İçeriğe atla

Maksatlı örnekleme

Maksatlı örnekleme (ayrıca seçmeli örnekleme, kazara örnekleme veya fırsat örneklemesi olarak da bilinir), temasa geçilmesi veya ulaşılması kolay bir grup insandan alınan, rastgelelik içermeyen bir örnekleme yöntemi türüdür. Örneğin bir alışveriş merkezinde veya markette durup insanlardan soruları yanıtlamalarını istemek bir fırsat örneklemesidir. Bu örnekleme yönteminde, insanların müsait olması ve katılmaya istekli olması dışında başka bir kriter yoktur, dolayısıyla basit bir rastgele örneklem oluşturulmasını gerektirmez.[1] Bu tür örnekleme daha çok hazırlık uygulamaları için kullanışlıdır.

Uygulamalar

Maksatlı örnekleme, örnekleme hatası olasılığı ve topluluğun temsil edilmemesi nedeniyle araştırma için genellikle önerilmez. Ama duruma göre kullanışlı olabilir. Bazı durumlarda, maksatlı örnekleme tek olası seçenektir. Örneğin, bir dönem projesi yapan ve cuma akşamı o kolej kasabasındaki ortalama kola tüketimini öğrenmek isteyen bir üniversite öğrencisi, büyük olasılıkla bazı arkadaşlarını arayıp onlara kaç kutu kola içtiklerini soracak ya da yakınlardaki bir kafeye gidecektir. Bu hızlı örnekleme yöntemi ile doğruluk arasında her zaman bir denge vardır. Toplanan numuneler ilgili topluluğu temsil etmeyebilir ve bu nedenle bir yanlılık kaynağı olabilir.

Yukarıdaki örnekte, söz konusu kolej kasabasının küçük bir nüfusu varsa ve çoğunlukla öğrencilerden oluşuyorsa ve söz konusu öğrenci anket için bir mezuniyet partisi seçerse, örnekleminin nüfusu temsil etme şansı oldukça yüksektir. Daha büyük örneklem boyutu, örnekleme hatasının meydana gelme şansını azaltacaktır.

Başka bir örnek, oyunlarından birinin piyasaya sürüldükten bir gün sonra pazarda nasıl olduğunu öğrenmek isteyen bir oyun şirketi olabilir. Analisti, o oyunu derecelendirmek için Facebook'ta çevrimiçi bir anket oluşturmayı seçebilir. Bu yaklaşımın en büyük zorluğu oyun oynayan insanlara ulaşmak olacaktır. Sosyal medya çok geniş bir yer olduğu için ilgili topluluktan örnek toplamak her zaman zordur. Çoğu kişi anketi doldururken ilgilenmeyebilir veya anketi ciddiye almayabilir, bu da örnekleme hatasına neden olur. Analist bunu oyunseverlere ayrılmış hayran sayfalarına gönderirse anket büyük ölçüde geliştirilebilir. O grupta oyunu eleştirel bir şekilde yargılamaya ve derecelendirmeye meyilli çok daha fazla insan bulabilir.

Avantajlar

Uygun örnekleme neredeyse herkes tarafından kullanılabilir ve nesillerdir kullanılmaktadır. En sık kullanılmasının nedenlerinden biri de sağladığı sayısız avantajdır. Bu yöntem son derece hızlı, kolay, hazır ve uygun maliyetlidir. Sağladığı avantajlar çoğu araştırmacı için çekici bir seçenek olmasına neden olur.[2]

Hızlandırılmış veri toplama

Zamanın önemli olduğu durumlarda, birçok araştırmacı verileri hızla toplayıp hesaplamalarına başlayabildikleri için veri toplamak için uygun örneklemeye yönelir.[3] Zamana duyarlı araştırmalarda kullanışlıdır, çünkü veri toplama için uygun örneklemeyi kullanmak için çok az hazırlık gerekir. Araştırmacıların belirli eğilimleri hızlı bir şekilde anlamak veya gelecekteki araştırmalar için hipotezler geliştirmek amacıyla deneysel veri toplaması gerektiğinde de yararlıdır. Araştırmacılar ve bilim adamları hızla bilgi toplayarak artan eğilimleri izole edebilir veya yerel kamuoyundan genelleştirilmiş bilgiler çıkarabilir.[4]

Araştırma kolaylığı

Doğru örnekleme peşinde olmayan araştırmacılar, bilgilerini toplayabilir ve çalışmalarının diğer yönlerine geçebilirler. Bu tür bir örnekleme, basitçe bir anket oluşturup hedeflenen gruba dağıtarak yapılabilir. Araştırmacılar, bu yöntemle, topluluğun doğru bir temsili olup olmadığı konusunda endişelenmeden verilerini toplamayı birkaç saat içinde kolayca tamamlayabilirler.[5] Bu, büyük bir araştırma kolaylığı sağlar ve araştırmacıların, katılımcılarla görüşme yapmak ve dikkatli bir şekilde seçmek yerine verileri analiz etmeye odaklanmasına izin verir.

Erişilebilirlik

Maksatlı örneklemenin çoğu, eldeki topluluklarla toplandığından, veriler araştırmacının toplaması için hazırdır.[6] Verileri toplamak için genellikle büyük mesafeler kat etmek zorunda değiller, sadece yakındaki herhangi bir ortamdan veri çekiyorlar. Hazır bir örneklem grubuna sahip olmak, kotaları hızlı bir şekilde karşılamak için önemlidir ve araştırmacının birden fazla çalışmayı hızlı bir şekilde yapmasına bile izin verir.[7]

Maliyet verimliliği

Kolayda örneklemenin en önemli yönlerinden biri maliyet etkinliğidir. Bu yöntem, fonların projenin diğer yönlerine dağıtılmasına izin verir. Çoğu zaman bu örnekleme yöntemi, daha büyük, daha kapsamlı bir araştırma projesi için fon sağlamak amacıyla kullanılır. Bu örnekte, daha eksiksiz bir anket için henüz fon mevcut değildir, bu nedenle, tamamlanan projeye olan ihtiyacı göstermek için popülasyonun hızlı bir şekilde seçilmesi kullanılacaktır.[8]

Dezavantajları

Maksatlı örneklemenin elde edilmesi kolay olsa da, dezavantajları bu avantajdan daha ağır basabilir. Bu örnekleme tekniği, bir çalışma türü için daha uygunken diğerleri için daha az uygun olabilir.

Yanlılık

Kolayda örneklemenin sonuçları, ilgili topluluğa kıyasla örneklemdeki alt grupların yetersiz temsil edilmesi nedeniyle örnekleme tekniğinin potansiyel yanlılığı nedeniyle hedef topluluğa genellenemez. Numunenin yanlılığı ölçülemez. Bu nedenle, uygun örneklemeye dayalı çıkarımlar yalnızca örneğin kendisi hakkında yapılmalıdır.[9]

Güç

Maksatlı örnekleme, topluluk alt gruplarının farklılıklarını belirlemede yetersiz güçle karakterize edilir.[9]

Kaynakça

  1. ^ Research Methods for Business Students. 6th (İngilizce). 2012. 
  2. ^ Practical sampling. [10. Nachdr.] (İngilizce). Newbury Park: Sage Publications. 1990. ISBN 978-0803929586. 
  3. ^ Research in health care : concepts, designs and methods. Reprinted. (İngilizce). Cheltenham: N. Thornes. 2002. ISBN 978-0748737185. 
  4. ^ The Sage encyclopedia of qualitative research methods (İngilizce). Los Angeles, Calif.: Sage Publications. 2008. ISBN 978-1-4129-4163-1. 
  5. ^ "Convenience Sample". The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods (İngilizce). SAGE Publications. 2008. doi:10.4135/9781412963909.n68. ISBN 9781412941631. 
  6. ^ Educational research : quantitative, qualitative, and mixed approaches. 4th (İngilizce). Thousand Oaks, Calif.: SAGE Publications. 2012. ISBN 978-1-4129-7828-6. 
  7. ^ Palinkas (6 Kasım 2013). "Purposeful Sampling for Qualitative Data Collection and Analysis in Mixed Method Implementation Research". Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research (İngilizce). 42 (5): 533-544. doi:10.1007/s10488-013-0528-y. PMC 4012002 $2. PMID 24193818. 
  8. ^ Teddlie (January 2007). "Mixed Methods Sampling". Journal of Mixed Methods Research (İngilizce). 1 (1): 77-100. doi:10.1177/2345678906292430. 
  9. ^ a b Bornstein (28 Nisan 2017). "Sampling in Developmental Science: Situations, Shortcomings, Solutions, and Standards". Developmental Review (İngilizce). 33 (4): 357-370. doi:10.1016/j.dr.2013.08.003. ISSN 0273-2297. PMC 4286359 $2. PMID 25580049. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sosyoloji</span> toplumun oluşum, işleyiş ve gelişim yasalarını inceleyen bilim dalı

Sosyoloji veya toplum bilimi, toplum ve insanın etkileşimi üzerinde çalışan bir bilim dalıdır. Toplumsal (sosyolojik) araştırmalar sokakta karşılaşan farklı bireyler arasındaki ilişkilerden küresel sosyal işleyişlere kadar geniş bir alana yayılmıştır. Bu disiplin insanların neden ve nasıl bir toplum içinde düzenli yaşadıkları kadar bireylerin veya birlik, grup ya da kurum üyelerinin nasıl yaşadığına da odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstatistik</span>

İstatistik veya sayım bilimi, belirli bir amaç için veri toplama, tablo ve grafiklerle özetleme, sonuçları yorumlama, sonuçların güven derecelerini açıklama, örneklerden elde edilen sonuçları kitle için genelleme, özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilişkin tahmin yapma, deney düzenleme ve gözlem ilkelerini kapsayan bir bilimdir. Belirli bir amaç için verilerin toplanması, sınıflandırılması, çözümlenmesi ve sonuçlarının yorumlanması esasına dayanır. Bu çerçevede yapılan işlemlerin tümüne sayımlama denir.

Örnekleme istatistikte belirli bir yığından alınan kümeyi ifade eder. Örneğin; Türkiye'deki tüm üniversite sayıları bir yığın iken Ankara'daki üniversite sayısı bu yığından alınmış bir örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal psikoloji</span> toplumun insanların düşüncelerini ve davranışlarını nasıl etkilediğini araştıran bilim dalı

Sosyal psikoloji bireylerin düşüncelerinin, iç dünyalarının ve davranışlarının başkalarının gerçek, hayalî ve anlaşılan oluşundan nasıl etkilendiğine dair bir bilimsel çalışmadır. Bu alanda araştırma yapanlar genellikle psikolog veya sosyolog'lardan oluşmaktadır. Buna rağmen bütün sosyal psikologlar hem birey, hem de topluluk bazında çalışırlar. Benzerliklerine rağmen iki alan amaçları, yaklaşımları, yöntemleri ve terimlerinde farklılaşırlar. Biyofizik ve kavrama psikolojisi gibi sosyal psikoloji de disiplinlerarası bir alandır.

<span class="mw-page-title-main">Kantitatif araştırma yöntemi</span>

Kantitatif, Analitik kimyada maddenin analiz edilmesi için kullanılan iki işlemden bir tanesi. Kantitatif, sıfat olarak Fransızcadaki "quantitatif" kelimesinden gelmektedir. Analiz, kalitatif ve kantitatif diye ikiye ayrılır. Kantitatif (nicel) analiz ; bir maddenin içindekilerin ne olduğunu değil, bu maddenin içinde bulunanların ne kadar olduğunu analiz etmek için kullanılan bir analiz yöntemidir.

Elverişlilik örneği, istatistik ve diğer araştırmalarda kullanılacak örnek verilerini elde etmek için kullanılan ve olasılık prensibine dayanmayan bir veri toplama yöntemidir. Bazen kapma örneklemesi veya fırsat örneklemesi adı da verilir.

İstatistik bilim dalında tabakalı örnekleme bir anakütleden özel bir şekil olasılık örnekleme yöntemi ile veri elde edilmesidir. Tabakalı örnekleme yöntemini diğer olasılık örnekleme yöntemlerden ayıran özelliği anakütlenin içindeki bütün elamanlar belli özelliklere göre kendi içlerinde birbirlerine benzeyen birkaç gruptan, tabakadan oluştuklarıdır. Tabaka elemanları birbirlerine benzerler fakat diğer tabaka elemanlarından çok bariz şekilde değişiktirler. Tabaka örneğinde örnek elemanları öyle seçilmektedir ki her bir anakütle tabakası için örnekte temsilci bulunmaktadır.

Örüntülü örnekleme istatistik bilimi içinde, örnekleme yoluyla veri toplamak için kullanılabilecek bir olasılık örneklemesi yöntemidir. Bu yöntemin ana prensibi bir anakütle çerçevesi içinde bulunan elemanlar numaralanıp sıra ile her elemana bir kod numarası verilebilirse, rastgele seçilmiş veya hesaplama ile bulunmuş bir kod aralığı olan k aralığı ile her kinci elemanın seçimidir.

Mann-Whitney U testi niceliksel ölçekli gözlemleri verilen iki örneklemin aynı dağılımdan gelip gelmediğini incelemek kullanılan bir parametrik olmayan istatistik testdir. Aynı zamanda Wilcoxon sıralama toplamı testi veya Wilcoxon-Mann-Whitney testi) olarak da bilinmektedir. Bu testi ilk defa eşit hacimli iki örneklem verileri için Wilcoxon (1945) ortaya atmıştır. Sonradan, Mann and Whitney (1947) tarafından değişik büyüklükte iki örneklem problemleri analizleri için uygulanıp geliştirilmiştir.

Toplumsal cazibe yanlılığı bir kişinin başkaları tarafından benimsenmesi daha olası tutumu takınma eğiliminde olmasını açıklamaya yarayan bir bilimsel araştırma terimidir. Bu durum genellikle "iyi" ve "kötü" davranışların abartılmasına varır. Genel anlamda diğer insanlara kendini daha olumlu görülecek şekilde sunma ve beraberinde gelen görüş ve davranış değişiklikleri görülebilir. Bu etkiye tıp, psikoloji ve sosyal bilimler alanlarında sıkça rastlanmaktadır.

Psikolojide karar verme, bir fikrin veya hareketin mümkün diğer seçenek arasından seçilmesiyle sonuçlanan zihinsel (cognitive) bir işlem olarak dikkate alınır. Her karar verme işlemi bir hareketle sonuçlansın veya sonuçlanmasın, mutlaka nihai bir seçim ortaya koyar. Tanımlamak gerekirse, karar verme, karar verenin tercih ve değerlerine göre alternatifleri belirlemesi ve onlar arasından seçim yapmasıdır.

Tek anakütle ortalaması için parametrik hipotez sınaması veya tek-örneklem için sınama veya μ için sınama, bir rastgele örneklem ortalaması ile bu örneklemin çekilmiş olduğunu düşündüğümüz anakütlenin μ ile belirtilen "anakütle ortalaması" hakkında bir hipotez değeri belirtilmesinin anlamlı olup olmadığını araştırmamızı sağlayan parametrik hipotez sınamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eleştirel teori</span>

Eleştirel teori; Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Max Weber, Karl Marx ve Sigmund Freud'un düşüncelerinin etkisi temelinde; sosyal ve beşeri bilimler bilgisiyle toplum ile kültür inceleme ve eleştirisine dayanan sosyal teori. Eleştirel teori, epistemolojik olarak; nesnelleştirici değil, düşünsel olduğu için doğabilimsel teorilerden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel istatistik</span> matematiksel yöntemlerin kullanıldığı olası istatistikler

Matematiksel istatistik, istatistiksel veri toplama tekniklerinin aksine, matematiğin bir dalı olan olasılık teorisinin istatistiğe uygulanmasıdır. Bunun için kullanılan özel matematiksel teknikler arasında matematiksel analiz, doğrusal cebir, stokastik analiz, diferansiyel denklemler ve ölçü teorisi bulunur.

Otoetnografi bir nitel araştırma biçimidir. Yazar kendini yansıtmayı ve yazmayı kullanarak ve anekdotal ve kişisel bir deneyimi keşfetmeye ve bu otobiyografik hikâyeyi daha geniş kültürel, politik ve sosyal anlamlara ve anlayışlara bağlamayı çalışır. Otobiyografi, iletişim çalışmaları, performans çalışmaları, eğitim, İngiliz edebiyatı, antropoloji, sosyal hizmet, sosyoloji, tarih, psikoloji, teoloji ve dini çalışmalar, pazarlama, işletme ve eğitim yönetimi, sanat, eğitim, hemşirelik ve fizyoterapi gibi çeşitli disiplinlerde kullanılan, kendini yansıtan bir yazı biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal araştırma</span>

Sosyal araştırma, sosyal bilimciler tarafından sistematik bir plan izlenerek yürütülen araştırmalardır. Sosyal araştırma metodolojileri nicel ve nitel olarak sınıflandırılabilir.

Kartopu örneklemesi sosyal bilimlerde özellikle nitel araştırmalarda kullanılan bir örnekleme yöntemidir. Kartopu örneklem bir olasılık dışı örnekleme yöntemidir, çünkü evren içerisindeki tüm elemanların seçilme şansı eşit değildir.

İstatistikte, keyfi seçim yanlılığı, bireylerin herhangi bir topluluktan bir gruba seçim yaptıkları herhangi bir durumda ortaya çıkar ve olasılık dışı örnekleme ile yanlı bir örneğe neden olur. İnsanların kendilerini grupta seçmelerine neden olan özelliklerinin grupta anormal veya istenmeyen durumlar yaratması durumlarını anlatmak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Katılım gösteren insan grubunun katılım göstermeyen insan grubundan farklılıklarını sahip olduğunu açıklayan yanıt vermeme yanlılığıyla yakından ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Meta-analiz</span>

Meta-analiz, birden fazla bilimsel çalışmanın sonuçlarını birleştiren istatistiksel analizdir. Meta-analizler, aynı soruyu ele alan birden çok bilimsel çalışma olduğunda ve her bir çalışmanın bir dereceye kadar hataya sahip olması beklenen ölçümleri bildirdiği durumlarda kullanılır. Burada amaç, bu hatanın nasıl olduğuna bağlı olarak bilinmeyen ortak gerçeğe en yakın havuzlanmış bir tahmin elde etmek için istatistik yaklaşımlarını kullanmaktır. Bu nedenle Metabilimin temel metodolojisidir. Meta-analiz sonuçları, kanıta dayalı tıp literatürü tarafından en güvenilir kanıt kaynağı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Araştırma sorusu</span> bir araştırma projesinin yanıtlamayı amaçladığı soru

Araştırma sorusu, "bir araştırma projesinin yanıtlamak üzere belirlediği bir sorudur". Bir araştırma sorusu seçmek, hem nicel hem de nitel araştırmanın önemli bir unsurudur. Araştırma, veri toplama ve analiz gerektirecektir ve bunun için metodoloji büyük ölçüde değişecektir. İyi araştırma soruları, önemli bir konu hakkındaki bilgiyi geliştirmeyi amaçlar ve genellikle dar ve spesifiktir.