İçeriğe atla

Malaya İç Savaşı

Malaya İç Savaşı (Malayca: Darurat Malaya) 1948-1960 yıllarında ülkeyi İngiliz sömürgesi olmaktan çıkartarak sosyalist bir ülke haline getirmek isteyen Malaya Komünist Partisi liderliğindeki Malaya Ulusal Kurtuluş Ordusu ile Britanya İmparatorluğunun bölgedeki denetiminin sürerek komünizm ideolojisine karşı mücadele veren İngiliz destekli Malay Federasyonu arasındaki iç savaştır.

Arka plan

Komünist önder Lee Min (1951)

19.yüzyılın başlarından itibaren Britanya sömürgesi olan Britanya Malayasında II. Dünya Savaşı'nın yarattığı ekonomik sıkıntılar etkileyici olmuştur. Ülkedeki kârlı kauçuk kaynaklarının yağmalanmasını, yoğun işsizlik, düşük ücretler ve başta yiyecek fiyatları olmak üzere aşırı enflasyon yaşam koşullarını zorlaştırmıştır. Ülkede güçlenen sendikalar ve Malaya Komünist Partisi'nin etkisi sayesinde önemli grevler yaşanmış, işçiler haklarını aramaya başlamıştır. Komünistlerin 29 Ocak 1946 tarihinde örgütledikleri 24 saatlik genel grev başarılı olmuştur. Emekçilerin örgütlenerek sömürge ekonomik işleyişinin bozulmasına engel olmak isteyen İngilizler ellerindeki zor aygıtıyla grevleri kırmaya çalışmış, işçi önderlerini tutuklamış, grevci işçileri evlerinden atmış, katliamlar gerçekleştirmiştir. Sömürge idaresinin bu baskı yöntemlerine şiddetle cevap verilince bölgedeki plantasyon sahiplerine saldırılar başlamış, bu da idarenin daha sert adımlar atmasına yol açmıştır. Savaşın ardından ABD'ye olağanüstü borçları bulunan Britanya İmparatorluğu çok kârlı kauçuk ve kalay madenlerine el koymaktaydı. Buradan elde edilen kâr o boyuttaydı ki, Malaya'dan elde edilen gelir, İngiltere'nin adadan yaptığı ihracattan çoktu. Savaşın ardından ortaya çıkan ulusal bağımsızlık hareketlerine karşı koyamayacağını anlayan İngilizler, kendileriyle uyumlu hükûmetlere iktidarı devrederek ülkedeki ekonomik sömürü mekanizmalarını korumayı amaçlıyordu.

Komünistlerin konumu

Ana madde: Malaya Komünist Partisi

Ülkede İngiltere'nin sömürge yönetimine karşı ulual bağımsızlık mücadelesi veren Chin Peng liderliğindeki komünistler 1941 yılından itibaren Japonya işgaline karşı silahlı mücadele etmekteydi. Müttefikler II. Dünya Savaşı sırasında 16 Şubat 1942'de Singapur'da teslim olarak tüm bölgeyi Japonların egemenliğine bırakmıştı. Bu dönemde komünistler Müttefik Devletler tarafından iletilen istihbarat, mühimmat ve silahlar sayesinde önemli bir direniş gücü olmuş, ülkenin Japon işgalinden kurtulması için belirleyici olmuştur. Ancak savaşın sona ermesiyle beraber militanlar silahlarını teslim etmeyi kabul etmemiş, yeniden tesis edilmeye çalışılan İngiliz denetimine karşı çıkmıştır. Komünistler bölgede başarılı olan Çin Devrimi'nden dersler çıkarmış ve benzer strateji uygulamaya girişmiştir.

İç savaş

Malaya Ordusu tarafından gerçekleştirilen bir harekât

İç savaşın ilk döneminde komünist gerillalar kırda kurtarılmış bölgeler yaratmaya çalışmış ancak başarılı olamamıştır. Britanya İmparatorluğu daha henüz Avrupa Cephesinde "insanlığı demokrasi lehine kurtaran" güç olmaktan Asya'daki sömürgelerini elden çıkarmamak için her türlü savaş suçu işleyebilen bir güç haline geçmiştir. İngilizler tarafından iç savaş yerine olağanüstü durum ve terör durumu olarak tanımlanan savaşta çok çeşitli uygulama gerçekleştirilmiştir. Sivil halka ait özel mülk gerillalara destek verme savıyla yakılmış, halk toplama kamplarına sürülmüş, komünist olduğundan şüphelenilenler yerinde infaz edilmiştir. Britanya zulmüne karşı halk komünistlere destek verse de askeri yardım alamayan gerillalar uzun vadeli bir savaşta başarılı olamamıştır. Ayrıca ABD eliyle desteklenen İngilizler son teknoloji helikopterler, kimyasal silahlar ve özel teçhizatlı komando harekâtlarıyla zafer elde etmiştir. Savaş sırasında Avustralya, Yeni Zelanda gibi kolonilerin yanı sıra ırkçı Güney Afrika rejiminden (o dönem adıyla Rodezya) de destek alan İngilizler kendisine para karşılığı yerli işbirlikçiler bulmuştur. Ücra bölgelerden getirilen vahşi kabile avcılarına öldürüp kelleleri getirilen her komünist için ödeme yapılacağına dair yapılan anlaşma üzerine savaş canice bir hal almıştır.

Sonuçlar

Savaşta düzenli birliklere yanıt veremeyen komünistler 1957 sonuna gelindiğinde hem sayıca azalmış hem de Britanya'nın ülkeye egemenliği belirgin hale gelmiştir. Cangılda hayatta kalan gerillalar savaşarak ölmeyi veya sürgüne gitmeyi seçmek durumunda kaldılar. 1957 yılında Britanya yanlısı rejim Malaya'nın bağımsızlığını ilan edince komünistlerin bağımsızlık mücadelesi amaçları da bir ökçüde boşa düşmüş oluyordu. Takip eden dönemde gerillalar teslim olacak veya Tayland sınırına çekilecektir. 31 Temmuz 1960 tarihinde Britanya yanlısı Malaya hükûmeti olağanüstü hal durumunun sona erdiğini ilan etmiş, komünist liderler de bir süre Tayland'da kaldıktan sonra Çin'e geçmiştir.

Savaşın sonunda yaklaşık 7 bin gerilla öldürülmüş, 1287 gerilla yakalanmış, 2702 tanesi de teslim olmuştur. 1346 Malaya askerinin yanı sıra Britanya Ordusuna mensup 519 kişi hayatını kaybetmiştir. Çatışmalar sırasında en az 2500 sivil hayatını kaybetmiş, yaklaşık 800 kişi de kaybolmuştur.

Savaş suçları

10 Mayıs 1952 tarihli Daily Worker gazetesi tarafından ifşa edilen savaş suçları

Savaş sırasında Britanya tarafı ve ona bağlı güçler tarafından yoğun bir şekilde savaş suçu işlenmiştir:

Günümüze etkileri

1960'lı yıllarda ABD'nin başta My Lai Katliamı olmak üzere Vietnam Savaşı sırasında işlenen savaş suçlarının ortaya çıkması üzerine Britanya'nın Malaya'da işlediği suçların da incelenmesi gündeme gelmiştir. Ancak Britanya Hükûmeti nezdinde açılan soruşturmalar örtbas edilmiştir.[b] Öte yandan Operation Legacy kapsamında MI5 ve Metropoliten Polis Teşkilatı Britanya'nın sömürge dönemine dair savaş suçu içeren belgeleri imha ettiği bilinmektedir.[1]

Notlar

  1. ^ Bu kapsamda Borneo'da yaşayan Iban halkından ödül avcıları kullanılmıştır. İlkel kültürlerinde savaşçı kimlikleriyle bilinen bu halk düşmanlarına karşı kelle avcılığını uygulayagelmiştir. Britanya Ordusu tarafından gerçekleştirilen bu savaş suçu İngiltere'deki Büyük Britanya Komünist Partisi yayını olan Daily Worker tarafından ortaya çıkarılmış ve kamuoyunda büyük tepki toplamıştır.
  2. ^ 12 Aralık 1948 tarihinde İskoçya Muhafız Birliği Batang Kali'de 24 sivili katletmiş, 1993-1997 arasında yenilen açılan soruşturmalar havada kalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ 18 Nisan 2012 tarihli 12 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 19 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Savaşı</span> 1955-1975 yılları arasında yapılan ve Kuzey Vietnam zaferi ile sonuçlanan savaş

Vietnam Savaşı veya İkinci Çinhindi Savaşı, Doğu Bloku ülkeleri olan Kuzey Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD ve ABD destekçisi anti-komünist Güney Vietnam arasında yaşanan savaştır. Kore Savaşı'ndan sonra Soğuk Savaş'ın ikinci sıcak çatışması olmuştur. ABD, 1963-1973 yılları arasında savaşa dâhil olmuş ve 60.000 kadar asker kaybetmiştir. ABD kamuoyu, savaşa girilmesini sorgulamış ve savaştan sonra Anti-Amerikancılık yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ho Chi Minh</span> Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi ve Vietnam Demokratik Cumhuriyetinin ilk başkanı

Ho Chi Minh, Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi ve Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk başkanı. Gerçek adı Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Ái Quốc, Bác Hồ' 'dur

Afrika Cephesi, I. Dünya Savaşı sırasındaki Afrika'ya dağılmış Alman sömürgeleri ile İtilaf Devletleri arasındaki savaşları kapsar. Savaşlar, Afrika'nın genelini etkilemekten çok, sadece Alman sömürgeleri etrafında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cohar</span>

Johore Sultanlığı Malezya federasyonu'nu meydana getiren devletlerden biridir. İngilizce Johore olmakla beraber resmi isim Arapça Darul Ta'zim olmaktadır. "Johor" sözcüğünün kökeni Arapçadaki "değerli taş" anlamındaki cevherden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Singapur</span> Güneydoğu Asyada bir ada ülkesi ve şehir devleti

Singapur, resmî adıyla Singapur Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da bir ada ülkesi ve şehir devletidir. Ekvatorun 1 derece (137 km) kuzeyinde, Malay Yarımadası'nın güney ucunda yer alan ülke batıda Malakka Boğazı, güneyde Endonezya'ya bağlı Riau Adaları ve doğuda Güney Çin Denizi ile çevrilidir. Ülke toprakları ana ada olan Singapur adası ile 64 ada ve adacıktan meydana gelir. Biri dışında tüm adacıklar Singapur adasının etrafında yer alır. Arazi ıslahı projeleri sayesinde ülkenin yüzölçümü bağımsızlığını kazandığı günden bu yana %25 artmıştır. Dünyanın en yoğun nüfuslu ikinci ülkesi olan Singapur'un nüfusu 5,7 milyondur. Bu nüfusun yalnızca %61'i Singapur vatandaşıdır. Singapur'un resmî dilleri İngilizce, Malayca, Çince ve Tamilcedir. İngilizce ortak dil olarak kullanılır. Ülkenin çok ırklı yapısı anayasa ile güvence altında alınmıştır ve eğitim, konut ve siyaset alanlarında ulusal politikaları şekillendirmeye devam etmektedir.

Halk savaşı; Mao Zedong'un, Çin Devrimi pratiği içerisinde geliştirdiği, yarı-sömürge konumunda olan ülkelerde, işçi sınıfı önderliğinde, temel gücü köylü kitlelere dayanan bir işçi-köylü ordusunun emperyalizme ve feodalizme karşı verdiği savaştır. İşçi sınıfı ve köylülüğün bazı kesimlerinin yanı sıra kent küçük-burjuvazisini de kapsayan bir ordunun savaşı olmasından kaynaklı, bu savaşa halk savaşı denir.

<span class="mw-page-title-main">Henk Sneevliet</span> Hollandalı siyasetçi

Hendricus Josephus Franciscus Marie Sneevliet, Henk Sneevliet olarak veya takma adı olan Maring olarak bilinir Hollandalı komünist, hem Hollanda hem de Hollanda sömürgesi olan Doğu Hint Adalarında aktif faaliyet göstermiştir. II. Dünya Savaşı sırasında ülkesi Nazi Almanyası tarafından işgal edildiğinde komünist direniş hareketinde yer almış ve 1942 yılında Almanlar tarafından idam edilmiştir.

Malaya Komünist Partisi (MCP) kurulduğu 1930 yılından itibaren yasa dışı konumda İngiltere'nin Malay Yarımadasındaki sömürge yönetiminin sona ermesi için mücadele etmiş olan siyasi parti. Malaya Yarımadasının Japon işgalinde bulunduğu 1942-45 yılları arasında Malaya Halkları Japonya Karşıtı Ordusunu kurmuş ve işgalci Japon Ordusuna karşı gerilla savaşı vermiştir. II. Dünya Savaşının Japonya'nın teslim olmasıyla bitişiyle beraber bölgeye İngilizler geri gelince MCP'nin faaliyetlerine izin verilmiştir. Ancak 1948 yılında taraflar arasında çatışmalar başlayınca ve parti tarafından Malaya Halkları İngiltere Karşıtı Ordusu kurulunca ilişkiler bozulur. Ordu daha sonra Malaya Halkları Kurtuluş Ordusu ismini alacaktır. Gerilla savaşı ilk başlarda İngiltere sömürge yönetimini zorlasa da MCP'nin silahlı mücadele yerine siyasi mücadeleye ağırlık vermesi, İngiliz yönetiminin gerillaların halk desteğini kesmek için toplu tutuklamalar, toplama kampları gibi uygulamalar yapması savaşı İngilizlerin lehine çevirecektir. Gerillalarla mücadele etmek için ilan edilen olağanüstü hâl uygulamaları 12 yıl boyunca sürecek, 1960 yılında sona erdirilecektir. İngiliz kontr-gerilla savaş metotları karşısında yenilgi yaşayan komünist parti Tayland sınırında 500 kişilik bir grup olacak kadar küçülmüştür. 1960 ve 70'li yıllarda parti yeniden örgütlenip silahlı mücadele başlatsa da her seferinde bastırılacaktır. 1989 yılında parti Malezya ve Tayland hükûmetleriyle barış anlaşması imzalar, buna göre parti üyeleri hiçbir takibata uğramadan Malezya ve Tayland'da sivil hayata dönerler.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Sömürge Savaşları</span> Portekiz Ordusuyla Portekiz’in Afrika’daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki yaşanmış savaşlar

Portekiz Sömürge Savaşları, aynı zamanda Denizaşırı Savaş ve Kurtuluş Savaşı olarak da bilinir, Portekiz Ordusuyla Portekiz'in Afrika'daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki savaşların adı. Soğuk Savaş döneminde Afrika kıtasındaki belirleyici ideoloji ve silahlı çatışmalardır. Portekiz, diğer Avrupa uluslarının aksine 1950 ve 1960'lı yıllarda Afrika'daki sömürgelerini bırakmamıştır. 1960'lı yıllarda sayısız silahlı kurtuluş örgütü ülkelerdeki komünist hareketin de gelişmesiyle bağımsızlık savaşı vermeye başlayacaktır. Bölgede ABD, Çin ve aparthayd yönetimindeki Güney Afrika desteğinde örgütlenen anti-komünist silahlı kuvvetlerle bağımsızlık yanlıları arasında iç savaşa varacak çatışmalar yaşanacaktır. Bölgedeki Portekiz'e karşı en belirgin kurtuluş savaşı veren ülkeler Angola, Mozambik ve Gine-Bissau olacaktır. Angola'da MPLA, Gine-Bissau'da PAIGC, Mozambik'de FRELIMO koordineli verdikleri silahlı mücadele karşısında Portekiz yönetimi zorlansa da öldürücü darbeyi 1974 yılında Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devrimi indirecektir. Portekiz Ordusu içerisinde örgütlenen Movimento das Forças Armadas Afrika'da sürmekte olan kanlı sömürge savaşları ve Salazar yönetiminden genel olarak kamuoyunun rahatsızlığı nedeniyle halkı da arkasına alarak darbe yapmış ve devrim sürecini başlatmıştır. Ülkedeki siyasal yapıda çok önemli değişiklikler gerçekleştiren yeni yönetim sömürgelerde kalan askerî birlikleri hızla geri çekecek ve Afrika'daki sömürgelerde iktidar yerel örgütlere hızla bırakılacaktır. Nisan 1974'te Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devriminin sömürge savaşını sona erdirmesinin ardından sömürge ülkelerindeki yüzbinlerce Portekiz vatandaşı ülkeye geri dönmeye başlamış, askerî personelin yanı sıra değişik etnik kökenden Afrikalı-Portekiz dönmüştür. Bu devasa göçten sonra özellikle Angola ve Mozambik'de uzun yıllar sürecek olan iç savaşlar çıkmıştır. Eski sömürge ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra ciddi sorunlarla karşılaşacak, ekonomik ve sosyal gerilemenin yanı sıra, yolsuzluk, yoksulluk, eşitsizlik ve merkezi planlama eksikliği bağımsızlık dönemi üzerine kurulan beklentileri yerine getirmeye engel olacaktır. Afrika'da ilk sömürge sahibi olan Avrupalı ülke olan Portekiz, sömürgelerini de en son terkeden ülke olacaktır. Eski sömürgelerdeki ülkeler olan Angola'da Agostinho Neto, Mozambik'de Samora Machel, Gine-Bissau'da ise Luis Cabral devlet başkanı olacaklardır.

<span class="mw-page-title-main">Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi</span>

Gine ve Yeşil Burun'un Bağımsızlığı için Afrika Partisi veya PAIGC, Gine-Bissau'yu 1973 yılındaki bağımsızlığından 1990'lı yılların sonuna dek yöneten ve 2004 yılından 2005 yılına kadar iktidarda olan siyasi parti. Parti, halihazırda Ulusal Halk Meclisinde çoğunluğa sahiptir. 2007 yılında iktidardaki koalisyonun bir parçası olmuş, 2008 yılında görevden ayrılana kadar PAIGC üyesi Martinho Ndafa Kabi, başbakan olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Somalisi</span> Eski İngiliz protektorası(1884-1960)

Britanya Somalisi ya da Britanya Somalilandı 1884 yılından 1960 yılına kadar Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'da, Somali'nin kuzey bölgesindeki sömürgesidir ve Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'daki tek sömürgesidir. Bugünkü, Somaliland adındaki özerk bölgede kurulmuştur. Fransız Somalisi ve İtalyan Somalisi arasında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Direnişi</span>

Yunan Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında 1941-44 yılları arasında Mihver Devletleri işgali altında bulunan Yunanistan’da işgale karşı faaliyet gösteren silahlı ve silahsız farklı siyasi görüşlere sahip grupları içeren terimdir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden az önce Almanların ülkeden atılmasının ardından direnişin farklı unsurları iktidarı almak için birbirleriyle mücadeleye girişmiş ve sonunda Yunan İç Savaşı patlak vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan-Pakistan savaşları</span>

1947'de Britanya Hindistanı'nın bölünmesi ve Hindistan ve Pakistan'ın bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana iki Güney Asya ülkesi birbirine karşı tam dört kez savaşmış ve sayısız kez sınır çatışması yaşamışlardır. 1971 Hindistan-Pakistan Savaşı hariç, direkt ya da dolaylı yoldan Hindistan ve Pakistan arasında gerçekleşen bütün savaş ve çatışmaların ana kaynağı Keşmir Sorunu olmuştur. İki ülke arasında ilişkiler halen savaş ekseninde sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Malaya Cephesi</span> II. Dünya Savaşının Malay yarımadasındaki cephesi

Malaya Cephesi II. Dünya Savaşı sırasında; 8 Aralık 1941 ve 31 Ocak 1942 tarihleri arasında, Malay yarımadasında Japonya'nın önderliğindeki Mihver Devletleri ve Büyük Britanya'nın başı çektiği Müttefik Devletleri arasında yapılan savaşlardır. Savaş Japonların galibiyetiyle sonuçlanmış ve ağır bir yenilgiye uğrayan İngilizler Malay yarımadasından çekilmişlerdir.

Beyaz Terör, Rusya'da 1917-1922 yılları arasında gerçekleşen Rus İç Savaşı sırasında Çarlık yanlısı Beyaz Orduların Kızıllara ve kendilerine destek vermeyen sivil halka yönelik şiddet ve katliam hareketlerine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Natal Kolonisi</span> Afrika kıtasının güneyinde 1843 ile 1910 yılları arasında Büyük Britanya idaresinde kurulan sömürge bölgesi

Natal Kolonisi, Afrika kıtasının güneyinde 1843 ile 1910 yılları arasında Büyük Britanya idaresinde kurulan sömürge bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan İç Savaşı</span> Mussolini ve Anti-faşist güçler arasındaki çatışma

İtalyan İç Savaşı İkinci Dünya Savaşı'nın son döneminde 9 Eylül 1943 ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İtalya'da yaşanan iç savaştır. İtalyan direniş hareketi ve Müttefik saflarındaki İtalyan Ordusu, İtalyan faşistlerine ve Naziler tarafından İtalya'nın kuzeyinde kurulmuş olan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kukla devletine bağlı birlikler arasında yaşanmıştır. İtalyan direnişçiler, Mussolini rejiminin çökmesinin ardından bölgeyi işgal eden Nazilerle de savaşmıştır. Faşizm karşıtı güçlerin mücadelesiyle zafer kazanılmış, Naziler ülkeden kovulmuş, Mussolini infaz edilmiştir. Ayrıca ülkenin 1946 yılında monarşiden cumhuriyete geçişinde de iç savaş süresince kral III. Vittorio Emanuele başta olmak üzere krallık yanlılarının ülkeye karşı sorumluluklarını gereğince yerine getirmemelerinin de payı büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Ruhr ayaklanması</span>

Ruhr ayaklanması 1920 yılı Mart ayında Weimar Cumhuriyeti'nin Ruhr bölgesindeki solcu işçiler tarafından başlatılan ayaklanmadır. 13 Mart 1920 tarihinde Kapp Darbesi'ne karşı olarak sosyal-demokrat Alman Hükûmeti tarafından ilan edilen genel grev çağrısına uyan başta Almanya Komünist Partisi üyeleri olmak üzere komünistler, sosyalistler ve solcular Kapp Darbesi'nin bastırılmasının ardından iktidarı alarak proletarya diktatörlüğünü ilan etmek üzere harekete geçer. Alman Hükûmeti tarafından görevlendirilen Reichswehr ordu birlikleri ve Freikorps adı altında örgütlenen düzensiz sağcı milis güçleri tarafından ayaklanma bastırılır. 12 Nisan'da sona eren çatışmaların ardından yaklaşık 1.600 komünist yargısız infaz edilmiştir.

Franco İspanyası'nda devlet terörü İspanya İç Savaşı sonrasında iktidara gelmiş olan Francisco Franco önderliğindeki milliyetçilerin toplumsal hayata dair giriştiği katliam, yargısız infaz, tasfiye, tecavüz, sürgün gibi yasadışı uygulamaları anlatır. Rejim, iç savaştan mağlup çıkan İkinci Cumhuriyetçiler, aydınlar, komünistler, Protestanlar, eşcinseller, azınlıklar, Bask-Katalan milliyetçilerini hedef almıştır. Uygulamalar Katolik Kilisesi tarafından onaylanmış, Guardia Civil adlı yasal kolluk kuvvetleri ve Falanjist milisler tarafından uygulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah CD</span> Malezyalı siyasetçi

Cik Dat bin Anjang Abdullah, yaygın olarak Abdullah CD olarak bilinen, Malaya Komünist Partisi'nin (CPM) başkanı ve Genel Sekreteri olarak görev yapan Malezyalı bir politikacıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.