Malta Kolonisi - Turkipedia

• Kuruluşu	1813
• Kraliyet kolonisi olarak kuruluşu	23 Temmuz 1813
• Paris Antlaşması	30 Mayıs 1814
• Bağımsızlık	21 Eylül 1964
• Dağılışı	1964

Para birimi

Malta scudosu ve diğer para birimleri (1813-1825)
İngiliz sterlini (1825-1864)

Öncüller

Ardıllar

Malta Himayesi

Malta

Günümüzdeki durumu

Malta

Malta Kolonisi (İngilizce: Malta Colony, İngilizce: Colonia di Malta, Maltaca: Kolonja ta' Malta), günümüzde Malta'nın bulunduğu topraklarda var olan Britanya kolonisiydi. Britanya himayesinde olan Malta'nın, 23 Temmuz 1813'te kraliyet kolonisi ilan edilmesiyle kuruldu ve 30 Mayıs 1814'teki Paris Antlaşması'yla bu statüsü tanındı.^[1] 21 Eylül 1964'te ülke, bağımsızlığını ilan etti.

Kuruluş ve ilk yıllar (1813-1824)

1530'dan 1798'e kadar Malta, Aziz John Tarikatı tarafından yönetildi. Emir, İkinci Koalisyon Savaşı sırasında devrildi ve Malta, Napolyon tarafından işgal edildi. Maltalılar, birkaç aylık Fransız yönetiminden sonra isyan etti ve İngiltere'den yardım istedi. Sonunda, Fransızlar 1800'de teslim oldu ve Malta gönüllü olarak bir İngiliz himayesi oldu. İngiltere'nin daha sonra 1802 tarihli Amiens Antlaşması'nın şartlarına göre adayı tahliye etmesi gerekiyordu, ancak bu yükümlülüğü yerine getiremedi. Antlaşmaya uyulmamasının birkaç karşılıklı vakasından biri, sonunda çöküşüne ve bir yıl sonra İngiltere ile Fransa arasındaki savaşın yeniden başlamasına yol açtı.

Malta, 23 Temmuz 1813'te Sir Thomas Maitland'ın Malta Valisi olarak atandığı bir taç kolonisi oldu. O yıl Malta'ya Bathurst Anayasası verildi. Malta'nın bir taç kolonisi olarak statüsü, 1815 Viyana Kongresi tarafından teyit edilen 1814 Paris Antlaşması ile doğrulandı.

Veba, Mart 1813'te, hastalığa yakalanan bir İngiliz ticaret gemisinin İskenderiye'den gelmesiyle Malta'da patlak verdi. Hastalık özellikle Valletta ve Büyük Liman bölgesinde yayılmaya başladı ve Vali Maitland geldiğinde daha katı karantina önlemleri uygulandı. Veba Ocak 1814'te Gozo'ya sıçradı, ancak adalar o yılın Mart ayında hastalıktan kurtuldu. Genel olarak, toplam nüfusun %4'üne tekabül eden 4.486 kişi öldü.

Vebanın ortadan kaldırılmasından sonra Maitland birkaç reform yaptı. Maltalı temsilcilerden oluşan bir danışma konseyi kurmayı reddettiği için otokratikti ve bu nedenle gayriresmî olarak "Kral Tom" olarak biliniyordu. 1814'te Malta Polis Gücü'nü kurarken, yerel İtalyanca konuşan Università 1819'da feshedildi. Vergilendirmede ve hukuk mahkemelerinde de çeşitli reformlar yapıldı. Maitland, 17 Ocak 1824'teki ölümüne kadar Vali olarak kaldı.^[2]

Kaynakça

^ Gregory, Desmond (1996). Malta, Britain, and the European Powers, 1793-1815 (İngilizce). Fairleigh Dickinson University Press. ss. 189, 282. ISBN 0838635903.
^ Sciberras, Sandro. "Maltese History – G. The First Years of British Rule 1800 – 1824" (PDF). St Benedict College. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2014.

İlgili Araştırma Makaleleri

II. Mahmud, 30. Osmanlı padişahı ve 109. İslam halifesidir. Osman Gazi ve Sultan İbrahim'den sonra Osmanlı Hanedanı'nın üçüncü ve son soy atasıdır. Son altı Osmanlı padişahından ikisi onun oğlu dördü ise torunudur.

Napolyon Bonapart veya I. Napolyon kısaca Napolyon, Fransız asker, politikacı ve 1804-1814 arası Fransa imparatoru. Gerek Fransız Devrim Savaşları gerekse Napolyon Savaşları sırasında Fransa'ya önderlik ettiği gibi tüm Avrupa'yı da etkilemiş önemli bir komutandır. Girdiği savaş ve çatışmaların büyük bölümünü kazanmış, 1815'teki nihai yenilgisine kadar hızla Avrupa kıtasının hakimiyetini ele geçirmiştir. Tarihteki en önemli komutanlardan biri olan Napolyon'un savaşları dünyanın her yerinde askerî okullarda ders olarak okutulmaktadır ve kendi Avrupa tarihinin en ünlü ve en tartışmalı siyasi figürlerinden birisidir.

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km²'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

XVIII. Louis, 1795'ten sonra Fransa kralı unvanını taşıyan ve Napolyon'un yeniden imparatorluğunu ilan ettiği Yüz Gün (1815) dışında, 1814-1824 arasında tahtta kalan hükümdar.

Louis-Philippe, Orléans Dükü Louis-Philippe, 1830-1848 arasında Fransızlar kralı. Yönetimini büyük burjuvazinin desteğine dayandırmış, sonuçta işçilerin ve orta sınıfların başlattığı ayaklanmayla devrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Bonaparte</span> Napolyon Bonapartın en büyük erkek kardeşi

Joseph Bonaparte (d. 7 Ocak 1768, Corte, Haute-Corse, Korsika - ö. 28 Temmuz 1844, Floransa, Toskana Büyük Dükalığı,, Napolyon Bonapart'ın en büyük erkek kardeşidir. Kardeşi tarafından 1806-1808 arasında Napoli Kralı ve 1808-1813 arasında da İspanya kralı yapılmıştır. Napolyon Bonapart'ın düşmesinden sonra Joseph kendini Survilliers Kontu olarak isimlendirmiştir.

III. Edward, lakabı Windsor'lı Edward - Edward of Windsor, Fransa ile Yüz Yıl Savaşları'nı (1337-1453) başlatan İngiltere kralı (1327-1377). Çocukları arasındaki taht mücadelesi kuşaklar boyunca sürmüş ve Güller Savaşı (1455-1485) ile doruğuna ulaşmıştır.

Malta Bayrağı, Malta devleti tarafından kullanılan resmi ulusal bayrak.

Yüz Gün Savaşı veya Yedinci Koalisyon Savaşı, Birinci Fransa İmparatorluğu imparatoru Napolyon Bonapart’ın 1814 Fontainebleau Antlaşması gereğince sürgün edildiği Elba Adasındaki sürgünden kaçarak Paris’e döndüğü 20 Mart 1815 tarihiyle, kral XVIII. Louis’nin Fransa tahtına döndüğü 8 Temmuz 1815 tarihleri arasındaki 111 günlük dönemi anlatır. Bu dönemde Napolyon Savaşları yeniden başlamış ve Waterloo Muharebesi yaşanmıştır. Yüz Gün deyimi ilk kez kralın dönüşünü kutlayan Paris valisi Gaspard de Chabrol tarafından kullanılmıştır.

Bavyera Krallığı, 1805'ten 1918 yılına kadar varlığını sürdürmüş, Bavyera Elektörlüğü'nün ardılı olan bir devletti. 1871'de Almanya'yla birleşmesinin akabinde krallık, yeni kurulan imparatorluğun içinde yer alan bir federe devlet hâline dönüştü. Güç, zenginlik ve yüzölçümü bakımından, yönetici devlet olan Prusya Krallığı'nın hemen ardında ikinci sıradaydı.

Taç kolonisi veya kraliyet sömürgesi, İngiliz sömürge imparatorluğu ve bunu takip eden Britanya İmparatorluğu'nda bir sömürge yönetimi türüydü.

Yeni Zelanda Kolonisi, 1841'den 1907'ye kadar var olmuş bir Britanya kolonisidir. 1853 e kadar koloni valilerini Birleşik Krallık atamış, 1853 yılında ise koloni kendi kendini yönetmeye başlamıştır. 1907'de koloni, Yeni Zelanda Dominyonu olmuştur.

Malta Himayesi, İtalyanca: Protettorato di Malta, Maltaca: Protettorat ta' Malta), Malta'nın, Sicilya Krallığı'na dahil olsa da Britanya himayesi altında olduğu dönemdi. Fransızların işgalinde olan Malta'da, bu işgale karşı yaşanan ayaklanma, Britanya tarafından desteklendi. 4 Eylül 1800'de Fransız güçlerinin teslim olması sonrasında Malta, Sicilya Krallığı'nın kontrolünde olsa da Britanya himayesine girdi. 1802'de imzalanan Amiens Antlaşması ile Britanyalıların adaları terk etmesi kararlaştırılsa da Malta'daki Britanya varlığı sürdürüldü. 23 Temmuz 1813'te kraliyet kolonisi ilen edilen Malta'nın bu statüsü, 1814'teki Paris Antlaşması'yla tanındı.

Britanya Seylanı, günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lanka'da 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi.

Britanya Helgolandı ya da Helgoland Taç Kolonisi Napolyon Savaşları esnasında Napolyon'un müttefiki Danimarka-Norveç'in bir parçası olan Helgoland Adası'nın İngiliz Amiral Thomas Macnamara Russell tarafından işgal edilmesiyle oluşturulmuş kolonidir. 1814 Kiel Antlaşması ile Helgoland Britanya'ya kalmıştır. Bundan sonra bölge Taç Kolonisi statüsüne yükseltilmiştir. 1890 Helgoland-Zanzibar Antlaşması ile bölge Almanya'ya bırakılmıştır.

1810'lar Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1810'da başlayıp 31 Aralık 1819'da sona eren onyıldır.

1813-1814 Malta veba salgını, Malta ve Gozo adalarındaki son büyük veba salgınıydı. Mart 1813 ile Ocak 1814 arasında Malta'da ve 1814 Şubat ile Mayıs arasında Gozo'da meydana geldi ve 1814 Eylül'ünde salgının resmen bittiği ilan edildi. Yaklaşık 4500 ölümle sonuçlandı, bu da adaların nüfusunun yaklaşık %5'iydi.

Karaca veya Caragea vebası 1813 ve 1814 yıllarında Eflâk başta olmak üzere Bükreş'te meydana gelen bir hıyarcıklı veba salgınıydı. Salgın, Fenerli Rum Prens Yoan Karaca'nın yönetimiyle aynı döneme denk gelmiştir.

1812-1819 Osmanlı veba salgını, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki son büyük veba salgınlarından biridir. Bu salgın en az 300.000 kişinin hayatına mal olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nda 16. ve 19. yüzyıllar arasında veba salgınları sık sık meydana gelmiştir.

Malta, 1530'dan 1798'e kadar Sicilya Krallığı'nın bir vasal devleti olarak Hospitalier Şövalyeleri tarafından yönetildi. Malta ve Gozo adaları ile modern Libya'daki Trablus şehri, Rodos'un kaybedilmesinin ardından 1530'da İspanyol İmparatoru V. Charles tarafından Şövalyelere verildi. Osmanlı İmparatorluğu, 1551'de Trablus'u Şövalyelerden almayı başardı, ancak 1565'te Malta'yı alma girişimi başarısız oldu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.