İçeriğe atla

Mahmud ez-Zubi

Mahmud ez-Zubi
Suriye Başbakanı
Görev süresi
1 Kasım 1987 - 7 Mart 2000
BaşkanHafız Esad
Yerine geldiğiAbdurrauf el-Kasım
Yerine gelenMuhammed Mustafa Mero
Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye Bölgesel Şubesi Bölge Komutanlığı Üyesi
Görev süresi
7 Ocak 1980 - 21 Mayıs 2000
Kişisel bilgiler
Doğum 1935
Hirbet Gazali, Deral, Suriye
Ölüm 21 Mayıs 2000 (64-65 yaşlarında)
Şam, Suriye
Partisi Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye Bölgesel Şubesi
Diğer siyasi
bağlantıları 		Ulusal İlerici Cephe

Mahmud ez-Zubi (Arapça: محمود الزعبي; 1935 - 21 Mayıs 2000) 1 Kasım 1987 - 7 Mart 2000 tarihleri arasında Suriye başbakanı olarak görev yapmıştır.

İlk yılları

Ez-Zubi 1935 yılında Şam'ın 75 mil güneyinde, Havran bölgesinde yer alan Hirbet Gazali köyünde Sünni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1][2]

Suriye başbakanı

Ez-Zubi Baas Partisinin bir üyesiydi.[3][4] Dönemin Devlet Başkanı Hafız Esad'ın yönetimi altında ez-Zubi 1987 yılında başbakan olarak atandı.[5] Sosyalist olduğu iddia edilen bir hükûmet ve ekonomik sisteme başkanlık etti. Ordu ve hükûmet yetkilileri muazzam bir güce sahipti. Sadece petrol gelirleri ekonomiyi ayakta tutuyordu. Dış yardım programları bile bürokratik inatçılığın ağırlığı altında uygulanmakta zorlanıyordu.

Çoğu gözlemciye göre fiyat kontrolünü de içeren yaygın düzenlemeler, meşru girişimleri boğucu bir etki yaratmıştır. Birçok memur, yetersiz maaşlarını tamamlamak için yolsuzluk yapmak zorunda kaldı. Yolsuzluğun Suriye hükûmetinin en tepesine kadar uzandığı söyleniyor.

Devlet Başkanı Hafız Esad 1990'ların sonunda sağlık durumunun kötüleştiğine dair belirtiler göstermeye başladığında, oğlu Beşşar Esad'ın destekçileri onu devlet başkanı olarak yerine geçmesi için konumlandırmaya başladılar. Hafız da bu manevralarda önemli bir oyuncuydu. Suriye, anayasada babadan oğula doğrudan bir iktidar devrinin öngörülmediği bir cumhuriyettir.

Hafız Esad hastalandıkça, hem baba hem de oğul ez-Zubi'nin günlerinin sayılı olduğuna karar verdiler. Yolsuzlukla mücadele, Suriye ekonomisinin büyümekte zorlanmasının nedeni olarak kendi zararlarına yaratılan muazzam serveti gören Suriyelilerin çoğu arasında popüler bir davadır. Bir zamanların kibirli yetkililerinin hapis ve yasa dışı yollardan elde ettikleri mal varlıklarına el konulması ve açık artırmaya çıkarılması gibi cezalarla alaşağı edilmesi Beşşar'a toplumda büyük bir övgü kazandırdı.

7 Mart 2000 tarihinde ez-Zubi'nin yerine Muhammed Mustafa Mero başbakan oldu.[6]

Ekonomik kriz

1985-2000 yılları arasında ez-Zubi yönetimi, Suriye lirasının değerinin ABD doları karşısında 3'ten 47'ye düşmesini engelleyemedi.

Çöküş ve Airbus anlaşması tartışması

10 Mayıs 2000'de Hafız Esad, ez-Zubi'yi Baas Partisinden ihraç etti ve Fransız uçak üreticisi Airbus ile ilgili bir skandal nedeniyle ez-Zubi'nin yargılanmasına karar verdi.[1] Ez-Zubi'nin mal varlığı Suriye hükûmeti tarafından donduruldu.[6] Ez-Zubi ve bazı üst düzey bakanlar, 1996 yılında Suriye Arap Havayolları için altı adet Airbus 320-200 yolcu uçağının satın alınmasıyla ilgili olarak 124 milyon ABD doları tutarında yasadışı komisyon almakla suçlandı. İddianamede uçakların normal maliyetinin 250 milyon ABD doları olduğu, ancak Hükûmetin 374 milyon ABD doları ödediği ve Airbus'ın üst düzey bakanlara 124 milyon ABD doları gönderdiği iddia edildi. Aralarında eski ekonomik işler bakanı ve eski ulaştırma bakanının da bulunduğu, işleme karışan diğer üç kişi on yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Fransız Airbus şirketi Suriyeli yetkililere ödeme yaptığını reddetti. Suriye hükûmeti Eylül 2003'te devlet havayolu şirketi için altı Airbus uçağı daha satın alma niyetinde olduğunu açıkladı. Suriye mahkemelerinin Airbus'ın yetkililerine yüz milyon doların üzerinde rüşvet ödediğine dair resmi bulguları, özellikle de ABD'nin tek taraflı yaptırımları nedeniyle Boeing uçaklarına ve yedek parçalarına ulaşmanın zor olduğu bir ortamda, Airbus ile iş yapmaya devam edip etmeme kararında bir etken olarak görülmüyor.

Kişisel yaşam

Ez-Zubi evliydi ve üç oğlu ve bir kızı vardı.[1] Oğulları Miflih, Hammam ve Kerim ez-Zubi idi.[7]

Ölüm ve cenaze

Ez-Zubi 21 Mayıs 2000 tarihinde öldü.[7][8] Çelişkili raporlar onun 62[1] ya da 65 yaşında öldüğünü söylüyor.[7] Resmi Suriye Arap Haber Ajansının İçişleri Bakanlığından yaptığı açıklamaya göre, ez-Zubi Şam'ın dışındaki Dumer'deki evinde kendini başından vurdu.[1] Açıklamada ez-Zubi'nin, Şam polis şefinin "ulusal ekonomiye büyük zarar veren" yolsuzluk ve diğer ihlal iddialarına cevap vermek üzere bir soruşturma yargıcı önüne çıkması için adli tebligat yapmak üzere evine geldiğini öğrendikten sonra intihar ederek öldüğü belirtildi.[1][7][9] Bir İçişleri Bakanlığı sözcüsü "üst katta bir el silah sesi duyulduğunu ve bunun Zubi'nin evinin ikinci katında eşi ve çocuklarının da bulunduğu sırada kendi tabancasıyla kendisine ateş etmesi sonucu gerçekleştiğini" söyledi. Sözcü, ez-Zubi'nin Şam'daki Muvasat Hastanesine kaldırıldığını ve burada öldüğünü söyledi.[9] Hastane yetkilileri, ailesinden hiç kimsenin hastaneye kadar kendisine eşlik etmediğini söylediler.[1] Haziran 2000'de, Lara Marlowe'a göre ez-Zubi'nin gerçekte öldürüldüğüne dair ısrarlı söylentiler vardı.[10]

Ez-Zubi Suriye'nin güneyinde doğduğu yerde toprağa verildi.[7] Cenaze töreni 22 Mayıs 2000 tarihinde Dera vilayetinde yapıldı.[9] Törende hiçbir resmî görevli yoktu.[9] Kaynaklar, Şam'ın yaklaşık 100 km güneyindeki Hirbet Gazali'deki cenaze töreninin yakın aile üyeleri ve bazı hemşerileriyle sınırlı sade bir tören olduğunu söyledi.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g "Former Syrian prime minister kills self". Deseret News. Şam. 22 Mayıs 2000. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2013. 
  2. ^ Robert G. Rabil (2006). Syria, The United States, and the War on Terror in the Middle East. Greenwood Publishing Group. s. 31. ISBN 978-0-275-99015-2. Erişim tarihi: 15 Mart 2013. 
  3. ^ Hinnebusch, Raymond (2 Ağustos 2004). Syria: Revolution From Above (İngilizce). Routledge. s. 79. ISBN 978-1-134-49788-1. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
  4. ^ "Bashar Assad". APS Diplomat Operations in Oil Diplomacy. 26 Mart 2001. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2013. 
  5. ^ "Syria: A commitment to change". Euromoney. July 2001. 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2013. 
  6. ^ a b Eur (2003). The Middle East and North Africa 2003. Europa Publications. s. 1019. ISBN 978-1-85743-132-2. Erişim tarihi: 15 Mart 2013. 
  7. ^ a b c d e f "Ex-Premier Commits Suicide". APS Diplomat Recorder. 27 Mayıs 2000. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2013. 
  8. ^ Kifner, John (11 Temmuz 2000). "Syrians Vote To Confirm Assad's Son As President". The New York Times. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2009. 
  9. ^ a b c d "BBC News | MIDDLE EAST | Former Syrian PM commits suicide". news.bbc.co.uk. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
  10. ^ "Syrians fear challenge by Assad's brother". The Irish Times (İngilizce). 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Beşşar Esad</span> Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

Beşşaru Hafızı'l-Esed veya kısaca Beşşaru'l-Esed, Suriye devlet başkanı ve Suriye Baas Partisi'nin lideridir. İsminin Beşar Esad, Beşşar Esed gibi formları Türk basın-yayın araçlarıyla meşhur hâle getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülhalim Haddam</span> Suriyeli siyasetçi (1932-2020)

Abdülhalim Haddam 1984'ten 2005'e kadar Suriye devlet başkan yardımcısı ve Lübnan'da "Yüksek Komiser" olan Suriyeli bir politikacıydı. Görevinden istifa edip 2005'te Hafız'ın oğlu ve halefi Beşşar Esad'ın belirli politikalarını protesto etmek için ülkeyi terk edene kadar uzun zamandır Hafız Esad'a sadık biri olarak biliniyordu. Görevdeyken önemli bir servet biriktirdi: 1994'te açılan bir Credit Suisse hesabında, Suisse sırlarına göre Eylül 2003'te yaklaşık 90 milyon İsviçre frangı vardı.

<span class="mw-page-title-main">Mahir Esad</span> Beşar Esedin kardeşi

Mahir Esad, Cumhuriyet Muhafızları ve Dördüncü Zırhlı Tümen adlı birliklerin komutanıdır, Suriye'de faaliyet gösteren gizli polis ve istihbaratın başındaki isimdir. Suriye devlet başkanı Beşşar Esad'ın kardeşi olup, Beşşar Esad'dan sonra otoriteyi elinde bulunduran iki numaralı isim.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Naci el-Utri</span>

Muhammed Naci el-Utri, Suriyeli siyasetçi. 2003-2011 yılları arasında Suriye Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2012 Suriye parlamento seçimleri</span>

Suriye'de 7 Mayıs 2012 tarihinde Suriye Halk Meclisi üyelerini seçmek üzere parlamento seçimleri yapıldı. Seçimler, 26 Şubat 2012 tarihinde yapılan referandumda yeni anayasanın onaylanmasının ardından gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Bakanlar Kurulu (Suriye)</span> Suriyenin bakanlar kurulu

Suriye Kabinesi veya Bakanlar Kurulu, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin en üst yürütme organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Suriye ilişkileri</span>

Rusya-Suriye ilişkileri Rusya ve Suriye arasındaki ikili ilişkiyi ifade eder. Suriye Moskova'da büyükelçiliğe, Rusya ise Şam'da bir büyükelçiliğe sahiptir. Arap ülkelerinin çoğu ile Arap Baharı kadar olduğu gibi Rusya, Suriye ile tarihsel açıdan güçlü, istikrarlı ve dostane ilişkilere sahiptir. Karadeniz Filosu için Rusya'nın tek Akdeniz deniz üssü Suriye'nin Tartus limanında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası</span> 2011deki protestolar

Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası, Suriye İç Savaşı'nın 15 Mart 2011'deki protestolarla başlayan ve 29 Temmuz 2011'de Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla silahlı çatışmalara dönüşen safhası.

<span class="mw-page-title-main">2014 Suriye devlet başkanlığı seçimi</span> Suriyenin cumhurbaşkanını belirleyen seçim

Suriye'de 3 Haziran 2014 tarihinde devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Seçimlerin demokratik olmadığı konusunda akademik bir görüş birliği bulunmaktadır. Sonuç, geçerli oyların %90'ından fazlasını alan Beşşar Esad için ezici bir zafer oldu. Esad 16 Temmuz'da Şam'daki başkanlık sarayında üçüncü bir yedi yıllık dönem için yemin etti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye devlet başkanı</span> Suriyenin devlet başkanı

Suriye devlet başkanı, resmi olarak Suriye Arap Cumhuriyeti devlet başkanı, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin devlet başkanıdır. Kendi takdirine bağlı olarak başkan yardımcılarına devredilebilecek kapsamlı yetkilere sahiptir. Devlet başkanı; başbakanı, diğer Bakanlar Kurulu (kabine) üyelerini ve askeri görevlileri atar ve görevden alır. Beşşar Esad, Suriye'nin 20. ve mevcut devlet başkanıdır. Beşşar Esad, 29 yıl süreyle en uzun süre görev yapan devlet başkanı olan eski devlet başkanı Hafız Esad'ın oğludur. Beşşar Esad, 2021'de devlet başkanlığının 21. yılını kutlayan ve 17 Temmuz 2000'de göreve başladığından, şu anda en uzun süre görev yapan ikinci devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büşra Esad</span> Beşşarul Esedin ablası

Büşra Esad, Suriye Devleti'ni uzun yıllardır yöneten 2000'de ölen eski devlet başkanı Hafız Esad'ın kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye tarihi</span> Suriyenin tarihi

Suriye tarihi, mevcut Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarında ve Suriye bölgesinde meydana gelen olayları kapsar. Antik çağlar boyunca, mevcut Suriye Arap Cumhuriyeti toprakları, Sümerler, Mitanniler, Asurlular, Babiller, Mısırlılar, Hititler, Kenanlılar, Fenikeliler, Aramiler, Amoriler, Persler, Yunanlar ve Romalılar dahil olmak üzere çeşitli medeniyetler tarafından işgal edildi ve yönetildi. Suriye, ilk kez 24 Ekim 1945'te, Suriye hükûmeti tarafından Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın imzalanmasıyla bağımsız bir ülke olarak ortaya çıktı ve Nisan 1946'da Fransa'nın Milletler Cemiyeti tarafından verilen Suriye'nin "nüfusa idari tavsiye ve yardım sağlama" yetkisi fiilen sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">2021 Suriye devlet başkanlığı seçimi</span> Suriyenin cumhurbaşkanını belirleyen seçim

Suriye'de 26 Mayıs 2021 tarihinde devlet başkanlığı seçimleri yapıldı ve gurbetçiler 20 Mayıs'ta yurt dışındaki bazı büyükelçiliklerde oy kullanabildi. Üç aday görevdeki başkan Beşşar Esad, Mahmud Ahmed Marey ve Abdullah Sallum Abdullah idi. Seçimlerin özgür ve adil olmadığı düşünülüyordu. Birleşmiş Milletler seçimleri "yetkisi olmayan" gayrimeşru bir süreç olarak kınadı; Baas rejimini BM'nin 2254 sayılı kararını baltalamakla ve uluslararası gözetim altında "özgür ve adil seçimler" yapılmasını öngören BM destekli siyasi çözümü engellemekle suçladı.

<span class="mw-page-title-main">2007 Suriye devlet başkanlığı seçimi</span> Suriyenin cumhurbaşkanını belirleyen seçim

Devlet başkanı adayı Beşşar Esad'ı onaylamak için bir referandum, Suriye Halk Meclisinin 10 Mayıs 2007'de görevdeki ikinci dönemine önermek için oy birliğiyle oy vermesinin ardından 27 Mayıs 2007'de Suriye'de yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">2000 Suriye devlet başkanlığı seçimi</span> Suriyenin cumhurbaşkanını belirleyen seçim

Devlet Başkanı Hafız Esad'ın ölümünün ardından 10 Temmuz 2000'de Suriye'de devlet başkanlığı referandumu yapıldı. Parlamento tarafından seçilen aday, Hafız Esad'ın oğlu Beşar Esad'dı ve seçmenlerden adaylığını onaylamaları veya reddetmeleri istendi. Seçmenlerin %99,7'si lehte oy kullandı ve katılım %94,6 oldu.

<span class="mw-page-title-main">Düzeltici Hareket (Suriye)</span> Hafız Esad liderliğindeki 1970 darbesi

Düzeltici Hareket Düzeltici Devrim veya 1970 darbesi olarak da anılan olay, Suriye'de 13 Kasım 1970'te General Hafız Esad liderliğindeki bir darbeyle başlatılan siyasi bir hareketti. Esad'ın Suriye'de devrimci kabul edilen reform programı, devletin ve Baas partisinin "milliyetçi sosyalist çizgisini" sürdürmeyi ve geliştirmeyi amaçlıyordu. Esad, 2000 yılındaki ölümüne kadar Suriye'yi yönetecekti ve ardından yerine oğlu Beşşar Esad geçti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye'de siyaset</span> Suriyenin siyasi sistemi

Suriye Arap Cumhuriyeti'nde siyaset, çok partili temsili olan yarı başkanlık cumhuriyeti çerçevesinde gerçekleşir. Devlet Başkanı Beşşar Esad ve onun Arap Sosyalist Baas Partisi, 1970 darbesinden bu yana ülke siyasetinde baskın güçler olarak kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi Merkez Komutanlığı</span> Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesinin yönetim organı

Arap Sosyalist Baas Partisi Merkez Komutanlığı, Arap Sosyalist Baas Partisi Ulusal Komutanlığı ile Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye Bölge Komutanlığının 2018 yılında birleşmesiyle kurulmuştur, Suriye'deki Baas Partisi örgütünün ve Suriye liderliğindeki Baas hareketinin yönetim organıdır. Selefi olan Bölge Komutanlığı, bölge kelimesinin Arap devleti anlamına geldiği Baas ideolojisinden kaynaklanmaktadır. 2012 yılına kadar, Suriye Anayasası'na göre, Merkez Komutanlığı devlet başkanı adayı gösterme yetkisine sahipti. Anayasa, Merkez Komutanlığı genel sekreterinin Suriye devlet başkanı olduğunu belirtmezken, Baas Partisinin üyesi olduğu Ulusal İlerici Cephenin (UİC) tüzüğünde devlet başkanı ve genel sekreterin UİC başkanı olduğu belirtilmektedir, ancak bu herhangi bir yasal belgede belirtilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesinin tarihi</span>

Bu madde, Baas Partisinin Suriye Bölgesel Şubesinin tarihini detaylandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye-Türkiye normalleşmesi</span> Suriye ve Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi

Suriye-Türkiye normalleşmesi, Suriye krizinin ardından zarar gören Suriye-Türkiye ilişkilerini onarma girişimlerini ifade etmektedir. Türkiye 2011 yılı öncesinde Suriye'nin güçlü bir müttefiki olarak görülmekteydi. İki ülke arasındaki diplomatik bağlar 26 Mart 2012 tarihi itibarıyla kopmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.