Magister officiorum (Latince "Makamların efendisi" demektir, Yunanca: μάγιστρος τῶν ὀφφικίων, magistros tōn offikiōn), Geç Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu'nun erken yüzyıllarında en kıdemli idari yöneticilerden biridir. Bizans'ta bu görev daha sonra ortadan kalktığı 12. yüzyıla kadar kıdemli onursal bir unvana dönüşmüştür.
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.
Trabzon İmparatorluğu ya da Tzaniti (Lazistan) Krallığı, Orta Çağ'da Doğu Karadeniz'de kurulmuş yerel krallık. Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Bizans İmparatorluğu'nun yıkılmasından kısa bir süre önce bağımsızlığını ilan etmiş ve 257 yıl boyunca "Roma İmparatoru" olarak Karadeniz kıyılarına hükmetmişlerdir.
IV. Romanos ya da yaygın Türkçe adıyla Romen Diyojen, 1068 ile 1071 arasında hüküm süren Bizans imparatoru. Anadolu'yu Türklere karşı savunmak için tahta çıkıp büyük bir ordu topladı ama Malazgirt Meydan Muharebesi'nde Alparslan'a karşı başarısız olunca tahttan indirildi ve Bizans tarafından gözlerine mil çekildi. Gözlerine mil çekme işlemi çok kötü yapıldığı için öldü.
Bizans imparatorları listesi, Bizans İmparatorluğu'nun imparatorları hakkında kısa ayrıntılar sağlayan ve bu uzun süren imparatorluğun başına geçmiş olan kişileri hepsini bir arada gösteren bir bilgi kaynağıdır. Bu genel olarak, tek başına imparatorluk yapmayan ya da kıdemli imparator unvanını hiçbir zaman taşımayan birçok Bizans hükümdarlarının isimlerini kapsamamaktadır.
Birinci Bulgar İmparatorluğu, Ön Bulgarların 681'de bugünkü Balkan bölgesinde Asparuh komutasında kurdukları devlettir. Devlet bugünkü Bulgaristan, Arnavutluk, Bosna, Hırvatistan, Yunanistan, Macaristan, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Karadağ, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna topraklarını içine alan yaklaşık Türkiye kadar bir toprak büyüklüğü olan (750.000 km²) topraklarda kurulmuştur.
Dukas veya Dükas Hanedanı Bizans İmparatorluğu'nu 1059-1081 yılları arası yönetmiş ve tarihin çeşitli dönemlerinde var olmuş bir hanedan.
VI. İoannis Kantakuzenos veya Cantacuzene, 1347–1354 arasında Bizans imparatoruydu.
Nikolaos Kanabos, 25 Ocak 1204 tarihinde Dördüncü Haçlı Seferi olarak denizden Konstantinopolis'e gelip bu şehri kuşatmış olan Latinler ve Venediklilerin isteklerine uygun olarak ortak imparator olarak göreve gelen II. İsaakios ve oğlu IV. Aleksios'un idaresinden hoşnut olmayan Bizans Senatosu mensupları, papazlar ve büyük bir grup halkın Ayasofya Kilisesi'nde yaptığı bir devlet konseyine benzer toplantıda Bizans İmparatoru olarak seçilmiştir.
Thema, yaklaşık yedi yüz yıllık bir dönem için Bizans İmparatorluğu'nun ana yerel idare birimi idi. Thema sistemi yedinci yüzyılda Bizans topraklarının Müslüman orduları tarafından zaptedilmeye başlanması ile kurulmuş ve daha önceki ana yerel birim olan ve Roma imparatorları Diocletianus ve I. Konstantin tarafından kurulmuş olan Roma diakos sistemi yerine geçirilmiştir.
Sebastokratōr, Geç Bizans İmparatorluğu kıdemli saray ünvanıdır. Ayrıca İmparatorluğun komşusu ve etkisindeki devletlerde de kullanılmıştır. Sebastokratores karısına verilen dişil ünvan sebastokratorissa, sebastokratitsa idi.
Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford Üniversitesi Basımevi tarafından basılan üç ciltlik tarih sözlüğü. Bizans İmparatorluğu ile ilgili İngilizce dilinde açıklayıcı bilgiler içerir. Editörü Alexander Kazhdan'dır. İlk defa 1991 yılında basılmıştır. Kazhdan, Rusya'dan göç ettikten sonra, Şubat 1979 tarihinden öldüğü 1997 yılına kadar kıdemli araştırmacı olarak Dumbarton Oaks, Washington, DC'de Bizans çalışmaları merkezinde görev yapmıştır. Editörlük dışında birçok maddeye katkıda bulunmuştur. Katkıda bulunduğu maddeleri, maddenin sonuna A.K. koyarak işaretlemiştir.
Arap-Bizans savaşları, 7. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Müslüman Araplar ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan savaşlardır. Çatışmalar, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in, Raşidun ve Emevi halifelerinin ilk Müslüman fetihleri sırasında başladı ve halefleri tarafından 11. yüzyılın ortalarına kadar devam etti.
Tarihi boyunca Bizans İmparatorluğu bilinen anlamıyla devlet arması kullanmamıştır. Resmî, diplomatik veya askeri amaçlar için çeşitli işaretler kullanılagelmiştir. Bunlar içinde en bilineni Çift Başlı Bizans Kartalı'dır.
Bizans sanatı genel olarak 4. yüzyıl ile 15. yüzyıl arasında varlığını sürdüren Bizans İmparatorluğu döneminde yapılan sanata verilen addır. Bunun dışında Bizans sanatından etkilenen Yakın Doğu, Kafkasya, Balkan, Hazar denizi ve Rusya gibi komşu bölgelerde de etkisini göstermiştir. İstanbul'un Fethi'nden sonra da devam eden Bizans sanatı etkisi Karolenj ve Otto dönemi sanatı ve mimarisini de etkilemiştir. Bizans sanatı daha çok dini sanat olarak da ele alınabilir. Mozaik, kitap sanatları, ikonalar, freskler vb. başlıca inceleme alanı arasındadır.
Logothetis tu dromu ,cursus publicus idaresinin başı ve Bizans İmparatorluğunun en kıdemli maliye bakanlarından (Logothetis) biri.
Roma imparatoru, ilk olarak MÖ 27 yılında teşkil edilen Roma İmparatorluğu'nun hükümdarlarınca kullanılmaya başlanan unvan. İlk Roma imparatorları kendilerini princeps olarak tanımlarken ileriki dönemlerde augustus ve caesar unvanları da imparator ile eşanlamlı hale gelmiştir.
Bizans hukuku, artan Hristiyan etkisi ile özünde Roma hukukunun devamıdır. Çoğu kaynak Roma hukuk geleneği olarak Bizans hukuku'nu 6. yüzyılda I. Justinianus hükümdarlığı ile başlatıp 15. yüzyılda İstanbul'un Fethi ile bitirir.
Hetaireia ya da Hetaeria, Bizans İmparatorluğu döneminde bir muhafız birliği için kullanılan terim. "Bölük" anlamına gelir, antik Makedon muhafız atlı birliği ve Antik Yunanistan aristokratlarının katıldığı Sempozyum yansımasıdır.
Mindouos Muharebesi Thannuris Muharebesi'nden (528) hemen sonra Sasani İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan bir muharebedir. Prokopius yanlışlıkla iki muharebenin bir olduğunu iddia etti. Bizans komutanı Belisarius'a burada bir kale inşa etmesi emredildi. Sasani kuvvetleri bölgeye ulaştığında, Belisarius'un kuvvetleri yakındaki bir tepede gerçekleşen muharebede bozguna uğradı. Belisarius kısa bir süre sonra terfi ettiğinden, muhtemelen bu yenilgisinden sorumlu olarak görülmedi. Belisarius'un Bizans ordusunun genel komutanı olmaması ancak daha az kıdemli bir komutan olması olasıdır.
Bizans İmparatorluğu, 7. yüzyılın İslam'ın yayılışı sırasında büyük kayıplar da dahil olmak üzere, yaklaşık bin yıl boyunca birkaç büyüme ve bozulma döngüsü yaşadı.
