidades Lingüísticas". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guatemala Maya Dilleri Akademisi</span>

Guatemala Maya Dilleri Akademisi, Guatemala'da konuşulan 22 Maya dilinin kullanımını düzenleyen özerk devlet organizasyonu. Bu dillerin yazımında kullanılan değişik yazı sistemlerinin standartlaşması üzerine çaba harcar. Diğer bir işlevi de bu Maya dillerinin öğretimine yönelik çalışmalar yapmak, kurslar açarak tercüman yetiştirmektir.

<span class="mw-page-title-main">Avakatekçe</span> dil

Avakatekçe, Guatemala'nın Huehuetenango departmanında Aguacatán belediyesinde Avakatekler (Qatanum) tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 11.068 kişilik nüfustan 9.613 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte İşil dilleri adıyla alt grup oluşturan İşilcedir.

<span class="mw-page-title-main">Avakatekler</span>

Avakatekler, Guatemala'nın Huehuetenango departmanında Aguacatán belediyesinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 11.068 kişilik nüfustan 9.613 kadarı Avakatekçe (Qa'yol) denen anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte İşil dilleri adıyla alt grup oluşturan İşillerdir.

<span class="mw-page-title-main">İşilce</span>

İşilce, daha çok Guatemala'nın El Quiché departmanında İşil Üçgeni denilen Santa Maria Nebaj, San Juan Cotzal ve San Gaspar Chajul kasabalarında, çok daha az olarak Meksika'da İşiller tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 95.315 kişilik nüfustan 83.574 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte İşil dilleri adıyla alt grup oluşturan Avakatekçedir.

<span class="mw-page-title-main">Mamlar</span>

Mamlar, Guatemala'nın Huehuetenango, Quetzaltenango, San Marcos, Retalhuleu departmanılarnda, Meksika'da Chiapas eyaletinde ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 617.171 kişilik nüfustan 477.717 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2006 rakamlarına göre 22.632 etnik nüfus vardır. ABD'nin Kalifotniya eyaletinde ise birkaç bin kişi tarafından konuşulur. En yakın akrabası birlikte Mam dilleri adıyla alt grup oluşturan Tektiteklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Tektitekçe</span>

Tektitekçe, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Tectitán ile Cuilco belediyelerinde ve Meksika'da Chiapas eyaletinin Amatenango de la Frontera ile Mazapa de Madero belediyelerinde Tektitekler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 2.077 kişilik nüfustan 1.144 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 1.000 kişi tarafından konuşulur. En yakın akrabası birlikte Mam dilleri adıyla alt grup oluşturan Mamcadır.

<span class="mw-page-title-main">Tektitekler</span>

Tektitekler, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Tectitán ile Cuilco belediyelerinde ve Meksika'da Chiapas eyaletinin Amatenango de la Frontera ile Mazapa de Madero belediyelerinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 2.077 kişilik nüfustan 1.144 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte Mam dilleri adıyla alt grup oluşturan Mamlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kiçece</span>

Kiçece, Guatemala'nın El Quiché, Huehuetenango, Quetzaltenango, Retalhuleu, Sololá, Suchitepequez Totonicapán, San Marcos, Chimaltenango yörelerinde ve Meksika'nın güneydoğusunda Kiçeler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 1.270.953 kişilik nüfustan 890.596 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2002 sayımına göre 524 konuşanı vardır. En yakın akrabası birlikte Kiçe-Açi dilleri adıyla alt grup oluşturan Açicedıir.

<span class="mw-page-title-main">Kiçeler</span> Guatemala da yaşayan Maya Kızılderili halkı.

Kiçeler, Guatemala'nın El Quiché, Huehuetenango, Quetzaltenango, Retalhuleu, Sololá, Suchitepequez Totonicapán, San Marcos, Chimaltenango yörelerinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da nüfusu en fazla olan yerli halktır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 1.270.953 kişilik nüfustan 890.596 kadarı anadillerini (Qatzijob'al’) konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte Kiçe-Açi dilleri adıyla alt grup oluşturan Açilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kakçikelce</span>

Kakçikelce, Guatemala'nın Chimaltenango, Guatemala, Baja Verapaz, Sacatepéquez, Sololá, Suchitepéquez departmanlarında yaşayan Kakçikeller tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 832.968 kişilik nüfustan 444.954 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2002 rakamlarına göre 143 konuşanı vardır. En yakın akrabası birlikte Asıl Kiçe dilleri adıyla alt grup oluşturan Tzutuhilce, Kiçece ve Açicedir.

<span class="mw-page-title-main">Sipakapaca</span>

Sipakapaca, Guatemala'nın San Marcos departmanının Sipacapa belediyesinde yaşayan Sipakapalar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 10.652 kişilik nüfustan 5.687 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Sipakapalar</span>

Sipakapalar, Guatemala'nın San Marcos departmanının Sipacapa belediyesinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 10.652 kişilik nüfustan 5.687 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Mopanca</span>

Mopanca ya da Mopan Mayacası, Belize'nin Toledo, Stann Creek ve Cayo ilçeleriyle Guatemala'nın El Petén departmanının San Luis, Poptún, Melchor ve Dolores kasabalarında yaşayan Mopanlar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Mopan-İtza dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mopanlar</span> Etnik grup

Mopanlar ya da Mopan Mayaları, Belize'nin Toledo, Stann Creek ve Cayo ilçeleriyle Guatemala'nın El Petén departmanının San Luis, Poptún, Melchor ve Dolores kasabalarında yaşayan Maya Kızılderili halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kanhobalca</span>

Kanhobalca, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Santa Eulalia, San Juan Ixcoy, San Pedro Soloma (Tz’uluma’) ve Santa Cruz Barillas belediyelerinde yaşayan Kanhoballar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kanhobal dilleri grubunun Kanhobal-Hakaltek dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yoğun oldukları yer Santa Eulalia belediyesi olsa da Meksika ve Amerika Birleşik Devletlerinde de göçmenlerce konuşulur. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 159.030 kişilik nüfustan 139.830 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabaları Akatekçe ile Hakaltekçedir.

<span class="mw-page-title-main">Kanhoballar</span>

Kanhoballar, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Santa Eulalia, San Juan Ixcoy, San Pedro Soloma (Tz’uluma’) ve Santa Cruz Barillas belediyelerinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hakaltekler</span>

Hakaltekler ya da Poptiler, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Jacaltenango belediyesi ile Meksika'nın Chiapas eyaletinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 47.024 kişilik nüfustan 34.038 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Akatekçe</span> Maya dilleri ailesinin Kanhobal grubunun Kanhobal-Hakaltek dilleri alt grubundan bir dil

Akatekçe, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının San Miguel Acatán ve San Rafael La Independencia belediyeleri ile kısmen Concepción Huista belediyesinde ve Nentón ve San Sebastián Coatán belediyelerine ait iki köyde ve Meksika'nın Chiapas eyaletinde yaşayan Akatekler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kanhobal dilleri grubunun Kanhobal-Hakaltek dilleri alt grubundan bir Maya dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 39.370 kişilik nüfustan 35.763 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabaları Hakaltekçe ile Kanhobalcadır.

<span class="mw-page-title-main">Akatekler</span>

Akatekler, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının San Miguel Acatán ve San Rafael La Independencia belediyeleri ile kısmen Concepción Huista belediyesinde ve Nentón ve San Sebastián Coatán belediyelerine ait iki köyde ve Meksika'nın Chiapas eyaletinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 39.370 kişilik nüfustan 35.763 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Çuhça</span>

Çuhça, Guatemala'nın Huehuetenango departmanında ve Meksika'nın Chiapas eyaletinde yaşayan Çuhlar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kanhobal dilleri grubunun Çuh dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 64.438 kişilik nüfustan 59.048 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası Toholabalcadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.