İçeriğe atla

Maliyet-fayda analizi

Maliyet-Fayda Analizi (MFA), alternatiflerin güçlü ve zayıf yönlerini tahmin etmeye yönelik sistematik bir yaklaşımdır. Örneğin işlemlerde, faaliyetlerde ve işlevsel iş gereksinimlerinde tasarrufları korurken fayda elde etmek için en iyi yaklaşımı sağlayan seçenekleri belirlemek için kullanılır.[1] Bir MFA, tamamlanmış veya potansiyel eylem planlarını karşılaştırmak ve bir kararın, projenin veya politikanın maliyetine karşı değerini tahmin etmek veya değerlendirmek için kullanılabilir. Genellikle iş veya politika kararlarını (özellikle kamu politikası), ticari işlemleri ve proje yatırımlarını değerlendirmek için kullanılır. Örneğin, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, düzenlemeleri veya deregülasyonları başlatmadan önce maliyet-fayda analizleri yapmak zorundadır.[2]

MFA'nın iki ana uygulaması vardır:

  1. Bir yatırımın (veya kararın) sağlam olup olmadığını belirlemek, faydalarının maliyetlerinden fazla olup olmadığını ve ne kadar fazla olduğunu tespit etmek.
  2. Yatırımları (veya kararları) karşılaştırmak için bir temel sağlamak, her seçeneğin toplam beklenen maliyetini toplam beklenen faydaları ile karşılaştırmak.

MFA'da fayda ve maliyetler parasal terimlerle ifade edilir ve paranın zaman değerine göre ayarlanır; zaman içindeki tüm fayda ve maliyet akışları, farklı zamanlarda gerçekleşip gerçekleşmediklerine bakılmaksızın, net bugünkü değerleri açısından ortak bir temelde ifade edilir. Diğer ilgili teknikler arasında maliyet-fayda analizi, risk-fayda analizi, ekonomik etki analizi, mali etki analizi ve sosyal yatırım getirisi (SROI) analizi yer almaktadır.

Maliyet-fayda analizi genellikle kuruluşlar tarafından belirli bir politikanın arzu edilebilirliğini değerlendirmek için kullanılır. Alternatifler ve mevcut durum da dahil olmak üzere beklenen fayda ve maliyet dengesinin bir analizidir. MFA, bir politikanın faydalarının diğer alternatiflere göre maliyetlerinden daha ağır basıp basmayacağını (ve ne kadar ağır basacağını) tahmin etmeye yardımcı olur. Bu, alternatif politikaların fayda-maliyet oranı açısından sıralanmasına olanak tanır.[3]

Kaynakça

  1. ^ David, Rodreck; Ngulube, Patrick; Dube, Adock (16 Temmuz 2013). "A cost-benefit analysis of document management strategies used at a financial institution in Zimbabwe: A case study". South African Journal of Information Management (İngilizce). 15 (2): 10. doi:10.4102/sajim.v15i2.540. ISSN 1560-683X. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023. 
  2. ^ Hirst, Scott (1 Temmuz 2018). "The Case for Investor Ordering". The Harvard Law School Program on Corporate Governance Discussion Paper. No. 2017-13. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023. 
  3. ^ "COST - EFFECTIVENESS AND COST - BENEFIT ANALYSIS" (PDF). 24 Eylül 2012. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pragmatizm</span> Felsefi akım

Pragmatizm, felsefede; uygulayıcılık, uygulamacılık, pragmacılık, fiîliyye, faydacılık, yararcılık gerçeğe ve eyleme yönelik olan, pratik sonuçlara yönelik düşünme temelleri üzerine kurulmuş olan felsefi akımdır. William James (1842-1910) tarafından popüler hale getirilmiştir. Onun felsefe ekolünden olanı yapmak, başarmak anlamına da gelir. Hem iyinin teorisi hem de doğrunun teorisidir. İyinin teorisi olarak faydacılık refahcıdır (welfarist). İyi en fazla faydayı sağlayandır ve burada fayda zevk, tatmin veya bir nesnel değerler listesine göre tanımlanır. Bir doğru teorisi olarak ise faydacılık neticecidir (consequentialist). Doğru hareket bir şeyin uygulanabildiği ölçüde gerçek olduğu savına dayandırılmıştır. Bir fikrin doğruluğu faydalılığı, kullanışlılığı veya işlerliği gibi gözlemlenebilir etkilerine göre belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Finans</span> Akademik disiplin

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

Maliyet yönetimi, kurumsal düzeydeki projelerin tüm yaşam döngüsü boyunca maliyet ve verimliliği ölçmek için teknolojiyi kullanan bir yöntemdir.

<span class="mw-page-title-main">Toplam kalite yönetimi</span>

Toplam kalite yönetimi ya da kısaca TKY; müşteri ihtiyaçlarını karşılayabilmek için kullanılan insan, iş, ürün ve/veya hizmet kalite gereksinimlerinin, sistematik bir yaklaşımla ve tüm çalışanların katkıları ile sağlanmasıdır. Bu yönetim şeklinde uygulanan her süreçte tüm çalışanların fikir ve hedefleri kullanılmakta ve tüm çalışanlar kaliteye dahil edilmektedir. Toplam kalite yönetimi; uzun dönemde müşterilerin tatmin olmasını başarmayı, kendi personeli ve toplum için yararlar elde etmeyi amaçlar ve kalite üzerine yoğunlaşır. Tüm personelin katılıma dayalı bir yönetim modelidir.

<span class="mw-page-title-main">Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü</span>

Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olarak görev yapan bir genel müdürlük.

Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı olarak görev yapan bir genel müdürlüktür.

Risk yönetimi, işletmelerin işlevleri sırasında ortaya çıkabilecek risklerin önceden dikkatli bir biçimde ve ayrıntıları ile tanımlanıp değerlendirilmesi ve bu riskleri minimize edecek veya tam olarak ortadan kaldıracak önlemlerin alınması.

Psikolojide karar verme, bir fikrin veya hareketin mümkün diğer seçenek arasından seçilmesiyle sonuçlanan zihinsel (cognitive) bir işlem olarak dikkate alınır. Her karar verme işlemi bir hareketle sonuçlansın veya sonuçlanmasın, mutlaka nihai bir seçim ortaya koyar. Tanımlamak gerekirse, karar verme, karar verenin tercih ve değerlerine göre alternatifleri belirlemesi ve onlar arasından seçim yapmasıdır.

Proje yönetimi, belirli bir projenin hedef ve amaçlarına ulaşıp bitirilmesi için kaynakların planlanması, organize edilmesi, tedarik edilmesi ve yönetilmesi disiplinidir.

Kalite, insanlık tarihi boyunca hakkında ciddi olarak düşünülmüş, farklı fikirler ortaya konulmuş ve tarihin gelecek seyri boyunca da yoğun ilgisine devam edecek olan bir kavramdır.

Risk hafifletici önlemler, kabul edilen riskin etkilerini, yapılan kontrol/değerlendirme işlemleri neticesinde azaltma anlamına gelir. Riskin belirlenmesiyle, riskten kaçınılması, etkilerinin önlenmesi veya en aza indirilmesi, kaçınılmaz kayıpların tazmini için tedbir alınması faaliyetlerini ifade eder. İngilizcedeki Risk Mitigation kavramının karşılığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hazine ve Maliye Bakanlığı (Türkiye)</span> hazine ve maliye işlerinden sorumlu olan bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, hazine ve maliye işlerinden sorumlu olan bakanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Strateji ve Bütçe Başkanlığı</span> Türkiyede bir kurum

Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB), Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı devlet kurumu. 2018 Türkiye genel seçimleri sonrası Kalkınma Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının Bütçe Genel Müdürlüğü birleştirilerek Cumhurbaşkanlığı bünyesinde oluşturuldu. Kalkınma Bakanlığına bağlı Kalkınma Ajansları ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlandı.

Hedge fon, serbest yatırım fonu veya risk fonu; göreli olarak likit olan mal varlıkları üzerinden al-sat yapılan ve açığa satış, kaldıraç ve türevler gibi daha karmaşık finansal işlem, portföy-yapımı ve risk yönetimi tekniklerinin çok sık kullanıldığı bir yatırım fonu türüdür. Bu karmaşık tekniklerin kullanımı yüzünden, finansal düzenleyiciler genel olarak hedge fonlarının, kurumsal yatırımcıların, yüksek net değerli bireylerin ve nitelikli yatırımcılar gibi bu konuda yeteri kadar sofistike olabilen yatırımcılar dışında hiç kimseye pazarlamansına ya da erişime açılmasına izin vermezler.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel istatistik</span> matematiksel yöntemlerin kullanıldığı olası istatistikler

Matematiksel istatistik, istatistiksel veri toplama tekniklerinin aksine, matematiğin bir dalı olan olasılık teorisinin istatistiğe uygulanmasıdır. Bunun için kullanılan özel matematiksel teknikler arasında matematiksel analiz, doğrusal cebir, stokastik analiz, diferansiyel denklemler ve ölçü teorisi bulunur.

Karar ağacı, bir kurum veya kuruluş tarafından tercihlerin, risklerin, kazançların ve hedeflerin anlaşılmasına yardımcı olan bir teknik türüdür. Aynı zamanda birçok önemli yatırım sahalarında uygulanabilen, birbiriyle bağlantılı şans olaylarıyla ilgili olarak çıkan çeşitli karar noktalarını incelemek için kullanılan bir karar destek aracıdır. Yalnızca koşullu kontrol ifadeleri içeren bir algoritmayı görüntülemenin bir yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Ses analizi</span>

Ses analizi ya da Konuşma analizi, iletişimi ve gelecekteki etkileşimi iyileştirmek için müşteri bilgilerini toplamak üzere kaydedilen çağrıları analiz etme sürecidir. Süreç, öncelikle müşteri iletişim merkezleri tarafından bir işletmeyle müşteri etkileşimlerinde ihtiyaçları çıkarmak için kullanılır.

Psikolojide, ekonomide ve felsefede tercih, genellikle alternatifler arasında seçim yapmakla ilgili olarak kullanılan teknik bir terimdir. Örneğin, biri B yerine A'yı tercih ederse, A'yı B'ye tercih eder. Tercihler, davranışla bu ilişkiden dolayı karar teorisinin merkezinde yer alır. Bağlaç durumları olarak, arzularla yakından ilişkilidirler. İkisi arasındaki fark, arzuların bir nesneye yönelik olması, tercihlerin ise biri diğerine tercih edilen iki alternatif arasında bir karşılaştırma ile ilgili olmasıdır.

Maliyet etkililik analizi (MEA); sağlık araştırmalarında sıklıkla kullanılan bir analiz yöntemidir. En basit tanımı ile planlanan hedeflere ulaşmada seçenek yollar arasında en iyi, en etkili seçimi yapıp maliyeti minimize ve hizmet sonucunu maksimize etmek için bir bütçe yapma yoludur. Bu yöntemde, kıyaslanan tüm seçenekler için tek bir ortak etki olarak tanımlanan çıktının doğal birimlerle ölçülmesi söz konusudur.

Etki yatırımı; yatırım yaparken parasal kâr elde etmekten ziyade sosyal ve çevresel anlamda pozitif etkiler yaratmaya öncelik veren yatırım anlayışı. Fon sağlayan birey veya kurumları, pozitif etki sağlaması yönüyle tatmin ederken, yatırım alan şirketleri ise daha verimli kârlılık ve toplum nezdinde itibar kazanma açısında olumlu yönde etkilemektedir.yatırım stratejisidir.