İçeriğe atla

Maddeye bağlı psikoz

Maddeye bağlı psikoz, madde kullanımına atfedilen bir psikoz şeklidir. Vücudun kendisi tarafından üretilenler de dahil olmak üzere kimyasalların veya ilaçların etkilerinden kaynaklanan bir psikozdur.[] Çeşitli psikoaktif maddeler, kullanıcılarda psikoza neden olma veya kötüleştirmeyle ilişkilendirilmiştir.

Belirti ve bulgular

Görsel halüsinasyonlar ve/veya dokunsal halüsinasyonlar olarak kendini gösterir.[1] Bir kişinin gerçeği tanıma, iletişim kurma ve başkalarıyla ilişki kurma zihinsel kapasitesinin bozulduğu bir durumdur.[2]

Maddeler

Çeşitli yasal ve yasa dışı maddeler kullanıldıktan sonra psikotik durumlar ortaya çıkabilir. Kullanımı veya yoksunluğu psikozla ilişkilendirilen maddelerden bazıları şunlardır:

  • F10.5 alkol:[3][4][5] Alkol, akut zehirlenme, kronik alkolizm, yoksunluk, mevcut bozuklukların alevlenmesi veya akut kendine özgü reaksiyonlar yoluyla ortaya çıkabilen psikotik bozuklukların veya atakların yaygın bir nedenidir.[3] Araştırmalar, aşırı alkol kullanımının erkeklerde 8 kat, kadınlarda ise 3 kat artmış psikotik bozukluk riskine neden olduğunu göstermiştir.[6][7] Vakaların büyük çoğunluğu akuttur ve tedavi ve/veya yoksunluk üzerine oldukça hızlı bir şekilde çözülürken, bazen kronik ve kalıcı hale gelebilirler.[3] Alkolik psikoz bazen şizofreni gibi başka bir akıl hastalığı olarak yanlış teşhis edilir.[8]
  • F11.5 opioid: Çalışmalar, fentanil gibi daha güçlü opioidlerin psikoz ve halüsinasyonlara neden olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.[9]
  • F12.5 kannabinoid: Bazı araştırmalar esrarın psikozu tetikleyebileceğini göstermektedir.[10] Son araştırmalar, esrar kullanıcılarında psikoz riskinde bir artış bulmuştur.[11]
  • F13.5 sedatifler/hipnotikler (barbitüratlar;[12][13] benzodiazepinler[14][15][16])
  • F14.5 kokain[17]
  • F15.5 diğer uyarıcılar: amfetaminler;[18] metamfetamin;[18] metilfenidat[18]
  • F16.5 halüsinojenler (LSD ve diğerleri)[]
  • F18.5 uçucu çözücüler (uçucu inhalanlar);[19]

Kaynakça

  1. ^ Pitts (August 1982). "The Dilemma of the Toxic Psychosis: Differential Diagnosis and the PCP Psychosis". Psychiatric Annals. 12 (8): 762-8. doi:10.3928/0048-5713-19820801-07. OCLC 5584879101. 
  2. ^ "toxic psychosis". TheFreeDictionary.com. 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020. 
  3. ^ a b c eMedicine'de Alcohol-Related Psychosis
  4. ^ Soyka (March 1990). "Psychopathological characteristics in alcohol hallucinosis and paranoid schizophrenia". Acta Psychiatrica Scandinavica. 81 (3): 255-9. doi:10.1111/j.1600-0447.1990.tb06491.x. PMID 2343749. 
  5. ^ eMedicine'de Delirium Tremens (DTs)
  6. ^ Tien (August 1990). "Epidemiological Analysis of Alcohol and Drug Use as Risk Factors for Psychotic Experiences". The Journal of Nervous and Mental Disease. 178 (8): 473-480. doi:10.1097/00005053-199017880-00001. PMID 2380692. 
  7. ^ Cargiulo (1 Mart 2007). "Understanding the health impact of alcohol dependence". American Journal of Health-System Pharmacy. 64 (5 Supplement 3): S5-S11. doi:10.2146/ajhp060647. PMID 17322182. 
  8. ^ Schuckit (November 1983). "Alcoholism and Other Psychiatric Disorders". Psychiatric Services. 34 (11): 1022-1027. doi:10.1176/ps.34.11.1022. PMID 6642446. 
  9. ^ Sivanesan (October 2016). "Opioid-induced Hallucinations". Anesthesia & Analgesia. 123 (4): 836-843. doi:10.1213/ANE.0000000000001417. PMC 6482381 $2. PMID 27258073. 
  10. ^ Degenhardt L (January 2003). "The link between cannabis use and psychosis: furthering the debate". Psychological Medicine. 33 (1): 3-6. doi:10.1017/S0033291702007080. PMID 12537030. 
  11. ^ "Cannabis use and risk of psychotic or affective mental health outcomes: a systematic review" (PDF). Lancet. 370 (9584): 319-28. July 2007. doi:10.1016/S0140-6736(07)61162-3. PMID 17662880. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2021. 
  12. ^ "Bizarre behavior during intracarotid sodium amytal testing (Wada test): are they predictable?". Arquivos de Neuro-Psiquiatria. 62 (2B): 444-8. June 2004. doi:10.1590/S0004-282X2004000300012. PMID 15273841. 
  13. ^ "[Barbiturate withdrawal syndrome: a case associated with the abuse of a headache medication]". Annali Italiani di Medicina Interna (İtalyanca). 13 (4): 237-9. 1998. PMID 10349206. 
  14. ^ "Psychosis associated with clonazepam therapy for blepharospasm". The Journal of Nervous and Mental Disease. 170 (2): 117-9. February 1982. doi:10.1097/00005053-198202000-00010. PMID 7057171. 
  15. ^ "Clonazepam withdrawal psychosis". Journal of Clinical Psychopharmacology. 6 (3): 193. June 1986. doi:10.1097/00004714-198606000-00021. PMID 3711371. 
  16. ^ "Korsakoff-Like Psychosis Associated With Benzodiazepine Overdosage". The American Journal of Psychiatry. 121 (2): 188-9. August 1964. doi:10.1176/ajp.121.2.188. PMID 14194223. 
  17. ^ Brady (December 1991). "Cocaine-induced psychosis". Journal of Clinical Psychiatry. 52 (12): 509-512. PMID 1752853. 
  18. ^ a b c Diaz, Jaime. How Drugs Influence Behavior. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1996.
  19. ^ "揮発性溶剤誘発性精神病の症候学的構造 「溶剤性精神病」は識別可能な症候群か?" [Symptomatological structure of volatile solvent-induced psychosis: is "solvent psychosis" a discernible syndrome?]. 日本アルコール・薬物医学会雑誌 = [Japanese Journal of Alcohol Studies & Drug Dependence] (Japonca). 40 (5): 471-484. 2005. PMID 16316074. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021. 
  20. ^ Tarsh (1979). "Schizophreniform Psychosis caused by Sniffing Toluene". Occupational Medicine. 29 (4): 131-133. doi:10.1093/occmed/29.4.131. PMID 513663. 
  21. ^ Rao (2009). "Toluene associated schizophrenia-like psychosis". Indian Journal of Psychiatry. 51 (4): 329-330. doi:10.4103/0019-5545.58307. PMC 2802388 $2. PMID 20048466. 
  22. ^ "Persistent psychotic disorder in an adolescent with a past history of butane gas dependence". European Psychiatry. 19 (8): 519-20. December 2004. doi:10.1016/j.eurpsy.2004.09.010. PMID 15589716. 
  23. ^ Hernandez-Avila (1998). "Treatment of Inhalant-Induced Psychotic Disorder With Carbamazepine Versus Haloperidol". Psychiatric Services. 49 (6): 812-815. doi:10.1176/ps.49.6.812. PMID 9634163. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Psikiyatri ya da ruh hekimliği, ruhsal durumların teşhisi, korunması ve tedavisine adanmış tıbbi uzmanlık alanıdır. Bunlar ruh hali, davranış, bilişsellik ve algılarla ilgili çeşitli konuları içerir.

Psikoz, düşünce ve duyunun ağır oranda bozulduğu zihin durumunu tanımlamakta kullanılan genel bir psikiyatri terimidir. Psikotik epizod geçiren hastalar halüsinasyonlar görüp, delüzyonel inançlar taşıyabilir, kişilik değişiklikleri ve düşünce bozukluğu gösterebilir. Bir psikotik epizod gerçek ile bağlatının kopması veya zarar görmesi ile karakterizedir denilebilir. Gençlerde daha sık görülen psikoz ağır bir zihinsel hastalığın belirtisi olabilir.

Sanrı, kanıtlar ışığında değiştirilemeyen yanlış ve sabit bir inançtır. Bir patoloji olarak, yanlış veya eksik bilgi, konfabulasyon, dogma, yanılsama, halüsinasyon veya algının diğer bazı yanıltıcı etkilerine dayanan bir inançtan farklıdır, çünkü bu inançlara sahip bireyler kanıtları gözden geçirdikten sonra inançlarını değiştirebilir veya yeniden ayarlayabilirler. Yine de:

<span class="mw-page-title-main">Opioid</span> psikoaktif kimyasal madde

Opioidler, haşhaş bitkisinde bulunan doğal maddelerden türetilen veya onları taklit eden bir ilaç sınıfıdır. Opioidler, ağrı kesici de dahil olmak üzere çeşitli etkiler üretmek için beyinde çalışır. Bir madde sınıfı olarak, morfin benzeri etkiler üretmek için opioid reseptörleri üzerinde etki gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Sanrısal bozukluk</span> Akıl hastalığı

Sanrısal bozukluk, genellikle nadir görülen ruhsal hastalık, ancak sanrılara eşlik eden belirgin halüsinasyon, düşünce bozukluğu, duygu durum bozukluğu görülmez. Sanrılar psikozun spesifik bir belirtisidir. Yanılsamalar Bizarre veya Non-bizarre olabilir; Non-bizarre sanrılar, gerçek hayatta meydana gelen, zarar görme veya zehirlenme gibi durumlarda ortaya çıkar. Bu tarz sanrısal bozukluğu olan insanlar sosyalleşmeye devam edebilir ve işlev ve davranışlarında herhangi bir gariplik, aksaklık görünmez. Ancak sanrısal düşünceler hayatlarını meşgul edeceğinden ilişkilerinde bozulmalar görülebilir.

Kısa psikotik bozukluk DSM-IV-TR ve DSM-5 zihinsel bozuklukların sınıflandırmalarına göre en az bir psikotik semptomun ve genellikle duygusal kargaşanın eşlik ettiği bir bozukluktur. 1 gün ila 1 ay sürer. Tüm semptomların remisyonu, hastaların önceki işlevsellik düzeyine dönmesiyle tamamlanır. DSM-5 kapsamında bu duruma sahip hastaların çoğu, ICD-10 kapsamında akut ve geçici psikotik bozukluklara sahip olarak sınıflandırılacaktır. DSM-IV'ten önce bu duruma "kısa reaktif psikoz" deniyordu. Bu durum tekrarlayıcı olabilir veya olmayabilir. Başka bir bozukluktan kaynaklanmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Psikiyatrik ilaç</span>

Psikiyatrik veya psikotrop ilaç, beynin ve sinir sisteminin kimyasal yapısı üzerinde bir etki yapmak için alınan psikoaktif bir ilaçtır. Bu nedenle, bu ilaçlar akıl hastalıklarını tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaçlar tipik olarak sentetik kimyasal bileşiklerden yapılır. 20. yüzyılın ortalarından bu yana, bu tür ilaçlar çok çeşitli zihinsel bozukluklar için tedavilere öncülük ediyor ve uzun süreli hastaneye yatış ihtiyacını azaltıyor, bu nedenle zihinsel sağlık bakımının maliyetini düşürüyor. Akıl hastalarının tekrar suç işlemesi veya yeniden hastaneye yatırılması pek çok ülkede yüksek orandadır ve nükslerin nedenleri araştırılmaktadır.

Klozapin bir psikiyatrik ilaçtır ve ilk atipik antipsikotiktir. Şizofreni ve şizoaffektif bozukluklar dahil olmak üzere belirli ruh hali veya zihinsel bozuklukları tedavi etmek için kullanılır. Türkiye'de Clonex ismiyle satılır.

Anhedoni, bireysel motivasyon ve haz alabilme seviyesi/kabiliyeti başta olmak üzere, bireyin hedonik fonksiyonlarında çeşitli gerilemeleri/eksiklikleri ifade eden bir tanımlamadır. Terimin, günümüzden önceki dönemlere ait tanımlamalarında 'haz/zevk/keyif alamama hali' daha çok vurgulanırken, anhedoni günümüzde ilgili araştırmacılar tarafından motivasyon azalması, haz beklentisinin azalması (istek), tüketim hazzının azalması (ilgi/beğeni) ve pekiştirmeli öğrenme yetisinin gerilemesi ile ilişkilendirilmektedir. DSM-V tanımına göre anhedoni, depresif bozuklukların, madde kullanım bozukluklarının, psikotik bozuklukların ve kişilik bozukluklarının bir bileşenidir; ve bunların içinde haz alma kabiliyetinin azalması ya da daha önce keyif veren aktivitelere yönelik ilginin azalması olarak tanımlanır. ICD-10, anhedoni üzerine açık bir tanım barındırmasa da, anhedoniye eşlenik depresif semptom açıklamasında, DSM-V içeriğine benzer olarak, ilgi veya haz kaybı olarak bir tanımlama yapılmıştır.

Dinsel bir yanılsama ya da dinsel hezeyan, dini temaları veya konuları içeren herhangi bir yanılsamadır.

Alkol yoksunluk sendromu, bir süre aşırı kullanımdan sonra alkol kullanımının azaltılmasının ardından ortaya çıkabilecek bir dizi semptomdur. Semptomlar tipik olarak anksiyete, titreme, terleme, kusma, hızlı kalp atış hızı ve hafif ateşi içerir. Daha şiddetli semptomlar nöbetler, halüsinasyonlar ve deliryum tremensleri (DT'ler) içerebilir. Semptomlar tipik olarak son içkiden altı saat sonra başlar, 24 ila 72 saatte en kötüdür ve yedi gün sonra düzelir.

Opioid yoksunluğu, önceki kullanımın yoğun ve uzun süreli olduğu opioidlerin aniden kesilmesinden veya azaltılmasından kaynaklanan bir dizi semptomdur. Geri çekilmenin belirti ve semptomları, uyuşturucuya aşerme, kaygı, huzursuz bacaklar, mide bulantısı, kusma, ishal, terleme ve artan kalp atış hızını içerebilir. Opioid kullanımı, hücresel sinyal yollarında hızlı bir adaptasyonu tetikler; bu, hızla geri çekildiğinde olumsuz fizyolojik etkilerin olabileceği anlamına gelir. Hem eğlence amaçlı uyuşturucular hem de ilaçlar olmak üzere tüm opioidler, azaltıldığında veya durdurulduğunda, opioid yoksunluk semptomlarına yol açabilir. Geri çekilme semptomları eğlence amaçlı opioid kullanımına bağlı olduğunda, opioid kullanım bozukluğu terimi kullanılırken, reçeteli ilaçlar nedeniyle olduğunda, reçeteli opioid kullanım bozukluğu terimi kullanılır. Opioid replasman tedavisinin kullanılması opioid yoksunluğuna yardımcı olabilir ve lofeksidin ve klonidin gibi ilaçların kullanımıyla semptomlar hafifletilebilir.

Çocukluk çağı şizofrenisi, şizofreninin özelliklerine benzer. Daha sonraki yaşlarda gelişir ancak 13 yaşından önce başlar ve teşhis edilmesi daha zordur.

Psikotomimetik eylemler yalnızca halüsinasyonları değil, sanrılar ve/veya deliryum dahil olmak üzere psikoz semptomlarını taklit eder. Psikotomimez, ilacın verilmesini takiben psikotik semptomların başlamasıdır.

Bromokriptin, hipofiz tümörleri, Parkinson hastalığı, hiperprolaktinemi, nöroleptik malign sendrom ve yardımcı olarak tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bir ergolin türevi ve dopamin agonistidir.

<span class="mw-page-title-main">Tip I bipolar bozukluk</span> Tip 2nin aksine duygu akışı standart ve depresyon arası değil manik(aşırı enerjik) ve depresyon arası sivri gidiş gelişler yapar

Tip I bipolar bozukluğu, karışık veya psikotik özelliklere sahip ya da bu özelliklere sahip olmadan en az bir manik atağın ortaya çıkmasıyla karakterize edilen bir tür bipolar spektrum bozukluğudur. Çoğu insan, diğer zamanlarda da bir veya daha fazla depresif dönem geçirir ve bu insanlar, tam maniye ilerlemeden önce hipomanik bir aşama yaşar.

Benzodiazepin bağımlılığı, DSM-IV'e göre kişinin tolerans, yoksunluk belirtileri, zararlı etkilere rağmen sürekli kullanım gibi ilaç arama davranışları ve uyumsuz madde kullanım modellerinden bir veya daha fazlasını geliştirdiği bir durumu tanımlar. Bununla birlikte, benzodiazepin bağımlılığı durumunda, sürekli kullanım, ilacın zevkli etkilerinden ziyade, hoş olmayan yoksunluk reaksiyonlarından kaçınma ile ilişkili görünmektedir. Benzodiazepin bağımlılığı, açıklanan bağımlılık davranışı olmadan, düşük terapötik dozlarda bile uzun süreli kullanımla gelişir.

Akamprosat, alkol kullanım bozukluğunun tedavisinde danışmanlıkla birlikte kullanılan bir ilaçtır.

<span class="mw-page-title-main">Kraepelinian ikilemi</span>

Kraepelinian ikilemi, majör endojen psikozların, 1908'de Eugen Bleuler tarafından şizofreni olarak yeniden formüle edilen dementia praecox ve şimdi bipolar bozukluk olarak yeniden tasarlanan manik-depresif psikoz hastalık kavramlarına bölünmesidir. Bu ayrım, Emil Kraepelin'in psikiyatri ders kitabı Psychiatrie'nin altıncı baskısında resmen tanıtıldı. Ein Lehrbuch für Studirende und Aerzte, 1899'da yayınlandı. Modern psikiyatrik sınıflandırma sistemleri olan DSM ve ICD üzerinde oldukça etkili olmuştur ve şizofreninin duygusal psikozdan taksonomik olarak ayrılmasına da yansımıştır. Ancak her ikisinin de semptomlarını gösterdiği görülen vakaları kapsayacak şekilde şizoafektif bozukluk tanısı da mevcuttur.

Dürtü kontrol bozukluğu (ICD), dürtüsellik ile karakterize edilen bir psikiyatrik bozukluklar sınıfıdır. Maddeyle ilişkili bozukluklar, davranışsal bağımlılıklar, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu, fetal alkol spektrum bozuklukları, antisosyal kişilik bozukluğu, borderline kişilik bozukluğu ve bazı duygudurum bozuklukları dahil olmak üzere pek çok psikiyatrik bozukluk dürtüsellik özelliği taşır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.