İçeriğe atla

Makemake (mitoloji)

Makemake ve iki kuşadam, kırmızı volkanik kaya üzerine oyulmuştur

Makemake (Make-make ya da MakeMake olarak da yazılır) Paskalya Adası yerlileri olan Rapanuilerin mitolojisinde insanlığın yaratıcısı, bereket tanrısı ve "Tangata manu" ya da kuşadam kültünün baş tanrısıdır. Bu kült, adanın daha çok tanınan Moai döneminden sonra gelir.

Adada bulunan taş üzeri oyma resimlerde sıkça kullanılan bir temadır.

İlk olarak 2005 FY9 olarak adlandırılan Neptün ötesi cüce gezegen Makemake, Paskalya ile olan bağlantısından ötürü bu tanrının adı ile adlandırılmıştır. Paskalya Adası ilk olarak Avrupalılar tarafından 1722 yılı Paskalya Pazarında bulunmuş, gezegen de 2005 Paskalyasından kısa bir süre sonra keşfedilmiştir.[1][2]

Orongo'da kaya üzeri oyma resimler. Aşağıda Makemake, daha yukarıda iki kuşadam görünür.

Kaynakça

  1. ^ Blue, Jennifer (14 Temmuz 2008). "(136472) 2005 FY9 Named Makemake". 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008. 
  2. ^ Mike Brown (2008). "Mike Brown's Planets: What's in a name? [part 2]". CalTech. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008. 
  • Alfred Métraux. [1940] 1971. Ethnology of Easter Island. Bernice P. Bishop Museum Bulletin 160. Honolulu: Bishop Museum Press.
  • Katherine Routledge The Mystery of Easter Island 1919 ISBN 0-9328-1-3-48-8
  • VAN TILBURG, Jo Anne. 1994. Easter Island: Archaeology, Ecology and Culture. Washington D.C.: Smithsonian Institution Press.

İlgili Araştırma Makaleleri

Neptün ötesi cisim Güneş Sistemi'nde bulunup ortalama yörüngesi Neptün'ün yarı büyük ekseninden daha büyük olan küçük gezegenlerin genel ismidir. Uzayın bu bölümünde kalan Kuiper kuşağı, Oort bulutu ve dağınık disk cisimleri bu kategoridendir.

<span class="mw-page-title-main">Mu</span> 14 bin yıl önce batarak yok olduğu söylenen efsanevi kıta

Mu kıtası veya kısaca Mu, ilk olarak 19. yüzyılda yaşamış yazar ve gezgin Augustus Le Plongeon tarafından Büyük Okyanus'ta yer aldığı ve 14 bin yıl önce batarak yok olduğu ileri sürülmüş, günümüzde bilim çevrelerinde sözdebilimsel bir iddia olduğu kabul gören efsanevi kıtadır. Le Plongeon, kıtada Antik Mısır ve Mezoamerika toplumlarının atalarının yaşadığını iddia etmiştir. Kavram daha sonra, kıtanın bir zamanlar Pasifik Okyanus'unda var olmuş olduğunu iddia etmiş James Churchward tarafından popülarize edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Paskalya</span> İsanın dirilişini anmak için Hristiyanlarca kutlanan bayram

Paskalya, Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli yortu. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır. Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda pazar günü kutlanan Paskalya Günü ise, Diriliş Bayramı, Diriliş Pazarı ya da Kıyam Yortusu olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce gezegen</span> Güneşin veya başka bir yıldızın etrafında hareket eden, gezegen olarak kabul edilebilecek kadar büyük olmayan yuvarlak bir metal ve kaya veya gaz kütlesi

Cüce gezegen, doğrudan Güneş etrafında hareket ettiği bir yörüngede bulunan, bu nedenle başka bir cismin doğal uydusu olmayan, kütleçekimsel olarak yuvarlak olacak kadar büyük, ancak Güneş Sistemi'nin sekiz klasik gezegeni gibi yörünge baskınlığı elde etmek için yetersiz olan küçük gezegen kütleli bir cisimdir. En tipik cüce gezegen örneği, 2006 yılında "cüce" kavramı benimsenmeden önce onlarca yıl boyunca bir gezegen olarak kabul edilen Plüton'dur.

<span class="mw-page-title-main">2006 yeni gezegen tanımı</span>

Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) Ağustos 2006'da Güneş Sistemi'ndeki bir gezegenin aşağıdaki özelliklere sahip bir gök cismi olduğunu tanımlamıştır:

  1. Güneş etrafında yörüngede olması,
  2. Hidrostatik dengeye sahip olacak kadar kütleye sahip olması ve
  3. Yörüngesi etrafındaki "bölgeyi temizlemiş" olması.
<span class="mw-page-title-main">Polinezya</span> Okyanusya alt bölgesi

Polinezya, Büyük Okyanus'taki üç büyük ada öbeğinden birine verilen ad. Polinezya bölgesini tanımlamak için aldığı şekil itibarıyla Polinezya üçgeni olarak da ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moai</span> Paskalya Adasındaki yekpare som taştan heykeller

Moai Büyük Okyanus'ta, Şili'nin 3703 km. batısındaki Paskalya Adası'nda bulunan som taştan devâsa heykellere verilen isimdir. Polinezya'nın diğer yörelerinde de görülen pagan merâsim alanlarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Dysnomia (uydu)</span> Eris cüce gezegeninin doğal uydusu

Dysnomia (resmi olarak (136199) Eris I Dysnomia), cüce gezegen Eris'in bilinen tek uydusudur ve muhtemelen Pluto I Charon'dan sonra bir cüce gezegende bilinen en büyük ikinci uydudur. Mike Brown tarafından 2005 yılında keşfedilmiştir. Geçici adı S/2005 (2003 UB313) 1 'dir. Adı Yunan mitolojisinde Eris'in kızı Dysnomia'dan gelir. Grekçe: Δυσνομία (kanunsuzluk) anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Rano Raraku</span>

Rano Raraku Paskalya Adası'nın Rapa Nui Milli Parkı'nda Terevaka bölgesinin eteklerinde bulunan volkanik bir kraterdir. Krater volkanik kül bulutu ve tüflerle oluşmuştur. 1800'lü yıllara kadar 500 yıl süre boyunca ada halkı tarafından (Moai) taş ocağı olarak kullanılmıştır. Bölge Dünya Mirası listesine dahildir ve milli parkın yedi bölümünden birinin ismini verir.

<span class="mw-page-title-main">Makemake</span> Güneş Sisteminde bir cüce gezegen

Makemake Güneş Sistemi'ndeki bilinen dördüncü büyük cüce gezegen ve Klasik Kuiper kuşağı cismi popülasyonundaki ikinci büyük Kuiper kuşağı cismidir. Makemake'nin çapı kabaca Plüton'un dörtte üçü kadardır. S/2015 (136472) 1 adında bir uydusu vardır. Bu gezegenin ortalama 30 K olan aşırı düşük sıcaklığı bize yüzeyi hakkında bazı detaylar vermektedir. Tahminlere göre yüzeyi; metan, etan ve olasılıkla nitrojen buzulları ile kaplıdır.

Rapanui ya da Rapa Nui Büyük Okyanus'ta bulunan Şili'ye bağlı Paskalya Adası'nda yerleşik Polinezyalı yerlilerdir. Paskalya Adası, Rapa Nui olarak da adlandırılır. Günümüzde, Rapanui halkı adanın nüfusunun %60'ını oluşturur. Rapa Nui dilini konuşurlar. 2002 yılı nüfus sayımında, hemen hemen tamamı batı kıyısında bulunan Hanga Roa köyünde yaşayan 3.304 kişi adada yaşamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Michael E. Brown</span> Amerikalı gökbilimci

Michael E. Brown Amerikalı bir astronomdur.

<span class="mw-page-title-main">Macquarie Adası</span> Avustralyada ada

Macquarie Adası, Pasifik Okyanusu'nun güneybatısında Yeni Zelanda ve Antarktika arasında hemen hemen tam ortada yer alan bir adadır. Siyasi olarak 1900 yılından beri Avustralya, Tasmanya'nın bir parçasıdır. 1978 yılında Tasmanya'nın koruma altına alınan bir bölgesi olmuş ve 1997 yılında UNESCO'nun Dünya Mirası listesine alınmıştır. Yıllık yumurtlama dönemlerinde küresel kraliyet pengueni popülasyonunu bu adada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Rapa Nui Millî Parkı</span>

Rapa Nui Milli Parkı, Şili'deki Paskalya Adası'nda bulunan bir ulusal park ve UNESCO tarafından belirlenmiş bir Dünya Mirasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Malden Adası</span>

Malden Adası, Büyük Okyanus'ta güney Line Adaları'nda yer alan ve Kiribati'ye bağlı bir mercan adasıdır. Ada, Büyük Okyanus'un ortasında yer almakta olup üzerinde yerleşim bulunmamaktadır. Ada, bazı denizkuşu sürülerinin doğum alanıdır ve 1975 yılında yaban hayatını koruma alanı olarak ilan edilmiştir. Ada aynı zamanda 21 arkeolojik alan ve mezar yeri ile önemli bir kültürel ve arkeolojik bir alanı da oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahu Tongariki</span> Paskalya Adasındaki taş sahanlık

Ahu Tongariki, Büyük Okyanus'ta, Şili'ye bağlı Paskalya Adası'nda bulunan, ataları onurlandırmak için inşa edilmiş "ahu" denilen taş platformlarının en büyüğüdür.

<span class="mw-page-title-main">S/2015 (136472) 1</span>

S/2015 (136472) 1 veya keşif ekibi tarafından takılan adıyla MK2, cüce gezegen Makemake'nin bilinen tek uydusudur. 175 kilometre yarıçapında olduğu tahmin edilmektedir. Yarı büyük ekseni Makemake'den en az 21.000 kilometredir. Yörünge süresi ≥12 gündür. Nisan 2015'te Hubble Uzay Teleskobu'nun Wide Field Camera 3 kamerası ile yapılan gözlemlerde keşfedildi ve keşif 26 Nisan 2016'da açıklandı.

<span class="mw-page-title-main">Rapa Nui mitolojisi</span>

Pascuense mitolojisi veya Paskalya Adası mitolojisi olarak da bilinen Rapa Nui mitolojisi, Güneydoğu Pasifik Okyanusu'ndaki Paskalya Adası'ndaki Rapa Nui halkının yerel mitlerini, efsanelerini ve inançlarını ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Reimiro</span>

Reimiro, bir zamanlar Paskalya Adası halkı tarafından giyilen hilâl şeklinde boyuna takılan bir süs takısıdır. İsim, Rapanui dilinde rei ve miro ("tekne") kelimesinden gelir. Bu takının hilâl formatı bir Polinezya kanosunu temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Paskalya Adası bayrağı</span>

Paskalya Adası bayrağı, Şili'ye bağlı bir bölge olan Paskalya Adası'nın bayrağıdır. İlk olarak Mayıs 2006'da Şili ulusal bayrağın yanında halka açık bir şekilde göndere çekilmiştir.