İçeriğe atla

Mallus

Mallus ya da Mallos (Grekçe: η Μαλλός Mallos) Kilikya'da Pyramos Nehrinin (günümüzde Ceyhan) ağzında yer almış antik bir Anadolu şehridir. Antik zamanlarda şehir (bügün yatağı batıya kaymış olan) Ceyhan'ın ağzında, onun limanı vazifesini gören Magarsa (veya Magarsus) şehrinin karşısındaki bir tepede durmakta olduğu düşünülmekteydi. Şehrin kalıntıları Akdeniz sahilinden birkaç km içeride Adana'nın Karataş ilçesinin merkezinden birkaç km uzaktaki bir tepede yer almaktadır.[1] Ancak şehrin tam konumu hâlen belirsizliğini korumakta olup bir tahmine göre Karataş'ın 25 km kuzeyindeki Kızıltahta köyündedir, bir diğerine göreyse Mallus ve Magarsa aynı yerdir.[2]

Tarihi

Bir Yunan mitine göre Mallus, Amphilochus ve Mopsus adında iki Argos'lu kardeş tarafından kurulmuştur. Amphilochus genellikle kral ve kahin, Amphiaraos'un veyaAlkmaion'un oğlu olarak tanımlanmıştır. Strabon'a göreyse bu iki kardeş, Apollon'un yarı tanrı oğullarıdır.[3] Amphiaraos'un da Alkmaion'un da oğullarının Truva Savaşı'na tanıklık ettikleri nessiler boyu anlatılmıştır. Amphilochus ve Mopsus bu savaştan ayrılıp Argos'a dönmeden veya birbirlerini öldürmeden önce Mallus'u ve başka birkaç şehri kurmuştur. Plutarhos'un zamanına dek, ziyaretçiler Mallus'taki tapınağa orakl'ı görmeye gelmiştir. Gelen ziyaretçiler, tapınakta bir gece uyumuş ve gördükleri rüyaları tanrıların sorularına verdiği cevaplar saymışlardır.[4]

Mallus'ta basılmış Pers Ahameniş sikkesi, y. 390–385 BC
Mallus civarındaki sahil

Büyük İskender, Pyramos üzerine bir köprü yaptırmış ve Anadolu seferleri sırasında şehri ziyaret etmiş, Mallus'ta Amphilochus'a adak adamıştır.[1][3] Ayrıca İskender, şehri vergiden muaf tutmuştur,[1] çünkü şehir Argos kolonisidir ve kendisi de Herakles'in şehri Argos'ta doğmuş olan İskender, Herakles'in soyundan geldiğini iddia etmiştir. Mallus'tan yola çıkan triremeler Sur Kuşatması sırasında İskender'in donanmasına katılmıştır.

Şehir, Kitâb-ı Mukaddes'e göre iki şehri de cariyesine sunan IV. Antiokhos Epifanis'e karşı Tarsus'la birlik olmuştur.[1] Mallus büyük öneme sahip bir şehir olduğu halde önemli bir cazibe taşımamıştır.[5] Şehir, MÖ 2. yüzyılda bilinen en eski yerküre modelini yapan Mallus'lu Crates'in doğum yeri olmuştur, ancak o, genç yaşta Tarsus'a taşınmış ve ardından Bergama'ya giderek akademik kariyerini orada geliştirmiştir. Mallus'lu Crates döneminin en önemli dilbilimcilerinden birisi olmuştur.[6]

Mallus'un liman şehri Magarsa'ydı, ancak daha sonra şehrin kendi limanı olmuştur. Mallus'tan çıkan çok sayıda sikke günümüze ulaşmıştır. Çok sayıda antik yazarın yanı sıra Orta Çağ'da Arap, Ermeni ve İtalyan yazarlar da Mallus'tan eserlerinde bahsetmiştir. Şehir, Kilikya Ermeni Krallığı'nın yıkılmasıyla ortadan kaybolmuş ve önemini yitirmiştir.[1] Antik Antiochia ad Pyramum şehri sahilden birkaç km ötede Mallus yakınlarında durmaktadır.

Mallus, Katolik Kilisesi tarafından hâlâ fahri piskoposluk sayılmaktadır. Son piskoposun 1990'da vefat etmesinden beri Mallus'a fahri piskopos atanmamıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Pétridès 1910.
  2. ^ MAGARSUS VE MALLOS İLİŞKİSİ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME - AN EVALUATION ON THE RELATIONSHIP OF MAGARSUS AND MALLOS - Kenan BEŞALTI, ÇUKUROVA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, CİLT 2, SAYI 2, KIŞ 2016 s. 32-38
  3. ^ a b Strabo 1924.
  4. ^ Beloe (1821).
  5. ^ Smith 1857.
  6. ^ En Eski Yerküre Anadolu'da yapıldı[] - Zeynep Aburas, butundunya.com [PDF]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Olimpos, Kumluca</span>

Olimpos antik kenti, Antalya'nın batısında Kumluca İlçesi Tahtalı dağının 10 km kuzeyinde kalan Likya yerleşimidir. Antalya'ya 85,7 km. uzaklıkta, Caretta Caretta kaplumbağalarının yavrulama alanı olduğundan sit alanı olarak korunan, genellikle üniversite öğrencileri ve sırt çantalı turistlerin tercih ettiği bir tatil mahallesidir. Ağaç evleri, çadır mekanı olarak kullanılabilecek açık alanları, Likya Yolu üzerinde bulunması önemli özellikleridir. Olimpos Beydağları Millî Parkı sınırları içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Efes</span> Anadoluda bir antik kent

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karataş, Adana</span> Adananın ilçesi

Karataş, Adana ilinin bir ilçesidir. Doğu Akdeniz bölgesinde Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin doğal sınırları içerisinde kurulmuş olup Adana'ya 48 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Myndos</span>

Myndos ya da Türkçede okunuşuyla Mindos, Antik yazarların sıkça sözünü ettiği, Mausolos'un kurmuş olduğu şehridir. Yerleşim Bodrum yarımadasının en batısına düşen, bugünkü Gümüşlük ilçesinin bulunduğu bölgede yer almıştır. Ege Denizi ile Akdeniz'in kesişme noktasında bulunan kent, MÖ 640 yılında Anadolu'nun en eski medeniyetlerinden Lelegler tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Perge</span> Pamfilya bölgesine başkentlik yapmış antik kent

Perge, Antalya'nın 18 km doğusunda, Aksu ilçesi sınırları içinde bulunan, bir zamanlar Pamfilya Bölgesine başkentlik yapmış antik bir kenttir. Şehirdeki akropolisin Tunç Çağı döneminde kurulduğu düşünülmektedir. Helenistik dönem boyunca şehir eski dünya içerisindeki en zengin ve güzel şehirler arasında sayılmaktadır. Ayrıca Yunan matematikçi Pergeli Apollonius'un memleketidir. Perge, Hititler döneminde Parha olarak bilinmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Aspendos</span> Antalya-Serik ilçesine bağlı olan Belkıs köyü sınırları içerisinde bulunan antik kent.

Aspendos veya Belkıs, Antalya ili Serik ilçesinde bulunan Belkıs köyünde yer alan antik tiyatrosuyla meşhur bir antik kenttir. Pamfilya'nın en zengin şehirlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus</span> Mersinin ilçesi

Tarsus, Mersin ilinin en doğusundaki ilçesidir. İlçe doğuda Adana, batıda Mersin merkez, kuzeyde Pozantı ve Çamlıyayla, güneyde Akdeniz ile çevrilidir. Tarihte en yaygın Kilikya olarak anılan bölgede bulunan ilçenin Hitit Uygarlığı başta olmak üzere köklü bir uygarlık geçmişi vardır. Hititler döneminde Tarsus, Kizzuvatna eyaletinin bir kentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Misis</span>

Misis (Mopsuestia), Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulu bir antik şehir.

<span class="mw-page-title-main">Adana</span> Adana ilinin merkezi olan şehir

Adana, Türkiye'nin Adana ilinin merkezi olan şehridir. Seyhan, Yüreğir, Çukurova ve Sarıçam olmak üzere 4 ilçeye bölünür. Türkiye'deki altıncı büyük metropolitan alan olup ülkenin önde gelen tarım, ticaret ve kültür merkezlerinden biridir. Türkiye'deki maden zengini 4. bölge olan Adana; krom, demir, manganez, kurşun ve çinko yatakları açısından önem taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çukurova</span> Çoğunluğu Adana şehrinde bulunan verimli topraklara ve köklü geçmişe sahip bölge

Çukurova, tarihi adıyla Cilicia Pedias; Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay illerini içine alan Güney Anadoludaki coğrafi, ekonomik ve kültürel bir bölgedir. 6.4 milyon nüfusuyla, Türkiye'deki en büyük nüfus yoğunluğuna sahip bölgelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Karabiga, Biga</span> Biganın bir beldesi

Karabiga, Çanakkale ilinin Biga ilçesine bağlı yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Anavarza</span>

Anavarza, Türkiye'nin Adana ilinde, Kozan sınırları içerisinde, Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçe sınırlarının kesiştiği yerde, tarihi Kilikya bölgesinde bulunan antik kent. Çevresi mesire yeri olarak kullanılır. Kilikya ovasının önemli merkezlerinden olan Anavarza'nın antik kaynaklarda adı Anazarbos, Anazarba, Aynızarba veya Anazarbus olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Yakapınar, Yüreğir</span> Yüreğir, Adana, Türkiyede mahalle

Yakapınar, Misis antik kenti üzerine kurulmuş, günümüzde Adana ilinin Yüreğir ilçesine bağlı mahalle.

<span class="mw-page-title-main">Soli, Mersin</span> antik Kilikya şehri

Soli, Mersin'in Mezitli ilçesinde antik bir kenttir. Antik çağlarda Kilikya Bölgesi olarak adlandırılan bölgede, Dağlık ve Ovalık Kilikya olarak adlandırılan bölümlerin tam ortasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tarkondimotos</span>

Kilikya nın doğusundaki Kastabala/Hierapolis kentinin kralı, daima Roma İmparatorluğu 'nun uydusu olarak kalmak istedi. "Tarkondimotos I." ya da Tarkondimotus adıyla da anılmaktadır.Fırtına Tanrısı Tarhunt’tan gelen adıyla Luvi kökenli olduğu anlaşılan Tarkondimotos, aslında Roma'yı çok uğraştıran Kilikya korsanlarındandı. Sonradan Seleukoslar 'ın bölgeden çekilmesiyle oluşan boşluktan yararlanarak, Kastabala'nın kralı olup hakimiyet kurdu. Fakat hanedanlığı çok kısa sürdü. Belki nedenleri arasında biraz da şanssız olmasının rolü vardı. Çünkü bel bağladığı bütün Romalı hamileri, rakiplerine yenilmişti. Ancak o yılmamış, çeşitli manevralarla krallığını devam ettirmeye çalışmıştı. Tarkondimotos, Başkenti Kastabala olan Krallığı'nı bir uydu devlet olarak yönetmiş, doğuda Partlar batıda Roma İmparatorluğu arasında günümüz İsviçre ülkesi gibi uluslararası devamlılığını barışla sürdürmeye çalışmıştır. Tarkondimotos' un tarihteki önemi Roma İmparatorluğu nda üç imparatorun yaşadığı iç savaşa tanıklık etmesi, bizzat savaşların içinde yer almasıdır.

Antiochia ad Pyramum Anadolu'da Kilikya'daki Pyramos Nehrinin yanında yer almış antik kenttir. Magarsa'nın yerine inşa edilmiştir. Şehrin kalıntıları, Adana'nın Karataş ilçesinden birkaç kilometre uzakta, Karataş yarımadasında yer almaktadır. Ceyhan'ın yatağı antik zamanlardan bu yana yer değiştirmiş olduğundan şehir artık nehrin kıyısında yer almamakta, nehir şehrin oldukça batısından akmaktadır. Eskiden önemli bir merkez olan Mallus, Antiochia ad Pyranum'dan birkaç km içeride, Ceyhan'ın kıyısında yer almaktadır.

Magarsa, Magarsus, Magarsos (Μάγαρσος), Megarsus ya da Megarsos (Μέγαρσος), antik Kilikya bölgesinin doğusunda, Ceyhan Nehri'nin ağzında yer almış bir antik kenttir. Büyük İskender, Issos Savaşı'ndan önce Soli'den Megarsus'a yürümüş ve orada Athena Megarsis'e ve şehrin efsanevi kurucusu Amphiaraos oğlu Amphilochus'a kurban adamıştır. Şehrin Mallus'un limanı olarak işlev gördüğü düşünülmektedir. Şehrin adı Helenistik Dönem'de Antiochia ad Pyramum olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandreia Troas</span> Bozcaadanın güneyinde bulunan Antik Yunan kenti

Alexandria Troas ; Türkiye'nin batı kıyısının kuzey ucuna yakın, Bozcaada'nın güneyinde bulunan Antik Yunan kentidir. Çanakkale ilinin Ezine ilçesindeki Dalyan köyünün güneydoğusunda yerleşimlidir. Antik kent yaklaşık 400 hektarlık(4km2) alana yayılmıştır. Günümüze kalan birkaç yapı arasında bir Roma hamamı, odeion, Antik Yunan tiyatrosu, gymnasium kompleksi ve yeni ortaya çıkarılmış bir stadion bulunur. Şehrin eski duvarları hala izlenebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.