İçeriğe atla

Makedonyalı Thessaloniki

Selanik
Θεσσαλονίκη
Selanik Arkeoloji Müzesi, "Philip'in (Kızı) Kraliçe Selanik'e" yazan yazıt
DoğumMÖ 342?
ÖlümMÖ 295
Çocuk(lar)
  • Makedonyalı Philip IV
  • Makedonyalı Antipater I
  • Makedonyalı Alexander V
Akraba(lar)

Selanik (dil-Yunanca|Θεσσαλονίκη; 342? – MÖ 295), Makedonya Kralı II. Filip'in Selanikli karısı veya cariyesi Nicesipolis'ten kızı olan Makedon prensesiydi.[1][2][3] Tarih onu Makedonya'daki en güçlü üç adamla ilişkilendirir: Kral II. Philip'in kızı, Büyük İskender'in üvey kız kardeşi ve Cassander'ın karısı.

Hayatı

Selanik'in doğum tarihi bilinmiyor. Adının babasının Teselya'daki zaferini andığına dair bir fikir birliği olsa da ("Tesalya" ve Yunanca "zafer" anlamına gelen "nike" kelimelerinin birleşimidir), özellikle hangi zafere atıfta bulunduğu belirsizdir.[4] Bazı tarihçiler doğumunun MÖ 353 veya 352 gibi eski bir tarih olduğunu belirtirler,[5][6] ancak 346/5 daha doğru olabilir.[4] Bir anlatıya göre, Makedon ordularının ve Teselya birliğinin Phocians'a karşı Teselya'daki önemli Çiğdem Tarlası savaşını kazandığı gün doğan kızının doğumunu anmak için, Kral Philip'in "Tesalya'da zafer olarak anın" diye ilan ettiği söylenir.[7] Nicesipolis, Selanik'in doğumundan sonra uzun süre yaşamadı. Stephanos Byzantinos'a göre, Philip bebeği büyütmesi için Nice adında bir kadına verdi.[8] Muhtemelen Nicesipolis'in arkadaşı olan Olympias, annesinin ölümünün ardından Selanik'i kendi kızı gibi büyütmek için almış olabilir.[9]

Selanik'in erken yaşamı hakkında çok az şey biliniyor. II. Filip, Selanik'in evliliğini, muhtemelen öldüğü sıradaki kızın gençliğinden dolayı, kız kardeşleri için yaptığı gibi ayarlamadı.[4] Selanik, gençliği hakkında çok az şey kaydedildiği için üvey annesi Olympias tarafından büyütüldüğü düşünülür. Selanik, Olympias'ın baktığı en küçük çocuktu. Ağabeyi İskender doğduğunda "Midas Bahçeleri" nde Aristoteles'in vesayeti altında olduğu ve altı ya da yedi yaşında Pers seferine çıktığı için etkileşimi en az düzeydeydi. İskender öldüğünde sadece yirmi bir yaşındaydı. İskender, muhtemelen siyasi rakipler yaratmaktan kaçınmak için Selanik için bir evlilik ayarlamadı. İskender'in ölümünden sonra Olympias, kendi kızı Makedonyalı Kleopatra için bir evlilik ayarlamaya çalıştı, ancak aynı şeyi Selanik için yapmadı (bir kraliyet gelini için zaten yaşlıydı), muhtemelen siyasi nedenlerle de.[4]

Selanik, MÖ 317'de Olympias ile Makedonya'ya döndü. O, Olympias, Roksana, Makedon IV. Aleksandros ile birlikte ve İskender'in nişanlısı Deidameia, MÖ 315'te Cassander'in ilerlemesi üzerine Pydna kalesine sığındılar.[10][11][12]

Pydna'nın düşüşü ve üvey annesinin idam edilmesi, onu muhtemelen zorla, Selanik'le evlenerek Argeadai hanedanıyla bağlantı kurma fırsatını benimseyen Cassander'ın gücüne teslim etti.[4][12][13] Tarihçiler, Cassander'ın Selanik'i kız kardeşi Kleopatra'ya tercih edip etmediği konusunda hemfikir değillerdir. Muhtemelen İskender ile daha zayıf ve II. Philip ile daha güçlü bir bağ nedeniyle onunla evlendi veya ikinci tercihi Selanikti.[14]

Cassander şehre karısının adını Selanik verdi. Selanik antik Therma bölgesinde kuruldu ve kısa süre sonra Makedonya'nın en zengin ve kalabalık şehirlerinden biri haline geldi ve hala da öyledir. Selanik muhtemelen adını Makedon bir kadından alan ilk şehirdi ancak bu eğilim devam etti.[4]

Selanik, Makedon kraliçesi ve üç oğlu Philip, Antipater ve İskender'in annesi oldu.[15][16][17][18] Cassander'ın ölümünden sonra Selanik, ilk başta MÖ 295'te oğulları üzerinde büyük bir etkiye sahip olmuş gibi görünür.[3][19] Oğlu Filip babasının yerine geçti, ancak tahta geçtikten kısa bir süre sonra öldü. Filip'in ölümünden kısa bir süre sonra Antipater annesini öldürdü. Bunun nedeni belli değil ama çoğu kaynak kıskançlıktan kaynaklandığını söylemektedir. Justin (tarihçi), Selanik'in bir sonraki en büyük oğul olan Antipater'den İskender'le iktidarı paylaşmasını talep ettiğini iddia etti. İskender yerine annesini öldürme kararı Selanik'in, daha önce birçok kadın akrabasının yaptığı gibi, İskender'in naibi olarak hareket ettiği anlamına gelebilir.[4]

Selanik efsanesi

Selanik, yüzlerce yıldır Ege'de yaşamış ve Selanik olduğu düşünülen denizkızı'nı anlatan popüler Yunan efsanesinin[20] odak noktasıdır.[21]

Efsane, İskender'in Ölümsüzlük Pınarı arayışında büyük bir çabayla bir şişe ölümsüz su aldığını belirtir. Hikâyenin bazı anlatımlarında, suyu kız kardeşinin saçını yıkamak için kullandı ve onu ölümsüz yaptı. Diğerlerinde ise, ona şişenin içindekileri söylemeyi unuttu ve bu yüzden onu yabani bir soğan bitkisini sulamak için kullandı.[22] İskender öldüğünde, kederli kız kardeşi denize atlayarak kendi hayatına son vermeye çalıştı.[23] Ancak boğulmak yerine yüzyıllar boyunca ve yedi deniz boyunca denizciler hakkında hüküm veren bir deniz kızı oldu. Onunla karşılaşan denizcilere hep aynı soruyu sorar: "Kral İskender yaşıyor mu?" (Yunanca: Ζει ο βασιλεύς Αλέξανδρος;), buna doğru cevap "O yaşıyor, hüküm sürüyor ve dünyayı fethediyor" olacaktır (Yunanca: Ζει και βασιλεύει, και τον κόσμο κυριεύει!). Bu cevaba göre, geminin ve mürettebatının sakin denizlerde güvenli bir şekilde uzaklaşmasına izin verecekti. Başka bir cevap onu, gemiyi ve gemideki tüm denizcileri denizin dibine göndermeye kararlı Gorgon'a dönüştürürdü.

Kaynakça

  1. ^ Pausanias. Description of Greece. ss. viii 7.7 – perseus.tufts.edu vasıtasıyla. 
  2. ^ Athenaeus. Deipnosophistae. s. xiii. 
  3. ^ a b Pausanias. Description of Greece. ss. ix. 7.3 – perseus.tufts.edu vasıtasıyla. 
  4. ^ a b c d e f g Carney, Elizabeth (1988). "The Sisters of Alexander the Great: Royal Relicts". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 37 (4): 385-404. ISSN 0018-2311. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  5. ^ Ogden, Daniel (1999). Polygamy, Prostitutes and Death: The Hellenistic Dynasties. Duckworth with the Classical Press of Wales. s. 36. ISBN 0-7156-2930-1. 
  6. ^ Donnelly Carney, Elizabeth (2000). Women and monarchy in Macedonia. University of Oklahoma Press. s. 155. ISBN 0-8061-3212-4. 
  7. ^ Lewis, Peter E.; Bolden, Ron (2002). The Pocket Guide to Saint Paul. Wakefield Press. s. 118. ISBN 1-86254-562-6. 
  8. ^ Chantavaridou, Christina. (2020). Women and power in the court of Philip II. [Master's thesis, International Hellenic University]
  9. ^ Monica D'Agostini. (2020) "Alexander the Great and his Sisters: Blood in the Hellenistic Palace." in Affective Relations and Personal Bonds in Hellenistic Antiquity : Studies in Honor of Elizabeth D. Carney. Ed. Monica D’Agostini, Edward M. Anson, & Frances Pownall. Oxbow Books.
  10. ^ Diodorus Siculus. Bibliotheca. s. xix. 35. 
  11. ^ Justin. Epitome of Pompeius Trogus. s. xiv. 6. 
  12. ^ a b Waldemar Heckel. (2020) "The Limits of Brotherly Love: Neoptolemus II and Molossian Dynastic ." in Affective Relations and Personal Bonds in Hellenistic Antiquity : Studies in Honor of Elizabeth D. Carney. Ed. Monica D’Agostini, Edward M. Anson, & Frances Pownall. Oxbow Books.
  13. ^ Carney, Elizabeth D. (9 Kasım 2020). Transitional royal women (İngilizce). Routledge Handbooks Online. doi:10.4324/9780429434105-32. ISBN 978-1-138-35884-3. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  14. ^ Meeus, Alexander. "Confusing aim and result? Hindsight and the disintegration of Alexander the Great’s empire." Hindsight in Greek and Roman History (2013): 113-47.
  15. ^ Diodorus Siculus. Bibliotheca. s. xix. 52. 
  16. ^ Pausanias. Description of Greece. 
  17. ^ Strabo, Geographica, vii
  18. ^ Stephanus of Byzantium. "Thessalonike". Ethnica. 
  19. ^ Diodorus Siculus. Bibliotheca. s. xxi. 
  20. ^ MacEwen, Gwendolyn (1978). Mermaids and Ikons: A Greek Summer. Anansi. s. 73. ISBN 978-0-88784-062-3. 
  21. ^ Manna, Anthony L.; Mitakidou, Soula (2002). Folktales from Greece. Libraries Unlimited. s. 96. ISBN 1-56308-908-4. 
  22. ^ Taietti, G. D. M. (2017). The greek reception of alexander the great (Order No. 10768496). [Doctoral Dissertation, University of Liverpool] Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2116951715).
  23. ^ Amy Richlin. (2016). "The Kings of Comedy." In Roman Drama and Its Contexts. Edited by Stavros Frangoulidis, Stephen J. Harrison, & Gesine Manuwald. (2016). De Gruyter.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">İstefe</span> Yunanistanın Orta bölgesi, Böotya ilçesi, İstefe belediyesine bağlı kent

İstefe veya İstefa, Antik Yunanistan'da kurulan bir şehir devletidir. Atina'nın kuzeybatısındaki Böotya bölgesinde bulunmaktaydı. Tebai, Doğu Yunanistanda, Böotia'nın ortasında verimli bir yerde kurulmuştur. Tebai'nin ilk zamanlarına ait bilgiler efsanelere dayanır. Şehrin kuvvetli surlarla çevrili oluşu, buranın Böotia'nın merkezi olmasını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">II. Filip</span> Makendonyalı hükümdar

II. Filip, antik Yunan Makedonya Kralı. Rahip Isokrates tarafından Helen birliğini sağlayacak kişi olarak görülüyordu. MÖ 359-336 arasında Makedon krallığını üstlendi. Tahta geçer geçmez ilk iş olarak ülkesini askeri, siyasi ve ekonomik anlamda güçlü bir konuma getirdi, profesyonel ordu kurdu, mancınıklar geliştirdi. Sonraları Bisalt topraklarının madenlerini ele geçirdi. Pydina ve Potidai'yi ele geçirdi. Olympias ile evlenerek nüfuzunu güçlendirdi.

Helenistik Dönem, Büyük İskender'in istilalarıyla başlayan, Antik Dünya'da Grek etkisinin doruğa ulaştığı dönemdir. Dönem, Klasik Grek Dönemini izlemiştir ve Helenistik Dönem'in ardından, Klasik Grek egemenliğindeki bölge Roma Cumhuriyeti hakimiyetine geçmiştir. Bu dönemde dahi Klasik Grek kültürü hâlen Roma hakimiyetine sızmıştır. Öyle ki Latincenin yanı sıra Grekçe konuşulmaya ve yazılmaya devam edildi. Helenistik Dönem bazen, Klasik Grek Uygarlığı'nın gerileme ve çöküş dönemi olarak görülmektedir. Bir başka açıdan da Klasik Grek Uygarlığı ile Roma Uygarlığı arasında bir geçiş dönemi olarak görülür. Dönemin başlangıcı çoğu kez Büyük İskender'in ölüm tarihi olan MÖ 323 olarak alınır. Dönemin sonu ise Yunanistan Yarımadası'nın Roma Cumhuriyeti tarafından işgal edildiği MÖ 146 olarak kabul edilir. Bazı tarihçiler ise Büyük İskender'in imparatorluğu'ndan kalan son devlet olan Ptolemaios Hanedanlığı'nın Aktium Savaşı'nda yenilgiye uğrayıp yıkıldığı tarih olan MÖ 31-30 tarihini Dönem'in sonu olarak kabul ederler.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya (antik krallık)</span> Krallık

Makedonya Krallığı veya Makedonya İmparatorluğu, Eski Yunan ve Klasik Yunan zamanlarında bulunan bir krallıktır.Ayrıca Helenistik Dönem Yunanistan'ının baskın devletiydi. Krallık başlangıçta Argead hanedanı tarafından yönetilmekteydi. Ardından Antipatrid ve Antigonif hanedanları tarafından yönetildiler. Antik Makedonlar'ın evi olarak Yunan yarımadasının kuzeydoğusunda ön krallıklardandı. Batıda Epir,kuzeyde Paenoia (devlet) ile, doğuda Trakya ile güneyde ise Teselya ile sınırlarını paylaşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Granikos Muharebesi</span> muharebe

Granikos Nehri Muharebesi, MÖ Mayıs 334’de Büyük İskender ile Pers İmparatorluğu arasında yapılan üç büyük savaştan ilkidir. Truva yakınlarındaki Kuzeybatı Asya'da savaşan İskender, burada Rodos Memnon liderliğindeki Yunan paralı askerleri ve büyük bir Makedon ordusu ile Küçük Asya'nın (Anadolu’nun) Pers güçlerini mağlup etti. Savaş, Granicus Nehri vadisinde, muhtemelen Gümüşçay ve Çeşmealtı köylerinin batısında bir noktada gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Kassandros</span> Makedonun kralı

Kassandros MÖ 305 - 297 arası Helenistik Makedon krallığının kralı ve fiilen MÖ 317'den ölümüne kadar güney Yunanistan'ın hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük İskender'in Mezarı</span>

Büyük İskender'in mezarının konumu süregelen bir gizemdir. İskender'in Babil'deki ölümünden kısa bir süre sonra, vücudunun mülkiyeti Perdiccas, Ptolemy I Soter ve Seleucus I Nicator arasında müzakere konusu oldu. Nicholas J. Saunders'a göre, Babil, İskender'in dinlenme yeri için "bariz yer" iken; bazıları modern Vergina Aegae'deki Argead mezarında hükümdarı sorgulamayı tercih etti. Saunders'a göre Aegae, önerilen iki dinlenme yerlerinden biriydi, diğeri Siwa Oasis ve MÖ 321'de Perdiccas muhtemelen Aegae'yi seçti. Ancak ceset Ptolemy I Soter tarafından yoldan kaçırıldı. Pausanias ve MÖ 321-320 yıllarındaki çağdaş Parian Chronicle kayıtlarına göre, Ptolemy başlangıçta İskender'i Memphis' gömdü. MÖ 4. veya 3. yüzyılın başlarında, Ptolemaik hanedanının başlarında, İskender'in vücudu Memphis'ten İskenderiye'ye taşındı ve burada yeniden gömüldü.

<span class="mw-page-title-main">Zopyrion</span>

Zopyrion, Makedonya Krallığı'na bağlı bir general idi.

Lamia Kuşatması, MÖ 322'de Antipatros liderliğindeki Makedonlar ile Leosthenes liderliğindeki Orta Yunanistan ordularından oluşan bir koalisyon arasında meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">Hydaspes Muharebesi</span> Büyük İskenderin Hindistan Seferinde Pencap kralı Porusla Jhelum nehrinin kıyısında yaptığı Makedon zaferiyle biten savaş

Hydaspes Muharebesi, İskender ile Kral Porus arasında MÖ 326 yılında yapıldı. Hint alt kıtasının Pencap bölgesinde, Jhelum Nehri'nin kıyısında gerçekleşti. Muharebe; bir Yunan zaferiyle ve Porus'un teslim olmasıyla sonuçlandı. Pencap'ın geniş bölgeleri İskenderiye İmparatorluğu'na dahil oldu ve mağlup edilmiş, tahttan indirilen Porus, İskender tarafından ikincil bir yönetici olarak görevine tekrar getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Yoldaş süvariler</span>

Yoldaşlar veya Yoldaş Süvariler, Makedon kralı II. Philip zamanında Makedon ordusunun seçkin süvarileriydiİskender, en büyük prestijlerini Büyük İskender döneminde elde etmişlerdir ve Avrupa'da kullanılan ilk ya da ilkler arasındaki baskın süvarileri sayılmışlardır. Seçilmiş Yoldaşlar veya Hetairoi, kralın seçkin korumasını (Somatophylakes) oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Orestisli Pausanias</span> Antik Makedonyada asker, Kral II. Philipin katili

Orestisli Pausanias, II. Filip'in kişisel korumasının (somatophylakes) bir üyesiydi. MÖ 336'da muhtemelen Filip'in karısı Olympias'ın veya bir ihtimalle oğlu Büyük İskender'in emriyle Filip'e suikast düzenledi. Pausanias suikasttan kaçarken öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Polidoros (Tebai)</span>

Yunan mitolojisinde, Polydoros veya Polydorus Thebai kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">IV. Aleksandros</span>

IV. Aleksander Büyük İskender'in Roksane'den olan oğlu. İskender ardıllarının hakimiyet mücadelesi sırasında annesi ile birlikte Makedonya'da öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Olimpias</span> İskenderin annesi

Olympias, Epir Kralı I. Neoptolemus'un en büyük kızı, Epir Kralı I. Aleksander'in kız kardeşi, Makedonya Kralı II. Filip'in dördüncü karısı ve İskender'in annesidir. İskender'in hayatında son derece etkili oldu ve İskender'in fetihleri sırasında Makedonya'nın fiili lideri olarak tanındı. Oğlunun ölümünden sonra, İskender'in oğlu IV. Aleksander adına savaştı ve Adea Eurydice'i başarıyla mağlup etti. Sonunda Cassander tarafından mağlup edildikten sonra, orduları onu idam etmeyi reddetti ve sonunda onun hayatını sona erdirmek için Olympias'ın daha önce öldürdüğü insanların aile üyelerini çağırmak zorunda kaldı. MS 1. yüzyıl biyografi yazarı Plutarhos'a göre, o, Dionysos'un şehvet düşkünü yılana tapan kültünün dindar bir üyesiydi ve onun yatağında yılanlarla yattığını öne sürer.

<span class="mw-page-title-main">Pers Geçidi Muharebesi</span> Kraliyet yolu boyunca Persepolis yakınlarındaki Pers kapısı olarak bilinen küçük bir dağ geçidinde Büyük İskender ile Ariobarzanes arasındaki savaş

Pers Geçidi Muharebesi, Pers satrapı Ariobarzanes tarafından komuta edilen bir Pers kuvveti ile İskender tarafından yönetilen istilacı Korint Birliği arasında askeri bir çatışmadır. MÖ 330 kışında, Ariobarzanes, Persepolis yakınlarındaki Pers Kapıları'nda sayıca üstün olan Pers kuvvetlerinin son direnişine önderlik etti ve Makedon ordusunu bir ay boyunca geride tuttu. İskender sonunda, yakalanan savaş esirlerinden veya yerel bir çobandan Perslerin arkasına giden bir yol buldu, Persleri yendi ve Persepolis'i ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Arses (Pers hükümdarı)</span> MÖ 338den 336ya kadar on ikinci Ahameniş kralıdır

Arses, krallık adıyla da bilinen IV. Artaserhas, MÖ 338'den 336'ya kadar on ikinci Ahameniş Kralların kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Stateira (Büyük İskender'in karısı)</span>

Stateira, Stateira ve Pers Kralı III. Darius'un kızıydı. Babasının İssos Muharebesi'ndeki yenilgisinden sonra Stateira ve kız kardeşleri Makedonyalı İskender'in esiri oldu. Onlara iyi davranıldı ve MÖ 324'teki Susa düğünlerinde İskender'in ikinci eşi oldu. Aynı törende İskender, Darius'un selefinin kızı olan kuzeni Parysatis ile de evlendi. İskender'in MÖ 323'teki ölümünden sonra Stateira, İskender'in diğer karısı Roxana tarafından öldürüldü.

Parysatis, Pers Kralı III. Artaserhas'in en küçük kızıydı.w M.Ö. 324 yılında Susa düğünlerinde Büyük İskender ile evlendi. MÖ 323'te İskender'in ilk karısı Roxana tarafından öldürülmüş olabilir.