İçeriğe atla

Mahzuni Şerif

Âşık Mahzuni Şerif
DoğumŞerif Cırık
17 Kasım 1939(1939-11-17)
Berçenek, Kahramanmaraş, Türkiye
Ölüm17 Mayıs 2002 (62 yaşında)
Köln, Almanya
Ölüm sebebiKalp yetmezliği
Defin yeriÇilehane, Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi, Nevşehir
MilliyetTürk
VatandaşlıkTürkiye
MeslekHalk ozanı
Etkin yıllar1964 - 2002
Dinİslam (Alevi-Bektaşi)
EvlilikEmine Cırık
Suna Cırık
Fatma Mahzuni
Çocuk(lar)8
Resmî sitemahzuniserif.com
Müzikal kariyeri
UnvanıÂşık Mahzunî
TarzlarTürk halk müziği
ÇalgılarVokal · Bağlama
Etkin yıllar1964-2002

Âşık Mahzuni Şerif, kimlikteki adıyla Şerif Mahzuni ya da doğum adıyla Şerif Cırık, (17 Kasım 1939,[not 1] Berçenek, Afşin Kahramanmaraş - 17 Mayıs 2002, Köln, Almanya), Alevi Türk halk ozanı.

Yaşamı

Doğumu ve eğitimi

Asıl adı Şerif Cırık olan Mahzuni Şerif, 17 Kasım 1939'da Kahramanmaraş'ın Afşin ilçesinin Berçenek köyünde dünyaya geldi. Soyu Horasan'dan Tunceli'ye göçen Ağuiçen aşiretine dayanmaktadır.[1] Babasının adı Zeynel, annesinin adı Döndü'dür. "Şerif" adı, kendisi doğmadan önce ölen amcasının adına ithafen verilmiştir. Yazdığı bir dörtlükte doğum tarihi ve soyu hakkında şunları dile getirmiştir:[2]

"Tevellüdüm merak ise miladî otuz dokuz
Kasımın on yedisinde Zeynel babadan geldim.
Döndü anaya rahmolmuş, ehlibeyt meftunuyuz
Ben faninin acısına, seyrü sefadan geldim"

Alembey köyündeki Lütfi Mehmet Efendi Medresesinde Kur'an eğitimi alırken köylerine ilkokulun yapılmasıyla medrese eğitimini bırakarak ilkokula başladı.[3] 1955 yılında, sonradan Ankara'ya nakledilen Mersin Astsubay Okuluna kaydoldu ve 1959'da okulu bitirerek ordonat tekniker sınıfına ayrılarak Ankara Ordonat Tekniker Okulunda eğitim almaya başladı. Burada okurken yapılan bir arama sonucu çantasında Alevi-Bektaşi ozanlarının şathiyye ve şiirleri ile ilgili kitaplar çıkmasıyla okuldan atıldı ve bir daha geri dönemedi.[4] 1961'da Kuleli Askerî Lisesi'ne gitti fakat maddi zorluklardan ötürü eğitimini yarıda bıraktı.

Özel yaşamı

Mahzuni Şerif, ilk evliliğini dayısının kızı Emine ile imam nikâhı olarak gerçekleştirmiştir ve bu evlilikten Züleyha adından bir kızı olmuştur. Ozan, eşinden mektup yoluyla boşanmıştır. İkinci evliliğini İtalyan asıllı Sovina (Suna) ile yapmıştır ve bu evlilikten Ferhat, Şirin ve Emrah adlarında üç çocuğu olmuştur. Suna'nın evi terk etmesinden sonra ozan üçüncü evliliğini Gaziantep'te bir ilkokul öğretmeni olan Fatma Hanım ile yapmıştır ve bu evlilikten Derya, Bülent Ali, Gülde Şeyda ve Sezde Yetiş adlarında dört çocuğu olmuştur. Yiğit Mahzuni ise kızı Derya'nın oğludur.

Eserleri

Türk halk müziği sanatçıları tarafından söz ve besteleri sıklıkla kullanılmıştır. Araştırmacı Yazar Battal Pehlivan'ın Âşık Mahzuni Şerif'in yaşamı ve sanatı üzerine yaptığı incelemenin adı Dom Dom Kurşunu idi. Doğum yeri Berçenek'e ithafen yazdığı Oy Bizim Eller ve Acı Doktor bestelerinin yanı sıra Dom Dom Kurşunu, Yedin Beni, Yuh Yuh, Maraş'tan Bir Haber Geldi, Fadimem, Gül Yüzlüm, Ciğerparem, Mevlam Gül Diyerek, Merdo, Dostum Dostum, Han Sarhoş Hancı Sarhoş, Çeşmi Siyahım, Yalan Dünya, Ağlasam mı?, Abur Cubur Adam, Katil Amerika, Bu Mezarda Bir Garip Var ve Ekmek Kölesi gibi birçok bilinen eseriyle tanınan Âşık Mahzuni'nin türkülerini Gülden Karaböcek'ten Zeki Müren'e, Zara ve İbrahim Tatlıses'ten Ahmet Kaya'ya, Mahsun Kırmızıgül'den Murat Göğebakan'a ve Selda Bağcan'a kadar birçok Türk halk müziği ve bazı pop müzik sanatçıları da okudu. Halk şiirine gönül veren ve konuşma dilini şiirleştiren Aşık Mahzuni'nin 453 plağı, 58 kasedi ve yayımlanmış 8 adet kitabı bulunuyor.[5] Ayrıca TRT tarafından çekilmiş 2 adet belgeseli bulunmaktadır. 1989-1991 yılları arasında Halk Ozanları Federasyonu tarafından dünyanın en büyük 3 ozanı arasında gösterildi. Sivas Dramı adlı türküsünü, 1993 yılında yaşanan Sivas Katliamı'nda yaşamını yitirenlere ithaf etmiştir.[6]

  • 1984: Dom Dom Kurşunu
  • 1985: Sarhoş
  • 1986: Aburcubur Adam
  • 1986: Gol Gol
  • 1990: Kutsal Özlem / Zam Fakiri
  • 1993: Giden Bahar
  • 1995: Zevzek
  • 1996: Mahzuni Şerif 96 / Çağrı
  • 1997: Acı Günlerim / Ararlar Beni
  • 1998: Prangalar / Ağıt
  • 2001: Fırıldak Adam

Hakkında açılan davalar

2001 yılının Kasım ayında kendisine, "Elhamdülillah Kızılbaş'ım ve laikim. Ben değil, yedi sülalem Kızılbaştır. Bir suç varsa o da dedemdedir." dediği için,[7] DGM tarafından aleyhinde dava açıldı. Duruşma 27 Aralık 2001 tarihinde DGM'de yapıldı.[7]

Ölümü

2001 yılının başlarında rahatsızlanarak, kalp ve solunum yetmezliği nedeniyle yoğun bakım altına alındı. Mayıs ayında taburcu edildi. Ancak evli, sekiz çocuk, dört torun sahibi olan Mahzuni Şerif 17 Mayıs 2002 tarihinde Köln, Almanya'da öldü. Öldüğünde, Devlet Güvenlik Mahkemesindeki davası henüz sonuçlanmamıştı. Mezarı Hacı Bektaş Veli Külliyesi'nin yakınındaki Çilehane adı verilen yerdedir. Mezar taşında ''Eğer bana gel gel olsa yüceden, çırpar kanadımı uçar giderim. İsteğim yok gündüz ile geceden, ben bir Mahzuni'yim naçar giderim.'' yazmaktadır.

Notlar

  1. ^ Resmi kayıtlara göre doğum yılı 1943'tür.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Zaman 1997, s. 7.
  2. ^ Zaman 1997, s. 510.
  3. ^ Irmak 2013, s. 15.
  4. ^ Irmak 2013, s. 16.
  5. ^ "Gurbet elde bir hal geldi başına". Milliyet. 17 Mayıs 2002. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  6. ^ Aşık Mahsuni Şerif'in Yaşamı 15 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MahzuniŞerif.net. (24 Mart 2009) (Türkçe)
  7. ^ a b "Hem Kızılbaş, hem Aleviyim!.. (Mahsuni Şerif)". DABF. 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2017. 
Genel
  • Irmak, Yılmaz (2013). Folklorun Beş İşlevine Göre Âşık Mahzuni Şerif’in Şiirleri. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi. 
  • Zaman, Süleyman (1997). Mahzuni Şerif Yaşamı- Dünya Görüşü-Şiirler. Ankara: Yeniden Doğuş Matbaası. 

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Mahsuni Şerif ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

Âşık halk edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel Türk edebiyatı dalıdır. âşıkların oluşturduğu eserlerin bütününe verilen isimdir.Halk edebiyatı içerisinde yer alır. Anonim ürünlerin dışında kalan şiirlerin oluşturduğu edebi ürünler toplamıdır. Kimi âşıkların başından geçen ve yaygınlaşıp ünlenen hikâyeler de âşık edebiyatı içinde incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Muhlis Akarsu</span> Türk halk müziği sanatçısı

Muhlis Akarsu, Türk halk ozanı. 1965 yılında İdareli Kullan / Çıkarım Dağlara Ederim Seyran adını verdiği ilk 45'liğini yayınladı. 1970'li yılların başında İstanbul'a yerleşti. İstanbul'a yerleşene kadar on beşe yakın 45'lik çıkardı. 1974 yılında Muhlis Akarsu adını verdiği ilk albümünü yayınladı. Daha sonra aynı yıl içinde Muhlis Akarsu 1, Muhlis Akarsu 2 ve Muhlis Akarsu 3 adındaki albümleri yayınladı. Bir seri haline getirdiği bu albümlerin sonuncusu Muhlis Akarsu 8 (1978) adlı albümdü. Bu seri albümleri yayınlarken bir yandan 45'lik ve farklı albümler yayınlamaya devam ediyordu. 1974-1978 yılları arasında yirmi beşe yakın 45'lik yayınladı. 1970'li yıllarda yayınladığı albümlerin yanı sıra katıldığı radyo ve televizyon programlarıyla tanınmaya başlandı. Dönemin hızlı siyasi gündeminde protest yanı şekillenmeye başladı.

Battal Pehlivan, Anadolu Aleviği ve Halkbilimi araştırmacısı olan Pehlivan, 23 Nisan 1947 yılında Adana'nın Ceyhan ilçesi Kızıldere (Kürtbayramlı) Köyü'nde dünyaya geldi. Ankara Ticari İlimler Akademisi Gazetecilik ve Halkla ilişkiler Yüksek Okulu'nda mezun oldu. Uzun yıllar çeşitli gazetelerde gazetecilik yaptı. Halk kültürü ve Anadolu Aleviliği konusunda yaptığı araştırmaları gazetelerde yazı dizisi olarak yayımlandı. 1986'dan sonra Alevi örgütlülüğü alanında çalışmalar yaptı. 1990'lı yıllarda Hamburg Alevi Kültür Derneği'nin öncülüğünde Rıza Zelyut ve bazı aydınlarla "Alevi Bildirgesi"ni hazırladılar. 2 Temmuz 1993 günü Sivas Madımak Katliamı'ndan kurtulan 35 kişiden biriydi. Ancak yüreği o acıya dayanmadı ve 5 Mart 1994 yılında Hakk'a yürüdü. Yayınlanan 11 kitabı bulunmaktadır.

Ezeli Doğanay, Ozan, Araştırmacı ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Âşık Veysel</span> Türk halk ozanı (1894-1973)

Âşık Veysel, gerçek adıyla Veysel Şatıroğlu, Türk halk ozanı ve şair. Afşar boyunun Şatırlı obasına mensup olan Veysel Şatıroğlu, Gülizar ve Ahmet Şatıroğlu çiftinin çocuklarından biri olarak 25 Ekim 1894'te Sivas Vilayeti'nin Tenos kazasında doğdu. Çocukken görme yetisini kaybetmesine rağmen şiirlerinde hoşgörü, sevgi, birlik ve beraberlik, vatanseverlik ve tabiat konularını işleyen Âşık Veysel; "Uzun İnce Bir Yoldayım", "Dostlar Beni Hatırlasın", "Kara Toprak" ve "Güzelliğin On Para Etmez" gibi birçok eser bıraktı. Türkiye'de âşıklık geleneğinin en önemli temsilcilerinden birisi olarak kabul gören Veysel, Türkçeyi en yalın ve güçlü şekilde kullanan isimlerden birisi olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sivrialan, Şarkışla</span>

Sivrialan, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kul Himmet</span>

Kul Himmet, 16. yüzyılda yaşamış bir halk ozanıdır. Mezarı, doğduğu yer olan Tokat iline bağlı Almus ilçesinin Görümlü (Varzıl) köyündedir. Alevi-Bektaşi mezhebinin Erdebil Tekkesi'ne bağlı Safeviye kolundan olduğu öne sürülür. Yaşadığı dönemde, Pir Sultan Abdal ve Şah Hatayi'yle adı anılmıştır ve Yedi Ulu Ozan'dan biridir. İnancından dolayı çileli bir hayat geçirdiği, zindanlarda yattığı söylenir. Ölümüyle ilgili kesin bilgiler olmamakla beraber, Pir Sultan Abdal’ın 1560'ta asılmasından sonra uzun süre kaçak yaşayıp köyünde vefat ettiği sanılmaktadır. Sevgi, barış, dostluk temelli nefesler söylemiştir.

Lirik şiir, duyguların coşkun bir dille anlatıldığı edebiyat eserlerinin genel adıdır. Latince lyricus, Yunanca lyricos, Fransızca lyrique kelimelerinden türemiştir. Sözlük anlamı ise; coşkun, ilhamla dolu demektir. Antik Yunan'da kullanılan lirik sözcüğü bugünkü anlamında kullanılmıyordu.

İsmet Atlı, Dünya ve Olimpiyat Şampiyonu Türk güreşçi, halk ozanı. 1960 yılında Roma Olimpiyatları’nda serbest stil 87 kiloda dünya şampiyonluğunu kazanmıştır.

Gevherî, 17. yüzyılda yaşamış olduğu tahmin edilen bir Türk halk ozanıdır. 1998 yılında Prof. Dr. Şükrü Elçin tarafından yayımlanan Gevherî Divanı adlı eserde, ozanın cönklerde ve yazmalarda yer alan 945 şiiri bir araya getirilmiştir.

Aşık Yoksul Derviş, Türk Bektaşi şair ve halk ozanıdır.

Âşık Ummani, doğum adıyla Kurşun Saraç Türk halk ozanı.

Senem Akkaş Türk halk ozanı.

<span class="mw-page-title-main">Ali Kızıltuğ</span> Halk ozanı

Ali Kızıltuğ, Türk halk ozanı.

Yaşar Yılmaz, aşık olarak Aşık Reyhani, Türk Halk ozanı.

<i>Denizlerin Dalgasıyım</i>

Deniz'lerin Dalgasıyım, 2004 yılında piyasaya sürülen bir Selda Bağcan albümü. Majör Müzik tarafından sunulan albüm, 16 şarkı barındırmaktadır.

<i>Buldular Beni</i>

Buldular Beni, Türk halk müziği sanatçısı Güler Duman'ın 29 Ocak 1990 tarihinde çıkardığı sekizinci stüdyo albümüdür. Albüm Duygu Müzik etiketiyle yayınlandı. Albümün 1989 yılının Eylül ve Aralık ayları arasında üç aylık bir sürede yapıldı. Albümde Devran Baba, Dertli Divani, Mahsuni Şerif, Sümmani, Seyfi Doğanay, Seyfettin Sucu ve Aşık Emrah gibi sanatçıların eserlerine yer verildi.

<i>Güler Duman 94</i>

Güler Duman '94, Türk halk müziği sanatçısı Güler Duman'ın 22 Şubat 1994 tarihinde çıkardığı on birinci albümüdür. Albüm, Duygu Müzik tarafından satışa sunulmuştur. 1990'lı yılların klasik albümlerinden biri olarak değerlendirilen albüm, aynı zamanda yüz binlerce satarak Türkiye'nin en çok satan Türk halk müziği albümlerden biri olmuştur. Albümün kayıtları 1993 yılının Ağustos ayında başlamıştır. Dört ay süren kayıtlar yılın son ayında tamamlanmıştır. Albümde bir parçanın söz ve müziği Güler Duman'a aittir. Duman, bunun dışında albümde Hasret Gültekin, Pir Sultan Abdal, Mahzuni Şerif ve Musa Eroğlu gibi sanatçıların eserlerini seslendirmiştir. Albümle birlikte "Türkülerle Gömün Beni" adlı parçanın video klibi de yayınlanmış ve albümün satışlarını olumlu derecede etkilemiştir. 1 Mayıs 1994 tarihinde söz ve müziği Hasret Gültekin'e ait olan "Güle Yel Değdi" adlı ikinci video klibini yayınlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nurgül Şahballı</span>

Nurgül Şahballı,, Türk Halk Müziği sanatçısı. Kendisi gibi aşık olan Hilmi Şahballı'nın kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hilmi Şahballı</span>

Ozan Hilmi Şahballı, asıl adıyla Hilmi Ballı, Türk söz yazarı, müzisyen ve halk ozanı. 1973 tarihli Aşıklar Yarışmasında 1. seçilerek 'Şah' unvanını aldı. Sanatçının eserleri Azer Bülbül, İbrahim Tatlıses ve Bülent Ersoy gibi birçok müzisyen tarafından seslendirildi. Uzun yıllar boyunca Ozan Arif, Ozan Yusuf Polatoğlu ve Ahmet Baydaroğlu ile beraber çalışmıştır. Özellikle "Vıttırı Vızzık Adamlar" isimli eseriyle bilinmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.