İçeriğe atla

Maksim Dakpay

Maksim Dakpay
Doğum1919
Kızıl-Dağ, Tıva Özerk Cumhuriyeti
Ölüm27 Temmuz 1999 (79-80 yaşlarında)
Kızıl, Tıva Cumhuriyeti
UyrukSSCB, Tuva
Alanıigil, bızaançı, doşpuluur,
Ödüller
Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali'nin sahibi, Altın Madalya sahibi; Tuva ÖSSC'nin Onurlanmış Kültür İşçisi; Tuvan ASSR'nin Saygıdeğer Sanatçısı

Maksim Dakpay (Tıva Türkçesi: Максим Чалам оглу Дакпай / Maksim Çalam oglu DAKPAY) — (1919 - 27 Temmuz 1999) Tıva sıgıtçı, höömeyci, Tıva Cumhuriyeti'nin sanatçısı.

Hayatı

1919 yılında[1] Çaa-Höl bölgesi Kızıl-Dag köyünde çok çocuklu bir ailede doğmuştur. O küçüklüğünden beri Tıva müzik ve müzik aletleri meşgul olmuştur. Sıgıt-Hömey'i yapmaya başlamıştır. Boş vakitlerinde babasının işleriyle meşgul olmuş, Tıva müzik aletlerinin kendisi öğrenmiştir. Babası Tıva türkülerinin, masallarının büyük bir uzmanı, ulusal enstrümanların üretiminde usta, boğaz şarkıcılığı yapan biriydi. Küçük yaşlardan itibaren babasını taklit eden Maksim Dakpay, 13 yaşından itibaren höömey ile ciddi şekilde uğraşmaya başladı. 1938 yılında ilk kez Tarım işçileri bayramında müziğini icra eder. Bundan sonra tanınmaya başlar.

1941-1945 yıllarda Kızıl şehrinde tiyatro stüdyosunu bitirir. 1950 yılına kadar Sanat tiyatro okuluna katıldı. Onun diplomatı Molyer'in «Zoraki Doktor» diye tiyatro eserinde ana rol olmuştur.

1957 yılında Moskovada olan Tüm Dünya Gençler Festivali'nde altın madalya ile ödüllendirildi.

1950-1967 yıllarda Çöön-Hemçik bölgesinin İyme'de kültür merkezinde çalıştı.

1964 yılında «Tıva ÖSSC'nin kültürünün önemli çalışanı» diye, 1967 yılında ise «Tıva ÖSSC'nin Önemli Sanatçısı» adıyla anıldı.

1992 yılında «Tıva'nın halk höömeycisi» diye kıymetli adı aldı.

1993 yılının Nisan 17-de İyme köyünün kültür evi Maksim Çalamoviç Dakpay'ın adı ile adlandırıldı.

Maksim Dakpay'ın sıgıdını «Melodiya» adıyla yazmıştır.

Anıt

Çöön Hemçik ili iyme köyünün Kültür Evi adını Dakpay Maksim Çalamoğlu'dan almıştır (17 Nisan 1993). Adı "Yirminci yüzyılın Tıva'sının onurlu insanları" kitabında yer aldı.

Kaynakça

  1. ^ Kenin-Lopsan MONGUŞ'un «Buyan-Badırgı» adlı kitabında M.Dakpay'ın doğum yılını 1921 diye belirtmişse de doğrusu 1919'dur.

Literatür

  1. Тыва Үндезин Уран-Чүүл Төвүнүң архивинден. Тумат Чодураа Семис-оол уруунуң бижээн ажылы.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çöön-Hemçik (il)</span>

Çöön-Hemçik İli Rusya Federasyonu özerk Tuva Cumhuriyetinin 17 idari yönetiminden bir il belediyesidir. Çöön-Hemçik ilinin yönetim merkezi Çadaana yerleşim merkezidir.

Yekaterina Tanova — Tuva Türklerinden şair, öykücü, dramaturg, tercüman. 1930 yılının Mart 27-de Süt-Gölün Karaçıraada doğmuştur.

Salim Sürünool Batı Hemçik yöresindeki Akka'da doğmuştur. Tıvalı şair, nesir ustası, mütercim, Tıva ulusunun milli yazarlarından biri olup Çağdaş Tuva edebiyatında tanınmış bir kalemdir.

Moldurga Salçak — Tuva Türklerinde ünlü Tıva yazarı, şair, Tıva Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kültürünün tanınmış usta kalemi. Tıva Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin üyesidir.

Oleg Sagan-ool — Tıvalı şair, nesir ustası, yazar, oyun yazarı.

Zoya Namzıray Aldınoolkızı, Tuvalı kadın şairdir. Tuva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği üyesidir.

Çerligool Kuular — Tıva yazar, şair, nesir ustası, çevirmen, tiyatro yazarı. Tıva Edebiyatının kurucularından. 1940 yılı 10 Aralık tarihinde Bağımsız Tuva Arat Cumhuriyeti'nin Çöön-Hemçik ili Horumdağ ilçesinin Şemi-Aksı'da doğmuştur. Soyadı olan Kuular, Türkiye Türkçesine Kuğular olarak çevrilir.

Oleg Suvakpit — Tıva yazar, şair, çevirmen. SSCB Yazarlar Birliği üyesi. SSCB Gazeteciler Birliği üyesi olan Rusya Yazarlar Birliği Denetim Komisyonu üyesiydi, Kızıl Kent Konseyi'nin üç toplantısından halk milletvekili seçildi.

Boris Çüdük Tıva Arat Cumhuriyetinin Batı Hemçik bölgesinin Baytal beldesinin Kalbaktaş adlı yerde doğmuştur. Tıvalı şair, manzum ustası, milletvekili.

Kara-kıs Nomzat-uruu Munzuk Tandı Tıva ülkesi, Salçak kojuunu, Elegeste Köjeelik-Havak yerleşimia doğmuştur. Tıva Türklerinden sanatçı, tiyatro oyuncusu, şair, şarkıcı. Tıva ulusunun ve Rusya Federasyonunun ünlü sanatçısı, Tıva ulusal tiyatrosunun yöneticilerinden biri.

Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Çöönhemçik kojuun idaresine bağlı Dagır-Şemi'de doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci, yazar. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin Gazeteciler Birliği'nin üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Sofya Kara-ool-Tülüş</span>

Sofya Dakpay-oolovna Kara-ool-Tülüş Tuvalı şarkıcı. V. Toka devlet senfoni orkestrası ve Tıva sanat orkestrasının solisti.

<span class="mw-page-title-main">Kaygal-ool Hovalıg</span>

Kаygаl-ооl Hоvаlıg (d. 20 Ağustos 1960) — Tıvа höömеyci, şarkıcı, dünyaca tanınmış «Hün-Hürtü» adlı müzik topluluğunun lideri ve kurucusu. Rusya Federasyonunun ünlü sanatçısı, Tıvа Ulusunun höömеycisi.

Çoduraa Tumat — Tıva kadın höömeyci, «Tıva kızı» adlı kadın müzisyen grubunun kurucusu ve yöneticisi, Tıva Cumhuriyeti'nin ünlü artisi.

Aleksey Çırgal-ool, Tıva kökenli Rusyalı sanatçı. Tıva,Sovyet bestekarı, aktör ve öğretmen. Sovyetler Birliği halk sanatçısı(1984). Onu ilk profesyonel Tıva bestekarı adlandırırlar.

Kızıl-ool SANÇI Dongakoğlu — Tıva ÖSSC'nin kültürünün önemli işçisi. Övür'ün höömey-sıgıt okulundan, sıgıtçı-höömeyci, şair,besteci, halkın arasında “Аrtist” unvanlı - Kızıl-ool Dongakoğlu Sançı tüm yönleriyle mütekamil, zeki-akıllı, yetenekli kişi.

<span class="mw-page-title-main">Ayas Monguş</span>

Ayas Monguş, doğum adıyla Ayas Semis-ool oğlu MONGUŞ; d. 2 Nisan 1973; Tıva Cumhuriyeti), Tıva asıllı pehlivan. Sumo güreşinde Rusya'nın ünlü spor ustası, Sumo güreşte dünyaca iki kere şampiyon, dünya kupasının sahibi, Avrupa'da yedi kere şampiyon, Rusya'nın dokuz defa şampiyonu, sambo güreşte Asya'nın şampiyonu, Tıva güreşte Naadım bayramının on yedi kez şampiyonu, «Tıva Cumhuriyeti'nin devletinin Küçüten mögezi, «Tıva Cumhuriyeti'nin Beden eğitimi Күnin ve sporunun ünlü emekçisi» değerli unvanların ve Cumhuriyet ödülünün sahibi. «Avrupa'nın İyi Derece Sumocusu» adıyla Ayas Monguş sumo güreşte Rusya'nın en ünlü lideri, dünyada ise bilinen güreşçiler arasında yer alır. Tuva Cumhuriyeti Fiziksel Kültür, Spor ve Turizm Devlet Komitesi Khüreş adlı Güreş Çocuk ve Gençlik Spor Okulu'nda antrenörlük yaptı.

Kızıl Tayga sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 495 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kızıl-Tayga köyüdür.

Kızıldag sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Kızıldağdır. 2020 yılı nüfusu 771 kişidir. Kızıl-Dag belediyesinin idari merkezi ve tek nüfuslu yerleşimi de Kızıldağdır.

Hemçik sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.