İçeriğe atla

Mahamat İdriss Déby

Mahamat İdriss Déby

Mahamat Idriss Déby Itno (Arapça: محمود بن إدريس ديبي إتنو ), (d. 1983[1] veya 1984), Çadlı asker ve devlet adamı. Déby, Afrika ülkesi Çad'da fillî olarak devlet başkanlığı görevlerini yürütmektedir.

Eski devlet başkanı Idriss Déby'nin oğludur.[2] Babasının 20 Nisan 2021 tarihinde isyancılara karşı yürütülen operasyonları komuta etmek için gittiği savaş alanında vurularak öldürülmesinin ardından yetkileri kendisinde toplamıştır. Söz konusu tarihten bu yana Çad Askerî Geçiş Konseyi Başkanı olarak fiilî devlet başkanlığı görevlerini üstlenmiş durumdadır.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Mahamet İdriss hakkında bilgiler". 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  2. ^ "La récompense de Deby à son fils adoptif : « Mahamat Kaka »". 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  3. ^ Anne-Marie Bissada (2021-04-20). "Chad: President Idriss Déby is killed in battle, after ruling for 30 years". The Africa Report (İngilizce).  20 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çad</span> Orta Afrika ülkesi

Çad, resmi adıyla Çad Cumhuriyeti, Kuzey-Orta Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde Libya, doğuda Sudan, güneyde Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kamerun ve Nijerya, batıda ise Nijer ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Abéché</span>

Abéché, Çad'ın dördüncü büyük şehridir. Nüfusunun büyük çoğunluğu müslümandır. 1993 sayımına göre 54.628 olarak bilinen nüfusu, başta Darfur olmak üzere doğudaki istikrarsız bölgelerden kaçanların oluşturduğu göç dalgalarıyla artış göstermiştir. 1991 yılından beri ülkede iktidarı elinde bulunduran devlet başkanı Idriss Déby Itno'nun mensubu müslüman Zaghawa klanı ağırlıklı olarak bu şehirde yaşar. Başkent N'djamena ile karşılıklı uçuşların yapıldığı küçük bir havaalanına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Idriss Déby</span>

Idriss Déby Itno, Çadlı siyasetçi ve asker. 1990 yılından 2021'de ölene kadar Çad Devlet Başkanı olarak görev aldı. Ayrıca Yurtsever Kurtuluş Hareketi'nin başkanlığını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Alpha Condé</span>

Alpha Condé, Aralık 2010'dan Eylül 2021'e kadar Gine devlet başkanı olan Gineli politikacı. Paris Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü oldu. Condé, Gine tarihinin ilk gerçekten inandırıcı bir seçim olarak kabul edilen 2010 başkanlık seçimlerinde resmi sonuçlara göre ikinci bir tur oylama ile Gine devlet başkanı olarak seçildi. Ardından muhalif siyasilere bakanlık sunarak "yeniden bütünleşme" teklif etti.

<span class="mw-page-title-main">Jacques Vergès</span> Fransız avukat

Jacques Vergès, Fransız avukat.

<span class="mw-page-title-main">Çad devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çad'ın 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar görev yapmış devlet başkanlarının listesidir.

<span class="mw-page-title-main">2016 G20 Hangzhou zirvesi</span>

2016 G20 Hangzhou zirvesi, Dünyanın en büyük 20 ekonomisini oluşturan G20 üyesi ülkelerin devlet ve hükûmet başkanlarının katıldığı yıllık olağan toplantıların onbirincisi. Dönem başkanlığını üstlenen Çin'in ev sahipliğinde, 4-5 Eylül tarihlerinde Hangzhou'da düzenlenmiştir. Ayrıca Çin'in ev sahipliğindeki ilk G-20 zirvesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hissène Habré</span>

Hissène Habré ya da bir diğer kullanımı ile Hissen Habré;, Çadlı siyasetçi. Habré, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 1982 ile 1990 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Youssouf Saleh Abbas (1952), Çadlı siyasetçi. Abbas, Afrika ülkesi Çad'da 2008 ile 2010 yılları arasında başbakanlık görevinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Musa Faki Muhammed</span>

Musa Faki Muhammed, Çadlı siyasetçi. Faki, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 2003 ile 2005 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur. Faki 2017 yılında bu yana Afrika Birliği komisyon başkanlığı görevini yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çad İç Savaşı (2005-2010)</span>

Günümüze en yakın Çad İç Savaşı 2005 yılının aralık ayında başlamıştır. Fransa'dan bağımsızlığını ilan ettiğinden beri Çad, kuzeydeki Müslümanlar ile güneydeki Hristiyanlar arasında savaşlara sahne oldu. Bunun sonucu olarak başkanlık mevkii ve liderlik görevi Müslümanlar ile Hristiyanlar arasında sürüklendi. Bir taraf güç kazandığında diğer taraf silahlanıp ona karşı savaş çıkartmaya başlıyordu.

Goukouni Oueddei, Çadlı siyasetçi. Oueddei, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 1979 yılında Nisan-Eylül arası hariç Mart 1979 ile Haziran 1982 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Lol Mohammed Chawa, Çadlı siyasetçi. Chawa, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 1979 yılında kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Çad Değişim ve Uyum Cephesi veya yaygın kısa kullanımıyla FACT, Mart 2016'da Çad'ın kuzeyindeki Tanua'da Mahamat Mahdi Ali tarafından Çad hükümetini devirmek amacıyla oluşturulan siyasi ve askeri bir organizasyondur. Demokrasi ve Kalkınma için Güçler Birliği'nden ayrılmış bir gruptur. 2021 yılında FACT lideri Ali, Çad Başkanı Idriss Déby'ye yönelik askeri operasyonlara hazırlandıklarını açıkladı. Grup, Déby'nin Nisan 2021'de cephe hattındaki birliklere komuta ederken öldürüldüğü olayların sorumlusu olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çad-Türkiye ilişkileri</span>

Çad-Türkiye ilişkileri, Çad ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye, 11 Ağustos 1960'ta Çad'ın bağımsızlığını tanımış ve 27 Ocak 1960'ta iki devlet arasında diplomatik ilişkiler kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin İbrahim Taha</span> Çadlı diplomat ve siyasetçi

Hüseyin İbrahim Taha, Çadlı diplomat ve siyasetçi. Şubat-Aralık 2017 arasında kısa bir süre Çad Dışişleri Bakanı olarak görev aldı. 17 Kasım 2021'de Suudi Yusuf Bin Ahmed El Useymim'in yerine İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterliği görevine seçildi.

Askerî Geçiş Konseyi Afrika ülkesi Çad'da hükûm süren askeri cuntadır. 20 Nisan 2021'de eski devlet başkanı Idriss Déby'nin ölümünü duyurdu ve Çad hükûmetinin sorumluluğunu üstleneceğini ve ülkenin kuzeyindeki FACT isyancılarına karşı mücadelesine devam edeceğini açıkladı. Konseye Mahamat Idriss Déby başkanlık ediyor ve onu fiilî Çad Başkanı yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Saleh Kebzabo</span>

Saleh Kebzabo, Çadlı bir politikacıdır. Ulusal Demokrasi ve Yenilenme Birliği'nin (UNDR) Başkanı ve Çad Ulusal Meclisi'nde Milletvekilidir. 12 Ekim 2022'de cumhurbaşkanı Mahamat İdriss Déby tarafından Başbakan olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Succès Masra</span>

Succès Masra Çadlı bir ekonomist ve siyasetçidir. Daha önce Afrika Kalkınma Bankası'nda çalışmış, 2018'de eski Çad Başkanı Idriss Déby'ye karşı muhalefetin parçası haline gelen bir siyasi parti olan Les Transformateurs'u ve Déby'nin 2021'deki ölümünün ardından Geçici Askeri Konsey'i kurdu. Masra, 2022 Çad protestolarından bu yana ABD'de sürgünde yaşıyor, ancak 2023'te anayasa referandumu öncesinde geri dönme niyetini açıkladı. 1 Ocak 2024'te Succès Masra, Çad Başbakanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Allamaye Halina</span> Çadlı diplomat ve siyasetçi

Allah-Maye Halina olarak da bilinen Allamaye Halina, 23 Mayıs 2024'ten bu yana başbakan olarak görev yapan Çadlı bir diplomat ve devlet adamıdır.