Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim insanları ve doktorlara verilen ödül. Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; 1901 yılından itibaren bilim insanlarına alanlarında seçkin katkıları için verilmeye başlanan, kimya, fizik, edebiyat ve barış alanları ile birlikte beş Nobel Ödülü'nden birisidir. Nobel'in vasiyeti gereği ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından seçilen bir yönetici sekreter ve beş üyeden oluşan bir komite tarafından verilir. Çoğu zaman Nobel Tıp Ödülü olarak anılmasına rağmen Nobel vasiyetinde özellikle "fizyoloji veya tıp" olarak belirtmiştir. Bu sayede ödül daha geniş bir alanda verilebilmektedir. İlk Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1901 yılında Alman bilim insanı Emil Adolf von Behring'e verildi. Her ödül sahibine, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen para ödülleri verilir. 1901 yılında Emil Adolf von Behring 150.782 İsveç kronu ki bu 2008 yılı Aralık ayında 7.731.004 İsveç kronuna eşittir, para ödülü aldı. 2008 yılında ise Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi ve Luc Montagnier 10.000.000 kron para ödülünü paylaştılar. Ödül, Stockholm'de Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta bir ödül töreniyle verilmektedir.
Nobel Ödülleri kapsamındaki Nobel Barış Ödülü, ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarf eden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Oslo'da gerçekleştirilen törende takdim edilen ödüllerin sahipleri, Norveç Nobel Komitesi tarafından belirlenir. Her bir ödül kazananı, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.
William David Trimble, Kuzey İrlandalı politikacı.
Grameen Bank, 1976 yılında yoksulları girişimci yapmak amacıyla Muhammed Yunus tarafından Bangladeş'te kurulmuş olan banka. Bugün için, 81 ülkede faaliyet göstermektedir. Kurucusu Muhammed Yunus'la birlikte 2006 yılı Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.
Baruch Samuel "Barry" Blumberg Yahudi kökenli Amerikalı doktor ve 1976 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Nobel Ödülü'nü enfeksiyöz olduğu gösterilen ilk insan prion hastalığı olan kuru hastalığı üzerine yaptığı çalışmalarla kazanmıştır. Ayrıca 2005 yılından ölümüne kadar Amerikan Felsefe Topluluğu başkanlığını yürütmüştür.
Leymah Roberta Gbowee Liberyalı barış eylemcisi ve kadın barış hareketi lideridir. 14 yıl süren Liberya İç Savaşı'nda, şiddet içermeyen, barışçıl eylemler yaparak dikkat çekmiştir. Yaptığı eylemlerle 2003 yılında ikinci Liberya iç savaşını bitirmiştir. 2011 yılı Nobel Barış Ödülünü, Liberya'nın ve Afrika'nın ilk kadın başkanı Ellen Johnson Sirleaf ve Yemenli kadın hakları savunucusu ve demokrasi eylemcisi Tevekkül Karman ile birlikte paylaşmışlardır.
Malala Yousafzai, Pakistanlı bir kadın eğitim aktivisti ve aynı zamanda 2014 Nobel Barış Ödülü sahibi. 17 yaşındayken, Nobel Ödülü alan en genç ve ikinci Pakistanlı ve ilk Peştundur. İnsan hakları savunuculuğuyla, özellikle de Taliban Pakistan'ının zaman zaman kızların okula gitmesini yasakladığı anavatanı Swat'ta kadın ve çocukların eğitim almasını savunmasıyla tanınır. 11 yaşından itibaren kız çocuklarının eğitim hakkını savunmaya başlamıştır. Savunuculuğu uluslararası bir harekete dönüşmüş ve eski Başbakan Şahid Hakan Abbasi'ye göre Pakistan'ın "en önde gelen vatandaşı" olmuştur.
Torsten Nils Wiesel, İsveçli nörofizyolog. 1981 yılında David H. Hubel ile birlikte görme sisteminin bilgi işleme süreçleri ile ilgili çalışmaları nedeniyle Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır. Ödülü ayrıca beyin hemisferleriyle ilgili yaptığı bağımsız araştırmalar nedeniyle kazanan Roger W. Sperry ile de paylaşmıştır.
William Nunn Lipscomb, Jr., Amerikalı kimyager.
Betty Williams, Kuzey İrlandalı barış gönüllüsü. Mairead Corrigan ile birlikte kurucularından olduğu; Kuzey İrlanda'daki sorunların barışçıl bir şekilde çözümünü teşvik amacıyla kurulan bir örgüt olan Barış İnsanları Topluluğunda yaptığı çalışmalardan dolayı1976 yılında Nobel Barış Ödülü kazanmıştır. Williams, Küresel Çocuk Vakfı ve Dünya Çocuklara Merhamet Merkezi'nin başkanıdır.
Ferdinand Édouard Buisson, Fransız pedagog ve siyasetçi. Milletler Cemiyeti fikrinin öncüsü ve aynı zamanda Fransız İnsan Hakları Ligi'nin kurucularından ve uzun süre başkanlığını yapan Buisson, 1927 yılında Ludwig Quidde (1858-1941) ile birlikte Nobel Barış Ödülü'nü almıştır.
Adolfo Pérez Esquivel İspanyol kökenli, Arjantinli insan hakları savunucusu, toplum organizatörü, pasifist, ressam ve heykeltıraş. Esquivel 1980 yılında Nobel Barış Ödülünü almaya hak kazanmıştır.
Konfüçyüs Barış Ödülü, adını ünlü filozof Konfüçyüs'ten alan ve Çin tarafından "Doğu bakış açısıyla dünya barışını teşvik eden ve önemli katkılar sunanlara" verilen ödül.
Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü, 2011'deki Yasemin Devrimi'nin ardından Tunus'ta çoğulcu bir demokrasinin kurulması çabalarının merkezinde yer alan dört kuruluştan oluşan gruptur.
Nobel Komitesi Nobel Ödülü sahiplerinin seçiminde yer alan çalışmaların çoğundan sorumlu bir çalışma organıdır. Her Nobel Ödülü için bir tane olmak üzere beş Nobel Komitesi vardır.
1901'deki ilk ödülden bu yana, Nobel Ödülü'nün verilmesi zaman zaman eleştirilere ve tartışmalara neden oldu. 1896'da ölümünden sonra, İsveçli sanayici Alfred Nobel'in vasiyeti, fizik, kimya, fizyoloji veya tıp, edebiyat ve barış alanlarında insanlığa hizmet için yıllık bir ödül verilmesini sağladı. Benzer şekilde, Sveriges Riksbank Alfred Nobel Anısına İktisadi Bilimler Ödülü de Nobel Ödülleri ile birlikte verilmektedir.
Günümüz itibarıyla Nobel Ödülü kazanmış olan 15 Müslüman mevcuttur. Ödül kazanan 15 kişiden 8 tanesi barış dalında, 3 tanesi edebiyat dalında, 3 tanesi kimya dalında ve 1 tanesi fizik dalında ödüle layık görülmüştür. 5 kişi bu ödülü 20. yüzyılda alırken, geri kalan diğerleri 21. yüzyılda almıştır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman, 1978'de barış alanında ödül alan Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat olmuştur. Ondan bir yıl sonra, 1979'da Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Pakistanlı bilim insanı Muhammed Abdüsselam, aynı zamanda Pakistan'daki Ahmedîlik cemaatinin bir üyesiydi. Ayrıca 2014 yılında, 17 yaşında Nobel Barış Ödülü alan Pakistanlı aktivist Malala Yusufzay, şimdiye kadar Nobel Ödülü kazanmış en genç kişidir.
2020 itibarıyla, 57 kadın Nobel Ödülü kazandı ve kadınlara toplam 58 Nobel Ödülü verildi. 2020 yılı itibarıyla tam bir sayım henüz tamamlanmamış olsa da, 2019 yılında 866 erkek, 53 kadın ve 24 kuruluşa Nobel Ödüllerinin verildiği görülmektedir.
Dmitri Andreyeviç Muratov, Rus gazeteci, Novaya Gazeta gazetesinin kurucusu ve genel yayın yönetmenidir. 2021 Nobel Barış Ödülü'nü, "demokrasinin ve kalıcı barışın ön koşulu olan ifade özgürlüğünü koruma çabaları" nedeniyle Maria Ressa ile birlikte aldı.
2022 Nobel Barış Ödülü, insan haklarını ve sivil özgürlüğü savunan bir kişi ve iki kuruluşa ortaklaşa verildi. Alıcılar Belaruslu aktivist Ales Bialiatski, Rus insan hakları örgütü Memorial ve Ukraynalı insan hakları örgütü Sivil Özgürlükler Merkezi dir. Norveç Nobel Komitesi tarafından verilen alıntılar şunlardı: "Barış ödülünü, kendi ülkelerinde sivil toplumu temsil eden kişiler kazanmıştır. Onlar, yıllar boyunca, eleştiri gücünü yücelttiler ve temel vatandaşlık haklarını korudular. Onlar, savaş suçlarını, insan hakları ihlallerini ve gücün kötüye kullanımını belgelemek için sıra dışı bir çaba gösterdiler. Onlar, birlikte, sivil toplumun barış ve demokrasi için önemini göstermektedirler.
Nobel Barış Ödülü (1976) 