İçeriğe atla

Magna Graecia

Dönemin Yunan kolonileri ve konuştukları Antik Yunanca Ağızları

Magna Graecia ya da Büyük Yunanistan (YunancaΜεγάλη Ἑλλάς, Megálē Hellás), Antik Yunan koloni çağında İtalyanın Güneyi ve Sicilya Adasını belirtmek için kullanılan coğrafi bir adlandırmadır. Bölgedeki mevcut yoğun Yunan kolonilerine atıfta bulunarak, bu toprakların Yunan kültür sahasının bir parçası olduğunu vurgulamak için kullanılır.[1] Güney İtalya'nın önemli şehirlerinden Napoli ve Taranto gibi birçok şehir antik çağda kurulan Yunan kolonilerden gelir. Yine bir Yunan kolonisi olan Siraküza'da doğan Arşimet bölgede yetişen önemli isimlerdendir. Günümüzde bölgede yaşayan Yunan kökenlileri Griko denir.

Kaynakça

  1. ^ Henry Fanshawe Tozer (30 Ekim 2014). A History of Ancient Geography. Cambridge University Press. s. 43. ISBN 978-1-108-07875-7. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Herodot</span> Antik Yunan tarihçi ve yazar (MÖ 484–425)

Herodot veya Herodotos, Ahameniş İmparatorluğu'nun bir parçası olan Karya bölgesinden, Yunan şehri Halikarnassos'ta doğmuş bir Yunan tarihçi, coğrafyacı ve yazardır. Sonradan Magna Graecia 'daki Thurii vatandaşlığına geçmiştir. Yunan-Pers Savaşları'nın ayrıntılı bir anlatımı olan Tarihler'i yazmasıyla tanınır. Herodot, tarihi olayların sistematik araştırmasını yapan ilk tarihçiydi. Antik Roma'da, ünlü Romalı hatip Cicero'nun ona verdiği Tarihin Babası unvanıyla anılmış ve tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kalabriya lehçesi (Yunanca)</span>

Yunanca-Calabriaca lehçesi veya Yunanca-Bovesiaca, Grecìa Salentina bölgesinde kullanılan diğer İtalyan Yunancası ağızlarının aksine, Calabira'da kullanılan İtalyan Yunancasının bir çeşididir. Sıklıkla her iki dil Italiot yunanca (Katoitaliótika) veya Grecanic veya Griko dili olarak anılırlar, fakat her ikisi de farklı gelişim aşamaları geçirmiş farklı dillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Lebedos</span> Antik Yunan kenti

Lebedos, İzmir'in Seferihisar ilçesindeki antik kent. Antik çağda İyon birliğini oluşturan on iki Yunan şehir devleti (polis) arasında en az bilinenlerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">İyonya</span> Anadoluda bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağda verilen ad

İyonya, Anadolu'da bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ'da verilen addır. Dor istilası sonucu Yunanistan'dan kaçan Akalar tarafından Ayvalık, Efes, Foça, İzmir, Kuşadası, Milet ve Milas çevresinde kurulmuşlardır. Dünyanın yedi harikası arasında gösterilen Efes Artemis Tapınağı İyonyalılar döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vibo Valentia</span> İtalyanın Calabria bölgesinde, Vibo Valentia iline bağlı ilçe (komün)

Vibo Valentia, güney İtalya'nın Calabria bölgesinin güneyinde aynı adı taşıyan Vibo Valentia ili merkezi; idari bakımdan bir komün ve bir şehirdir. Belediye sınırları içinde şehrin yüzölçümü 1,139 km²; nüfusu 33.858 kişidir ve nüfus yoğunluğu 730,64 kişi/km² olur. Ama etrafındaki şehirleşmiş varoşları ile şehirsel nüfusun 87.245 kişi olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Siraküza</span> İtalyanın Sicilya bölgesinde, Siracusa iline bağlı ilçe (komün)

Siraküza veya Sırakuza, İtalya'nın Sicilya Özerk Bölgesi'de Antik Yunan çağında bir koloni devlet olarak kurulmuş, günümüzde Siraküza ilinin merkezi olan kent.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Bizantion</span> Eski İstanbulun bulunduğu topraklarda kurulmuş olan antik Yunan kolonisi

Bizantion ya da Byzantium, İstanbul şehrinin kent olarak ilk atası ve Konstantinopolis'ten önceki adıdır. Antik Yunanistan'da bugünkü Topkapı Sarayı'nın bulunduğu bölgede, Boğaz'ın güneybatı girişinde, Haliç ve Marmara Denizi'nin arasında tarihi yarımadanın doğu ucunda kurulmuş bir şehirdir. Efsaneye göre Megara, Argos, Korint'ten gelen Helen kolonici Dorlar tarafından MÖ 667'de kurulmuş ve adını Kral Bizas veya Bizantas'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan tarihi</span>

Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Delfi</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Delfi, Yunanistan'da Parnassos Dağı'nın güneybatısında bulunan arkeolojik bir alan ve modern bir kasabadır. 1987 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak listelenmiştir. Antik çağlarda Yunan halkları için önemli bir dinî merkezdi. Tarih öncesi devirlere kadar eskilere dayandırılan varsayımlarda Yunan tanrıları Apollo ve Athena'ya ibadet edilen bir alandı. Günümüze kadar varlığını koruyabilmiş Antik Yunan mimarisi eserlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya tarihi</span>

İtalya tarihi, İtalya yarımadasında yaşayan halkların antik çağlardan başlayarak günümüze kadar ulaşan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Terni</span> İtalyanın Umbria bölgesinde, Terni iline bağlı ilçe (komün)

Terni, İtalya'nın merkezinde Umbria bölgesinin ve aynı adlı Terni ilinin merkezi olan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Kizikos</span> Türkiyenin Balıkesir ili sınırları içinde, Kapıdağ Yarımadasının güneyinde yer alan Mysia antik kenti

Kizikos, günümüz Erdek ilçesi yakınlarında, Marmara Denizi kıyısındaki Misya antik kentidir. Aslen Marmara Denizi'nde bir ada olduğu söylenen ve eskiden anakaraya ya yapay yollarla bağlanan klasik dönemde Arctonnesus adıyla anılan bugünkü Kapıdağ Yarımadası'nın güney kıyı tarafında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Avellino (il)</span> İtalyada bir il

Avellino ili, güney İtalya'da Campania bölgesinin ili olup merkezi Avellino şehridir. İlin alanı 2.792 km² olup bu ile bağlı olan 119 komün bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Benevento</span> İtalyanın Campania bölgesinde, Benevento iline bağlı ilçe (komün)

Benevento, güney İtalya'da Campania Bölgesi'nde, Benevento ili'nin merkezi bir kent ve bir komün.

<span class="mw-page-title-main">Antik Kartaca</span> Fenikeli şehir devleti ve imparatorluğu

Kartaca İmparatorluğu veya daha bilinen şekilde Kartaca,, MÖ 814 yılında Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi ve şehir devletidir. Bu şehir devletinin siyasî etki alanı MÖ 7. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıl kadarki dönemde Kuzey Afrika sahillerinin büyük bir kısmı ile İber yarımadasının sahillerinin büyük bir kısmını ve batı Akdeniz adalarını ihtiva etmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">İssos</span> Hatayın kuzeydoğusundaki bir antik kent

İssos veya Issos Hatay'ın kuzeydoğusunda İskenderun 'un kuzeyinde Akdeniz kıyısında yer alan önemli bir antik şehirdir. Günümüzde Hatay'ın Dörtyol ilçesine bağlı olan Yeşilköy bölgesinde, İskenderun Körfezinin doğu kıyısında, denize 500 mesafede yer alan antik kenttir. Zeminden 26 metre yükseklikteki höyük 33 dönüm alana yayılmış durumdadır. Günümüz Kinet Höyük olarak bilinmektedir. İssos [Yunanca Ἱσσός] Antik Kenti Kilikya'daki en büyük antik [Klasik Çağ öncesi] yerleşimi olarak kabul edilmektedir. İssos [Ἱσσός] Antik Kenti Hititçe Izziya olarak bilinmektedir. Höyükte yapılan kazılarda Geç Neolitik Çağ, İlk Tunç Çağı [MÖ 2.500-2.000], Orta Tunç Çağı [MÖ 1.650-1.550], Son Tunç Çağı / Hitit Dönemi [MÖ 1.400-1.200], Demir Çağı [MÖ 1.200-400] ve Geç Demir Çağı'ndan Helenistik Dönem'e kadar [MÖ 7.-1. Yüzyıllar] yerleşimleri ortaya çıkartılmıştır. MÖ 333 yılında, Ahameniş [Pers] hükümdarı III. Darius ile Makedonya kralı Büyük İskender arasında yapılan İssos Savaşı İssos Ovası'nda yapılmıştır. Savaş Büyük İskender komutasındaki Makedon ordusunun zaferiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş (ada)</span>

Gümüş, Yunanistan'ın Güney Ege bölgesinde bulunan bir ada, köy ve belediyedir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya'daki Yunanlar</span>

Yunanlar'ın İtalya'daki varlığı MÖ 8. yüzyılda eski Yunan diyasporasının göçleriyle başlar ve günümüze kadar devam eder. Güney İtalya'daki Calabria ve Puglia bölgelerinin, özellikle Salento yarımadasının, başka bir deyişle tarihi Magna Graecia bölgesinin yerlisi olan Yunanlar Griko adıyla anılmakta olup Yunancanın farklı bir şivesiyle konuşurlar. Grikoların yüzyıllardır İtalya'nın güneyine İlk Çağ'da ve Orta Çağ'da yerleşmiş Yunan topluluklarından kalanlar olduğu düşünülmektedir. Yunanların uzun süredir yaşamış olduğu Venedik, İtalya ve Malta'daki Rum Ortodoks Kilisesi'nin günümüzdeki başpiskoposluk merkezi olmasının yanı sıra Venedik, 10. yüzyıla kadar Bizans bölgesi olmuştur. Ayrıca tarihi Venedik Cumhuriyeti 17. yüzyıla dek Mora ve Girit'te toprak sahibi olarak Yunanlarla bağını korumuştur. Bunların dışında İtalya'da daha az da olsa Yunanistan'dan İtalya'ya modern zamanlarda göç etmiş bir gurbetçi topluluğu da yaşamaktadır. Günümüzde Güney İtalya'daki Yunanlar İtalyan gelenek ve kültürlerini takip etmekte ve asimilasyon yaşamaktadırlar.

İtalyot Yunancası, İtalya'nın Güney ve Güneydoğu bölgelerine yerleşen Grikoların konuştuğu iki Yunan lehçesidir. Bu lehçeler aslında Dor lehçesi sayesinde türeyip gelişmiştir. Grikolar, tahminen MÖ 900-300 yılları arasında yaşamını sürdürmüşlerdir. Griko ismi İtalya'da yaşamış olan Griko halkından gelmektedir.