İçeriğe atla

Makedon Savaşları

Savaşlar
Güney Balkanlar ve Batı Anadolu'yu gösteren harita.

Makedon Savaşları (M.Ö. III-II yüzyıllar) - Roma ile Makedonya arasında Yunanistan üzerinde Hegemonya uğruna ortaya çıkan ve Makedonya Krallığı'nın arka arkaya yenilip ortadan kaldırılması ile biten üç savaşa verilen isimdir. Cannae Muharebesinden sonra Makedonya kralı V. Filip (Makedonya) Roma'ya karşı Hannibal'la ittifak yaptı. Makedonya İlirya üzerinde hegemonluğunu kurmak, Adriyatik kıyılarına çıkmak ve Küçük Asya'da kendi arazilerini genişletmek istiyordu.

Birinci Makedon Savaşı (M.Ö. 215-205)

Ana madde: Birinci Makedonya Savaşı

Romalıların temel kuvvetleri İtalya'da Hannibal'la kuvvetleriyle çatıştıkları için, Balkanlar'daki güçleriyle ilgilenemediler. Fakat sayı üstünlüğüne sahip Makedonya'lılara durmaksızın hareket ediyorlardı; Romalılar ise yeterince güçlerinin olmamasından, Helenistik alemde yaşanan Makedonya aleyhine çıkışları her türlü destekliyorlardı. M.Ö. 205 yılında savaş barışla bitti, fakat Roma ile Makedonya arasındaki ilişkiler düzensiz kaldı. Buna rağmen Roma Yunanistan'a etkisi halen sürmeye devam etti.

İkinci Makedon Savaşı (M.Ö. 200-196)

Ana madde: İkinci Makedonya Savaşı

İkinci Pön Savaşındaki (MÖ 218-201) zaferinden sonra, Roma Balkanlar'da kendi işgalci politikasını azalttı. Fakat Makedonya'lilar Kartaca ile olan ilişkilerden dolayı Roma müttefiklerine saldırarak anlaşmayı ihlal ettiler. Bu süre boyunca Makedonya'nın iç güçleri tükenmişti, ülkenin genelinde krala karşı muhalefet artmıştı. Roma ile olan savaşlar neredeyse ekonomiyi durmuştu. V. Filip'in Roma ile anlaşma girişimleri boşa çıktı. Savaşın karar verici muharebesi MÖ 197 yılında Teselya'da yapılan Kinoskefalai Muharebesi oldu. Bu muharebede Titus Quinctius Flamininus komutasi altındaki Romalı ordusu V. Filip'in ordusunu darmadağın etti. Barış anlaşmasına göre Makedonya Teselya'yı ve Korint'i Romalılara verecek ve galib olan tarafa tüm donanmasını ganimet olarak verecekti. Bundan sonra Yunanistan "özgür" ülke gibi görünse de aslında hala Roma etkisinde idi.

Üçüncü Makedon Savaşı (M.Ö. 172-168)

Ana madde: Üçüncü Makedonya Savaşı

Antigonus hanedanından V Filip Makedonyalı'in ölümünden sonra oğlu Perseus Roma ile savaşa hazırlanmaya başladı. Makedonların savaşma direncini artirdı, ülkenin ekonomisini güçlendirdi, 40 bin kisilik birordu oluşturdu ve Roma ile düşman olan ülkelerle, özellikle Kartaca ile, iyi ve yakin ilişkiler kurdu. Perseus'un Romalıların yakın müttefiki olan Pergamon Kralı II. Eumenes'in Roma'yı ziyaretten dönmekte iken Delfi yakınlarında kurulan bir tuzak sonucunda suikasta uğraması komplosu ile yakından bağlantıları olduğu ortaya çıktı. Bergama Kralı ağır yaralanmasından sonra iyileşmesine rağmen, Roma Senatosu bu suikastın planlanıp uygulanmasına karşı gayet sert tavır aldı. Roma senatosu, II. Perseus'u ayrıca daha önce Roma ile Makendonya arasında yapılmış antlaşmaları ihlal etmekle de suçladı. Böylece Roma Senatosu Perseus'un Makendonya Kralığı'na savaş ilan etti ve Uçüncü Makedonya Savaşı başladı.

30 binlik Romalı ordusu Makedonya'ya geçti. Önceki askeri çatışmalar Romalılar için başarılı olmadı. Ancak 22 Haziran, MO 168'de yapılan Pinda Muharebesi'nde Lucius Aemilius Paullus komutası altında (4000 süvari) 29,000 askerden oluşan Romalı ordusu Makedonya Kralı Perseus'un (4000i süvari) 44.000 kişilik ve geleneksel falanks düzeni uygulamakla namlı olan Makedonya ordusuna galip geldi. Bu muharebe çok sert çarpışma olarak sadece bir saat sürdü ve Romalılar galip geldiler. Ama Romlıların Makedonya ordusunu kanlı şekilde takipleri bütün gece devam etti. Buu muharebede ölü, yaralı ve esir olarak Makedonya ordusu 25,000 asker civarında zayiat verdi ve Romalı ordusu zayiatı ise yaklaşık 1000 asker ölüyü geçmedi. II. Perseus muharebenin ordusu aleyhinde geliştiğini görünce Makendoya ordusunun sağ kanadında bulunan süvariler ile birlikte kaçtı. Fakat sonra Romalı komutan Paulus'a teslim oldu. II. Perseus zencirlenemiş olarak Roma'ya götürüldü. Paulus için Roma'da düzenlenen geleneksel Zafer Alayı'na zencirlenmiş olarak alayda halka gösterildi. Sonra Roma'da tutuklandı.

Roma ordusu ülkeyi işgal etti ve yağmaladı. Roma aleyhtarı olarak bilinen veya oldukları haber verilenler köle yapıldılar ve İtalya'da köle pazarlarında satılamak üzere Roma'ya gönderildiler. Makedonya Kralığı'nda bulunan arazilerin çoğu parsellendi ve Roma'dan gelip Yunaistan'da yerleşen çoğu eski asker lejyoner olan kolonicilere veya Makendonya Krallığı içinde Roma taraftarı olan yandaşlara ganimet olarak dağıtıldı.

Roma Senatosu Antagonid Hanedanı hükümdarlığı altında bulunan Makedonya Krallığı'nı fesh etti. Makadonya Krallığı'nın Yunanistan'da üzerinde hükmettiği topraklar dörde bölündü. Bu dört parça toprak üzerinde dört Roma'ya tabi devlet Roma'ya bağımlı birer cumhuriyet olarak organize edildi. Fakat bu değişiklikler eski Makedonya topraklarında Roma aleyhtarlığını önlemeyemedi ve Yunanistan'da gayet istikrarsız bir politik durum ortaya çıktı.

Dördüncü Makedon Savaşı (M.Ö. 150-148)

Ana madde: Dördüncü Makedonya Savaşı

M.Ö. 150-149 döneminde ortaya çıkan Dördüncü Makedonya Savaşı antik Roma Cumhuriyeti ile Makadonya Kralı olduğu iddiasında olup Makadonya Krallığı'nı yeniden kurmaya çalışan Andriscus ve topladığı orduya karşı ve onun mağlubiyetinden sonra da Achea Ligi'ne karşı yapılmış muharebelerden oluşur. Andriscus adlı bir Grek Romalılar tarafından M.Ö.168'de tahtından indirilen Antigonus Hanedanı'ndan Makedonya Kralı Perseus'un oğlu olduğunu iddia edip M.Ö. 150'de yeniden Makedonya Krallığı'nı kurup kral olduğunu ilan etti. Bu Makedonya'yı ve tüm Grek dünyasını sarstı. Andricus yörel Romalı güçlerine karşı önce bazı küçük başarılar kazandı. Fakat Romalı general Quintus Caecilius Metellus [1] komutasında antik Pinda kenti yakınında M.Ö. 148'de yapılan İkinci Pinda Muharebesi'nde Andricus ve topladığı yeni Makedonya ordusunu büyük bir mağlubiyete uğrattı. Böylece Makedonya Krallığı tamamen tarihe karıştı.

Bu gelişmeden hoşlanmayan Peloponez yarımadasında bulunan yörel Achaea Ligi devleti M.Ö. 146'da Romalılara karşı yeni bir savaş çıkartmak için ordusunu mobilize etti. O zamana kadar çok namlı Falanks askeri düzenini kullanan Makedonya ordusuna karşı üç defa galebe çaldığı ve Asya'da çok güçlü olan Selevkos İmparatorluğu ordusuna galip gelmiş olduğu için Roma Cumhuriyeti askeri üstünlüğünü pratikte ispat etmişti. Bunun için Roma Cumhuriyeti'ne savaş ilan etmenin küçük Achaea Ligi devleti için rasyonel bir karar olmadığını Achaea Ligi devlet adamları bilmekte idiler. Achaea'lı antik Yunan tarihçi Polybius bu devletin böyle acayip akla gelmez politik karar vermesini bu devletin merkezinde bulunan demogogların halkı kandırmasına ve halkın her yabancılara karşı üstünlük hislerini kamçılayarak ve zayıf bir ülkenin büyük ve güçlü kişiyi yenebileceği imajlarını kullanarak bu devleti bu sanki intihar etme durumuna soktuklarını iddia etmektedir. Gerçekten bu savaş ilanı üzerine M.Ö. 146'da general "Lucius Mummius" [2] komutasındaki Romalı lejyonlar Achaea Ligi üzerine yürüyüp bu devletin pek küçük ve çelimsiz ücretli ordusunu "Korint Muharebesi"'nde pek kolaylıkla yendiler. M.Ö. 146'da Romalı ordular bu devletin en önemli şehri olan Korint şehrini tamamen yerle bir ettiler.[3]

Bu döneme kadar Roma Cumhuriyeti hemen hemen bir yüzyıl Yunanistan'da arka arkaya kriz çıkmasına rağmen bu ülkenin tamamen idaresini eline almamış; Roma'ya tabi olan yerel devletler bu kendi ülkelerini kısmen bağımsız olarak yönetmişler ve sadece krizleri idare şeklinde Roma merkezinden politik tedbirler uygulamıştı. Ama bunun politik istikrarsızlığa yol açtığı ve Romalı orduların hemen geri çekilmesinden sonra bu arazilerin yeniden karışıklıklar içine girdiği iyi bilinmekte idi. Dördüncü Makedonya Savaşı'ndan sonra Roma Cumhuriyeti'nin stratejik ve taktik tutumunu değiştirdi ve Yunanistan'ı tümüyle Roma Cumhuriyeti'ne ilhak etti. İdari olarak bu araziler ikiye bölündü ve Makedonya bundan sonra "Achaea" ve "Epir" adli iki Romalı eyaleti şeklinde yönetilmeye başlandılar.

Kaynakça

  1. ^ Sonradan "Macedonicus" ek ismi şeref olarak verilip "Quintus Caecilius Metellus Macedonicus" olarak anılmıştır.
  2. ^ Sonradan "Achaicus" ek ismi şeref olarak verilip "Lucius Mummius Achaicus" olarak anılmıştır.
  3. ^ Aynı yıl Roma orduları Kartaca şehrini yenerek Kartaca şehrini tamamen yerle bir edip bu şehrin üzerinde bulunduğu araziyi tuzlayıp pulluk ile sürerek gelecekte hiçbir işe yaramaz hale getirmişlerdir.

Dış bağlantılar

  • Eckstein, Arthur (2008) Rome Enters the Greek East From Anarchy to Hierarchy in the Hellenistic Mediterranean, 230-170 BC, 1.ed. Wiley-Blackwell ISBN 978-1405160728 (İngilizce)
  • Grant, Micheal (2002 yeni ed.) The History of Rome Londra:Faber & Faber, ISBN 978-0571114610 (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Antik Çağ'da savaş</span> Antik Çağ Savaşları

Antik çağlarda savaş yazılı tarihin başlangıcından antik dönemin sonuna kadar geçen dönemdeki savaş tarzıdır. Avrupa'da Eski Çağ'ın sonu genellikle Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla (476) eş tutulur. Çin'de de aynı şekilde beşinci yüzyılın sonu sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Cannae Muharebesi</span> Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşının başlıca üç çatışmasından birisi

Cannae Muharebesi, Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşı'nın başlıca dört çatışmasından biridir. Bu muharebe, MÖ 2 Ağustos 216 tarihinde, güneydoğu İtalya'nın Cannae kasabası yakınlarında gerçekleşmiştir. Muharebe sonunda konsül Lucius Aemilius Paullus ve Gaius Terentius Varro komutasındaki Roma ordusu, Hannibal komutasındaki Kartaca ordusu tarafından imha edilmiş ve başta Capua olmak üzere birkaç şehir devletinin Roma ile bağları kopmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

<span class="mw-page-title-main">Pirus</span> Epir kralı

Pirus, antik çağda yaşamış Epir kralı. Deyim olarak kullanılan Pirus zaferi ve yaptığı seferlerle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Zama Muharebesi</span> zama muharebesi

Zama Muharebesi, MÖ 19 Ekim 202 tarihinde II. Pön Savaşının belirleyici muharebesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hasdrubal Barca</span>

Hasdrubal Barca, Hamilcar Barca'nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir. Hannibal ve Mago Barca'nın kardeşi.

Agrigentum Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapılan Birinci Pön Savaşının ilk meydan savaşıdır. Muharebe MÖ 262 yılında başlayan uzun bir muhasaranın ardından Sicilya'da yaşanmış ve Roma'nın adada artan hakimiyetinin başlangıcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lipari Adaları Deniz Muharebesi</span>

Lipari Adaları Muharebesi, Birinci Pön Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti ile Kartaca donanmaları arasındaki ilk silahlı çatışmadır. Bir muharebeden çok bir pusudan oluşan çatışmada Kartaca zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Pön Savaşı</span> I. Pön Savaşı

Birinci Pön Savaşı, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında MÖ 264 - 241 yılları arasında gerçekleşmiş olan muharebelerdir. Bu muharebeler, iki devlet arasında yaşanan üç büyük savaştan ilkidir. Bu iki güç 23 yıl boyunca Batı Akdeniz hakimiyeti, öncelikle Sicilya Adası'nın ve civar suların kontrolü için mücadele etti. Kendi esas hakimiyet alanları olan İtalya Yarımadası ve Kuzey Afrika'dan daha küçük ölçekteki bu bölge için mücadele, Akdeniz ticareti açısından stratejik önemdeydi. Savaş başladığında, bugünkü Tunus sınırlarında yer alan Kartaca, Batı Akdeniz'de hakim güç durumundaydı. Ancak savaşın sonunda zafer Roma Cumhuriyeti'nin oldu ve Kartaca'ya son derece ağır antlaşma şartları ile büyük bir mali savaş tazminatını kabul ettirdi.

Lilybaeum Muharebesi, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki İkinci Pön Savaşı'nın ilk deniz muharebesidir. Kartaca, Sicilya'ya bir dizi baskın düzenlemek için 35 ağır savaş gemisi göndermişti. İlk baskının Lilybaeum'a yapılması planlanmıştı. Siraküza Kralı II. Hiero'nun verdiği alarm üzerine 20 ağır savaş gemisinden oluşan bir Roma donanması harekete geçmiş ve muharebede birkaç Kartaca savaş gemisini ele geçirmiş, Kartaca baskınını başarısız kılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Kartaca Kuşatması (y. 149-146 MÖ)</span>

Kartaca Muharebesi Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında savaşılan Pön Savaşlarının üçüncüsünün tek ve son silahlı çatışmasıdır. MÖ 149 yılında bir kuşatma harekâtı şeklinde başlamış ve 146 yılında Kartaca şehri ve devletinin yıkılması ve bir daha ayağa kalkamayacak şekilde tamamen ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Kartaca</span> Fenikeli şehir devleti ve imparatorluğu

Kartaca İmparatorluğu veya daha bilinen şekilde Kartaca,, MÖ 814 yılında Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi ve şehir devletidir. Bu şehir devletinin siyasî etki alanı MÖ 7. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıl kadarki dönemde Kuzey Afrika sahillerinin büyük bir kısmı ile İber yarımadasının sahillerinin büyük bir kısmını ve batı Akdeniz adalarını ihtiva etmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">Vosges Muharebesi</span>

Vosges Muharebesi, MÖ 58 Ekim'de antik Galya'da, Sekuanlar kabile devletinin başkenti olan Vesontio yakınlarında Vosges'lar bölgesinde Mulhouse yakınında bulunan küçük "Ochensfeld" yerleşkesi kenarında yapılan bir muharebedir. Bu muharebe Romalı Galya valisi Jül Sezar komutası altında Romalılar ile birkaç yıl önce Ren Nehri'ni geçerek Galya'ya Sekuanlar ve Aedular arasında savaşa Sekuanlara destek amacıyla giren ve onlardan toprak bağışı aldıktan sonra Sekuanlara arazilerinin (2/3)ini göç eden 120,000 Germenle birlikte yöneten Germanyalı Suebler kabilesi komutanı Ariovistus arasında yapılmıştır. Galya Savaşları adı ile bilinen savaş içindeki muharebelerden üçüncü önemli olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Pön Savaşı</span>

Üçüncü Pön Savaşı, MÖ 149 - MÖ 146 döneminde eski Fenike kolonisi olan Kartaca Cumhuriyeti ile antik Roma Cumhuriyeti arasından yapılan üçüncü ve son savaştır.

Lilybaeum Kuşatması, Birinci Pön Savaşı'nde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki MÖ 249'de yapılan bir kuşatma muharebesidir. Bu muharebede Roma Cumhuriyeti'nin o yılki iki konsülü, "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" ile "Gaius Atilius Regulus Serranus" ve "Lucius Manlius Vulso Longus" komutalarındaki yaklaşık 100.000 kişilik bir donanma ve ordu, Kartacalı general Himilco komutasında Lilybaeum kalesini savunan yaklaşık 10.000 kişilik nispeten çok küçük bir Kartaca ordusunu bu kalede kuşattı. Bu kuşatma devam etmekte iken Drepana Deniz Muharebesi yapıldı; bu deniz muharebesini Kartaca donanması kazandı ve galip gelen Kartacalılar Roma ordusunu Sicilya'ya getiren donanma filosunu tahrip ettiler. Bunun üzerine Romalı ordusu Lilybaeum Kuşatması'nı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Pidna Muharebesi</span> Üçüncü Makedon Savaşında, MÖ 168 tarihli muharebe

Pidna Muharebesi, MÖ 168'de Roma ile Makedonya arasında gerçekleşen muharebedir. Muharebe Roma zaferiyle sonuçlanmış olup Roma'nın Makedonya üzerindeki etkisi artmış ve Antigonos Hanedanı'nın sonunu getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Thermopylae Muharebesi (MÖ 191)</span> Roma-Selefkî savaşında bir muharebe

Thermopylae Muharebesi MÖ 24 Nisan 191'de gerçekleşti. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, konsül Manius Acilius Glabrio liderliğindeki Roma Cumhuriyeti kuvvetlerinin III. Antiohos'un Selefkî - Aetolia ordusuyla karşı karşıya geldiği muharebedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.