İçeriğe atla

Mahaçkale

Mahaçkale
МахІачхъала, Махачкала
Mahaçkale bayrağı
Bayrak
Mahaçkale arması
Arma
Dağıstan Cumhuriyeti üzerinde Mahaçkale
Mahaçkale
Mahaçkale
Mahaçkale'nın Dağıstan'daki konumu
ÜlkeRusya Rusya
Federal BölgeKuzey Kafkasya
Federe Yapılanması Dağıstan Cumhuriyeti
Zaman dilimiUTC+03.00 (MZD)

Mahaçkale veya Mahaçkala (Kumukça: Anсi, Ancikala,[1] Rusça: Махачкала; Avarca: МахIачхъала; Lakça: МахIачкъала, Анжи), Dağıstan'ın başkenti.

Kumukların topraklarında kurulmuş bir şehir.[2] Eski adı Anji-kala, Kumukca'da İnci-kale anlamına gelmektedir.[3][4][5]

Sovyetlerin dağılması aşamasında şehre Şeyh Şamil'in hatırasına Şamilkale ismi verilmiştir.

Mahaçkale yaklaşık 520.000 nüfusa sahip bir kenttir. Yüzölçümü 8.600 kilometrekaredir.

Mahaçkale Belediyesi'nin bütçesi 1,35 milyar ruble (43,2 milyon $) olup bu rakam Dağıstan bütçesinin onda biri civarındadır.

Kent halkının etnik bileşenleri tüm Dağıstan halklarının çeşitliliğini yansıtmaktadır. Başta Kafkas dilli Avar, Dargi, Lezgi ve Laklar kent nüfusunun yaklaşık %60'ını oluştururlar.

23 Haziran 2024'te Mahaçkale'de kimliği belirsiz saldırganlar tarafından bir terör saldırısı düzenlendi. Saldırıda çok sayıda insan öldürüldü ve yaralandı. Ayrıca bir rahip öldürüldü, bir kilise ve bir sinagog yakıldı.[6]

Etnik dağılım

Kardeş Kentler

Yalova'da Mahaçkale parkı

Resimler

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. 
  2. ^ Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия . Под ред. Е. М. Жукова. 1973—1982.
  3. ^ Лавров Л.И. Ученые записки Института истории, языка и литературы ДФ АН СССР", т. 4. 1958
  4. ^ Исторические сочинения Дагестана: на тюркских языках: G. M.-R. Orazaev · 2003
  5. ^ Книга "Дагестан: Путеводитель с картой" Калинин Алексей, Аякс-пресс, 2021
  6. ^ Astier, Henri; Rosenberg, Steve (23 Haziran 2024). "Deadly attacks on Dagestan synagogues and churches". BBC. BBC. 25 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kumuklar</span> Türk etnik grubu

Kumuklar, veya Kumuk Türkleri, Dağıstan, Çeçenya ve Kuzey Osetya'nın yerlisi bir Türk halkıdır Kuzey Kafkasya'daki Türkler arasında en kalabalık olanlardır. 1930'lara kadar Kuzey Kafkasya halkları arasında Kumukça lingua franca olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya</span> Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asyanın sınırında bulunan bölge

Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. Kafkasya bölgesi siyasi ve coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere ikiye ayrılır. Güney Kafkasya, bağımsız ve egemen devletlerden oluşmaktadır. Kuzey Kafkasya ise Rusya içinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Mansur</span> General ve politikacı

Şeyh Mansur veya doğum ismiyle Uşurma, Çeçenistan, Çerkesya ve Dağıstan ordularına komutanlık etmiş Çeçen İslam âlimi, asker ve Kuzey Kafkasya'nın 1. İmamı. Kuzey Kafkasya'da Rus emperyalizmine karşı cihat hareketinin başlatıcısı olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Şamil</span> Kafkas lider

Şeyh Şamil ; Kuzey Kafkasya halklarının siyasi ve dinî önderi, Kuzey Azerbaycan, Dağıstan, Çeçenistan ve Çerkesya'nın üçüncü imamı olan imam ve asker. Kafkasya'nın bağımsızlığı için mücadele etmiş olan Şeyh Şamil, Müslüman nüfusa sahip ülkelerde ün sahibidir. Ruslara karşı kazandığı zaferlerden ötürü "Kafkas Kartalı" ve "Rusya'nın Kâbusu" gibi isimlerle anılır. Hamzat Bey'den sonra Kafkasya'daki direnişçilerin komutanıdır ve aynı zamanda Nakşibendi şeyhlerinden Seyyid Cemaleddin Kumuki'nin halifelerindendir. Yirmi beş yıl sürdürdüğü savaş ile onu izleyenlerin benimsemiş oldukları İslam ve tasavvuf inancı, günümüzde Kafkas halkları arasında oldukça yaygındır.

Rusya Federasyonu, 85 federe yapıya, birliğe dahil birime, bölünmüştür. Bu yapılanmanın 22 tanesi cumhuriyetlerden oluşur. Cumhuriyetlerde, toplumun çoğunluğunu etnik kökeni Rus olmayan halk oluşturur, fiziki sınırlar bu şekilde belirlenmiştir. Bir cumhuriyette yerel halkın etnik kökeni cumhuriyete isim veren milliyet olarak bilinir. On yıllarca süren Rusya içi göçler nedeniyle artık bu milliyet o cumhuriyetin nüfusunda çoğunluğu temsil etmeyebilir ama yine de o belirli etnik milliyetin cumhuriyeti olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Dağıstan</span> Rusyaya bağlı özerk ülke

Dağıstan, resmî adıyla Dağıstan Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'nın Kuzey Kafkasya kısmında, Hazar Denizi kıyısında bulunan Rusya'ya bağlı, özerk bir cumhuriyettir. Kuzey Kafkasya Federal bölgesinin bir parçasıdır ve Büyük Kafkas Dağları'nın kuzeyinde konumlanır. Rusya'nın en güneyinde yer alan Dağıstan, güney ve güneybatıda Gürcistan ve Azerbaycan ile, batı ve kuzeyde Rusya'ya bağlı cumhuriyetler olan Çeçenistan ve Kalmukya ile kuzeybatıda ise Stavrapol Krayı ile sınır komşusudur. Mahaçkale, başkenti ve en büyük kentidir. Diğer büyük kentleri ise Derbent, Kizlyar, İzberbaş, Kaspiysk, Buynaksk'tır.

<span class="mw-page-title-main">Avarlar (Kafkasya halkı)</span>

Avarlar veya Kafkasya Avarları, Kafkasya halklarından biridir. Rusya'nın Dağıstan Cumhuriyeti'nde yaşayan çeşitli etnik gruplar arasında baskın olan Kuzeydoğu Kafkasya yerli etnik grubudur. Avarlar, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında Kuzey Kafkasya olarak bilinen bir bölgede yaşarlar. Kuzey Kafkasya bölgesindeki diğer etnik grupların yanı sıra Kafkas Avarları, deniz seviyesinden yaklaşık 2.000 m yükseklikte bulunan eski köylerde yaşarlar. Kafkas Avarları tarafından konuşulan Avar dili, Kuzeydoğu Kafkas dilleri ailesine aittir ve Nah-Dağıstan grubu olarak da bilinir. İslam, 13. yüzyıldan beri Avarların hakim dini olmuştur. Çoğunluğu Dağıstan'da yaşamakta ve Dağıstan nüfusunun % 29.6'sıyla en kalabalık etnik grubunu oluşturmaktadır. Avarların ezici çoğunluğu Sünni Müslüman olup dilleri ise Kuzeydoğu Kafkas dillerine bağlı bir dil olan Avarcadır.

<span class="mw-page-title-main">Laklar</span> Kafkas halkı

Laklar, daha çok Dağıstan'ın orta kesimlerinde dağlık bölgelerde yaşayan ve 178,630 kadar bir nüfusa sahip etnik bir gruptur. Lakça konuşurlar. Konuştukları dil; Kafkas dil gruplarının Kuzey Kafkas ana kolundan Kuzeydoğu Kafkas dilleri kolu içinde Dargwa-Lak dil grubuna girer. Yaşadıkları bölgelerin doğusunda Dargi boyları, batı ve doğusunda Avarlar, güney bölgelerinde de Lezgi boyları yaşamaktadır. Antik çağ yazarların ın Lega, Gele ve Gelon kabileleri olarak adlandırdığı Laklar'a Gürcü dilinde Leki (Dağlı), Avarlar ise Gumi / Toma, Dargiler Kumuçan / Bulikan denir.

Rutullar, Rusya'ya bağlı Dağıstan'da yaşayan küçük bir yerli halk. Kuzey Azerbaycan'da da yaşarlar.

Dargince, bir Kafkas halkı olan Dargiler tarafından kullanılan ve Kuzeydoğu Kafkas dil ailesine mensup bir dil. Dil, Lakça, Avarca, Andi, Dido, Lezgice ve Tabasaranca gibi diğer Dağıstan dilleriyle aynı köke dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti</span>

Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917 yılında Müslüman Kuzey Kafkasya Halklarının birleşmesi ile Rusya'dan bağımsızlığını ilan eden ve 1921 yılında Sovyetler Birliği ordusu tarafından işgal edilen devlet. Halen Rusya sınırları içerisinde bulunan Çeçenistan, İnguşetya, Kuzey Osetya, Kabardey Balkar Özerk Cumhuriyeti, Dağıstan ve Karaçay-Çerkes Özerk Cumhuriyeti bölgeleri bu Cumhuriyet sınırlarına dahildi. Bu cumhuriyet, Osmanlı İmparatorluğu, Almanya, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Ermenistan, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Ukrayna, Bulgaristan Krallığı, Belarus Halk Cumhuriyeti, Letonya, Estonya, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, Finlandiya, Birleşik Krallık, ABD, İtalya Krallığı, Avusturya-Macaristan, İkinci Polonya Cumhuriyeti, Don Cumhuriyeti, Japonya İmparatorluğu ve Kuban Halk Cumhuriyeti tarafından resmen tanınmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Ziyaüddin ed-Dağıstanî</span>

Ömer Ziyaüddin ed-Dağıstanî, İslam âlimi, yazar, din adamı, vaiz, Nakşibendi şeyhi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya halkları</span> gizlilik

Kuzey Kafkasya halkları, Çarlık Rusyası döneminde Kuzey Kafkasya’da yaşarlarken Kafkas-Rus Savaşında yenilmeleri üzerine 1864 Çerkes Sürgünü'nde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün diaspora olarak Türkiye, Suriye ve Irak gibi ülkelerde yaşayan Adığe ve Adığe olmayan Kuzey Kafkas halklarına Türkiye ve Ortadoğu'da verilen ortak ad. Çerkeslerin baskın unsurunu oluşturan Adığeler dışında ayrıca Kuzeybatı Kafkas dillerini konuşan Ubıhlar, Abazalar, Abhazlar; İran dillerini konuşan Osetler; Türk dillerini konuşan Karaçaylar, Balkarlar; Kuzeydoğu Kafkas dillerini konuşan Çeçenler, İnguşlar ve Dağıstan halkları da bu tanımlamaya girer. Sünni Müslümandırlar. Karaçaylar, Balkarlar ve Adığeler Hanefi mezhebinden, İnguşlar, Çeçenler ve Dağıstanlılar ise ağırlıklı olarak Şafii mezhebindendir. Türkiye'deki Çerkeslerin 893 köy-kasabası bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İzberbaş</span>

İzberbaş (Rusça:Избербаш), Kuzeydoğu Kafkasya'da yer alan Dağıstan'da bir kent. Hazar (Kaspi) denizinin batı kıyılarında ve Dağıstan Cumhuriyetinin başkenti Mahaçkala kentinin güneyinde, tarihi ve turistik kent Derbent'in kuzeyinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ahtı</span>

Ahtı, kırsal bir yerleşim yeridir ve Dağıstan Cumhuriyeti, Rusya'nın Akhtynsky Bölgesi'nin idari merkezidir. Mahaçkale'dan 254 kilometre (158 mi) uzaklıkta, Akhtychay ve Samur Nehirlerinin birleştiği yerde, cumhuriyetin güneyinde yer almaktadır.

Umma Han ) Avar, takma adı "Büyük" veya "Deli" - Avar Nutsal, Avar Hanlığı'nın 1774'ten 1801'e hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Şamil Asildarov</span>

Şamil Saidbegoviç Asildarov, Avar kökenli Rus eski futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Maksud Alihanov</span>

Maksud Alihanov-Avarski, Rus Korgeneral, Marı Bölge Başkanı ve Tiflis Valisi. Kaytmaz Alihanov'un ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdulraşid Sadulayev</span>

Abdulraşid Bulaçeviç Sadulayev (Rusça: Абдулрашид Булачевич Садулаев, Rusça telaffuz: [ɐbdʊɫrɐˈʂɨts sədʊˈɫa ɪf]; d. 9 Mayıs 1996, Tsurib, Çarodinski ilçesi, Dağıstan, Rusya adına güreşen Avar serbest güreşçi.

<span class="mw-page-title-main">Alikulu Kemküsar</span>

Alikulu Kemküsar veya Alikulu Alekper oğlu Necefov Azerbaycanlı şair, gazeteci, yayıncı ve yazardır. Azerbaycan edebiyatının devrimci-hiciv yönünün önde gelen temsilcisi olmuştur.