İçeriğe atla

Malezya'nın eyaletleri ve federal toprakları

Malezya'nın eyaletleri ve federal toprakları, Malezya'nın birinci düzey idari bölümleridir. Malezya 13 eyalet (Negeri) ve 3 federal topraktan (Wilayah Persekutuan) oluşan federal bir devlettir.

Eyaletler ve federal topraklar listesi

11 eyalet ve iki federal toprak genel olarak Batı Malezya olarak bilinen Malay Yarımadası'nda, iki eyalet ve bir federal toprak ise Doğu Malezya olarak bilinen ülkenin Borneo adasındaki topraklarında yer almaktadır.

Malay Yarımadası'nda yer alan 11 eyalet 1948 yılında Malaya Federasyonu'nu kurmuş olup[1] federasyon 31 Ağustos 1957 tarihinde bağımsızlığını ilan etti.[2] 1963 yılında federasyona Singapur, Sarawak ve Sabah'ın katılmasıyla ülke Malezya adını almıştır.[3] Ancak Singapur 9 Ağustos 1965 tarihinde federasyondan ayrılmıştır. 1 Şubat 1974 tarihinde başkent Kuala Lumpur federal toprak statüsü almıştır. Daha sonra 16 Nisan 1984 tarihinde Labuan ve 1 Şubat 2001 tarihinde Putrajaya bulundukları eyaletlerden ayrılarak federal toprak haline getirildiler.

Malezya'nın eyaletleri ve federal toprakları
Bayrak Eyalet Başkent Nüfus[4]Alan
(km²)[5]
Nüfus
yoğunluğu[5]
Plaka kodu Telefon alan
kodu
Kısaltma ISO FIPS Konum Lider
Kuala Lumpur
(Federal toprak)
Kuala Lumpur1,627,172 243 6696 W/V 03 KUL MY-14 Batı Malezya -
Labuan
(Federal toprak)
Victoria85,272 91 937 L 087 LBN MY-15 MY15 Doğu Malezya -
Putrajaya
(Federal toprak)
Putrajaya67,964 49 1387 Putrajaya/F 03 PJY MY-16 Batı Malezya -
Johor Johor Bahru3,233,434 19,210 168 J 07, 06 (Muar ve
Ledang)
JHR MY-01 MY01 Batı MalezyaSultan
KedahAlor Setar1,890,098 9,500 199 K 04 KDH MY-02 MY02 Batı MalezyaSultan
KelantanKota Bharu1,459,994 15,099 97 D 09 KTN MY-03 MY03 Batı MalezyaSultan
MalakkaMalakka788,706 1,664 474 M 06 MLK MY-04 MY04 Batı MalezyaVali
Negeri SembilanSeremban997,071 6,686 149 N 06 NSN MY-05 MY05 Batı MalezyaYang di-Pertuan Besar
PahangKuantan1,443,365 36,137 40 C 09, 03 (Genting),
05 (Cameron)
PHG MY-06 MY06 Batı MalezyaSultan
PerakIpoh2,258,428 21,035 107 A 05 PRK MY-08 MY07 Batı MalezyaSultan
PerlisKangar227,025 821 277 R 04 PLS MY-09 MY08 Batı MalezyaRajah
PenangGeorge Town 1,520,143 1,048 1451 P 04 PNG MY-07 MY09 Batı MalezyaVali
SabahKota Kinabalu3,120,040 73,631 42 S 087-089 SBH MY-12 MY16 Doğu MalezyaVali
Sarawak Kuching2,420,009 124,450 19 Q 081-086 SRW MY-13 MY11 Doğu MalezyaVali
SelangorShah Alam5,411,324 8,104 668 B 03 SGR MY-10 MY12 Batı MalezyaSultan
TerengganuKuala Terengganu1,015,776 13,035 78 T 09 TRG MY-11 MY13 Batı MalezyaSultan

Yönetim

Federal yönetimin yetkisine giren konular dış ilişkiler, savunma, iç güvenlik, adalet (İslam ve yerel hukuk sistemlerinin yürürlükte olduğu yerler dışında), federal yurttaşlık, maliye, ticaret, sanayi, iletişim ve ulaşımdır. Eyalet yönetimleri ise sivil idare, kamu hizmetleri, göçler ve yerel sorunlar gibi konulardan sorumludur. Her eyaletin kendi yasama meclisi ve bu meclise karşı sorumlu olan bir yürütme konseyi vardır. Yasama meclisi seçimleri beş yılda bir yapılır. Johor, Kedah, Kelantan, Pahang, Perak, Selangor ve Terengganu eyaletlerinin hükümdarları sultan unvanıyla anılır. Perlis hükümdarına raca, Negeri Sembilan hükümdarına ise yang di-pertuan besar (baş hükümdar) denir. Öteki dört eyaletin başında merkezi yönetimce atanmış valiler bulunur. Hükümdar ve valiler yürütme konseyinin tavsiyelerine göre hareket eder. Başkent Kuala Lumpur ile Labuan ve Putrajaya federal toprak statüsü taşır ve Federal Topraklar Bakanlığı tarafından denetlenirler.

Ayrıca bakınız

  • ISO 3166-2:MY

Kaynakça

  1. ^ Bakınız: Cabinet Memorandum by the Secretary of State for the Colonies. 21 Şubat 1956
  2. ^ The UK Statute Law Database: Federation of Malaya Independence Act 1957 (c. 60) 10 Ekim 2017 tarihinde at Archive-It sitesinde arşivlendi
  3. ^ "No.10760: Malezya ile ilgili Birleşmiş Milletler anlaşması" (pdf). United Nations Treaty Collection. United Nations. Temmuz 1963. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2010. 
  4. ^ "Laporan Kiraan Permulaan 2010". Jabatan Perangkaan Malaysia. s. iv. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011. 
  5. ^ a b "Laporan Kiraan Permulaan 2010". Jabatan Perangkaan Malaysia. s. 27. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Malezya</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Malezya, Güneydoğu Asya’da yer alan, doğu ve batı olarak iki kara parçasına ayrılmış, 13 eyaletten oluşan ve parlamenter monarşi ile yönetilen bir ülkedir. Malezya'da toplam 878 adet ada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kuala Lumpur</span> Malezyanın başkenti

Kuala Lumpur, resmî adıyla Kuala Lumpur Federal Bölgesi, Malezya'nın başkenti ve en kalabalık şehridir. Şehir 1857'de Gombak ve Klang nehirlerinin birleştiği yerde kurulmuş olup Putrajaya ile birlikte Selangor eyaleti içinde adacık halinde bağımsız olarak yer alır. 2015 yılı itibarı ile şehrin nüfusu 1.7 milyon olup metropolitan alanının nüfusu ise 7.2 milyondur ve Güneydoğu Asya'nın en hızlı gelişen metropollerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Malakka</span>

Malakka, Malezya'da bir eyalettir. Malezya'nın güneyinde yer alır. Başkenti de Malakka şehridir. Kuzeyinde Negeri Sembilan, doğusunda ise Johor bölgeleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Cohar</span>

Johore Sultanlığı Malezya federasyonu'nu meydana getiren devletlerden biridir. İngilizce Johore olmakla beraber resmi isim Arapça Darul Ta'zim olmaktadır. "Johor" sözcüğünün kökeni Arapçadaki "değerli taş" anlamındaki cevherden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Singapur</span> Güneydoğu Asyada bir ada ülkesi ve şehir devleti

Singapur, resmî adıyla Singapur Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da bir ada ülkesi ve şehir devletidir. Ekvatorun 1 derece (137 km) kuzeyinde, Malay Yarımadası'nın güney ucunda yer alan ülke batıda Malakka Boğazı, güneyde Endonezya'ya bağlı Riau Adaları ve doğuda Güney Çin Denizi ile çevrilidir. Ülke toprakları ana ada olan Singapur adası ile 64 ada ve adacıktan meydana gelir. Biri dışında tüm adacıklar Singapur adasının etrafında yer alır. Arazi ıslahı projeleri sayesinde ülkenin yüzölçümü bağımsızlığını kazandığı günden bu yana %25 artmıştır. Dünyanın en yoğun nüfuslu ikinci ülkesi olan Singapur'un nüfusu 5,7 milyondur. Bu nüfusun yalnızca %61'i Singapur vatandaşıdır. Singapur'un resmî dilleri İngilizce, Malayca, Çince ve Tamilcedir. İngilizce ortak dil olarak kullanılır. Ülkenin çok ırklı yapısı anayasa ile güvence altında alınmıştır ve eğitim, konut ve siyaset alanlarında ulusal politikaları şekillendirmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ipoh</span>

Ipoh, Malezya'nın Perak eyaletinin başkentidir. Şehir başkent Kuala Lumpur'un yaklaşık 200 km kuzeyinde North-South Otoyolu'nun üzerinde yer almaktadır. Yüzölçümü 643 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 757,892'dir.

<span class="mw-page-title-main">Malezya bayrağı</span> Ulusal bayrak

Malezya Bayrağı, Malezya devletinin resmi bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Putrajaya</span> Malezyanın idari başkenti

Putrajaya veya resmî adıyla Putrajaya Federal Toprağı, Malezya'nın idari başkentidir. Putrajaya, resmi başkent olan Kuala Lumpur'un hemen güneyinde yer almaktadır. Ülkenin hükûmet merkezi 1999 yılında tıkanıklık ve kalabalık nedeniyle Kuala Lumpur'dan Putrajaya'ya taşınmıştır. Kuala Lumpur yine Malezya'nın resmi başkentidir ve Kraliyet Sarayı ile Parlamento yer alır. Putrajaya'da ise bazı bakanlıklar ve hükûmet ofisleri bulunur. Putrajaya, Kuala Lumpur şehri ve Labuan Adası gibi federal topraktır.

Malezya Yahudileri Malezya'da yaşayan veya Malezya kökenli Yahudilere denir. Başta Penang olmak üzere ülkenin Kuala Lumpur ve Malacca gibi diğer şehirlerinde de yaşarlar. Yahudilerin çoğu Doğulu olmakla birlikte Avrupa (Aşkenaz) ve Çin (Kaifeng) Yahudileri de bulunur. Çin Yahudileri Çin'den Malezya'ya 1949'da Milliyetçi Çin komünistler tarafından ele geçirildiği zaman kaçmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Onn Cafer</span>

Onn bin Dato' Cafer, Malaya Federasyonu'nun kurulmasında ve Merdeka (Bağımsızlık) hareketinde önemli rol oynayıp Birleşik Malay Milli Örgütü'nü kuran Malay siyasetçidir. Oğlu Hüseyin Onn, 1976'da Malezya Başbakanı Abdurrezzak Hüseyin'in ölümünün ardından görevi devralarak Malezya'nın üçüncü başbakanı olmuştur. Hükûmette eğitim, içişleri ve savunma bakanlığı gibi görevler yapan Hişamuddin Hüseyin de Onn Cafer'in torunlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Malay Federasyonu</span> Eski federativ devlet

The Malaya Federasyonu ; 31 Ocak 1948 ile 16 Eylül 1948 yılları arasında var olan, 9 Malay eyaleti ve 2 Britanyalı Boğazlar Yerleşkesi eyaleti olan Penang ve Malakka'dan oluşan 11 eyaletli fedarasyona verilen addır. Federasyon 31 Ağustos 1957'de bağımsız olmuştur. 1963 yılında Singapur, Sabahve Sarawak'ın eklenmesi ise Malezya adını almıştır. Singapur 9 Ağustos 1965'te bağımsızlığını ilan ederek ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Malakka (şehir)</span>

Malakka, Malezya'nın Malakka eyaleti eyaletinin başkentidir. Şehir adını aldığı Malakka Boğazı'nın kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 277 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 503.127'dir. Malakka 7 Temmuz 2008 tarihinde UNESCO Dünya Miras Listesi'ne dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sultan Abdülaziz Şah Havalimanı</span>

Sultan Abdülaziz Şah Havalimanı, Malezya'nın Selangor eyaletinde bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı Subang banliyösünde yer almakta olup 1965-1998 yılları arasında Kuala Lumpur'un ana havalimanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Labuan</span>

Labuan veya resmî adıyla Labuan Federal Toprağı, Malezya'da ada ve federal bölgedir. Ada Doğu Malezya'da Sabah eyaletinin açıklarında yer almaktadır. Labuan bölgesinin başkenti Victoria şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Senato (Malezya)</span>

'Senato, Malezya Parlamentosu'nun üst meclisidir. 26'sı eyalet yasama meclisleri tarafından seçilen 70 senatörden, her eyalet için iki senatörden, diğer 44'ü ise federal bölgeleri temsil etmek üzere atanan dörtü de dahil olmak üzere Yang di-Pertuan Agong tarafından atanır.

<span class="mw-page-title-main">Malezya mutfağı</span>

Malezya mutfağı, Malezya'ya özgü yemek pişirme tarzıdır. Malezya mutfağı, Malezya'da bulunan yemek pişirme gelenekleri ve uygulamalarından oluşur ve nüfusunun çok etnikli yapısını yansıtmaktadır.

İslam Mirası Parkı, Malezya'nın Terengganu eyaletindeki Kuala Terengganu kentinde bulunan ünlü bir turizm merkezidir. Park şehir suları içinde bulunan Wan Man adasının üstünde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Klang Vadisi Entegre Ulaşım Sistemi</span>

Klang Vadisi Entegre Ulaşım Sistemi, Klang Vadisi ve Büyük Kuala Lumpur bölgesinde hizmet veren bir toplu ulaşım sistemidir. Sistem toplam 11 hattan oluşur; iki banliyö hattı, beş metro hattı, bir metrobüs hattı ve Kuala Lumpur Uluslararası Havalimanı'na ve Sultan Abdülaziz Şah Havalimanı'na ulaşan iki demiryolu hattı.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Malayası</span> Malay Yarımadası ve Singapurdaki 18 ve 20. yüzyıl ortaları arası İngiliz hegemonyası altındaki bir dizi eyalettir

Britanya Malayası, Malay Yarımadası ve Singapur'daki 18 ve 20. yüzyıl ortaları arası İngiliz hegemonyası altındaki bir dizi eyalettir. Hint devletlerini dışlayan "Britanya Hindistanı" teriminin aksine Britanya Malayası genellikle federe ve federe olmayan Malay Devletlerini tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Malaya bayrağı (1896-1950)</span>

Federal Malay Devletleri (1896–1946), Malay Birliği (1946–1948) ve Malay Federasyonu (1948–1950) bayrağı, dört Malay eyaleti olan Selangor, Perak, Negeri Sembilan ve Pahang'ın birliğini temsil ediyordu. Federasyon, Britanya Krallığı'nın himayesi altındaydı.