İçeriğe atla

Macaristan'da sağlık

Állami Szívkórház ("Devlet Kalp Hastanesi") Balatonfüred, Balaton Gölü kıyısındaki tatil beldesinde

Macaristan, devlete ait Ulusal Sağlık Sigortası Fonu (Macarca: Nemzeti Egészségbiztosítási Alapkezelő (NEAK)) tarafından vergilerle finanse edilen evrensel bir sağlık sistemine sahiptir.

OECD'ye göre toplam nüfusun %100'ü sağlık sistemi içerisinde yer almaktadır. Ayrıca ülkede çocuklar (16 yaş altı tüm kişiler), çocuklu anne veya babalar, öğrenciler, emekliler (62 yaş üstü herkes), rahipler, kilise çalışanları ve düşük gelirli insanlar için tamamen ücretsiz olan genel sağlık sigortası[1] vardır.

Macaristan'da sağlık, hızla artan yaşam beklentisiyle (erkekler için 7,48 yıl ve 1993 ile 2013 yılları arasında kadınlar için 4,92 yıl)[2] ve çok düşük bebek ölüm oranıyla (2014'te 1000 canlı doğumda 4.6) tanımlanabilir.[2]

OECD'ye göre Macaristan, 2012 yılında GSYİH'sının %7,8'ini sağlık hizmetlerine harcadı. 2011 yılında kişi başına toplam sağlık harcaması olan 1,688,7 ABD Doları'nın 1.098.3 ABD Dolarını devlet fonu (%65) ve 590.4 ABD Doları'nı özel fon (%35) olmuştur.[3]

Doktor maaşı açısından Macaristan, OECD ülkeleri arasında en düşük seviyededir. Pratisyen hekimlere ülkedeki ortalama maaş ücretinin 1,4 katı, uzman doktorlara ise 1,6 katı ödenmektedir.[4]

Tarih

Pécs'te Kardiyoloji ve Kalp Cerrahisi Merkezi
Szent István Kórház ( Aziz Stephen Hastanesi), Budapeşte, Üllői Bulvarı'nda . Szent László Kórház (Aziz Ladislaus Hastanesi), 19. ve 20. yüzyılın başında inşa edilen Macaristan'daki en büyük hastane kompleksini yapıyor.

Ülkedeki ilk hastanelerin tarihi 13'üncü yüzyıldaki madenlerin çevresinde oluşan kasabalara kadar uzanmaktadır. İlk maden sağlık sigortası 1496'da János Thurzó tarafından kuruldu. İlk modern sigortacı 1907'de Országos Munkásbetegsegélyező és Balesetbiztosító Pénztár ("Ulusal İşçi Hasta Yardımı ve Kaza Fonu") adıyla kuruldu.

Sağlık turizmi

Hévíz Gölü, dünyanın en büyük ikinci termal gölüdür.

Macaristan, Avrupa'daki medikal turizmin ana rotalarından biridir. Diş turizminde lider pozisyonda olan ülke,[5][6] Avrupa'da diş turizminin yüzde 42'sine sahiptir. Dünya genelinde ise bu oran yüzde 21'lik sektör ortalamasına sahiptir.[6][7] Ülke ilk sağlık turizmi misafirlerini 1980'lerde ucuz ve kaliteli diş hekimliği hizmetleri arayan Almanlar ve Avusturyalılardan almıştır.[8] Komünizmin çöküşünden bu yana sağlık turizmi gelişmekte olan bir iş olduğundan,[7] 60.000-70.000 kişi her yıl diş tedavileri için Macaristan'ı ziyaret ediyor. Ülkedeki diş hekimliği sektörü şirketleri yıllık 65-70 milyar Macar forinti (~325-350 milyon $) kazanıyor.[6] Macaristan'da tıbbi tedavilerin maliyeti Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve İskandinavya'daki maliyetin %40 ila %70'i arasındadır.[8][9]

Kaynakça

  1. ^ "OECD Health Data: Social protection". OECD Health Statistics (database). Paris: OECD. 27 Haziran 2013. doi:10.1787/data-00544-en. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2013. 
  2. ^ a b "Vital statistics, Hungarian Central Statistical Office (KSH)". 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  3. ^ "Health: Key Tables from OECD, OECDiLibrary". 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  4. ^ "Countries Where Doctors Get Paid the Least". Doctor CPR. 13 Temmuz 2015. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2018. 
  5. ^ "Hungary leading in Dental Tourism in Europe, Budapest Agent (English)". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  6. ^ a b c "Hungary aims at bigger bite of dental tourism, Budapest Business Journal (English)". 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  7. ^ a b "Dental Tourism Development clinics turnover up 19%, Budapest Business Journal (English)". 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  8. ^ a b "Hungarian Tourism promotes medical tourism, International Medical Travel Journal (English)". 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  9. ^ "Medical tourism in good health, Budapest Business Journal (English)". 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Yaygın kullanımda ve tıpta sağlık, Dünya Sağlık Örgütüne göre, "yalnızca hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan tam bir iyilik halidir". Zaman içinde farklı amaçlar için çeşitli tanımlar kullanılmıştır. Sağlık, düzenli fiziksel egzersiz ve yeterli uyku gibi sağlıklı faaliyetlerin teşvik edilmesi ve sigara veya aşırı stres gibi sağlıksız faaliyetlerin veya durumların azaltılması veya bunlardan kaçınılması yoluyla teşvik edilebilir. Sağlığı etkileyen bazı faktörler, yüksek riskli bir davranışta bulunup bulunmama gibi bireysel seçimlerden kaynaklanırken diğerleri toplumun insanların gerekli sağlık hizmetlerini almasını kolaylaştıracak veya zorlaştıracak şekilde düzenlenmiş olması gibi yapısal nedenlerden kaynaklanmaktadır. Genetik bozukluklar gibi diğer faktörler ise hem bireysel hem de grup seçimlerinin ötesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan</span> Orta Avrupada bir ülke

Macaristan, Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları; batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, doğuda Romanya ve Ukrayna, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan'dır. Başkenti Budapeşte olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vişegrad Grubu ve Schengen üyesidir. Ülkedeki resmî dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birliği'nin 24 resmî dilinden biri olan Macarcadır. Bu bağlamda Macarca, Avrupa Birliği'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan dört dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte</span> Macaristanın başkenti

Budapeşte, Macaristan'ın başkenti ve en kalabalık şehridir. Şehir sınırları içindeki nüfusa göre Avrupa Birliği'nin dokuzuncu en büyük şehri ve Tuna nehri üzerindeki ikinci en büyük şehirdir; şehrin yaklaşık 525 kilometrekarelik bir alanda tahmini nüfusu 1.752.286'dır. Hem şehir hem de ilçe olan Budapeşte, 7.626 kilometrekarelik bir alana ve 3.303.786 nüfusa sahip Budapeşte metropolitan alanının merkezini oluşturur. Şehrin nüfusu, toplam Macaristan nüfusunun %33'ünü oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Diş hekimliği</span> ağız ve diş sağlığı alanında çalışmalar yapan tıp dalı

Diş hekimliği ağız boşluğunun dentisyonu ve oral mukozasının yanı sıra başta maksillofasiyal bölge olmak üzere çevresindeki ve ilişkili dokuların ve yapıların hastalıklarını, rahatsızlıklarını ve bozukluklarını çalışan, teşhis eden, önleyen ve tedavi eden tıp dalıdır. Halk arasında sadece dişlerle ilişkilendirilmesine rağmen diş hekimliğinin alanı dişlerle sınırlı olmayıp temporomandibular eklem ve diğer destekleyici kas, lenf, sinir, damar ve anatomik yapılar da dahil olmak üzere kraniyofasiyal kompleksin diğer elemanlarını da barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Horthy</span> Macar asker ve siyasetçi (1868–1957)

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Sopron</span> Macaristanda bir kent.

Sopron, Neusiedl Gölü / Fertö gölü yakınlarındaki Avusturya sınırındaki Macaristan'da bir kenttir.

Prostodonti, aynı zamanda diğer bilinen adıyla protetik diş tedavisi, diş protezlerinin yapımı ve kullanımı ile ilgilenen diş hekimliğine ait bir bilim dalıdır. Görevlerine diş restorasyonu, inleyler ve onleyler tedavisi, diş kaplama, kuron kaplama, takma diş, diş protezi, endodontik taç, diş köprüsü, diş implantı ekleme, diş yapıştırma dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan ekonomisi</span>

Macaristan ekonomisi, çok yüksek insani gelişmişlik endeksi ve vasıflı iş gücüne sahip yüksek gelirli bir karma ekonomidir. Macaristan ekonomisi, dünyanın 57. büyük ekonomisi olup satın alma gücü paritesi bakımında kişi başı gelirde 57. sıradadır. Macaristan dış ticarete ağırlık veren ihracata dayalı piyasa ekonomisidir ve dünyanın 35. en büyük ihracatçısıdır. Macaristan'ın üretkenlik kapasitesinin %80'inden fazlası ülkenin refah ekonomisine %39.1 fon sağlayan genel vergi ile özel sermayedir. Harcama tarafında, hane halkı tüketimi GSYİH'nın ana bileşenidir ve toplamının %50'sini oluştururken bunu %22 ile brüt sabit sermaye oluşumu ve %20 ile devlet harcamaları izlemektedir.

Macaristan'da din, Macaristan 1000 yılında topluca Hristiyan olmuştur günümüzde laik bir devlettir ancak anayasada Hristiyanlık Macar kültürünün önemli bir parçası olduğu yazar.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da turizm</span>

Macaristan'ın uzun bir turizm tarihi vardır ve Macaristan 2002 yılında dünyanın en çok ziyaret edilen on üçüncü turizm ülkesi olmuştur. Turizm 2004-2005 yılları arasında yaklaşık yüzde 7 artmıştır. Avrupalı ziyaretçiler Macaristan'daki turistlerinin yüzde 98'inden fazlasını oluşturur. ülkeye en fazla ziyaretçi çeken Avusturya, Almanya ve Slovakya'lı turistleridir. Çoğu turist araba ile gelir ve kısa bir süre kalır. Macaristan'ın turizm sezonu nisandan ekime kadardır ve Temmuz ve Ağustos en iyi turistik aylardır. Budapeşte, ülkenin en popüler turistik yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sağlık hizmetleri</span>

Türkiye'de sağlık hizmetleri kamu ve özel sağlık hizmetlerinin bir karışımından oluşmaktadır. Türkiye, Genel Sağlık Sigortası sistemi kapsamında evrensel sağlık hizmetlerine sahiptir. Bu sistem kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) kayıtlı tüm sakinler, SGK ile sözleşmeli hastanelerde ücretsiz tıbbi tedavi alabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte Ferenc Liszt Uluslararası Havalimanı</span> Macaristandaki en büyük uluslararası havalimanı

Budapeşte Ferenc Liszt Uluslararası Havalimanı eski adıyla Budapeşte Ferihegy Uluslararası Havalimanı veya yaygın adlandırmasıyla Ferihegy, Budapeşte'ye hizmet veren Macaristan'daki en büyük uluslararası havalimanıdır. Havalimanı, Budapeşte merkezinin 16 kilometre güneydoğusunda yer alır ve 2011'de, doğumunun 200. yıl dönümü vesilesiyle ünlü Macar besteci Franz Liszt onuruna yeniden adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Türkiye ilişkileri</span>

Macaristan-Türkiye ilişkileri, Macaristan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. İki ülke arasındaki ilişkiler tarihsel ve kültürel bağlar ile uluslararası örgütlerde iş birliği nedeniyle dost ve iş birliğine dayalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sağlık hizmetleri</span> hastalığın önlenmesi ve refahın teşviki

Sağlık, sağlık hizmetleri veya sağlık hizmeti, insanlarda hastalık, rahatsızlık, yaralanma ve diğer fiziksel ve zihinsel bozuklukların önlenmesi, teşhisi, tedavisi yoluyla sağlığın korunması veya iyileştirilmesidir. Sağlık hizmetleri, sağlık profesyonelleri ve ilgili sağlık kuruluşları tarafından verilmektedir. Doktorlar ve diğer sağlık çalışanları bu sağlık hizmetinin bir parçasıdır. Diş hekimliği, eczacılık, diyetisyenlik, ebelik, hemşirelik, tıp, optometri, odyoloji, psikoloji, mesleki terapi, fizik tedavi, atletik eğitim ve diğer sağlık meslekleri sağlık hizmetlerinin bir parçasıdır. Birinci basamak, ikinci basamak ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinin yanı sıra halk sağlığında yapılan çalışmaları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Macaristan'daki Yahudilerin tarihi, Macaristan Krallığı'na kadar uzanmaktadır; hatta bazı kayıtlara göre, 895 yılında Karpat Havzası'nı Macarların fethinden 600 yıldan daha uzun bir süre öncesine kadar uzanmaktadır. Yazılı kaynaklar, Yahudi topluluklarının Orta Çağ Macaristan Krallığı'nda yaşadığını kanıtlıyor ve hatta heterojen Macar kabilelerinin birkaç klanının Yahudiliği uyguladığı varsayılıyor. Yahudi yetkililer, 13. yüzyılın başlarında II. András'ın hükümdarlığı sırasında krala hizmet etti. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren genel dini hoşgörü azaldı ve Macaristan'ın politikaları Batı Avrupa'daki Yahudi nüfusa yönelik muameleye benzer hale geldi.

Sağlık turizmi, sağlığın korunması, geliştirilmesi veya hastalıkların tedavi edilmesi amacıyla kişilerin ikamet yerlerinden başka bir ülkeye seyahat ederek sağlık ve turizm olanaklarından yararlanmasıdır. Bu amaçla seyahat eden kişiye sağlık turisti denilmektedir. Geçmişte bu terim genellikle az gelişmiş ülkelerden, gelişmiş ülkelerdeki sağlık merkezlerine ziyaretler olarak gerçekleşirken, günümüzde uluslararası hasta dolaşımı yön değiştirmeye başlamıştır. Gelişmiş ülkelerden de uygun fiyatlar ve alternatif tedavi olanakları sebepleri ile diğer ülkelere sağlık turistleri gitmektedir.

Sağlık hukuku bir ülkenin sağlık sektöründe hizmet sağlayıcı ve son kullanıcı olarak rol alan kişi ve kurumların uymak zorunda olduğu hukuk kuralları bütününe verilen addır. Tıp hukuku, kamu sağlığı hukuku, biyoetik ve küresel tıp hukuku olmak üzere dört sınıfa ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mátyás Szűrös</span> Macar siyasetçi

Mátyás Szűrös, Macar politikacıdır. 23 Ekim 1989'dan 2 Mayıs 1990'a kadar Macaristan'ın geçici cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Bu süreç, Macaristan'ın Doğu Bloku'ndan demokratik rejime geçişi sırasında gerçekleşti.

Estetik diş hekimliği veya kozmetik diş hekimliği, estetik ve kozmetik yönümlü diş hekimliği dalıdır. Genellikle dişlerin ve diş etlerinin ve/veya ısırığın görünümünü iyileştiren herhangi bir diş tedavisine atıfta bulunmak için kullanılır. Diş temizliği, diş parlatma, diş beyazlatma, diş kaplama işlemleri, porselen diş, diş protezi, diş dolgusu, diş mücevheri, diş implantı ve braket ekleme estetik görevlerine dahildir. Öncelikle diş estetiğinde renk, pozisyon, şekil, boyut, uyum ve genel gülümseme görünümünde iyileştirmeye odaklanır. Pek çok diş hekimi, bu alandaki özel eğitim, uzmanlık ve deneyimlerine bakılmaksızın kendilerini "estetik diş hekimi" olarak adlandırır. Bu durum hastalar açısından yanıltıcı ve etik olmayan bir durum olarak nitelendirilmektedir. Amerikan Diş Hekimleri Birliği, estetik diş hekimliğini diş hekimliğinin resmi bir uzmanlık alanı olarak kabul etmemektedir. Ancak hala kendilerini estetik diş hekimi olarak tanıtan diş hekimleri mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Semmelweis Universitesi</span>

Semmelweis Universitesi, Macaristan'ın Budapeşte kentinde 1769 yılında kurulan araştırma odaklı bir tıp üniversitesidir. Altı fakülte ve doktora okulu ile tıp ve sağlık bilimlerinin tüm alanlarını kapsar. Macaristanın ilk olmak üzere, Avrupa'nın en köklü ve önde gelen tıp fakültelerinden birine sahiptir.