İçeriğe atla

Mahelonlar

Mahelonlar (Gürcüce: მახელონები; Yunanca: Μαχελῶνες) Fasis Nehri'nin (günümüzde Rioni Nehri, Batı Gürcistan) güney taraflarında yaşamış, Kolhis Krallığı'ndaki topluluklardan biriydi. Onlardan bahseden birkaç farklı klasik kaynak vardır. Bu topluluk, Plinius'un Ophis Nehri (günümüzde Of, Türkiye'de) ile Prytanis nehirleri arasında yaşadıklarını iddia ettiği Makronlar olabilir.[1]

MS 1. yüzyıl yazarı Samsatlı Lukianos da Mahelonlar ve yöneticileri hakkında yorum yapmıştır, ama bu yorumların tamamen kurgusal olduğu düşünülmektedir. MS 2. yüzyıl yazarı Batlamyus, Kolhis sınırında bulunan Mechlessos kentinden bahseder, ama önemli bir ekleme yapmaz. Onunla aynı dönemlerde yaşamış bir başka yazar olan Arrianus, birçok benzer etnik kökene sahip topluluğu batıdan doğuya olacak şekilde şöyle listelemiştir: Sanniler, Driller, Mahelonlar, Heniohlar, Zidritler ve Lazlar (Perip. 1 1.1-2). 3. yüzyıl yazar olan Cassius Dio, bir yüzyıl önceki bir olayı şöyle anlatmıştır: Mahelonlar ve komşuları Heniohlar, Roma imparatoru Trajan tarafından atanmış "Anchialos" adlı tek bir kral tarafından yönetilmiştir.

Mahelonya adındaki devlet, Sasani Pers İmparatorluğu'na bağımlıydı. MS 3. yüzyılın ortalarında I. Şâpûr'un siyasi, askeri ve dini faaliyetlerinin üç farklı dille yazıldığı bir yazıt bulunmaktaydı, buradan anlaşıldığı üzere bağımlı Mahelonya devletinin halkıyla Kolhis'teki Mahelonlar aynı topluluktu.[1]

Mahelonlar, etnik olarak komşuları Makronlar (günümüz Megrellerinin ataları olduğuna inanılan topluluk, Gürcü halkının alt etnik grubu) ile çok benzerdi.

Kaynakça

  1. ^ a b Edwards, Robert W. (1988), The Vale of Kola: A Final Preliminary Report on the Marchlands of Northeast Turkey, pp. 129-131. Dumbarton Oaks Papers, Vol. 42.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gambiya</span> Batı Afrikada bir devlet

Gambiya, resmî adı ile Gambiya Cumhuriyeti, Batı Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Afrika anakarasının en küçük ülkesidir. İsmini aldığı Gambiya Nehri'nin her iki kıyısı boyunca kurulmuş olan ülke Atlas Okyanusu kıyısı hariç, tamamen Senegal ile çevrilmiştir. Yüzölçümü 10.689 km² ve nüfusu 2013 verilerine göre 1.857.181 kişidir. Başkenti Atlas Okyanusu kıyısında bir ada üzerine kurulu olan Banjul'dur. En büyük şehirleri ise Serekunda ve Brikama'dır.

<span class="mw-page-title-main">Pontus</span> Karadenizin güney kıyısında, günümüz Türkiyesinin Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan bir bölge

Pontus Karadeniz'in güney kıyısında, günümüz Türkiye'sinin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir bölgedir. Bu ad bölgenin kıyıları ve iç kesimlerinde yer alan dağlar için, Arkaik Dönem itibarıyla burayı kolonileştiren Grekler tarafından Karadeniz'in Grekçe ismi olan: Πόντος Εὔξεινος, Pontos Eukseinos 'dan türetilerek verilmiştir. Daha sonra Eshilos'un Persler eseri ve Herodot'un Herodot Tarihi eseri dönemlerinde sadeleşerek Pontos adı kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüler</span> Gürcistana özgü Kafkas etnik grubu

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya</span>

Megrelya, Gürcistan'ın batısında, tarihsel bölgelerden biridir. Eskiden Odişi olarak adlandırılıyordu. Bölgenin yerli halkı Megreller, Güney Kafkasya halklarından biridir ve Megrelce konuşurlar; ama yazı dili Gürcüce'dir. Yönetim bölgesi olarak Megrelya, kuzeyindeki Svaneti bölgesiyle birlikte Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesini oluşturur ve bu bölgenin yönetsel merkezi Zugdidi kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgarlar</span> Güney Slav etnik grubu

Bulgarlar, Bulgaristan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan bir Güney Slav halkıdır. Etnik Bulgarlar, 6,5 milyonluk Bulgaristan nüfusunun %85'ini oluşturmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Lazlar</span> Etnik grup

Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Cermanya</span> Cermenlerin Kuzey ve Orta Avrupada yerleşim kurdukları tarihsel bölge

Cermanya, antik çağda Cermenler adı verilen boyların Kuzey ve Orta Avrupa'da yerleşim kurdukları tarihsel bölge.

<span class="mw-page-title-main">Misya</span>

Misya, Antik Çağ'da Anadolu'nun kuzeybatısında yer alan ve günümüzde yaklaşık olarak Bandırma, Erdek, Balıkesir, ilinin tümünü, Manisa, İzmir, Kütahya, Bursa, Çanakkale illerinin bir kısmını kapsayan bölge ve çevrenin adıdır. Herodot’tan 400 yıl sonra Amasya doğumlu coğrafyacı Strabon yazdığı Coğrafya isimli kitabında Uludağ, Olympos ve Mysia Olympos’u olarak geçer. Strabon, Mysia isminin aslının Lidya'lılarda gürgen ağacı anlamına gelmekte olduğunu belirtir. Ünlü coğrafyacı, Prusia (Bursa) kentinin Mysia Olympos’u (Uludağ) eteklerinde kurulduğunu, Frigyalılar ve Misyalılar sınır komşusu olduğunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Kolhis</span> Antik Çağdaki bir krallık ve tarihsel bölge

Kolhis ya da Kolhis Krallığı, Karadeniz'in doğu kıyılarında, bugünkü Gürcistan'ın batısında kurulmuş Antik Çağ krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zaporojya Kazakları</span> Dinyeper Nehrinin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklar

Zaporojya Kazakları veya kısaca Zaporojyalılar, Dinyeper Nehri'nin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklardı. Günümüzde Orta Ukrayna'da "Büyük Çayır" olarak bilinen bu bölge, Sovyet döneminde Kakhovka Reservuarı'nın suları altinda kalmıştır. Zaporijya Siçi 15. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nden kaçan serfler ile hızla büyümüştü. Parlamenter sistemi olan, saygın bir siyasi varlık haline gelmişti.

Jie halkı, MS 4. yüzyılda Kuzey Çin'de yaşamış olan bir topluluk. Bu topluluk daha sonra Sonraki Zhao 后赵 devletini kurmuştur. Adlarını Jiéshì(羯室, Shanxi eyaletindeki günümüz Yushe İlçesi), bölgesinden aldıkları sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Makronlar</span> Eski bir Kolhis boyu

Makronlar Pontus'un doğusunda bulunan Mosçiçi Dağları civarında yaşamış antik bir Kolhis boyuydu.

Sanniler Strabon, Gaius Plinius Secundus ve Flavius Arrianus tarafından Trabzon yakınlarında yaşamış insanlar olarak bahsedilmiş bir topluluktur. MS 1. ve 2. yüzyıllarda, Sanniler yaşadığı bölgenin kuzeydoğu sınırlarını Ophis Nehri oluşturmaktaydı. Hem sahile yakın bölgeleri, hem de sahile yakın dağlık yerlerde yaşıyorlardı. Pliny, Trabzon bölgesinde yaşamış Sanniler ve Heniochilerin tek bir millet olduğunu iddia etmiştir. Pliny aynı zamanda, Kolhis'e bağlı sahil şeridindeki Rioni Nehri'nden ileride yaşayan bir Sanni topluluğundan daha bahseder.

Sanigler Antik Çağ'da kuzeybatı Abhazya'da yaşamış bir topluluktur. Etnik kimlikleri belirsizdir ve bir tartışma konusudur. Saniglerden ilk olarak Apsiller ve Heniohların arasında yaşadıklarını belirten Plinius'un eserlerinde ve Heraclea Anıtı'nda bahsedilmiştir. Arrianus'a göre, Sebastopolis çevresinde yaşamışlardır. Çoğu kaynağa göre Sanig, Abazgların civarında yaşayan bir kabiledir ve aralarındaki doğu sınırı Abask Nehri'dir. Zihlerle olan kuzeybatı sınırları ise Aheunt Nehri'ne ulaşıyordu. III. yy. civarlarında Dioscuriada çevresinde bir nüfus değişikliği varsaymak için neden olmadığından Sanigler, antik Abhaz öncesi kavimlerle, yani Zihler ve Heniohlar ile ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Zidritler</span>

Zidritler Klasik Antik Çağ'da Kolhis'te yaşamış eski topluluklardan biriydi. Yaşadıkları bölgenin kuzey sınırını Karadeniz, güney sınırını ise Apsarus Nehri oluşturmaktadır. Batıda Mahelonlar, doğuda ise Lazlarla komşulardı. 2. yüzyılın başlarında yaşamış Romalı yazar Arrianus, batıdan doğuya doğru sıralayarak birçok komşu ve etnik açıdan bağlantılı olması muhtemel kabileleri şöyle listelemiştir: Sanniler (Sanigler), Drilae, Maçelonoi, Henioçoi, Zudreitai ve Lazlar. 4. yüzyılın sonlarında yaşamış Periplus Ponti Euxini bu halkın daha güneyde ve Akamosis ve Arçabis nehirleri arasında yaşadığını iddia etmiştir. Zidritlerin sosyal ve politik hayatı hakkında çok az şey biliniyor, ancak MS 130'lu yıllarda doğu Gürcistan’daki İberya kralına itaat ettikleri düşünülmektedir.

Pasinler Pontus'un doğusunda yaşamış Kolhis halklarından biriydi. Anadolu'dan Karadenizin kıyısına doğru yaptığı yürüyüşte bu halka karşılaşan Yunan komutan Ksenofon, Pasinlerin Fasis Nehrinin kıyısında yaşadığını belirtmiştir. Ksenofon'un bahsettiği Fasis Nehri, Greko-Romenlerin Gürcistan'daki Rioni Nehrini tanımlamak için kullandıkları Fasis değil, günümüzde Kuzeydoğu Türkiye'de bulunan Aras nehridir. Ksenofon'un onlarla karşılaştığı dönemde, Pasinler Çilligül Dağının kuzeyindeki uzun vadinin kontrolünü elinde tutuyordu. Pasinler, ön Gürcü halklardan olduğu tahmin edilen Chalybes ve Taokhlarla komşuydu.

<span class="mw-page-title-main">Toharlar</span>

Toharlar, eski zamanlarda Tarım Havzası'nın kuzeyinde yer alan vaha şehir devletlerinde yaşamış bir Hint-Avrupa halkıdır. Halk, Tohar dilleri olarak adlandırılan ve birbirine çok yakın üç farklı dil konuşmuş ve büyük ölçüde Budist inancını benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Heniohiler</span>

Heniohiler Kolhis'in kuzeybatı kıyılarında ve bazı görüşlere göre Fasis bölgesinde yaşamış antik bir halktır. Bu halkın ülkesinin adı Henioheia idi.

<span class="mw-page-title-main">Makron-Heniohi Prensliği</span>

Makron (Mahelon) ve Heniohi Prensliği, Tzanların devlet öncesi siyasal oluşumu. Günümüz Rize ili sınırlarında, Kolhis Krallığı'nın yıkılması sonucu oluşmuştur.