İçeriğe atla

Mad (dergi)

Mad
Mad Dergisi'nin Ekim-Kasım 1952 tarihli ilk sayısının ön kapağı
EditörHarvey Kurtzman
KategorilerDergi, süreli yayın
YayımcıEC Comics
İlk sayı1952 Ekim-Kasım sayısı
ÜlkeABD
Dilİngilizce
Websitehttps://www.madmagazine.com/
ISSN0024-9319

Mad 1952 yılından beri yayımlanmakta olan popüler bir Amerikan mizah dergisidir.

Mad dergisi 1940'lı yıllardan beri faaliyette olan ve özellikle bilimkurgu, korku ve suç türlerinde dergileri ile ünlü çizgi roman yayımcısı EC Comics'in bünyesinde şirketin sahibi William Gaines ve editör Harvey Kurtzman tarafından çıkartılmaya başlandı. Yayımladığı diğer türler yüzünden sık sık sansürün baskısı altında olan EC Comics bütün gücünü bu gelecek vadeden yeni mizah dergisine kanalize etti. Böylelikle dünyanın en çok satan mizah dergisi ortaya çıkmış oldu. Mad Amerikan hayatı ve pop kültürü üzerine hiciv yapan aylık bir dergidir, ancak her ay yayımlanmamıştır. İlk çıktığı yıl 2 sayı basılmış bazı yıllar 10 sayı bazı yıllar da 4 sayı çıkmıştır. Genellikle yılda 8 sayı yayımlanmaktadır. Ekim 2011'de çıkan dergi ile 511. sayıya erişmiştir. Standart aylık sayılarının yanı sıra çok sayıda özel albüm ve kitap da yayınlanmıştır. "Dünyanın en çok satan mizah dergisi" ünvanı ile anılan Mad'in tirajı zaman içinde 200000 ila 2100000 arasında değişiklikler göstermiştir.

Türkiye'de 1970'li yıllarda yayın hayatına başlayan ve yüksek tirajlara ulaşan Gırgır dergisi reklamını yaparken bu dergi ile kıyaslanmış ve "Mad ve Krokodil (Rus."Крокодил" SSCB'de yayınlanıyordu) dergilerinden sonra dünyada en çok satan üçüncü mizah dergisi" şeklinde sloganlar kullanılmıştı. Derginin ilk 23 sayısı kitap formatında renkli basılıyordu, Temmuz 1955 yılında çıkan 24. sayıyla birlikte dergi formatına çevrilerek siyah beyaz basılmaya başlanmıştır. Aralık 2000 yılında 400. sayısı ile birlikte tekrar renkli baskıya geçilmiştir.

Mad kelime olarak Türkçede "deli, çılgın, sinirli" anlamlarına gelmektedir. Derginin hatırı sayılır bir hayran kitlesi vardır. Eski sayıları oldukça yüksek fiyatlardan el değiştirmektedir. Bir örnek vermek gerekirse Mad'in yıpranmamış (Nearly mint condition) orijinal bir ilk nüshası 7000 ABD dolarına kadar müşteri bulabilmektedir.[1]

Diğer dillerde Mad

Mad'in "Aksoy yayıncılık" tarafından Türkiye'de Türkçe olarak çıkartılan Ağustos 2000 tarihli ilk sayısı.

Mad, ABD dışında ilk kez 1959 yılında Birleşik Krallık'ta, 1960 yılında da İsveç'te yayımlanmaya başlandı. Bu sürümlerinde Mad'in ABD'de daha önce yayımlanmış materyallerinin yanı sıra yöresel espri ve çizgilere de yer veriliyordu. ABD kültürüne ve diline dayalı espriler başka dillere çevrildiklerinde anlamlarını büyük ölçüde yitirmesinden dolayı bu ülkelerde tam anlamıyla benimsenmedi. Başta ilk yayımlananlar olan İngiltere ve İsveç Mad'leri olmak üzere, aralarında Türkçe Mad'in de olduğu onlarca lokal Mad zaman içerisinde yayımlarına son vermek zorunda kaldılar. Üstelik bu ülkelerden ikisinin resmi dilleri de İngilizceydi. Yayımına son verilen yöresel Mad dergilerinden bazıları zaman içinde tekrar yayımlanmaya başlasa da kaçınılmaz bir şekilde tekrar kapandılar. Kapanan diğer ülke Mad'lerinin sayısı 18 kadarken halen ABD dışında 5 ülkede bu dergi o ülkenin diliyle yayımını sürdürmektedir.

Halen yayımlananlar

  • Almanya, 1968–1995, 1998-günümüze;
  • Brezilya, 1974–1983, 1984–2000, 2000–2006, 2008–günümüze;
  • Avustralya, 1980-günümüze;
  • Güney Afrika, 1985-günümüze;
  • İspanya, 2006–-günümüze;

Yayımına son vermiş olanlar

  • Birleşik Krallık, 1959–1994
  • İsveç, 1960–1993, 1997–2002;
  • Macaristan, 1994–2009;
  • Danimarka, 1962–1971, 1979–1997, 1998–2002;
  • Hollanda, 1964–1996;
  • Fransa, 1965, 1992;
  • Kanada (Quebec), 1991–1992;
  • Arjantin, 1977–1982;
  • Norveç, 1971–1972, 1981–1993, 1995, 2002–2003;
  • Finlandiya, 1970–1972, 1982–2008
  • İtalya, 1971, 1984, 1992;
  • Meksika, 1977–1983, 1984–1986, 1993–1998; 2004–2010
  • Karayipler, 1977–1983;
  • Yunanistan, 1978–1985, 1995–1999;
  • İzlanda, 1985; 1987–1988
  • Tayvan, 1990;
  • İsrail, 1994–1995;
  • Türkiye, 2000–2001.

Türkçe Mad

Birçok ülkede farklı dillerde yayımlanan Mad dergisi Türkiye'de 2000 yılının Ağustos ayında Aksoy Yayınları'ndan Orhan Alev editörlüğünde Türkçe olarak ve aylık periodlarla yayımlanmaya başladı. Dergi yeterli tirajı alamadığı için Haziran 2001 yılında çıkan 11. sayısıyla birlikte yayın hayatına son verdi. Bu arada Türkçe Mad'in özel bir sayısı, iki de kitabı yayımlandı. Dergideki çoğunluğu orijinal Amerikan Mad dergilerinden tercüme materyallerin yanısıra, yerel sanatçıların yazıp çizimleri de yer alıyordu.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2008. 
  2. ^ "Turkish Mad" (İngilizce). MadTrash.com. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

Kitap-lık, Yapı Kredi Yayınları (YKY) tarafından 1993 yılından itibaren çıkarılan edebiyat dergisi.

<i>Gırgır</i> (dergi) mizah dergisi

Gırgır Dergisi, 1972'de yayına başlayan, Türkiye'nin en çok satmış kült mizah dergisidir.

<i>Akbaba</i> (dergi) haftalık siyasi mizah dergisi

Akbaba, 1922-1977 yılları arasında yayımlanmış haftalık siyasi mizah dergisi.

Türk Dili, Türk Dil Kurumunun Ekim 1951'den beri çıkardığı aylık dil ve edebiyat dergisi.

Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir.

<i>Newsweek</i> Amerikan haber dergisi

Newsweek, bütün dünyada dağıtılmakta olan haftalık Amerikan haber dergisidir. 1933 yılından beri yayınlanmaktadır. Tiraj ve reklam geliri bakımından Time dergisinden hemen sonra gelir.

<i>Uykusuz</i> (dergi) mizah dergisi

Uykusuz, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta haftada bir yayımlanan ve Türkiye'nin en çok satan mizah dergisi. Mürekkep Yayıncılık tarafından perşembe günleri çıkarılan dergi, 16 sayfadır.

<i>Bilim Çocuk</i>

Bilim Çocuk, TÜBİTAK tarafından Ocak 1998'den beri yayımlanan aylık çocuk dergisidir.

<i>National Lampoon</i> dergi

National Lampoon, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1970-1998 yılları arasında yayınlanmış mizah dergisidir.

<i>Heavy Metal</i> (dergi)

Heavy Metal, ilk kez 1977 yılının Nisan ayında yayımlanmaya başlamış, yetişkinlere hitab eden bir Amerikan bilimkurgu ve fantezi çizgi roman dergisidir.

<i>Life</i> (dergi)

Life 1936 - 2007 tarihleri arasında yayınlanmış bir ABD dergisidir. 1972'ye kadar haftalık, daha sonra da aylık çıkan dergi toplamda yaklaşık 2100 sayıya ulaşmıştır.

<i>National Geographic</i> dergi

The National Geographic Magazine (NGM), 1888 yılından beri yayımlanmakta olan ABD merkezli dergidir. National Geographic Society'nin resmî yayın organıdır. Bugün derginin adı sadece National Geographictir.

<i>Tarih ve Toplum</i> Toplumsal Tarih

Tarih ve Toplum: Aylık Ansiklopedik Dergi, 1984 - 2003 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık resimli tarih ve araştırma dergisidir.

<i>Popular Science</i>

Popular Science, 1872 yılında Amerika'da yayımlanmaya başlayan popüler bilim dergisidir. Genel okuyucuya hitap eden dergi, bilim ve teknoloji konularını irdeler. Popular Science, 30'dan fazla dile çevrilmekte ve 45 ülkede yayınlanmaktadır. Dergi, 2012 yılında Popular Science Türkiye adıyla Doğan Burda Dergi tarafından Türkiye'de yayımlanmaya başlanmıştır. ABD'de üç ayda bir, Türkiye'de aylık olarak yayımlanmaktadır. Popular Science'ın ABD baskısı, çeşitli alanlarda verilmiş 58 ödülün sahibidir.

<i>Sinema</i> (dergi) Türkiyede 1994-2013 yılları arasında yayınlanmış dergi

Sinema, ilk kez 1 Ekim 1994'te "Popüler Sinema Dergisi" üst başlığı ile Türkiye'de yayımlanmaya başlayan aylık sinema dergisidir. Zaman içinde birkaç kez yayımcısı ve sahipleri değişmiş olsa da, bugüne kadar aynı isimle ve aynı formatta çıkmaya devam etmektedir. Aralık 2003 tarihli 104. sayıdan sonra dergi nüshalarına sayı numarası verilmesi uygulamasından vazgeçilmiş olmakla birlikte hesaplandığı zaman Eylül 2011 tarihi itibarıyla toplam 197 sayı yayımlanmıştır. Turkuvaz'ın dergiyi atv kanalıyla birlikte Kalyon İnşaat'a satmasıyla beraber, AutoMoto Sport, Global Enerji, Touch İstanbul, Cosmo Girl, Transport ve Aktüel dergileriyle birlikte 19 Aralık 2013'te kapatıldığı açıklanmıştır. Bu olay, medya tarafından da eleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de yayımlanmış mizah dergileri</span>

Türkiye'de yayımlanmış mizah dergileri

Doctor Who Magazine, Büyük Britanya bilimkurgu dizisi Doctor Who'nun dergisi. Derginin şu anki editörü Tom Spilsbury'dir. Guinness Rekorlar Kitabı'na en uzun soluklu TV dizisine ait dergi olarak girmiştir.

Letaif-i Asar, Osmanlıca mizah dergisi. İlk sayısı 1 Nisan 1871'de yayımlanan dergi Terakki gazetesini eki olarak piyasaya sürülmüştür. İlk Türkçe mizah dergisi konusunda Terakki, Terakki Eğlencesi ve Diyojen ile birlikte anılmaktadır. Konu hakkında genel fikir Teodor Kasap tarafından 1870 yılında çıkarılan Diyojen dergisi ilk Türkçe mizah dergisi olarak kabul edilmektedir.

Mizah dergisi, okurlarına mizahi içerik sunmak için özel olarak tasarlanmış bir dergidir. Bu tür yayımlar genelde hiciv ve parodiden oluşmaktadır ancak bir kısmı karikatür, absürtlük, sürrealizm, nevrotizm, gelotoloji, esprili özdeyişler, duygu düzenleyici mizah ve/ya espri denemeleri üzerinde durmaktadır. Mizah dergileri ilk kez Fransa'da Le Charivari (1832-1937), Birleşik Krallık'ta Punch (1841-2002) ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Vanity Fair (1859-1863) gibi örneklerle 19. yüzyılın başında popüler hale geldi. İlk Türk mizah dergisi Teodor Kasap tarafından 1870 yılında çıkarılan Diyojen olarak kabul edilmektedir.