İçeriğe atla

Mahmud Raif Efendi

Mahmud Raif Efendi
Sultan III.Selim'in Londra Büyükelçisi Yusuf Agah Efendi, Yanında Serkatibi Mahmud Raif Efendi'yle Beraber, İngiliz Kralı III.George'a Güven Mektubu Sunma Töreninde (1793)
Kendi dilinde adıMahmud Raif Efendi
Doğum1760 (?)
Ölüm1807
İstanbul
Takma adİngiliz Mahmud
MeslekReîsü'l-küttâb
Önemli eserTableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli) (1798)
Journal du Voyage de Mahmoud Raif Efendi en Angleterre

Mahmud Raif Efendi (d. 1760 (?) - ö.1807), Osmanlı reîsü'l-küttâbı, ıslahat yazarı, ressamı ve musiki erbabıdır.[1][2]

Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk daimi yurtdışı sefarethanesi olan Londra Büyükelçiliği'nde, 1793-1797 yılları arasında büyükelçi Yusuf Agah Efendi'nin serkatipliğini (başkatipliğini) yapmıştır.[1][3]

Mahmud Raif Efendi, Londra dönüşünde İstanbul'da 1798 yılında Fransızca yayınladığı Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli) adlı eseriyle tanınmaktadır; Osmanlı İmparatorluğu'nun Nizam-ı Cedid hareketleri sonucunda sahip olduğu yenilikleri anlatan bu kitap[4] 1988 yılında Latin hafleriyle Türkçe olarak da basılmış[5] ve bu kitap hakkında bir de inceleme eseri yayınlanmıştır.[6] Kitapta 28 adet detaylı çizim de bulunmaktadır.[7]

Mahmud Raif Efendi, Londra'da bulunduğu sırada coğrafyanın faydalarını anlatan "Ucalet-ül Coğrafya" adlı bir eseri Fransızca hazırlamış, Viyana maslahatgüzarı Yakovaki Efendi tarafından Türkçeye çevrilen bu eser Üsküdar matbaasında 1804 basılarak, yine ayni matbaada bir yıl önce basılan Cedid Atlas'ın başına eklenerek beraberce ciltlenmiştir.[1] Mahmud Raif Efendi'nin bir diğer eseri de, Fransızca yazdığı ve o zamana kadar alışılmış olan sefaretnamelerden çok farklı bir üslupla yazdığı ve İngiltere'yi anlattığı Journal du Voyage de Mahmoud Raif Efendi en Angleterre 'dir;[8] bu eserin orijinali Topkapı Sarayı'nda bulunmaktadır.[3][8]

"İngiliz Mahmud" olarak da bilinen[9] Mahmud Raif Efendi, özellikle Napolyon Bonapart Fransa'sına karşı Bâb-ı Âli'nin İngiltere yanlısı siyasetinin bir göstergesi olarak 1800-1805 tarihleri arasında reîsü'l-küttâblık vazifesinde bulundurulmuş; Haziran 1798'de İskenderiye'yi alan ve Nil Vadisi boyunca Mısır'ı işgale başlayan Napolyon Bonapart'a karşı oluşturulan ve özellikle Adriyatik Denizi'nde faal olan Rus-Osmanlı müşterek donanmasına diplomatik temsilci olarak atanmış, 1800'de ise Mısır'daki İngilizlerle diplomatik görüşmelerde bulunmakla vazifelendirilmiştir.[10] 1798'de Rus-Osmanlı müşterek donanmasının Napolyon'a karşı giriştiği Korfu kuşatmasına dair çizdiği bir "Korfu Kuşatması Planı" da vardır.[11][12]

Mahmud Raif Efendi, Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılmasını isteyen yeniçerilerin 1807 yılında Kabakçı Mustafa önderliğindeki ayaklanması esnasında Rumelihisarı'nda katledilmiştir.[13] Bazı kaynaklara göre öldürüldüğünde 47 yaşında olduğu[14] (yani doğum tarihinin 1760 olması gerektiği) belirtilmişse de, bu konuda kati bir resmi bilgi bulunmamaktadır.

Makaleler

Mahmud Raif efendi'nin Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (1798) Adlı Kitabının Ön Kapağı
Mahmud Raif efendi'nin Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (1798) Adlı Kitabında Yer Alan Mühendishane Binası Gravürü

Doktora tezleri, kitaplardaki yazılar

  • Afyoncu, Erhan, "Sefaretnameler ve Osmanlı Elçileri", Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2011, sh. 194-195.
  • Afyoncu, Erhan, "Nizam-ı Cedid Layihaları", Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2011, sh. 197.
  • Engin, Vahdeddin, “Mahmut Raif Efendi Tarafından Kaleme Alınmış İngiltere Seyahati Gözlemleri”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir 1999, sh. 135-162.
  • Güleç, Mustafa, "On Dokuzuncu Yüzyıl Tarihçiliğinin Genel Değerlendirmesi ve Tarihçiliğin Yeni Alanları", Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2011, sh. 174.
  • Şakul, Kahraman, "An Ottoman Global Moment: War Of Second Coalition In The Levant", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Georgetown Üniversitesi, Washington, DC, 2009. (İngilizce)
  • Yalçınkaya, Mehmet Alaattin, The First Permanent Ottoman-Turkish Embassy in Europe: The Embassy of Yusuf Agah Efendi to London (1793-1797), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Üniversitesi, 1993. (İngilizce)

Kitaplar

  • Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman, Mahmud Raif Efendi. İstanbul, 1798. (Fransızca)
  • Osmanlı İmparatorluğu Devrinde Boğazlar Meselesi. Tukin, Cemal. İstanbul, 1947 (bu kitabın ikinci edisyonu: Boğazlar Meselesi. Aksoy, Bülent. Pan Yayınları, İstanbul, 1999).
  • Hoş Sada (Son Asır Türk Musikişinasları). İnal, İbnü'l Emin Mahmud Kemal. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No.10, İstanbul, 1958.
  • Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli. Mahmud Raif Efendi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul 1988.
  • Mahmud Raif Efendi ve Nizâm-ı Cedîd'e Dair Eseri. Beydilli, Kemal & Şahin, İlhan. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2001.
  • Nizâm-ı Kadîm’den Nizâm-ı Cedîd’e III. Selim ve Dönemi. Kenan, Seyfi (ed.). İSAM-İslam Araştırmaları Merkezi, İstanbul, 2010.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c "Osmanlı Devlet Adamları: Mahmud Raif Efendi". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  2. ^ "İbnü'l Emin Mahmud Kemal İnal'ın Ferid Nafiz Uzluk'a Yazdığı 11 Nisan 1957 Tarihli Mahmud Raif Efendi'ye Dair Mektubu" (PDF). 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  3. ^ a b "Mahmud Raif Efendi'nin Londra Büyükelçilği'ndeki Serkatiplik Dönemi (1793-1797)" (PDF). 14 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  4. ^ "Mahmud Raif Efendi ve Eserleri ([[İhsan Sungu]])" (PDF). 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  5. ^ Türkiye Kaynakçası: Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli
  6. ^ Türkiye Kaynakçası: Mahmud Râif Efendi ve Nizâm-ı Cedîde Dâir Eseri
  7. ^ Graphic Arts: Tableaux des Nouveaux Reglements de l'Empire Ottoman 31 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  8. ^ a b Yapıları, Etkileri ve Kaynak Değerleriyle Osmanlı Sefaretnameleri[]
  9. ^ Şakul, sh. 105-106 (İngilizce)
  10. ^ Şakul, sh.104-108 (İngilizce)
  11. ^ Şakul, sh. 134-171 (İngilizce)
  12. ^ Kenan (ed.) içinde Sakul, Kahraman, "Osmanlılar Fransız İhtilâli’ne Karşı: Adriyatik ve İtalya Sularında Osmanlı Donanması", sh. 255-313.
  13. ^ Şakul, sh.106 (İngilizce)
  14. ^ "Kazım Çeçen: İstanbul Teknik Üniversitesi'nin Kısa Tarihçesi". 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Mahmud</span> 30. Osmanlı padişahı (1808–1839)

II. Mahmud, 30. Osmanlı padişahı ve 109. İslam halifesidir. Osman Gazi ve Sultan İbrahim'den sonra Osmanlı Hanedanı'nın üçüncü ve son soy atasıdır. Son altı Osmanlı padişahından ikisi onun oğlu dördü ise torunudur.

<span class="mw-page-title-main">III. Selim</span> 28. Osmanlı padişahı (1789–1807)

III. Selim, divan edebiyatındaki mahlasıyla İlhami, 28. Osmanlı padişahı ve 107. İslam halifesidir.

Nizam-ı Cedid, Yeni Düzen anlamını taşır, Osmanlı Devleti'nin askeri olarak ıslahına ve yenileştirilmesine karşılık gelir ve bu amaçla oluşturulan askerî birliklere aynı isim kullanılarak Nizam-ı Cedid Ordusu denir.

<span class="mw-page-title-main">Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa</span> 158. Osmanlı sadrazamı

Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa III. Selim saltanatında 19 Ekim 1794 - 30 Ağustos 1798 tarihleri arasında üç yıl on ay on iki gün Sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa (1758-1807) III. Selim saltanatında 24 Nisan 1805 - 14 Kasım 1806 tarihleri arasında bir yıl altı ay yirmi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

İbrahim Hilmi Paşa veya Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa, III. Selim saltanatında 14 Kasım 1806 - 18 Haziran 1807 tarihleri arasında yedi ay dört gün sadrazamlık ve çeşitli eyalet valiliği ve bu arada Girit valiliği yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Kabakçı Mustafa,, III. Selim'i tahttan indiren isyancıların elebaşısı. Osmanlı tarihinde 25 Mayıs 1807 günü kendi adıyla anılan ve kendisinin başlatıp başarıya ulaştırdığı Kabakçı Mustafa İsyanı'yla meşhur olmuştur.

Sekban-ı Cedid, II. Mahmud tarafından daha önceki Nizam-ı Cedid Ordusu model alınarak kurulmuş kısa ömürlü bir Osmanlı ordusudur.

Kabakçı Mustafa İsyanı, Kabakçı Mustafa’nın Mayıs 1807 tarihinde, liderliğini yaptığı isyandır. İsyan sonucunda III. Selim tahttan indirilerek yerine IV. Mustafa geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Müteferrika</span> Macar asıllı Osmanlı müteferrika, matbaacı, yayımcı, yazar ve çevirmen

İbrahim Müteferrika, Macar asıllı Osmanlı müteferrika, matbaacı, yayımcı, yazar ve çevirmen. Osmanlı Devletinde basımevi kurup Türkçe kitap yayımlayan ilk kişidir. IV. Mehmed ve II. Mustafa dönemlerinde yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Resmî Efendi</span> Osmanlı tarihçi

Ahmed Resmî Efendi, Küçük Kaynarca Anlaşması'nın müzakere ve imzasında Osmanlı Devleti heyetine reislik gibi kadersiz bir vazife ile tarihe geçmiş, ancak öncesinde Viyana ve Berlin'de önemli sefaret görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır. Devlet adamlığının yanı sıra Sefaretname'si ve Osmanlı reisülküttabları ve kızlarağaları hakkındaki biyografik eserleri ile de tanınmış, önemli bir yazardır. Türkiye'nin ilk Berlin büyükelçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda askeri mühendislik eğitimi veren okul

Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn, İstanbul'da 1795 yılında kurulan; Osmanlı ordusu için topçu ve istihkâm subayı yetiştiren askerî okul. III. Selim devrinde yeniden yapılanmanın en önemli kurumlarından biri olarak 1795‘te Hasköy’de açılmıştır. 1773’te kurulan Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyun’dan sonra imparatorluğun ikinci mühendishanesidir. Örneklerini, Fransa’da Mouradgea D’Ohsson’un ve özellikle Viyana’da Ebûbekir Râtib Efendi’nin gözlemlediği askerlik ve mühendislik akademilerinden almıştır. Kuruluş sebebi Nizâm-ı Cedîd ordusunun teşkil edilmesiyle bağlantılıdır. İlk dönemiyle ilgili belgelerde Fünûn-i Harbiyye Tâlimhânesi, Mekteb-i Fünûn-i Harbiyye veya Mühendishâne-i Sultânî gibi isimlerle, ardından da Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Giritli Ali Aziz Efendi</span> Türk diplomat, büyükelçi, yazar ve şair.

Giritli Ali Aziz, Türk diplomat, büyükelçi, yazar ve şair.

Ahmet Sadık Ziver Paşa, Ziver Efendi, Osmanlı devlet adamı, şair.

<span class="mw-page-title-main">Cedîd Atlas</span>

Cedid Atlas, Türklerde ve İslam ülkelerinde Batı kartografik teknikleri ve coğrafi araştırmalarına dayanılarak yayınlanan ilk atlastır, 1803 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun o zamanki başkenti İstanbul'da basılarak yayınlanmıştır. Atlasın bir serlevha niteliğinde olan kitap başlığındaki tam adı Cedid Atlas Tercümesi olup, Türkiye haricindeki ülke kütüphanelerinde bu isimle kayıt altına alınmıştır.

Müderris Abdurrahman Efendi, 1797 yılında Üsküdar - İstanbul'da açılan "Mühendishane Matbaası"nın ilk müdürüdür. Cebir ve geometri müderrisi olan Abdurrahman Efendi, Nizam-ı Cedid hareketleri esnasında 1793 yılında kurulan Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn açılmadan önce 10 yıl boyunca Fransız uzmanlardan istihkam teknikleri konusunda ders almış ve "Mühendishane Matbaası"nı idare ederken yeni kurulan okulda mühendislik dersleri de vermiştir. Halk arasında "Üsküdar Matbaası" olarak da bilinen "Mühendishane Matbaası" Müderris Abdurrahman Efendinin yönetiminde başta Cedid Atlas olmak üzere çok önemli eserler basıp yayınlamasına rağmen "kamu yararına" çalışan bir kurum olarak görüldüğünden sermayesi yetersiz kalmış ve gelişme gösterememiş, bu konuda gelişme olmaması üzerine Müderris Abdurrahman Efendi 2 Aralık 1807 tarihinde yerini Sab›k Defteremini vekili Seyyid Hüseyin Beyefendi'ye bırakmıştır. Doğum ve ölüm tarihlerine dair kayıt bulunamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun dış ilişkileri</span> Devlet ilişkileri

Osmanlı İmparatorluğu'nun dış ilişkileri ya da diplomasisi, Osmanlı Devleti'nin diğer devletlerle olan ilişkilerini ifade eder. Osmanlı'nın uluslararası ilişkileri kuruluşundan itibaren yoğun bir çaba gerektirmiştir. Türk egemenlik sahasının bir uç beyliği olarak yabancı unsurlarla sürekli irtibat halindedir. Klasik dönemde üç kıtaya yayılmış bir devlet olarak dış ilişkilerinde gelişme gösterme mecburiyeti görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Nizâm-ı Cedîd Ordusu</span>

Nizâm-ı Cedîd Ordusu, Osmanlı Devleti'nde III.Selim tarafından Nizâm-ı Cedîd faaliyetleri ile kurulan ordudur. Bu ordunun temeli 1717 yılında İstanbul'a gelen Fransız subayı De Rochefort'un, sadaret kayslahat projesinin tercümesinde, yapılacak askerî yeniliğe Nizâm-ı Cedîd denmiştir. Bu ordu Yeniçeri ocağının çıkardığı Kabakçı Mustafa İsyanı sonucu ortadan kaldırılmıştır.

<i>Yusuf Agah Efendi</i> (tablo)

Yusuf Agah Efendi, 1794-1796 yılları arasında İsveçli ressam Carl Frederik von Breda tarafından yapılan anıtsal boyutlu tuval üstüne yağlı boya bir tablodur. Eserde Osmanlı Devleti'nin ilk daimi elçiliğini kurmak üzere Ekim 1793'te heyeti ile birlikte Londra'ya gönderdiği Büyükelçi Yusuf Agah Efendi Osmanlı kıyafetleri içinde oturur vaziyette tasvir edilmiştir. Resmin arka planında Batılı bir tarz görünmesine karşın, Yusuf Agah Efendi sağ elinde tuttuğu tespih ile Doğuya vurgu yapan bir poz vermiştir. Eser halen Pera Müzesi Oryantalist Resim Koleksiyonu içinde yer almaktadır

Salihzade Ahmed Esad Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.