İçeriğe atla

Malta Şahini

Malta Şahini, Dashiell Hammett'ın 1930'da basılmış dedektiflik romanıdır. Polisiye Yazarlar Derneği ve Amerika'nın Gizemli Yazarları'nın yayınladığı en iyi 100 polisiye romanı listelerinin her ikisinde de yer almıştır.

İlk olarak seri halinde "Black Mask" dergisinde yayımlandı. Eser birkaç kez sinemaya uyarlandı. Baş karakter Sam Spade yalnızca bu romanda ve daha az bilinen üç hikâyede yer almasına karşın, kül yutmaz özel dedektif türünün gelişimini gösteren belirgin bir figür kabul edilir - örneğin Raymond Chandler karakteri Philip Marlowe, büyük oranda Hammett'ın Spade karakterinden etkilenilerek yazıldı. Spade, Hammett'ın isimsiz ve pek çekici sayılamayacak karakteri The Continental Op'tan ayrılır. Sam Spade kendisinden önceki dedektiflerin pek çok özelliğini bünyesinde toplamıştır; özellikle keskin tarafsızlığı, ayrıntıları kaçırmayan keskin gözleri ve kendi adaletini sağlamak konusundaki gözükaralığı ve kararlılığı. O, perişan halde olanı, ahlâksızı ve hayatın bayağı yanını gören, ancak yine de kendi "lekesiz idealizm"ini koruyan adamdır.

Film uyarlamaları

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gaston Leroux</span> Fransız gazeteci ve yazar (1868 – 1927)

Gaston Louis Alfred Leroux, Fransız gazeteci ve polisiye yazarı. Gaston leroux okul yıllarında Alexandre Dumas ile Victor Hugo'nun yapıtlarından esinlenen romanlar yazarak geçiniyordu. Leroux sırf babasını memnun etmek için Hukuk alanında eğitim aldı ve Hukuk alanında çalıştı. Babasının ölümünden sonra, mesleğini bırakarak birkaç gazetede muhabirlik yapmaya ve dünyayı gezmeye başladı. Bu sıralarda birkaç romanını tefrika halinde yayınlamaya başladı. Operadaki Hayalet (1910) isimli yapıtını Palais Garnier Opera Binası'na duyduğu ilgi ile yazmıştır ve bu yapıtın konusunun gerçek esrarengiz bir olay olduğunu söylemiştir. Operadaki Hayalet'in daha sonra Andrew Lloyd Webber tarafından müzikali yapıldı ve birçok kez sinemaya uyarlandı ayrıca polisiyede başlangıçlardan biri sayılan Sarı Odanın Esrarı gibi romanların yazarıdır. Sarı Odanın Esrarı'yla birlikte polisiye romanlarda kilitli oda cinayeti tarzı başlar, yani, içeri girilmesi veya çıkılması imkânsız olan bir odada cinayet işlenmesinin ve en sonunda dedektif veya zeki bir amatör tarafından katilin yakalanmasının hikâyesi. Ayrıca mesleği gereği bazı suçluların idamını izleyip bunları çalıştığı gazetede yayınlamak zorunda bırakılmış, bu idamları izlemek onu etkilemiştir.Romanlarında da bu etkinin yazıya geçirilmiş hali görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Agatha Christie</span> İngiliz polisiye ve dedektif yazarı (1890–1976)

Tam adı Agatha Mary Clarissa Miller Christie Mallowan olan Agatha Christie, İngiliz yazar, polisiye edebiyatın en önemli isimlerinden biri ve dedektif Hercule Poirot karakterinin yaratıcısıdır. Mary Westmacott takma adıyla aşk romanları da yazmıştır. Ancak asıl ününü, yazdığı 80 dedektif romanına ve West End tiyatrolarında sahnelenen oyunlarına borçludur.

<span class="mw-page-title-main">Polisiye</span> Suç ve suçlularla ilgili kurgu

Polisiye, suç ve suçlularla ilgili edebiyata verilen genel addır. Başlangıç olarak kimilerince Gaston Leroux tarafından yazılan Sarı Odanın Esrarı adlı kitap, kimilerince de Edgar Allan Poe tarafından yazılan Morg Sokağı Cinayeti kabul edilir. İlk polisiye roman olarak ise "Charles Felix" takma adıyla 1862-63 yıllarında yayımlanmış olan The Notting Hill Mystery kabul edilir. Halk arasındaki popüler kimliğini, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılarak, gazetelerde tefrika halinde yayımlanan Sherlock Holmes ile kazanmıştır. Endüstriyel devrim ve modernizmin en etkili şekilde yaşandığı İngiltere, bu doğuma kaynaklık etmiş sayılsa da, Avrupası kıtasından ve Amerika'dan türe yeni açılımlar kazandırılmış ve yepyeni alt türler eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kirk Hammett</span> Amerikalı gitarcı

Kirk Lee Hammett, Metallica'nın solo gitaristi ve şarkı yazarıdır. 1983'te gruba katılmıştır. Metallica'dan önce Exodus grubunun kurucuları arasında yer almıştır. 2003'te Rolling Stone dergisinin hazırladığı Tüm Zamanların En İyi 100 Gitaristi sıralamasında 11. sırada yer almıştır.

<i>İnce Memed I</i> Yaşar Kemalin romanı

İnce Memed I, Yaşar Kemal'in İnce Memed serisinin ilk kitabıdır. 1955 yılında yayımlandı. Yaşar Kemal’in baş yapıtı olarak değerlendirilen eser, Çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesini anlatır. Yazarın ilk romanıdır. 1953-1954’te Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmiş; 1955’te Çağlayan Yayınları tarafından iki cilt olarak kitap halinde basılmıştır. Eser, Varlık dergisinin düzenlediği 1956 yılı Varlık Roman Armağanı ile ödüllendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Kara film</span>

Kara film, öncelikle, kahramanlarını çürümüş ve itici algılanabilecek bir dünyanın içine yerleştiren Hollywood suç filmlerini tanımlamak için kullanılan bir sinema terimidir. Hollywood'un klasik kara film dönemi, 1940'ların başından 1950'lerin sonuna kadar uzanır. Bu dönemin az ışıklı, siyah beyaz çekilmiş kara filmleri, Alman Dışavurumcu sinemasından etkilenmiştir. Diğer taraftan ilk örnek teşkil eden hikâyeler ve klasik kara filmlere yönelik tutum, Büyük Bunalım döneminde Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan suç filmlerinden doğmuştur.

Mike Hammer, Amerikalı yazar Frank Morrison Spillane’in yazdığı "Mike Hammer" serisinin Kemal Tahir tarafından çevrilen tercümeleridir.

<i>Vahşi Hakikat</i> (film)

Vahşi Hakikat 1968 ABD yapımı bir polisiye filmdir. Özgün adı The Detective olan film Kasım 1971'de Türkiye'de de gösterime girmiştir.

<i>Filler de Hatırlar</i> İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1972 yılında yayınlanan polisiye romanı

Filler de Hatırlar, Agatha Christie'nin romanlarından biridir. Dedektif Hercule Poirot olup,romanda Agatha Christie'nin devamlı karakterlerinden Ariadne Oliver de vardır.

<i>Nilde Ölüm</i> İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1937 yılında yayınlanan polisiye romanı

Nil'de Ölüm, İngiliz yazar Agatha Christie'nin yazdığı bir polisiye roman. İlk olarak İngiltere'de 1 Kasım 1937'de yayımlandı.

<i>Malta Şahini</i> (film, 1941)

Malta Şahini, John Huston'ın Dashiell Hammett'ın aynı adlı romanından uyarladığı ve yönettiği 1941 ABD yapımı filmdir. Romanın bu üçüncü sinema uyarlamasında özel dedektif Sam Spade'i Humphrey Bogart, onun femme fatale müşterisini Mary Astor oynadı. Bu oyunculara karakter oyuncusu Peter Lorre ve ilk sinema filminde oynayan Sydney Greenstreet eşlik etti. Yönetmen John Huston'ın da ilk filmi olan Malta Şahini, üç dalda Akademi Ödüllerine aday gösterildi.

<i>Üçüncü Adam</i> (roman)

Üçüncü Adam, casus romanlarının babası olarak da anılan İngiliz yazar Graham Greene'in 1949 yılında çekilen aynı adlı ABD filmi için yazdığı senaryoya bir ön hazırlık olarak kaleme aldığı kısa romanın adıdır. Yazar ertesi yıl 1950'de bu eserini kitap halinde de yayımlamıştır. Polisiye Yazarlar Derneği ve Amerika'nın Gizemli Yazarları'nın yayınladığı en iyi 100 polisiye romanı listelerinin her ikisinde de yer almıştır.

<i>22 Numarada Cinayet</i> 1976 ABD yapımı komedi filmi

22 Numarada Cinayet, 1976 ABD yapımı komedi filmidir. Özgün adı Murder by Death olan film Türkiye'de televizyonlarda da defalarca gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ariadne Oliver</span>

Ariadne Oliver, Agatha Christie'nin roman kahramanlarındandır.

<i>Roger Ackroyd Cinayeti</i> İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1926 yılında yayınlanan polisiye romanı

Roger Ackroyd Cinayeti, İngiliz yazar Agatha Christie'nin yazdığı polisiye romanlarından birisidir. İlk olarak 1926 yılında Birleşik Krallık'ta William Collins, Sons yayın evi tarafından yayınlanmıştır. Polisiye Yazarlar Derneği ve Amerika'nın Gizemli Yazarları'nın yayınladığı en iyi 100 polisiye romanı listelerinin her ikisinde de yer almıştır.

Samuel Dashiell Hammett Dedektif romanları ve kısa öyküleri ile tanınan Amerikalı polisiye yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Philip Marlowe</span> kurgusal karakter

Philip Marlowe, Raymond Chandler tarafından Büyük Uyku ve Uzun Veda kitapları için yaratılmış bir roman kahramanıdır. Marlowe ilk olarak 1939'da basılan Büyük Uyku isimli romanda boy göstermiştir. Chandler'ın Black Mask ve Dime Detective gibi ucuz dergilerde yayımlanan ilk kısa hikâyelerinde "Carmady" ve "John Dalmas" gibi benzer karakterler yer almıştır. Sonradan bu kısa hikâyeler, Chandler'ın kullanılmış parçalardan yapmak diye adlandırdığı bir süreçle bir araya getirilerek ve genişletilerek Marlowe karakterinin yer aldığı romanlara dönüştürüldü. Chandler sonradan hiç kullanılmamış parçalardan oluşturduğu kısa hikâyelerini topladığı The Simple Art of Murder isimli kitapta baş kahramanların isimlerini Philip Marlowe olarak değiştirmiştir. İlk yazdığı hikâyeler olan "Blackmailers Don't Shoot" ve "Smart-Aleck Kill"deki dedektifin ismi sonraki baskılarda değiştirilmemiş ve Philip Marlowe, Private Eye televizyon dizisinde Marlowe'un çözdüğü vakalara eklenmiştir.

<i>Kızıl Dosya</i> Sherlock Holmes ve Dr. John Watsonın ilk macerası

Kızıl Dosya Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılmış Sherlock Holmes romanıdır. İlk Sherlock Holmes macerası olması nedeniyle önemi büyüktür. Sherlock Holmes'ün en yakın arkadaşı ve hikâyelerinin anlatıcısı Dr. John Watson bu macerada tanışmıştır.

Dedektif Conan, Gōshō Aoyama tarafından yazılan bir polisiye manga serisidir. Seri, Ocak 1994 tarihinden bu yana Shogakukan'ın Weekly Shōnen Sunday dergisinde yayınlanmaktadır. Dedektif Conan adıyla ilgili yasal sorunlar nedeniyle, İngilizce yayınlarınında Case Closed olarak adlandırılmıştır. Hikâye, gizemli bir organizasyonu araştırırken bir çocuğa dönüşen ve genellikle çocukluk arkadaşının babasını ve diğer çeşitli karakterleri taklit ederek çok sayıda vakayı çözen liseli dedektif Shinichi Kudo'yu takip etmektedir.