İçeriğe atla

Mahmut Bey Camii

Koordinatlar: 41°28′50″K 33°41′17″D / 41.48056°K 33.68806°D / 41.48056; 33.68806
Mahmut Bey Camii
Mahmut Bey Camii (Çivisiz Cami)
Harita
Temel bilgiler
KonumKasaba Köyü, Kastamonu
Koordinatlar41°28′50″K 33°41′17″D / 41.48056°K 33.68806°D / 41.48056; 33.68806
İnançİslam
Açılış1366 (657 yıl önce) (1366)
Dünya miras yılı15 Nisan 2014
Mimari
Mimari türCami
Cephe yönüGüney
Özellikler
Minare sayısı1
Malzemelertaş ve ahşap
Mahmut Bey Camii

Kasabaköy Mahmutbey Camii (halk arasında Çivisiz Cami olarak bilinir)[1] Kastamonu'ya 18 km uzaklıktaki Kasaba Köyü'nde bulunan 1366 tarihli cami.

Kastamonu'da Candaroğulları Beyliği'nin hüküm sürdüğü dönemde inşa edillmiştir. Mimari özellikleri ve mimarisi ile Anadolu Selçuklu dönemi ve Beylikler döneminin önemli örnekleri arasında yer alır. Ahşap çatısında hiç metal çivi kullanılmamış olan cami, bu sıra dışı özelliği ile bilinir[2]

2023 yılında 45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında alınan kararla Dünya Mirası ilan edilmiştir.

Tarihi

1366'da Candaroğulları Beyliği hükümdarı Emir Adil Bey'in oğlu Emir Mahmud Bey tarafından "cuma cami (ulu cami)" olarak yaptırıldı.[3] Giriş kapısının üstünde yer alan, küçük mermer üzerine oyulmuş Arapça kitabeden merhum Adil Bey oğlu büyük emir Mahmut Bey'in, hicri 768 (miladi 1366) senesi Ramazan ayında, caminin yapımını emrettiği öğrenilmektedir.[4]

2014 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesesi'ne alındı. 2023 yılında Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da düzenlenen 45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında alınan kararla "Anadolu'nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Direkli ve Kirişli Camileri"nden birisi olarak Dünya mirası ilan edilmiştir.[5]

Mimarî özellikleri

Mahmut Bey Camii'nin, kareye yakın bir dikdörtgen biçimindeki planı, kalın taş duvarlarla çevrilidir. Caminin önünde, önü dışarıya açılan bir son cemaat mahalli yer almaktadır.[4]

Dört adet yuvarlak ve kalın kesitli ahşap direk tarafından taşınan, yüksek tavanlı son cemaat mahallinden, cami iç mekanına girilir. Planın uzun ekseni üzerinde yer alan giriş kapısının iki yanı, son cemaat mahallinin tahta döşemeli, yükseltilmiş namaz kılma yerlerini oluşturmaktadır.[4]

Kayıtlarda son cemaat yerini bitişik birtakım yapılarla, okul binasının olduğu, Candaroğlu Mahmut Bey'in annesi ile bazı akrabalarının mezarlarının da bitişik hazirede yer aldığına dair bilgiler mevcuttur.

Bu hazirede mevcut bir türbe yıkılmış ve içinde Mehmet Bey'e ait olan lahitler 1940'lı yıllarda Kastamonu Arkeoloji Müzesi'ne getirilmiştir. Lahit taşı kitabelerinden Candaroğlu Mahmut Bey'in 1370 yılında vefat eden oğlu Mehmet Bey'e ait olduğu anlaşılmaktadır.[4]

Ayrıca Kastamonu'da, Kırkçeşme Mahallesi'nde medfun olan ve babası Şeyh Ahmed Siyahi Efendi adına türbesi bulunan, Şeyh Ahmed Hicabi Efendi'nin ziyarette bulunduğu Dai Sultan adlı zatın türbesinin de yer aldığı bilinmekte ise de buna dair herhangi bir iz görülmemektedir.[4]

Dış duvarları moloz taştan, içiyse tamamen ahşap tercih edilen caminin sâdece mihrap kısmında alçı kullanılmıştır.

Caminin çatısı ahşap olup bindirme tekniğinde yapılmıştır. Hiç metal çivi ve herhangi bir aksâm kullanılmamış olmakla Türkiye'deki ender örneklerdendir.[2]

Caminin göz alıcı bir diğer öğesi kapısıdır. Bu sanat şâheseri kapının ustasının; 14. yüzyılda yaşamış, Ankaralı büyük ahşap ustalarından Nakkaş Mahmut oğlu Hakkak Abdullah olduğu kuvvetle muhtemeldir. Zira kapıdaki marangozluk tekniği, süslerinde yer alan motifler ile girift yazılar; kapıyı inşa eden ustanın, aynı zamanda Kastamonu'daki İbn Neccâr Camii kapısını inşa eden usta olduğunu düşündürmektedir. Türkiye'de çok az örneği bulunan kapının aslı 1977'de çalınmış,[6] Manisa'da bir okulun bahçesinde bulunduktan[1] sonra da Kastamonu Livâ Paşa Konağı Etnoğrafya Müzesi'nde muhafaza altına alınarak teşhire konulmuştur. Yerine Kastamonu'nun en eski ahşap oymacılık ustalarından hakkak Hikmet Değirmencioğlu tarafından yapılan benzeri yerleştirilmiştir.[3] Pek az parçası kalmış, üzeri yazısız minberin de aynı ustanın eseri olduğu tahmin edilebilir.[7]

Cami içindeki tüm ahşap yüzeylerde görülen, kökboyası kullanılmış kalem işi süslemeler; aslî vasfını korumaktadır.

Yangın tehlikesi sebebiyle elektrik tesisatı bulunmayan[6] camiyi, başta büyük alâka gösteren Japonlar olmak üzere her yıl ortalama 12 bin kişi ziyaret etmektedir.[7]

15 Nisan 2014 tarihinde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi.[8]

Galeri

  • Mahmut Bey Camii bahçesi
    Mahmut Bey Camii bahçesi
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii girişi
    Kasaba, Mahmut Bey Camii girişi
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii giriş kapısı detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii giriş kapısı detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii giriş kapısı detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii giriş kapısı detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii giriş kapısı detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii giriş kapısı detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii girişi
    Kasaba, Mahmut Bey Camii girişi
  • Mahmut Bey Camii iç mekanı
    Mahmut Bey Camii iç mekanı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı ve balkonları
    Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı ve balkonları
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı ve balkonları
    Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı ve balkonları
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii tavanı zeminden görünüm
    Kasaba, Mahmut Bey Camii tavanı zeminden görünüm
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
    Kasaba, Mahmut Bey Camii iç mekanı boya detayı
  • Kasaba, Mahmut Bey Camii minberi
    Kasaba, Mahmut Bey Camii minberi

Kaynakça

  1. ^ a b "Kastamonu'nun çivisiz camisine yoğun ilgi". TRT Haber. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
  2. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2018. 
  3. ^ a b "MAHMUTBEY CAMİİ | Kültür Portalı". 11 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
  4. ^ a b c d e "Ahşap Sanatının Çivisiz Şaheseri: Mahmut Bey Cami". istamonu.com (İngilizce). 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2023. 
  5. ^ Çiftçi, İsa (19 Eylül 2023). "Anadolu'nun ahşap destekli camileri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde". www.aa.com.tr. 21 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  6. ^ a b "'Çivisiz cami' yıllara meydan okuyor". www.aa.com.tr. 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
  7. ^ a b "Ahşap Sanatının Çivisiz Şaheseri: Mahmut Bey Cami". istamonu.com. 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 

Wikimedia Commons'ta Kastamonu Çivisiz Camii ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Merkez Efendi Camii</span>

Merkez Efendi Camii, İstanbul'un Zeytinburnu ilinde Merkez Efendi Türbesi'nde bulunan cami.

<span class="mw-page-title-main">Eşrefoğlu Camii</span> Konyada tarihî yapı

Eşrefoğlu Camii, Anadolu'daki ahşap direkli camilerin en büyüğü ve orijinalidir. Konya'nın Beyşehir ilçesinin kuzeyinde, İçerişehir Mahallesi'nde yer alır. UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan Eşrefoğlu Camii, bir türbe, kervansaray ve hamam ile birlikte külliye şeklinde 1296-1299 yılları arasında Eşrefoğulları Beyliği döneminde Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey tarafından yaptırılmıştır. 2023'te UNESCO Dünya Mirası listesine girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camii</span> İstanbulda cami

Kocamustafapaşa Camii, eskiden Ayios Andreas en te Krisei Manastırı ya da kısaca Aziz Andrea Manastırı, halk arasında Sümbül Efendi Camii ya da Sümbül Efendi Türbesi olarak bilinir. Resmî adı Pîr Yusuf Sümbül Sinan Âsitânesi'dir. İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî bir yapıdır. Manastırın ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte içinde bulunan 6. yüzyıla ait parçalar ve sütun başlıkları burada 6. yüzyılın bir ibadet yerinin olduğunu ispatlamaktadır. Manastır adını Bizans halkına Hristiyanlığı kabul ettirdiğine inanılan Hagios Andreas en te Krisei adındaki havariden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hatuniye Camii (Tokat)</span> Tokatta cami, imaret ve medreseden oluşan Osmanlı dönemi külliyesi

Hatuniye Camii, Osmanlı padişahı II. Bayezid'in Tokat'ta annesi Gülbahar Hatun adına yaptırmış olduğu camidir.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Sinop)</span>

Sinop Alaeddin Camii, Sinop ilinde, şehir merkezinde yer alan Selçuklu devri yapısı.

<span class="mw-page-title-main">Hekimoğlu Ali Paşa Camii</span>

Hekimoğlu Ali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Cerrahpaşa mahallesinde Kızılelma caddesi ile Hekimoğlu Ali Paşa caddesi kavşağında Osmanlı dönemi, 18. yüzyıla özgü bir camidir. Külliyesi ile birlikte klasik Türk mimarisinin son eseri olarak kabul edilir. 1734-1735 yılları arasında inşa edilmiştir. Üç kere sadrazamlık yapmış olan Hekimoğlu Ali Paşa adına yapılmıştır. Mimarları Çuhadar Ömer Ağa ile Hacı Mustafa Ağa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Ahmed Paşa Camii</span> İstanbulda 1558 tarihli cami

Gazi Ahmed Paşa Camii ya da Kara Ahmed Paşa Camii, İstanbul'un Topkapı semtinde Fatma Sultan mahallesinde 1558 yılında tamamlanmış bir camidir. Caminin banisi Kara Ahmed Paşa, Yavuz Selim'in damadıdır. Caminin yapımı 1555 yılında Edirnekapı civarında başlanmıştır. 1555'te muhtemelen Rüstem Paşa ile husumeti yüzünden idam edilmiş; ölümünen az önce yapımı başlayan caminin tamamlandığını görmemiştir. İnşaat Mihrimah Sultan'ın isteği üzerine durdurulmuştur ve bölgede Mihrimah Sultan Camii'nin inşaatına başlanmıştır. Bunun üzerine cami ve türbenin inşaatı Topkapı'daki yeni bir vakıf arazisinde yapılmuştır. Kara Ahmed'in türbesi caminin 50 metre batısında müstakil bir yapıdır. Cami, medrese, türbe ve sıbyan mektebinden oluşan bir külliye şeklinde yapılmıştır.

Bali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde Bali Paşa caddesi Hoca Efendi sokağındadır. Kesmetaştandır ve minaresi klasik olarak sağındadır. II. Bayezid'in veziri Malkoçoğlu Balı Paşa'nın başlattığı ve bitiremediği camiyi karısı Hüma Sultan 1504'te tamamlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ramazan Efendi Camii</span>

Ramazan Efendi Camii İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde bir camidir. 1585'te Mimar Sinan tarafından yapılan cami, Kuvayı Milliye caddesinin otobüs duraklarında biten yönündedir. Tek minareli, kırma çatılıdır. Çeşitli tamirler görmüştür. Dede Efendi bu caminin tamirine destek vermiştir. Hüsrev Çelebi Camii, Bezirganbaşı Camii adıyla da bilinir. Ramazan Efendi denmesinin sebebi buradaki tekke şeyhinin adının Ramazan Efendi oluşundandır. Ramazan Efendi, cami giriş kapısının solunda yapıya bitişik türbesinde yatmaktadır.

Akşemseddin Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde Keçeciler caddesi ile Yamak sokağının kesiştiği noktada, Hırka-i Şerif Camii'ne 200 m uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ağa Camii</span>

Mehmed Ağa Camii, İstanbul Fatih ilçesi Çarşamba semtinde 16. yüzyılda III. Murad zamanının Dârüssaâde ağası Habeşî Mehmed Ağa tarafından yaptırılan cami.

<span class="mw-page-title-main">Arslanhane Camii</span> Ankaranın Altındağ ilçesinde bulunan bir cami

Ahî Şerafeddin Camii veya halk arasında bilinen adıyla Arslanhane Camii; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Ankara Kalesi'nin güney ucunda bulunan 13. yüzyıla tarihlenen bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Cami (Bursa)</span> Bursa, Türkiyede bir cami

Yeşil Cami, Bursa'da ilk dönem Osmanlı mimarisinin önemli örnekleri arasında yer alan bir tarihi yapı.

<span class="mw-page-title-main">Laal Paşa Camii</span> Mut ilçesinde tarihi bir camii

Karamanoğlu İbrahim Bey'in emriyle Laal Paşa tarafından yaptırılmıştır. Laal Paşa, asıl adı Musa olan bir köledir. Ve Karamanoğlu Beyliği'nde şehzade eğitmenliği de yapmıştır. Laal Paşa, önceleri Karamanoğlu Alaeddin Bey'in kölesi olarak Beyliğe dahil olmuştur. Devlet işlerinde verilen görevleri başarıyla yaptıktan sonra Alaeddin Bey'in gözüne giren köle Musa; Alaeddin Bey'in emriyle iyi bir eğitim görüp, iyi bir tahsil yapmıştır. Sonraları Laal Ağa'da gördüğü kabiliyeti takdir eden Alaeddin Bey, onu azad edip hür bir adam olmasını sağlamıştır. Hususi ve resmî devlet işlerinde gösterdiği yüksek başarıdan dolayı kendisini Niğde Kalesi dizdarı yapmıştır. Mut'ta bulunduğu sırada kasabanın içine cami, medrese ve hamam yaptırmıştır. Bu yapıların ayakta kalması için vakıf gelirler koymuştur. Laal Paşa'nın her kölede olduğu gibi doğum tarihi ve Karamanoğulları'na nasıl intisap etmiş olduğu belli olmadığı gibi mezarı ve ölüm tarihi de belli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan İbrahim Ağa Camii</span>

Kaptan İbrahim Ağa Camii, 1622 yılında Kaptan İbrahim Paşa tarafından İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afyonkarahisar Ulu Camii</span>

Afyonkarahisar Ulu Camii, Türkiye'de Afyonkarahisar'ın merkezinde yer alan ahşap direkli anıtsal cami.

<span class="mw-page-title-main">Muradiye Camii (Bursa)</span>

Bursa Muradiye Camii, 15. yüzyılın ilk yarısında Bursa'da Osmanlı padişahı II. Murad tarafından yaptırılmış cami.

<span class="mw-page-title-main">Zincirli Camii</span> Ankarada bulanan tarihi bir cami

Zincirli Camii veya diğer adıyla Kazasker Camii; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan tarihi bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu'nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri</span> Türkiyede bir Dünya Mirası

Anadolu'nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri, Türkiye'de yer alan ve Selçuklu mimarisi ile inşa edilmiş beş ahşap camiyi kapsayan bir Dünya Mirasıdır. 2018'de geçici listeye alınan miras alanı 2023'te kalıcı listeye dahil edildi. Afyonkarahisar ilindeki Afyonkarahisar Ulu Camii, Ankara ilindeki Arslanhane Camii, Konya ilindeki Eşrefoğlu Camii, Kastamonu ilindeki Mahmut Bey Camii ve Eskişehir ilindeki Sivrihisar Ulu Camii miras alanının parçası olan camilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Saraçhane Camii (Prizren)</span>

Kukli Mehmed Bey Camii, Kukli Bey Camii veya Saraçhane Camii, Kosova'daki en eski camilerden biri olan bir kültürel miras anıtıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.