İçeriğe atla

Mahmut Dikerdem

Mahmut Dikerdem
Barış Derneği Genel Başkanı
Görev süresi
18 Nisan 1977 - 12 Eylül 1980
Büyükelçi (Ürdün, İran, Gana, Hindistan)
Görev süresi
1957-1972
Kişisel bilgiler
Doğum 6 Ocak 1916
İstanbul
Ölüm 03 Ekim 1993 (77 yaşında)
İstanbul
Defin yeri Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul
İlişkiler Şerif Bey (babası), Mehmet Ali Birand (yeğeni)
Çocuk(lar) Mehmet Ali Dikerdem, Yaman Dikerdem
Bitirdiği okul Galatasaray Lisesi (1935), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1938)
Mesleği Diplomat (1939-1976), yazar, barış aktivisti (1977-1993)

Mahmut Şerafettin Dikerdem (6 Ocak 1916, İstanbul - 3 Ekim 1993, İstanbul), Türk büyükelçi, yazar ve kapatılan Barış Derneği Genel Başkanı. Mahmut Dikerdem gazeteci ve yazar Mehmet Ali Birand'ın dayısıdır.

Yaşamı

1935 yılında Galatasaray Lisesini bitiren Mahmut Dikerdem, 1938 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu ve Dışişleri Bakanlığına girdi. 1942 yılında Cenevre'de devletler hukuku doktorası yaptı. Akşam gazetesinde "M.D." rumuzuyla haftalık dış politika yazıları yazdı. 1948-1950 Yaprak dergisinde "M. Fırtınalı" adıyla edebiyat-sanat yazıları yayınladı.

Mahmut Dikerdem belki de hariciyenin Marksist kimliği ile bilinen tek mensubu idi. 1957-1972 yılları arasında, Ürdün, İran, Gana ve Hindistan'da büyükelçilik görevinde bulundu.

1960'tan sonra "Mehmet Bora", "Mahmud Ferhad" adlarıyla Yön, Öncü ve Forum gibi gazete ve dergilerinde yazdı.

Büyükelçi olduğu zamanlarda 1974 Kıbrıs Harekâtı'nı eleştirirken, alternatif olarak "üslerden arınmış, bağımsız ve federal Kıbrıs" tezini savundu.

1976 yılında Dışişleri Bakanlığı Merkez Yüksek Danışmanlığı görevindeyken emekli oldu.

1976'dan başlayarak Politika, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde güncel dış sorunlara ilişkin yazıları çıktı.

1977'de "nükleer silahların yasaklanmasını, tüm askeri ittifakların kaldırılmasını" isteyen Barış Derneğinin Kurucu Başkanı oldu. Barış Derneği 1979'da Sovyetler Birliği'nin ve diğer sosyalist ülkelerin Soğuk Savaş döneminde barış ve silahsızlanma politikasında önemli rol üstlenen Dünya Barış Konseyine üye oldu.

İçtenlikle inanıyorum ki, beni yetiştiren ve her şeyimi ona borçlu olduğum halkıma yaşamım boyunca mütevazı bir hizmette bulunabilmişsem; bunu otuz yedi yıllık mesleki görevimden çok, üç buçuk yıllık Barış Derneği Başkanlığı'nda yerine getirebildim.

12 Eylül darbesinin ardından Barış Derneği Davası'nda yargılandı, işkence gördü ve hüküm giydi. 1982 yılında İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesinde yargıçlara şöyle sesleniyordu:

Barış Derneği'nin Genel Başkanı sıfatıyla yüksek mahkemenizden talebim şudur: halkımızın özlemleri ve hayatî çıkarları doğrultusundaki düşüncelerimizden ötürü bizi hayalî suçlarla huzurunuza gönderen bu iddianameye itibar etmeyiniz. Dünyanın döndüğünü kanıtladığı için mahkûm edilmek istenen bir bilim adamının, yargıçlarına "ne yapayım ki dünya dönüyor" dediği gibi, bizi de "ne yapalım ki dünya halkları barış istiyor" demeye zorlamayınız. Dünyanın döndüğü nasıl tartışılmaz bir gerçek ise, tüm dünya halklarının barış içinde yan yana yaşamak istedikleri ve topluca intihar demek olan savaşı reddettikleri de o kadar açık ve kesin bir gerçektir.

Mahmut Dikerdem 3 Ekim 1993'te İstanbul'da öldü.

Eserleri

  • Üçüncü Dünyadan: Bir Büyükelçinin Anıları (1977)
  • Ortadoğu'da Devrim Yılları: Bir Büyükelçinin Anıları (1977)
  • Türkiye Barış Derneği Davası: Sorgular - Savunmalar, Cilt 1 (1986)
  • Hariciye Çarkı (1989)
  • Direnenler: Barışın Savunmasıdır (1990)

Hakkında yayınlanan kitaplar

  • Barış Elçisi Dikerdem (Süleyman Coşkun, Levent Yılmaz, 1994)
  • Barışın Büyükelçisi: Mahmut Dikerdem (Levent Yılmaz, 2004)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uğur Mumcu</span> Türk araştırmacı-gazeteci, yazar, Kemalist ve sosyalist aydın

Uğur Mumcu, Türk gazeteci, araştırmacı ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Nesin</span> Türk mizah yazarı (1915–1995)

Aziz Nesin, asıl adıyla Mehmet Nusret Nesin,, Türk mizah yazarı. Kısa öykü, tiyatro ve şiir dallarında pek çok eser yazmıştır.

Osman Mümtaz Soysal, 1961 Anayasası'nın imza sahiplerinden biri olarak isim yapan hukukçu, akademisyen ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya Sertel</span> Türk gazeteci ve yayıncı (1890-1980)

Mehmet Zekeriya Sertel, Türk gazeteci ve yayıncı.

Osman Faruk Loğoğlu, Türk bürokrat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ali İrtemçelik</span> Türk diplomat ve siyasetçi

Mehmet Ali İrtemçelik, Türk diplomat ve siyasetçi. Büyükelçi, milletvekili ve bakan olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Carl von Ossietzky</span> 1935 Nobel Barış Ödülü sahibi Alman yayıncı, yazar ve pasifist

Carl von Ossietzky, Alman yayıncı, yazar ve pasifist. 1935 Nobel Barış Ödülü sahibi.

Kıvılcım Kemal Anadol, Türk siyasetçi, avukat ve yazardır. TBMM 15 ve 16. dönem CHP Zonguldak milletvekilliği, 18, 22 ve 23. dönem CHP İzmir milletvekilliği görevlerinde bulunmuştur. Barış Derneği Genel Başkanvekili olan şair, yazar Zihni Anadol’un oğludur.

Orhan Adli Apaydın, Türk hukukçu, yazar.

Ali Erkazan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

Deniz Feneri e.V. Davası, Almanya'da faaliyet gösteren "Deniz Feneri e.V" derneğinin topladığı 41 milyon avroluk paranın bir kısmını amaç dışında kullanmasıyla ilgili dava. Almanya'nın Frankfurt Eyalet Yüksek Mahkemesinde görülen davada, 17 Eylül 2008 tarihinde mahkemenin hakimi Johann Müller'in verdiği kararla tutuklu yargılanan dernek yöneticileri hapis cezası almış, derneğin mal varlığı ise kamuya devredilmiştir.

Barış Derneği Davası veya Barış Davası, 12 Eylül Darbesi'nden sonra 17 Mayıs 1982'de Barış Derneği'ne karşı açılan dava.

Ergenekon davaları veya Ergenekon kumpası, iddia olunan Ergenekon örgütü kapsamında açılan davalardır.

Ahmet Şükrü Esmer, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Rıza Türmen</span> Türk siyasetçi ve diplomat

Rıza Mahmut Türmen, Türk hukukçu, diplomat ve siyasetçi.

Selim Kuneralp,, Türk emekli diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Yılmaz Akkılıç</span> Türk gazeteci

Yılmaz Akkılıç, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi.

Ecmel Barutçu Türk büyükelçi.

<span class="mw-page-title-main">Barış Derneği</span> dernek

Barış Derneği, 18 Nisan 1977'de İstanbul'da kurulan, amacı tüzüğünde "adil ve kalıcı bir barışın gerçekleşme koşullarının araştırılması, geliştirilmesi, savunulması ve tanıtılması" olarak belirtilen dernek. 3 Nisan 1977'de İstanbul Barosu'nda yapılan, bilim insanları, yazarlar, hukukçular, aydınlar ve sanatçılardan oluşan 100 kişinin katıldığı konferansta alınan kararla kuruldu. Başkanlığa emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem seçildi. 12 Eylül Darbesi sonrası kapatılana kadar nükleer silahların yasaklanmasını savundu, Birleşmiş Milletler kararlarına ve Helsinki Nihai Senedi'ne saygı gösterilip uyulması, aynı zamanda Türkiye'nin NATO'dan çıkması için faaliyetlerde bulundu.

Kıbrıs Postası, Kıbrıs'ta İsmet Kotak'ın yönetiminde yayımlanmış olan gazete. Kotak, gazetenin isim hakkını 1968 yılında tescil ettirdi. Gazete yayınlarına 25 Ekim 1982'de başladı. Renkli yayın yapan ilk Kıbrıs Türk gazetesi olan Kıbrıs Postası, 1980'lerde Kuzey Kıbrıs'ta tirajı en yüksek gazete oldu. 1991 itibarıyla tirajı günlük 4.500 seviyesindeydi. Partilere karşı ilk başlarda mesafeli bir tavır takındı ve dolayısıyla "tarafsız" kabul edildi. Sonraları Kotak'ın Demokratik Halk Partisinin yayın organı kimliğine büründü. Daha yeni bir teknolojiye sahip olarak yayına başlayan Asil Nadir'in Kıbrıs gazetesiyle rekabet edemedi ve 1 Ocak 1993'te yayın hayatı sonlandı.