İçeriğe atla

Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma

"Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma"
Öykü The New Yorker'ın 82. sayfasında basıldı
YazarJ. D. Salinger
Özgün adı"Slight Rebellion off Madison"
ÜlkeABD
Dilİngilizce
YayımlanmaThe New Yorker
Önceki"Doğumgünü Çocuğu[1] (Birthday Boy)"
Sonraki"1941'de Hiç Beli Olmayan Bir Genç Kız[2] (Young Girl in 1941 with No Waist at All)"

Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma[3] (İng. Slight Rebellion off Madison) Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez The New Yorker dergisinin 21 Aralık 1946 tarihinde yayımlanan sayısında çıkan öyküsüdür.[4] Salinger'ın 1941 yılında yazdığı bu hikâye kahramanı Holden Caulfield olan ilk çalışmasıdır.[5] The New Yorker'ın 1941'in Eylül ayında kabul ettiği Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma 1946 yılına kadar basılamadı.

Salinger bu öyküsünü "özel okula giden bir oğlanın Noel tatilinde geçen acıklı küçük komedisi" olarak tanımladı.[6] Yazarın diğer Holden Caulfield çalışmalarında olduğu gibi mizahi bir dille başlayan ve dokunaklı bir sonla biten Küçük Ayaklanma diyalog ağırlıklı bir öyküdür.

Açıklama

1941 yılının başlarında Salinger yazacağı özel bir tema ve karakter arayışına girdi.[7] Bu arayışın sonucunda ortaya Holden Caulfield ve yazarın Caulfield'lı ilk eseri olan Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma çıktı.

Eylül 1941'de Esquire dergisinde Kırık Öykünün Kalbi adındaki çalışması basılan Salinger Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma'yı tamamlamasının ardından hızlı bir sonuç almak istedi ve eserini bu talebiyle birlikte ajansı Dorothy Olding'e iletti. Olding de oyalanmadan eseri saygın bir edebiyat dergisi olan The New Yorker'a Kasım ayında yolladı. New Yorker'dan kabul haberi alan Salinger'ın hem çok şaşırdığı hem de çok sevindiği söylenir.[8] Derginin editörleri öyküyü Noel sayısında basmaya karar verdiler.

7 Aralık 1941'de Japonya'nın Pearl Harbor'ı bombalamasının ardından ABD başkanı Franklin D. Roosevelt bu ülkeye savaş ilan ettiklerini açıkladı. Ülkede savaş ilan edilmesinin ardından New Yorker editörleri New Yorklu varlıklı bir ailenin nevrotik ergen oğullarının hayatından memnun olmaması sebebiyle ufak bir ayaklanma çıkarmasıyla ilgili öykünün günün şartlarına uygun olmadığına karar verdiler. Dünyanın durumuyla karşılaştırıldığında Holden'ın sorunları küçük kalıyordu. Bu yüzden hikâyenin basımı iptal edildi.

Konusu

Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma üçüncü kişinin ağzından anlatılır. Sadece erkeklerin kabul edildiği Pencey Yatılı Okulu'nda okuyan Holden Morrisey Caulfield Noel tatili için New York'taki evine döner. Eve girip bavulunu girişe bıraktıktan sonra annesini öpen Holden'ın bir sonraki hareketi kız arkadaşı Sally Hayes'e telefon etmek olur. O akşam Sally'le buluştuktan sonra birer içki içip Wedgwood Room'da dansa giderler. Akşam taksiyle eve dönerken Holden Sally'e onu sevdiğini söyler. Ertesi gün Broadway'de Alfred Lunt'un sahibi olduğu Lunt-Fontanne Tiyatrosu'nda O Mistress Mine isimli oyunu matinede izlerler. Çıkışta Radio City'de paten kayarlar. Holden bu sırada içki içmeye başlar.

Sally ve Holden oturduklarında aralarında duygusal bir konuşma geçer. Duygusal bir çöküntü yaşadığı ortaya çıkan Holden Sally'e her şeyden nefret ettiğini itiraf eder. Genç adam New York'tan, Fifth Avenue ve Madison Avenue otobüslerinden, otobüslerde orta kapıdan inmekten, filmlerden, oyunlardan nefret ettiğini açıklar. Kıza cebindeki 112 dolarla New England'a kaçmayı, oraya yerleşmeyi ve evlenmeyi teklif eder. Holden orada bir iş bulup ikisine de bakacaktır. Tam bir Beyaz Protestan Amerikalı olan Sally Holden'ın bu küçük ayaklanmasının sebebini ve ne demek istediğini anlamaz. Böyle bir şey yapamayacaklarını söyleyerek oğlanın teklifini reddeder. Kıza sinirlenip onu aşağılayan Holden Pencey Yatılı Okulu'ndan sınıf arkadaşı Carl Luce ile buluşur. İki arkadaş Wadsworth Bar'da içki içip sarhoş olurlar. Gece saat ikide Sally'i arar ve planladıkları gibi Noel ağacını süslemek için ona yardım edemeyeceğini sorar.

Öykü Holden'ın Madison Avenue otobüsünü beklemek için bardan ayrılmasıyla sonlanır.

Çavdar Tarlasında Çocuklar ile karşılaştırma

Salinger, Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma'da anlattıklarını tek romanı Çavdar Tarlasında Çocuklar'da da kısmen kullandı. Romanın 15. bölümündeki Sally Hayes ile telefon görüşmesi, 17. bölümündeki kızla buluşması ve 20. bölümdeki sarhoş telefon konuşmasının temelleri bu öyküdedir.[9]

Öyküyle roman arasındaki en önemli fark anlatıcısındadır. Roman Holden'ın ağzından anlatılırken öyküyü üçüncü bir şahıs anlatır. Başka bir şahsın hikâyeyi anlatması Holden'ın dans ediş şekli gibi konularda öykünün kahramanıyla dalga geçebilme şansını vermiştir. Romanda anlatıcı Holden olduğu için böyle bir şeye rastlanmaz.

Madison Dışındaki Küçük Ayaklanma ile Çavdar Tarlasında Çocuklar arasındaki bazı farklar aşağıda listelenmiştir:

  • Küçük Ayaklanma'yı üçüncü bir kişi anlatır. Bu yüzden Holden'ın romana yayılmış olan keskin yargıları hikâyede daha azdır.
  • Holden romanda okuldan atıldığı için eve döner. Oysa öyküde Noel tatili için evdedir.
  • Hikâyede Holden'ın kardeşi olduğundan bahsedilmez.
  • Romanda tıpkı Holden Caulfield'ın kahramanı başka bir öykü olan Ben Deliyim'de olduğu gibi Holden deliliğinden dem vurur. Oysa Küçük Ayaklanma'da böyle bir vurgulama yoktur.

Kaynakça

  • Beidler, Peter G. (2011), A Reader's Companion to J.D. Salinger's The Catcher in the Rye, Coffeetown Press, ISBN 9781603810135 
  • Bloom, Harold (2005), Holden Caulfield: Major literary characters, Infobase Publishing, ISBN 9780791081747 
  • Graham, Sarah (2007), J. D. Salinger's The Catcher in the Rye: A Routledge Guide, Taylor & Francis, ISBN 9780415344524 
  • Reiff, Raychel Haugrud (2008), J.D. Salinger: The Catcher in the Rye and Other Works, Marshall Cavendish, ISBN 9780761425946 
  • Slawenski, Kenneth (2011), Üzüntü Muz Kabuğu ve J. D. Salinger, Sel Yayınları, ISBN 9789755705200 

Notlar

  1. ^ Öykünün Türkçe isminin alındığı kitap: Slawenski 2011, s. 142
  2. ^ Öykünün Türkçe isminin alındığı kitap: Slawenski 2011, s. 146
  3. ^ Öykünün Türkçe isminin alındığı kitap: Slawenski 2011, s. 45
  4. ^ Reiff 2008, s. 145
  5. ^ Reiff 2008, s. 115
  6. ^ Slawenski 2011, s. 48
  7. ^ Bloom 2005, s. 152
  8. ^ Bloom 2005, s. 153
  9. ^ Beidler 2011, s. 23

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">J. D. Salinger</span> Amerikalı yazar (1919 – 2010)

Jerome David Salinger ya da J. D. Salinger,, 1951 tarihli Çavdar Tarlasında Çocuklar başlıklı romanıyla ve münzevi yaşam tarzıyla tanınan Amerikalı yazar. Yayımlanmış son eseri 1965 tarihlidir ve son röportajını da 1980'de vermiştir.

<i>Çavdar Tarlasında Çocuklar</i> 1951 tarihli J. D. Salinger romanı

Çavdar Tarlasında Çocuklar ; Amerikalı yazar J. D. Salinger’ın, bir kısmını 1945-1946 yılları arasında parça parça, tam halini ise 1951 yılında yayımladığı romandır. Başlangıçta yetişkinlere yönelik yazılmış olsa da; kaygı, yabancılaşma ve toplumdaki yapaylık gibi konuları ele alması sebebiyle, daha çok ergenler tarafından okunan bir roman haline geldi. Aynı zamanda; masumiyet, kişilik, aidiyet, yitim, ilişki, cinsellik ve depresyon gibi konuları da ele alan romanın baş kahramanı Holden Caufield, ergenlik isyanının sembolü haline gelmiştir.

Holden Caulfield, J. D. Salinger'ın Gönülçelen romanının baş karakteridir. Holden, on altı yaşında, çevresindeki sahte dünyayla kendini bağdaştıramadığı için asosyal olan bir çocuktur. Zengin ailesinin yolladığı tüm okullardan "kendini derslerine yeterince vermemesi" nedeniyle atılmıştır. Holden; kardeşinin genç yaştaki ölümü, çevresindeki sahte davranışlar, değişimler ve büyüklüğün getirdiği sorumluluklar içinde kaybolarak bir çöküşe geçer. Çavdar Tarlasında Çocuklar da Holden'ın bu süreçteki deneyimlerini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Gençler</span>

Gençler, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın yayınlanan ilk öyküsüdür. Bir partide tanışan iki gencin diyalogu üzerine kurulu olan Gençler, Story dergisinin Mart/Nisan 1940 sayısında yayınlandı.

Git Eddie'yi Gör, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın yayınlanan ikinci öyküsüdür. Kendisi ve sıkıntıları dışında bir şeyi önemsemeyen ve sıkıntılarından kurtulmak için çevresindeki insanların yaşamlarında sorun çıkartan güzel, bencil ve baştan çıkartıcı bir kadının öyküsünü anlatan Git Eddie'yi Gör ilk kez artık New Letters ismiyle çıkan Kansas City University Review'ın Aralık 1940 sayısında yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Alışmak</span>

Alışmak, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın bir öyküsüdür. Askerlik yaşamının erdemlerini konu alan Alışmak, Collier's dergisinin 12 Temmuz 1941'de çıkan sayısında yayınlandı.

Kırık Öykünün Kalbi, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın bir öyküsüdür. Kurgudan çok hiciv yanı ağır basan öykü ilk kez Esquire dergisinin Eylül 1941 sayısından yayınlandı.

Lois Taggett'ın Uzun Takdimi, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Story dergisinin Eylül-Ekim 1942 tarihinde çıkan sayısında yayınlanan öyküsüdür.

Piyadenin Özel Notları, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın bir öyküsüdür. Askerlik yaşamını konu alan Piyadenin Özel Notları, Collier's dergisinin 12 Aralık 1942'de çıkan sayısında yayınlandı.

Mrs. Hincher, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın hiç yayınlanmamış bir öyküsüdür. Yazar, Ekim 1941'de tamamladığı bu eserini yazdığı ilk ve tek "korku öyküsü" olarak tanımladı.

Peter Pan'ların En İyisi ve En Sonuncusu, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın yayınlanmamış bir öyküsüdür. Salinger, eseri 1942 yılında yazdı.

Varioni Kardeşler,, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez 17 Temmuz 1943'te The Saturday Evening Post gazetesinde yayınlanan bir öyküsüdür. Biri şan ve şöhret, diğeri ise nitelik peşinde olan iki erkek kardeşin hayatının anlatıldığı hikâyedeki karakterlerin yazarın ünlü karakteri Holden Caulfield'in öncüleri olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Az Haşlanmış Çavuş</span>

Az Haşlanmış Çavuş, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez 15 Nisan 1944'te The Saturday Evening Post'ta yayınlanan öyküsü. Salinger, esere ilk olarak Bir Erin Ölümü ismini vermişti.

<span class="mw-page-title-main">Son İznin Son Günü</span> J. D. Salingerın ilk kez 15 Temmuz 1944te yayımlanan öyküsü

Son İznin Son Günü, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez 15 Temmuz 1944'te The Saturday Evening Post'ta yayınlanan öyküsü.

Çocuklar Taburu Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın 1944 yılında tamamladığı hiç yayınlanmamış bir öyküsüdür.

Yabancı Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Collier's dergisinin 1 Aralık 1945'te yayımlanan sayısında yer alan öyküsüdür. Yazar bu öyküsünde bir kez daha Babe Gladwaller ve Vincent Caulfield'ı anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Ben Deliyim</span> J. D. Salingerın ilk kez Colliers dergisinin 22 Aralık 1945te yayımlanan sayısında yer alan öyküsü

Ben Deliyim Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Collier's dergisinin 22 Aralık 1945'te yayımlanan sayısında yer alan öyküsüdür. Holden Caulfield'ın okuldan ayrılarak eve dönüşünün anlatıldığı eserin büyük bir kısmı sonraki yıllarda yazarın tek romanı olan Çavdar Tarlasında Çocuklar'da çok küçük değişiklikler yapılarak kullanılmıştır.

Ters Orman Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Cosmopolitan dergisinin Aralık 1947'de yayımlanan sayısında çıkan öyküsüdür. Yaklaşık 30.000 kelimeden oluşan bu eser aynı derginin 1961 senesinin Mart ayında basılan 75. yıl özel sayısında da yer aldı.

Mavi Melodi ya da Cızırtılı Gramofon Plağının Üzerindeki İğne Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Cosmopolitan dergisinin Eylül 1948'de yayımlanan sayısında çıkan öyküsüdür. Öykü Afroamerikan piyanist Black Charles ve yeğeni blues şarkıcısı Lida Louise Jones'un trajik yaşamlarını anlatır. Salinger bu çalışmasında şarkıcı Bessie Smith'in yaşamından esinlendi.

"Esmé İçin - Sevgi ve Yoksunlukla" veya "Esmé İçin - Sevgi ve Sefaletle", Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın en çok bilinen öykülerinden biridir. İlk kez The New Yorker dergisinin 8 Nisan 1950'de çıkan sayısında yayımlanan hikâyede; II. Dünya Savaşı'nda Avrupa'da savaşan Amerikalı Başçavuş X'in bu savaş yüzünden yaşadığı ruhsal denge bozukluğundan, Esmé ve Charles isimli iki İngiliz kardeşin kendisine gösterdiği çocukça sevgi sayesinde kurtulması ve iç huzuruna kavuşması anlatılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.