İçeriğe atla

Mahmud Derviş

Mahmud Derviş

Mahmud Derviş (Arapçaمحمود درويش; 13 Mart 1941, el-Birve - 9 Ağustos 2008, Houston), Filistinli şair ve yazardır.

Yaşamı

1948 yılında henüz çocukken, doğduğu köy İsrail tarafından işgal edilerek yıkılınca, ailesiyle Lübnan'a göç etmek zorunda kaldı.[1] 1949'da ülkeye geri döndüler fakat kendi köyleri yerle bir olduğu için Deyru'l-Essed köyüne yerleştiler.[1]

Şiir yazmaya, iki kilometre uzaklıktaki okuluna yürüyerek gittiği ilköğretimi sırasında başladı. İlk şiirlerinin yayımlanma sürecinde, "El-arz" (Toprak) cephesinde etkinlik gösterdi. "El İttihad" gazetesi ile "El Cedid" dergisinin yazı işleri müdürlüklerini yaptı. Şiirleri 20'den fazla dile çevrilen Filistinli şair, 2003 yılında uluslararası Nazım Hikmet şiir ödülüne de layık görüldü. 1982 yılı Eylül ayında Sabra ve Şatilla'da yaşanan katliamın ardından yazdığı Beyrut Kasidesi ile 1984'te te Sovyetler Birliği'nde Lenin ödülünü aldı. Şiirleri ve yazıları nedeniyle birçok kez tutuklanarak cezaevinde yatan şair, Filistin halkının yaşadığı zorlukları dizeleriyle anlatmasıyla tanınmaktaydı. Adı, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nün önde gelen adayları arasında geçen Derviş, lirik örnekler gösteren şiirinde, geniş bir insanlık tarihi ve coğrafyasını konu edindi. 1970 yılında İsrail'den sürgün edilen sanatçı, iki yıl süreyle birçok Arap ülkesinde dolaşmak zorunda kaldı. 2008 yılı Mayıs ayında 2. Beyoğlu Şiir Festivali kapsamında Türkiye'ye geldi. Birçok şiiri Marcel Khalife, Majida El Roumi ve Ahmad Qa'abour tarafından bestelenen şair, Hamas ve El Fetih örgütleri arasındaki çatışmaları da eleştirel bir yaklaşımla şiirlerinde konu edindi. İsrail kökenli Fransız yönetmen Simone Bitton, 1997 yılında Fransız televizyonunda, kendisi hakkında bir Mahmut Derviş belgeseli yayınladı. Türkçeye çevrilen 20 civarında kitabı bulunan Derviş, geçirdiği bir açık kalp ameliyatı sonucu yaşamını yitirdi. Filistin ulusal marşı Neşîd el-intifada'nın söz yazarı olan sanatçının en bilinen şiiri, şu sözleriyle tanınmaktadır:

Kaydet; ben bir arabım... kart numaram elli bin... sekiz çocuğum var... dokuzuncusu önümüzdeki yaz geliyor. kızdın mı... Kaydet; ben bir arabım... (..) ama lütfen yaz... her şeyden öte... kimseden nefret etmem ben...

Ödülleri

  • Uluslararası Nazım Hikmet Ödülü, 2002
  • The Lotus Prize (1969; from the Union of Afro-Asian Writers)
  • Lenin Peace Prize (1983; from the USSR)
  • The Knight of the Order of Arts and Letters (1993; from France)
  • The Lannan Foundation Prize for Cultural Freedom (2001)
  • Prince Claus Awards (2004)
  • "Bosnian stećak" (2007)
  • Golden Wreath of Struga Poetry Evenings (2007)

Yapıtları

Şiirleri

  • Asafir bila ajniha (Wingless birds), 1960
  • Awraq Al-Zaytun (Leaves of olives), 1964
  • Ashiq min filastin (A lover from Palestine), 1966
  • Akhir al-layl (The end of the night), 1967
  • Yawmiyyat jurh filastini (Diary of a Palestinian wound), 1969
  • Habibati tanhad min nawmiha (My beloved awakens), 1969
  • al-Kitabah 'ala dhaw'e al-bonduqiyah (Writing in the light of the gun), 1970
  • al-'Asafir tamut fi al-jalil (Birds are Dying in Galilee), 1970
  • Mahmoud Darwish works, 1971. Two volumes
  • Mattar na'em fi kharif ba'eed (Light rain in a distant autumn) 1971
  • Uhibbuki aw la uhibbuki (I love you, I love you not), 1972
  • Jondiyyun yahlum bi-al-zanabiq al-baidaa' (A soldier dreaming of white lilies), 1973
  • Complete Works, 1973. Now al-A'amal al-jadida (2004) and al-A'amal al-oula (2005).
  • Muhawalah raqm 7 (Attempt number 7), 1974
  • Tilka suratuha wa-hadha intihar al-ashiq (That's her image, and that's the suicide of her lover), 1975
  • Ahmad al-za'tar, 1976
  • A'ras (Weddings), 1977
  • al-Nasheed al-jasadi (The music of human flesh), 1980. Joint work
  • Qasidat Bayrut (Ode to Beirut), 1982
  • Madih al-zill al-'ali (A eulogy for the tall shadow), 1983
  • Hissar li-mada'eh al-bahr, 1984
  • Victims of a Map, 1984. Joint work with Samih al-Qasim and Adonis in English.
  • Sand and Other Poems, 1986
  • Hiya ughniyah, hiya ughniyah (It's a song, it's a song), 1985
  • Ward aqal (Fewer roses), 1985
  • Ma'asat al-narjis, malhat al-fidda (Tragedy of daffodils, comedy of silver), 1989
  • Ara ma oreed (I see what I want), 1990
  • Ahad 'asher kaukaban (Eleven planets), 1992
  • Limaza tarakt al-hissan wahidan (Why did you leave the horse alone?), 1995. English translation 2006 by Jeffrey Sacks (ISBN 0-9763950-1-0). Türkçeye Mehmet Hakkı Suçin tarafından "Atı Neden Yalnız Bıraktın" adıyla çevrilmiştir (Ayrıntı Yayınları, 2017).
  • Psalms, 1995. A selection from Uhibbuki aw la uhibbuki, translation by Ben Bennani
  • Sareer El-Ghariba (Bed of a stranger), 1998
  • Then Palestine, 1999 (with Larry Towell, photographer, and Rene Backmann)
  • Jidariyya (Mural), 2000, Türkçeye Mehmet Hakkı Suçin tarafından "Mural" adıyla çevrilmiştir (Kırmızı Yayınları, 2015).
  • The Adam of Two Edens: Selected Poems, 2001
  • Halat Hissar (State of siege), 2002
  • La ta'tazer 'amma fa'alt (Don't apologize for what you did), 2003
  • Unfortunately, It Was Paradise: Selected Poems, 2003. Translations by Munir Akash, Caroyln Forché and others
  • al-A'amal al-jadida (The new works), 2004. A selection of Darwish's recent works
  • al-A'amal al-oula (The early works), 2005. Three volumes, a selection of Darwish's early works
  • Ka-zahr el-lawz aw ab'ad (Same as almond flowers or farther), 2005. Türkçeye Mehmet Hakkı Suçin tarafından "Badem Çiçeği Gibi yahut Daha Ötesi" adıyla çevrilmiştir (Everest Yayınları, 2020).
  • La uridu li hazi al-qasida an tantahiya, 2009. Türkçeye Mehmet Hakkı Suçin tarafından "Bu Şiirin Bitmesini İstemiyorum" adıyla çevrilmiştir (Yapı Kredi Yayınları, 2016).

Düzyazıları

  • Shai'on 'an al-wattan (Something about the homeland), 1971
  • Wada'an ayatuha al-harb, wada'an ayuha al-salaam (Farwell, war, farwell, peace), 1974
  • Yawmiyyat al-hozn al-'aadi (Diary of the usual sadness), 1973 (Türkçesi Hakan Özkan, 2009 [1])
  • Dhakirah li-al-nisyan (Memory for Forgetfulness), 1987. English translation 1995 by Ibrahim Muhawi
  • Fi wasf halatina (Describing our condition), 1987
  • al-Rasa'il (The Letters), 1990. Joint work with Samih al-Qasim
  • Aabiroon fi kalamen 'aaber (Bypassers in bypassing words), 1991
  • Fi hadrat al-ghiyab (In the presence of absence), 2006

Kaynakça

  1. ^ a b Bozgöz, Faruk (2004). Filistin ve İki Şair: Emel Dunkul, Mahmud Derviş. Ankara: Araştırma Yayınları. ss. 91-93. ISBN 975-6788-15-1. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhyiddin İbnü'l-Arabî</span> Endülüslü İslam düşünürü, sufi ve filozof (1165–1240)

Muhyiddin İbnü'l-Arabî ya da tam adıyla Muhyiddîn Muhammed bin Ali bin Muhammed el-Arabî el-Hâtimî et-Tâî, ünlü İslâm düşünürü, mutasavvıf, yazar ve şair. Şeyhü'l Ekber unvanı ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Gazel</span> divan edebiyatının aşktan bahseden temel şiir biçimi

Gazel, Türkçe Divan edebiyatının en yaygın nazım şeklidir. Gazel sözcüğü sözlük tarifi ile "kadınlarla sevgi üzerine konuşmak, söyleşmek" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Adonis (şair)</span> Suriyeli şair, deneme yazarı ve çevirmen

Ali Ahmed Said Eşber, Adonis adıyla da bilinen Suriyeli şair ve denemecidir.

<span class="mw-page-title-main">T. S. Eliot</span> İngiliz şair (1888 – 1965)

Thomas Stearns Eliot , Amerikan asıllı İngiliz şair, denemeci ve oyun yazarı. 20. yüzyılın en büyük şairlerinden biri ve İngiliz modernist şiirinin merkezi figürlerinden biri olarak kabul edilir. Kullandığı dil, yazı stili ve mısra yapısı ile İngiliz şiirini yeniden canlandırdı. Ayrıca, uzun süredir devam eden kültürel inançları sıklıkla yeniden değerlendiren eleştirel denemeleriyle de tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sylvia Plath</span> Amerikalı yazar (1932 – 1963)

Sylvia Plath, Amerikalı şair ve yazar. Plath'ın başlıca eserleri şiirleri, özellikle de geride bıraktığı şiir kitabı Ariel ve tek romanı Sırça Fanus’tur. Plath ayrıca kısa öyküler ve çocuk kitapları da yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Füruğ Ferruhzad</span> İranlı şair, yazar, oyuncu, yönetmen ve ressam

Füruğ Ferruhzad, İranlı şair, yazar, oyuncu, yönetmen, ressam. 20. yüzyılda İran'da yetişmiş en önemli şairlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">William Butler Yeats</span> Irdandalı şair, oyun yazar

William Butler Yeats, İrlandalı şair ve oyun yazarıdır. İrlanda'da yetişen en önemli lirik şairlerden biri olmanın yanı sıra, 20. yüzyıl edebiyatının esas figürlerinden biridir. İrlanda edebiyatının rönesans sürecinin öncüsü sayılmaktadır. Abbey Tiyatrosu'nun kurucularından biri olan Yeats, 1923 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Emre</span> Türk şair ve mutasavvıf (1240–1320)

Yunus Emre (1240-1320), Anadolu sahasında yetişmiş Türk şair ve mutasavvıf. 13. yüzyılın son yarısı ve 14. yüzyılın başlarında yaşamış Türkmen bir derviş olan Yunus Emre, Anadolu'da Türkçe şiirin öncüsüdür. Tarihî şahsiyeti hakkındaki bilgiler yetersiz, hatta birbirini yalanlayıcı nitelikte olmakla birlikte biraz da menkıbelere karışmıştır. Yunus Emre hakkında biyografik bilgi veren velayetnameler ile manzum şiirler dışında temel kaynak bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sergio Badilla Castillo</span>

Sergio Badilla Castillo, Şilili şair ve yazardır.

Osman Türkay, uzay şairi olarak da bilinen Kıbrıslı Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">Seamus Heaney</span>

Seamus Heaney, İrlandalı şair, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Anna Ahmatova</span>

Anna Ahmatova, yarım yüzyıl boyunca romantik ve duygusal Sankt-Peterburg geleneğinin en önemli temsilcisi Rus şair.

<span class="mw-page-title-main">William Carlos Williams</span> Amerikalı şair (1883 – 1963)

William Carlos Williams, modernizm ve imgecilik akımlarına dahil edilen Amerikalı şair. Ayrıca pediyatristtir. Tıp alanında çalışıyor olması, kesinlikle şiirinin ana konusunu da etkiledi. Biyografi yazarı Linda Wagner-Martin'e göre Williams, "yazar olmak için, pediyatrist olmak için çalıştığından daha fazla çalıştı." Williams yaşamı boyunca şair olarak da doktor olarak da başarılı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Cahiz</span> Basra doğumlu Arap bilim insanı

Cahiz veya el-Cahız gerçek ismi ve tam künyesi Ebu Osman Amr bin Bahr el-Kinani el-Fukaimi el-Basri olan, Basra doğumlu Afro-Arap yazar ve bilim insanı.

Edep, "toplum töresine uygun davranma" veya "iyi ahlak, incelik, terbiye" olarak tanımlanır. İslam'da, hayatın her yönünü kapsayan görgü ve ahlak kurallarıdır. Edep, davranış bağlamında, öngörülen İslami görgü kurallarını ifade eder: "incelik, görgü, ahlak, terbiye, nezaket, sevecenlik". Arapça kökenli adab terimi, çok geniş anlamlıdır ve en uygun doğru çeviri "bir şey hakkında uygun şekilde gitmek (davranma)" olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Hakkı Suçin</span> Yazar ve çevirmen

Mehmet Hakkı Suçin, Türk yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Tomas Tranströmer</span> İsveçli şair, psikolog ve çevirmen

Tomas Gösta Tranströmer bir İsveçli şair, psikolog ve çevirmen.Stockholm Üniversitesi'nde şiir ve psikoloji okudu Şiirleri 60 fazla dilde tercüme edilmiştir. Hristiyan şair olarak tanımlanmıştır. Tranströmer, İkinci Dünya Savaşı sonrası en iyi İskandinav yazarlarından biri olarak takdir edilmiştir.

Ebü't-Tayyib el-Mütenebbî, tam adıyla Ebü't-Tayyib Ahmed b. el-Hüseyn b. el-Hasen b. Abdissamed el-Cu'fî el-Kindî el-Mütenebbî,10. yüzyılda yaşamış, Arap şiirinin en önemli isimlerinden biri kabul edilen şair. Daha ziyade methiye şiirleriyle tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Cowper</span> İngiliz şair ve hümanist (1731 - 1800)

William Cowper İngiliz şair ve hümanist.

Kuzari ya da Hazarlar Kitabı, M. 1140'ta tamamlanan Orta Çağ İspanyol Yahudisi filozof ve şair Haham Yehuda Halevi'nin en meşhur eserlerinden biridir. Arapça başlığı manası Hazarlar Hakkındaki Kitap, altbaşlık "En çok nefret edilen din adına tekzip ve delil kitabı" ise Orta Çağ Yahudi düşüncesindeki maksadını ve içeriğini göstermektedir. Aslı Arapça olarak yazılıp sonradan İbraniceye çevrilmiştir.