İçeriğe atla

Magister equitum

Magister Equitum (Atların (Süvarilerin) efendisi), Roma Cumhuriyeti'nde var olan az sayıda olağanüstü makamlardan birisidir.

Diktatör ve Süvarilerin efendisi

Roma Cumhuriyeti'nde Atların Efendisi (Magister Equitum), Roma Diktatörü tarafından atanan ve görevden alınan, aynı zamanda da diktatörün görevden ayrılmasıyla mevcudiyeti sona eren resmi bir makamdı. Magister Equitum, diktatörün baş teğmeni olarak görev yapardı. Magister Equitum olarak göreve atanacak kişinin seçimi Senatus consultum'a ihtiyaç duymadan doğrudan diktatörün yetkisine bırakılmıştı. Bir diktatör, Magister Equitum'un yardımı olmadan görev yapamazdı ve eğer birinci Magister Equitum ölmüş ya da diktatörün altı aylık görev süresi dolmadan görevden uzaklaştırılmışsa yerine hemen yenisi seçilirdi. Magister Equitum, Praetorian imperium yetkisiyle donatılmıştı ve diktatörün yokluğunda onun temsilcisi olarak bir diktatörle aynı güce sahip olacak şekilde görev yapardı. Magister Equitum'un sahip olduğu imperium (emir verme yetkisi), bir konsülden daha fazla değildi ancak bir Praetor'a eşitti. Genellikle birisi Magister Equitum olarak atanmadan önce Praetor olarak görev yapmış olmasına dikkat edilmekle birlikte bu düzenli olarak uygulanan bir kural değildi. Bu sebeple Magister Equitum bir praetor'un nişanlarını taşırdı: toga praetexta ve eşlik eden altı lictor. Belki de en ünlü Magister Equitum, Sezar'ın birinci diktatörlüğü sırasında görev yapan Marcus Antonius'tur.

Atların (Süvarilerin) efendisi

Magister Equitum, diktatör piyadelerden oluşan lejyonların başı olduğundan süvarilerin komutanını ifade etmek için kullanılırdı. İsim, diktatörlerin Cumhuriyetin erken dönemlerindeki adı olan Magister Populi'den (halkın efendisi) türetilmiş olup diktatörün ahırı ile ilgilendiğinden dolayı verilmiştir. Magister Equitum, antik Roma'da "at", süvari anlamında kullanıldığı için günümüzde "atların efendisi" olarak çevirilmektedir (Equitum, eques yani "at adam" sözcüğünün çoğul genitif (ismin -in hali) halidir). Benzer bir terim olan magister peditum, belki de arkaik "ayakların efendisi" ya da daha moderni olan "piyadelerin efendisi" anlamında çevrilmiş olabilir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Cannae Muharebesi</span> Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşının başlıca üç çatışmasından birisi

Cannae Muharebesi, Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşı'nın başlıca dört çatışmasından biridir. Bu muharebe, MÖ 2 Ağustos 216 tarihinde, güneydoğu İtalya'nın Cannae kasabası yakınlarında gerçekleşmiştir. Muharebe sonunda konsül Lucius Aemilius Paullus ve Gaius Terentius Varro komutasındaki Roma ordusu, Hannibal komutasındaki Kartaca ordusu tarafından imha edilmiş ve başta Capua olmak üzere birkaç şehir devletinin Roma ile bağları kopmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Roma lejyonu</span> Roma İmparatorluğunda 1.000 ile 5.600 kişi arasında değişen eski ağır piyade birliği

Roma Lejyonu Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu boyunca tüm Roma ordusunu ya da daha dar anlamda ağır piyadeleri kasteden temel askeri birlik. İkinci anlamı birkaç Kohorttan oluşan ve legionaries olarak bilinen ağır piyadelere vurgu yapar. Roma lejyonunun ana unsurunu ağır piyadeler oluştururken, piyadelere neredeyse her zaman bir ya da daha fazla sayıda, Roma yurttaşı olmayan kişilerden oluşturulan süvariler, düzenli birlikler ve avcılardan kurulu destek birlikleri olan Auxilialar eşlik ederdi.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Konsül (Roma)</span>

Konsül, Antik Roma medeniyetinin cumhuriyet ile yönetildiği dönemdeki en üst düzey yöneticileri ifade eder. Geç Antik Çağ'a değin varlığını sürdüren konsüller, İmparatorluk dönemi sonrası sahip olduğu gücü ciddi ölçüde yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

<span class="mw-page-title-main">Magistratus</span>

Magistratus ordinarii ve Magistratus extraordinarii Roma Cumhuriyeti'nde siyasi, askerî ve bazı durumlarda dinî iktidarı elinde bulunduran yetkililerin oluşturduğu iki kategori idi. Olağan magistralar senede bir seçilir ve bir yıl süreyle hizmet verirlerdi. Lictor'lar tarafından magistratus'ların önünde, suçluların cezasını temsilen taşınan balta demetinin ismi olan "Fasces" kelimesi de yer yer magistratus makamı kast edilerek kullanılmıştır. Genellikle tek kişinin elinde çok fazla güç toplamasını engellemek için her olağan magistralığa en az iki kişi seçilirdi. Buna karşılık olağandışı magistralar yalnızca özel durumlarda seçilir ve kesinlikle ikinci bir meslektaş seçilmezdi. Olağandışı magistraların olağan magistraların üstünde yetkisi vardı.

<span class="mw-page-title-main">Legatus</span>

Legatus, Roma ordusunda görevli olan ve modern ordulardaki general rütbesine karşılık gelen askeri unvan.

<span class="mw-page-title-main">Princeps senatus</span>

Princeps senatus Roma Senatosu'nun kıdemli üyeleri arasındaki birinci senatör. Resmi olarak cursus honorum dışında olmasına ve imperium yetkisi olmamasına rağmen, bu unvanı taşıyan senetöre çok büyük bir prestij sağlardı.

<span class="mw-page-title-main">Promagistratus</span>

Promagistra, magistra yetkisine ve sıfatına sahip ancak henüz magistral makama sahip olmayan kamu görevlisi.

<span class="mw-page-title-main">Decemviri</span> Decemviri, Latince "On Adam " anlamına gelen Roma Cumhuriyetinin bir misal mahkemesidir

Decemviri, Roma Cumhuriyeti'nde bir görevi yerine getirmeleri için atanmış ve Latince "On Adam" anlamına gelen terim. Bu on kişilik görev takımları, Konsüler imperium ile kanunların yazılması, açılan davaların değerlendirilmesi, kurbanların kesilmesi ve kamu arazilerinin bölüştürülmesi gibi değişik konularda görev yapmak üzere atanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Tribün</span>

Tribün, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğunda 2-3 seçilmiş magistyra ve idari veya askerî görevlilerce paylaşılan unvan. Kelime, Antik Roma'da insanların askerlik ya da oy verme amacıyla bölünmüş oldukları kabile anlamındaki Tribe (tribus) sözcüğünden türetilmiştir.

İmperium, geniş anlamda sahip olan kişiye göreviyle ilgili emretme yetkisi veren Latince terim.

<span class="mw-page-title-main">Diktatör (Roma)</span> Roma Cumhuriyetinde bir resmî makam

Diktatör, Roma Cumhuriyeti'nde siyasi bir makamdı. Diktatör kelimesi Latincede emir veren, dikte eden anlamına gelir. Roma Cumhuriyeti'ne özgü bir siyasi kurum olan bu makam normal magistraların yetkisinin üzerinde olağandışı görevler üstlenen olağandışı bir magistralıktı. Resmî adı Magister Populi, Praetor Maximus ve Magister Peditum idi.

Fasces, basitçe güç ve yargı yetkisi ve/ya da "birlikten kuvvet doğar" sözünü sembolize eder.

<span class="mw-page-title-main">Cursus honorum</span>

Cursus honorum, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğun erken döneminde kamu yönetimine talip olan politikacıların ardışık olarak üstlenmek durumunda oldukları kamusal görev düzeni. Senatoryal sınıftan erkekler için tasarlanmıştır. Cursus honorum, askeri ve politik alanda yönetimsel memuriyetlerin bir karışımını ihtiva eder. Her bir göreve seçilmek için yaş sınırı vardır. Birbirini takip eden görevler arasında belirli bir süre olup aynı göreve yeniden seçilmek kanunla yasaklanmıştır. Bu kurallar, cumhuriyetin sonlarına doğru değiştirilmiş ve zaman zaman görmezden gelinmiştir. Örneğin normal şartlarda görev süresi bir yılla sınırlı olduğu halde Gaius Marius Konsüllük görevini beş yıl süre ile MÖ 104 - 100 arasında sürdürebilmiştir. Resmi olarak bürokratlar için bir fırsat olarak sunulsa da bu görevler çoğunlukla kişisel itibarın yükseltilmesi için bir fırsat olarak kullanılmıştır. Lucius Cornelius Sulla'nın yaptığı reformların ardından yeni bir göreve getirilmek ya da aynı görevi tekrar üstlenmek için on yıllık bir süre gerekiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Senato (Bizans)</span>

'Senato Roma İmparatorluğu'ndaki Senato'nun devamıdır. I. Konstantin tarafından 4. yüzyılda kurulmuştur. Yüzyıllarca varlığını sürdürmesine rağmen etkisi giderek azalmış ve en sonunda 13. yüzyılda ortadan kalkmıştır.

<i>Auctoritas</i>

Auctoritas, Türkçedeki "otorite" kelimesinin kökeni olan Latince bir kelimedir. Tarihsel olarak kullanımı Roma'nın siyasi tarihi tartışmalarıyla sınırlıyken, 20. yüzyılda fenomenolojik felsefenin başlangıcı kelimenin kullanım alanını genişletti.

Mesleki dayanışma, meslektaşlar arasındaki ilişkidir. Meslektaş, aynı mesleğin bir üyesi, ortak bir amaç için birleşmiş bir grup kişi anlamına gelir. Kardinaller Koleji ve Pontifler Koleji gibi topluluklar aynı mesleği yapan kişilerin oluşturduğu topluluklara örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Lictor</span>

Lictor, Latince ligare (bağlamak) sözcüğünden türetilen, asıl görevi Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu döneminde imperium yetkisi taşıyan üst düzey magistraların güvenliğini sağlamak olan Romalı özel bir sivil hizmetli sınıfı. Lictor geleneğinin kökeni Roma'nın bir krallık olduğu döneme, hatta bir olasılığa göre Romalıların komşuları olan Etrüskler'e kadar gider.