İçeriğe atla

Macaristan

Macaristan
MacarcaMagyarország
Millî marş
"Himnusz" (Macarca)
"Millî Marş"
 Macaristan konumu (koyu yeşil) - Avrupa'da (koyu gri) - Avrupa Birliği'nde (yeşil)
 Macaristan konumu (koyu yeşil)

Avrupa'da (koyu gri)
Avrupa Birliği'nde (yeşil)

Başkent
ve en büyük şehir
Budapeşte
Resmî dil(ler)Macarca[1]
Etnik gruplar
(mikro nüfus sayımı 2016)
DemonimMacar
HükûmetÜniter parlamenter
cumhuriyet
Tamás Sulyok
• Başbakan
Viktor Orbán
Yasama organıUlusal Meclis
Kuruluş
895[3]
25 Aralık 1000[4]
29 Ağustos 1526
• Budin'in kurtuluşu
2 Eylül 1686
15 Mart 1848
20 Mart 1867
4 Haziran 1920
23 Ekim 1989
• Avrupa Birliği üyeliği
1 Mayıs 2004
Yüzölçümü
• Toplam
93.030 km2 (108.)
• Su (%)
0,74
Nüfus
• 2020 tahminî
9.769.526
• Yoğunluk
105,3/km2 (78.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
342,708 milyar $ (54.)
• Kişi başına
35.088 $ (40..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
176,543 milyar $ (53.)
• Kişi başına
18.075 $ (43.)
Gini (2019)28.0
düşük · 16.
İGE (2022)artış 0.846[5]
çok yüksek · 46.
Para birimiForint (HUF)
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)
UTC+02.00 (OAYS)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+36
ISO 3166 koduHU
İnternet alan adı.hu ve .eu
Resmî site
kormany.hu

Macaristan (MacarcaMagyarország, Macarca telaffuz: [ˈmɒɟɒrorsaːɡ]), Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir.[1][6] Komşuları; batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, doğuda Romanya ve Ukrayna, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan'dır.[6] Başkenti Budapeşte olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vişegrad Grubu ve Schengen üyesidir.[6] Ülkedeki resmî dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birliği'nin 24 resmî dilinden biri olan Macarcadır. Bu bağlamda Macarca, Avrupa Birliği'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan dört dilden biridir.

Hüküm süren Kelt (MÖ 450 sonrası) ve Roma (MÖ 9 - 5. yüzyıl) dönemlerinden sonra Macaristan'ın kuruluşu 10. yüzyılda Doğu Roma tarafından 1000 yılında tahta oturtulan I. István'ın büyük büyükbabası Árpád önderliğinde Macarların Asya'dan bölgeye gelişiyle Macaristan tarihi başlamaktadır. Macar Krallığı çeşitli kesintilerle de olsa 946 yıl varlığını sürdürdü. Bu süreçte de Batının kültürel merkezlerinden biri oldu. Zamanının süper güçlerinden olan Macaristan, ittifak devletleriyle girdiği I. Dünya Savaşı'nı kaybedince ülke topraklarının üçte ikisinden fazlasını 3.3 milyon etnik Macar halkıyla beraber kaybetti.[7] Buna neden olan ve 1920 yılında imzalanan Trianon Antlaşması, Macar tarihinin en kötü olaylarından biri olarak kabul edildiği gibi, ağır şartlarıyla bilinmektedir.[8][9][10] II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası ile birlik olan Macaristan, bunun ardından Sovyet Rusyası tarafından ele geçirildi ve 1947 ile 1989 yılları arasında komünist yönetimi benimsedi. Bu dönemde Macaristan, 1956 Macar Devrimi gibi olaylarla uluslararası bir tanınırlık elde etti. 1989 yılındaki devrimle Doğu Bloku'nun çökmesiyle sınırlarını Avusturya'ya açtı. Bu yıldan sonra da parlamenter cumhuriyet sıfatını elde etti. Bugün ülke geniş gelire sahip bir ekonomi barındırmaktadır.[11] Ayrıca bölgesel bazı kaynakları da tekelinde bulundurmaktadır.[12][13]

Önceki on yılda Macaristan dünyanın onuncu dinamik ekonomisi olarak gösterildiği gibi[14] dünyanın on beş turistik merkezinden biridir.[15][16] Aynı şekilde başkent Budapeşte, dünyanın en güzel kentlerinden biri olarak gösterilmektedir.[17][18] Ülkedeki Hévíz Gölü, dünyanın en büyük ikinci kaplıcasıdır. Yine Balaton Gölü, Orta Avrupa'daki en büyük göldür. Son olarak Hortobágy, Avrupa'nın en geniş otlağıdır.

Tarihçe

Coğrafya

Macaristan Yaylası (Felföld)

Macaristan'ın kuzey kesimleri dağlık bir bölgedir. Doğu komşusu Romanya'nın kuzey sınırından içeri giren bu dağ zinciri batıya doğru uzanarak Avusturya Alpleri ile birleşir. Ama bu dağlar akarsulara sık sık geçit veren sayısız birtakım tepelere parçalanmıştır. Dağların en yüksek noktası Kekeş Tepesi'dir (1.014 m). Yer yer vadilerle yarılan dağların yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Tepelerden vadilere inildikçe "lös" adı verilen kil ve kum karışımı sarı renkli balçıkla kaplı araziler görülür. Bunlar çok verimli topraklardır. Bağlar, meyve bahçeleriyle dolu olan vadilerde sırtlarını yamaçlara dayamış kasabalara rastlanır. Tuna Nehri'nin batısında Bakony Ormanları bulunur.

Macar Denizi diye anılan Balaton Gölü'ne kadar uzayan bu dağlık bölge çoğunlukla kireçtaşından oluşmuş bir yayladır. En yüksek tepesi Kőröshegy Dağı'dır (713 m). Buralarda da tepeler ormanlarla kaplı olup vadiler tarıma ayrılmıştır. Vadilerde de yer yer lös toprağına rastlanır. Balaton Gölü'nden güneye doğru, Sırbistan sınırı yakınlarında Mecsek Dağları (En yüksek noktası 682 m) bulunur. "Felföld" diye anılan Macaristan Yaylası burada sona erer.

Macaristan Ovası (Alföld)

Batı Macaristan Ovası'nda ilk planda tepelerin çokluğu göze çarpar. Buralarda akarsular bulanık ve çamurludur. Bunlardan daha çok ormandan kesilen ağaç kütüklerini taşımak için faydalanılır. Tuna'ya dökülen Raba, Repce ve Marcal nehirleri arasında kalan topraklarda buğday ekimi yapılır. Tuna'yı geçip doğuya ilerlendikçe Büyük Alföld denilen karakteristik Macar Ovası ile karşılaşılır. Macar halkının yarısını barındıran baştan başa düz, engin bir çayırdır. Büyük Alföld'de büyük ısı farkları göze çarpar. Kuzeyde dağlarla çevrili olduğu için yazın şiddetli sıcaklar olur. Kışın ise dondurucu rüzgârlar ovayı kaplar. Karpatlar'dan inen Tisza Nehri ovayı enlemesine keserek güneyde Sırbistan'a girer (Voyvodina Özerk Bölgesi) ve orada Tuna'ya karışır. Büyük miktarda çamuru da birlikte sürükleyen bu ırmak, ilkbahar taşkınları sırasında oldukça geniş bir çevreyi sular altında bırakır. Yazın kızgın güneşle kuruyan bu çamurlar Tuna ile Tisza arasındaki bölgenin karakteristik manzarasıdır. Kuzeydoğuda Romanya sınırına yakın Debrecen dolaylarında buna benzer kumlu, balçıklı yerlere rastlanır.

Tarıma çok elverişli löslü topraklar çoğunluğu meydana getirirler. Macaristan'ın tarım yönünden zenginliğinin belli başlı kaynağı bu bereketli ovalardır.

İklim

Sıcaklık, ocak ayında -1 ila 2 derece arasındadır. Yaz aylarında ise sıcaklık en fazla 29 dereceye kadar yükselir. Denize kıyısı olmadığı için ülkede karasal iklim hâkimdir.

Siyaset

Macaristan Parlamento Binası

Macaristan üniter bir cumhuriyettir. Parlamento tarafından her beş yılda bir seçilen devlet başkanının rolü semboliktir; ancak görevleri arasında başbakanı atamak vardır. Başbakan ise hükûmet üyelerini seçer ve görevden alır. Her bakan adayı, devlet başkanı tarafından bir formalite olarak onaylanmalıdır.

Yasama organı (Országgyűlés) 2014'ten bu yana 199 üyelidir.[19] 1999-2014 yılları arasındaki 386 üyeli işleyiş, 2011'de başlayan bir dizi yasal değişiklik ve 2012'de yürürlüğe giren yeni anayasa ile değişmiştir.[20]

Aynı şekilde seçim sistemi de yenilenmiş ve ilk kez 2014 seçimlerinde yürürlüğe giren seçim sistemiyle, 2010'dan beri iktidarda olan Fidesz partisinin hakimiyeti artmıştır. Son yasal değişiklikler Macaristan'da demokrasinin otoriterleştiği tartışmalarını da beraberinde getirmiştir.[21][22]

Bir siyasi parti parlamentoya girebilmek için oyların en az %5'ini almalıdır. Macaristan'da milletvekili seçimleri 4 yılda bir yapılır. 15 üyeli Anayasa Mahkemesi, yasaların anayasaya uygunluğunu denetler. 2012 sonrası yeni sistemde Anayasa Mahkemesi'nin rolü de azaltılmıştır.

İdari bölümler

Macaristan idari olarak 19 ile (megye) ve 1 başkent (főváros) Budapeşte'ye bölünmektedir.


NUTS 1
NUTS 2
NUTS 3
NUTS 1 NUTS 2 NUTS 3
Bölüm Kodu Büyük Alan Kodu Bölge Kodu
Orta MacaristanHU1 Orta MacaristanHU10 BudapeşteHU101
PestHU102
Transdanubia HU2 Orta TransdanubiaHU21 FejérHU211
Komárom-EsztergomHU212
Veszprém HU213
Batı TransdanubiaHU22 Győr-Moson-SopronHU221
Vas HU222
Zala HU223
Güney TransdanubiaHU23 BaranyaHU231
SomogyHU232
Tolna HU233
Kuzey Macaristan ve AlföldHU3 Kuzey MacaristanHU31 Borsod-Abaúj-ZemplénHU311
HevesHU312
NógrádHU313
Kuzey AlföldHU32 Hajdú-BiharHU321
Jász-Nagykun-SzolnokHU322
Szabolcs-Szatmár-BeregHU323
Güney AlföldHU33 Bács-KiskunHU331
BékésHU332
Csongrád HU333
Macaristanın bölgeleri
Bölgenin AdıBölge MerkeziAlan
(km²)
NüfusYoğunluk
(/km²)
Kuzey MacaristanMiskolc13.4281.289.00096
Kuzey AlföldDebrecen17.7491.554.00088
Güney AlföldSzeged18.3391.367.00075
Orta MacaristanBudapeşte69192.825.000408
Orta TransdanubiaSzékesfehérvár11.2371.114.00099
Batı TransdanubiaGyőr11.2091.004.00090
Güney TransdanubiaPécs14.169989.00070
İdari BölgeBölge MerkeziAlan
(km²)
NüfusYoğunlukKasaba/
Köy
Şablon:Hungary counties imagemep 450
Bács-KiskunKecskemét8,445541,58464119
BaranyaPécs4,430402,26091301
BékésBékéscsaba5,631392,8457075
Borsod-Abaúj-ZemplénMiskolc7,247739,143102355
CsongrádSzeged4,263425,78510060
FejérSzékesfehérvár4,359428,57998108
Győr-Moson-SopronGyőr4,208440,138105182
Hajdú-BiharDebrecen6,211550,2658982
HevesEger3,637323,76989119
Jász-Nagykun-SzolnokSzolnok5,582413,1747475
Komárom-EsztergomTatabánya2,265315,88613976
NógrádSalgótarján2,546218,21886129
PestBudapeşte6,3931,124,395176186
SomogyKaposvár6,036334,06555244
Szabolcs-Szatmár-BeregNyíregyháza5,936583,56498228
TolnaSzekszárd3,703247,28767108
VasSzombathely3,336266,34280216
VeszprémVeszprém4,493368,51982217
ZalaZalaegerszeg3,784269,70578257

Ekonomi

İhracat odaklı bir ekonomiye sahip olan Macaristan, uluslararası ekonomik konjonktürün yarattığı risklere açıktır. Dış ticaretinin büyük bir bölümünü AB ülkeleriyle yapan ülke, Avro'ya geçiş için gerekli hazırlıkları da sürdürmektedir. Temel ürün gruplarına göre dış ticaretinin dağılımında, makineler, elektronik eşyalar ve nakliye araçları ülkenin ithalat ve ihracatında ana sektörler olarak öne çıkmaktadır. İthalatın yaklaşık %50'sini, ihracatın ise %60'ını bu üç sektör gerçekleştirmektedir.

Bilim ve teknoloji

Macaristan çok sayıda seçkin bilim insanı yetiştirmiş olup matematik eğitimi ile ünlüdür.

Rubik Küpü, Ernő Rubik tarafından icat edilmiştir.

Ulaşım

Megyeri Köprüsü

Macaristan oldukça gelişmiş bir karayolu, demiryolu, hava ve su taşıma sistemi vardır. Ülkenin başkenti Budapeşte, toplu taşıma ağında önemli bir düğüm olarak hizmet vermektedir.

Demografi

Etnik gruplar

Macaristan'daki etnik unsurlar
Macar
  
%94
Roman
  
%2
Alman
  
%1.2
Slovak
  
%0.4
diğer
  
%2.3

Macarların atalarının büyük çoğunluğu Ural-Altay/Fin-Ugor kavimleri'nden olan Hun-Ugor kavimleridir. Daha sonra Hint Avrupa grubundan olmayan bu Ugor kavimlerine Hunlardan bazı boylar karışmıştır. Karışan bu üç kavim, Hazarlar'ın egemenliğini kabul etmiştir (460).

Eğitim

Macaristan'da eğitim 5-18 yaşları arasında zorunludur.[23]

1276 yılında Veszprém üniversite Péter Csák birlikleri tarafından tahrip edildi ve yeniden inşa edilmedi. Pécs'te bir üniversite 1367 kurulmuştur. Sigismund 1395 yılında Óbuda'da bir üniversite kurmuştur. Universitas Istropolitana, Matyas Corvinus tarafından 1465 yılında Pozsony'de kurulmuştur. Nagyszombat Üniversitesi 1635 yılında kuruldu ve 1777 yılında Buda'ya taşındı ve bugün Eötvös Loránd Üniversitesi olarak hizmet vermektedir. Dünyanın ilk teknik üniversitesi 1735 yılında Selmecbánya'da kuruldu. Onun ardılı Macaristan'daki Miskolc Üniversitesi'dir. Budapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesi (BME) üniversite düzeyi ve yapısı ile dünyadaki en eski teknoloji kurumu olarak kabul edilir. Yasal selefi ise İmparator II. Joseph tarafından 1782 yılında kurulan Institutum Geometrico-Hydrotechnicum'dur.

Ayrıca bakınız

Dipnotlar

  1. ^ Macaristan'da insanlar birden fazla etnik kimlik beyan edebilirler, bu nedenle toplam %100'ü aşmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b "The Fundamental Law of Hungary" (PDF). Hungarian State. 29 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  2. ^ Vukovich, Gabriella (2018). Mikrocenzus 2016 – 12. Nemzetiségi adatok [2016 microcensus – 12. Ethnic data] (PDF). Hungarian Central Statistical Office (Macarca). Budapeşte. ISBN 978-963-235-542-9. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ocak 2019. 
  3. ^ Encyclopedia Americana: Heart to India. 1. Scholastic Library Pub. 2006. s. 581. ISBN 978-0-7172-0139-6. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022. 
  4. ^ University of British Columbia. Committee for Medieval Studies, Studies in medieval and renaissance history 20 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Committee for Medieval Studies, University of British Columbia, 1980, p. 159
  5. ^ "Human Development Report 2023/2024" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 13 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  6. ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  7. ^ "The plain facts - History". MTI. 4 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2008. 
  8. ^ "East on the Danube: Hungary's Tragic Century". The New York Times. 9 Ağustos 2003. 1 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2008. 
  9. ^ "Kosovo's Actions Hearten a Hungarian Enclave". The New York Times. 7 Nisan 2008. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2008. 
  10. ^ "Hungary". Encarta. 29 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2008. 
  11. ^ World Bank Country Classification 24 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2007
  12. ^ "PowerPoint bemutató" (PDF). 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  13. ^ "Index - Világméretű influenzajárvány jöhet". Index.hu. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2010. 
  15. ^ "Index - Miért menjünk Magyarországra? Miért menjünk Szlovákiába?". Index.hu. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2010. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2010. 
  18. ^ "Budapest, including the Banks of the Danube, the Buda Castle Quarter and Andrássy Avenue - World Heritage Site - Pictures, info and travel reports". Worldheritagesite.org. 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  19. ^ "Macaristan'ın Siyasi Görünümü". mfa.gov.tr. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  20. ^ Bayar, H. İ. (2012). "Macaristan Parlamentosu'nda Yasama ve Denetim". Yasama Dergisi, 21. ss. 85-118. 
  21. ^ "'Macaristan demokrasi ile otoriter devlet arasında seçim yapacak'". tr.euronews.com. 4 Nisan 2018. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  22. ^ "Avrupa Parlamentosu: Macaristan'daki rejim demokrasi değil 'seçimli otokrasi'". bbc.com. 15 Eylül 2022. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  23. ^ Eurydice. "Compulsory Education in Europe 2013/2014" (PDF). Avrupa komisyonu. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 

Dış bağlantılar

  • Macaristan Ulusal Meclisi resmi sitesi25 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Macarca) (İngilizce)
  • Devlet başkanı ve kabine üyeleri14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  • "Macaristan". The World Factbook (2024 bas.). CIA. 
  • Macaristan UCB Libraries GovPubs. (İngilizce)
  • Curlie'de Macaristan (DMOZ tabanlı)
  • Macaristan17 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC News. (İngilizce)
  • Wikimedia Atlas'da Hungary


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slovakya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovakya (Slovakça: Slovensko ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika , Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte</span> Macaristanın başkenti

Budapeşte, Macaristan'ın başkenti ve en kalabalık şehridir. Şehir sınırları içindeki nüfusa göre Avrupa Birliği'nin dokuzuncu en büyük şehri ve Tuna nehri üzerindeki ikinci en büyük şehirdir; şehrin yaklaşık 525 kilometrekarelik bir alanda tahmini nüfusu 1.752.286'dır. Hem şehir hem de ilçe olan Budapeşte, 7.626 kilometrekarelik bir alana ve 3.303.786 nüfusa sahip Budapeşte metropolitan alanının merkezini oluşturur. Şehrin nüfusu, toplam Macaristan nüfusunun %33'ünü oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Macarca</span> Macaristanın resmi dili

Macarca (kendi dilinde

<span class="mw-page-title-main">Balaton Gölü</span>

Balaton Gölü, Slav Dilleri'nde Çamurlu göl anlamına gelir. Orta Avrupa'daki en büyük göldür. Macaristan denize kıyısı bulunmayan bir ülke olduğu için göl, bazen Macar Denizi olarak da adlandırılır. Zala Nehri, göle su sağlayan en büyük kaynaktır. Tuna Nehri'ne bağlanan ve yapay bir kanal olan Sio Kanalı ise gölden tek su çıkışını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Macarlar</span> Macaristan vatandaşları veya sakinleri

Macarlar, ağırlıklı olarak Macaristan'da, ayrıca azınlık topluluklar halinde Orta Avrupa'da yaşayan ve Fin-Ugor dil ailesine bağlı Macarcayı konuşan halk.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan tarihi</span> Macaristan ülkesinin tarihi

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Mohaç</span> Macaristanʼda bir kent

Mohaç Macaristan'ın güneyinde Baranya ilinde bulunan bir kasabadır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı</span> Orta Avrupada uzun yıllar hüküm süren bir krallık

Macaristan Krallığı, Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar yaklaşık bin yıl boyunca Orta Avrupa'da varlığını sürdüren bir monarşiydi. Macaristan Prensliği, ilk kral I. István'ın 1000 yılı civarında Estergon'da taç giymesi üzerine bir Hristiyan krallığı olarak ortaya çıktı; ailesi 300 yıl boyunca monarşiyi yönetti. 12. yüzyıla gelindiğinde krallık Avrupalı bir güç haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Transtuna</span>

Transdanubia Macaristan'ın geleneksel bölgesidir. Alanı 38.000 km²dir. Batı Transdanubia, Orta Transdanubia ve Güney Transdanubia olmak üzere üç bölgeye ayrılmıştır. Tuna nehri nin batısında kalan nispeten yüksek alandır. Bu bölgede bağcılık ve besicilik olmak üzere tarım yapılır. Transdanubia da bulunan Balaton gölü 77 km uzunlukta ve 1,5–11 km arasında değişen genişliği ile Orta Avrupa'nın en büyük gölüdür. Gölün çevresindeki tepeler önemli bir bağcılık ve turizm merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte Muharebesi</span> Kuşatma

Budapeşte Muharebesi, Sovyet kuvvetlerinin II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru sınırı geçerek Macaristan'ın başkenti Budapeşte'ye yönelen genel taarruzlarının devamında kentin kuşatılması ve alınması sırasında yaşanan çatışmalardır. Macar ve Alman birliklerince savunulan kent, 29 Kasım 1944 tarihinde Kızıl Ordu'ya bağlı birlikler ve artık Sovyetler Birliği'nin müttefiki olan ve Almanya'ya savaş ilan etmiş bulunan Rumen ordusu tarafından kuşatıldı. Kuşatma, kenti savunan kuvvetlerin 13 Şubat 1945 tarihinde kayıtsız şartsız teslim olmasıyla sona erdi. Kenti kuşatan Sovyet güçleri, Rodion Malinovski'nin 2. Ukrayna Cephesi'ne bağlı birliklerdir. Savunmadaki kuvvetler, Alman Waffen-SS birlikleri ile Macar Ordusu'dur. Budapeşte kuşatması II. Dünya Savaşı boyunca yaşanan en kanlı kuşatmalardan biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Balaton Gölü Harekâtı</span> Harekât

Balaton Gölü Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde gerçekleşen son Alman taarruz harekâtıdır. Harekât, Macaristan topraklarının güneybatı kesiminde 6 - 16 Mart 1945 tarihleri arasında icra edilmiştir. Harekât, Almancada Plattensee Taarruzu, Rusçada Balaton Savunma Harekâtı ve İngilizcede Balaton Gölü Taarruzu olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Horthy</span> Macar asker ve siyasetçi (1868–1957)

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Keszthely</span> Macaristanʼda bir kent

Keszthely, Balaton Gölü'nün batı kıyısında bulunan 20,895 nüfuslu bir Macar şehridir. Önemli, kültür, eğitim ve ekonomik merkezlerinden biridir. Bu elverişli konumuyla kara yolu ve demiryolu erişilebilirliği ve Keszthely'nin çevresi nedeniyle tercih edilen bir tatil yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Árpád Hanedanı</span> Árpád Hanedanı

Árpád Hanedanı, Orta Avrupa'da kurulan Macar Krallığı'nın ilk hanedanlığı.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Parlamento Binası</span> Budapeştede bina

Macaristan Parlamento Binası veya Budapeşte Parlamento Binası, Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de yer alan ve Macaristan Ulusal Meclisi'nin bulunduğu binadır. Bina Avrupa'nın en eski yasama binalarından ve Macaristan'ın gözde simgelerinden biri olup popüler bir turistik yerdir. Tuna Nehri'nin kıyısında, Lajos Kossuth Meydanı'nda yer almaktadır. Günümüzde halen Budapeşte'nin en yüksek ve Macaristan'ın en büyük binasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Prensliği</span> İlk resmi Macar Devleti

Macaristan Prensliği veya Macaristan Dükalığı, Karpat Havzası'nın 9. yüzyıldaki Macar fetihinin ardından 895-896 yılında kurulan, ilk belgelenmiş Macar devletidir. Árpád liderliğindeki bir kabile ittifakı oluşturan yarı göçebe bir halk olan Macarlar Karpatlar'ın doğusundaki eski beylikleri olan Etelköz'den gelmişlerdir. Ancak Macar komutanlarının yönettikleri bölgelerde yarı bağımsız şehir devletleri haline dönüşmesi üzerine Macaristan Prensliğinin askeri başarılarına rağmen gücü gittikçe azalmaya başlamıştır. Bu bölgeler ilerleyen dönemlerde yine Arpad hanedanlığından olan I.István yönetimi altında birleşmiştir. Yarı göçebe olarak yaşamakta olan Macar nüfusu bu dönemle beraber yerleşik yaşamı benimsemeye başlamıştır. I.István dönemine dek kabilelere ayrılan macar toplumu I.István ile beraber devletleşmeye yönelik adımlar atmaya başladı. Macaristan Prensliği böylelikle 1000 yılında I.István tarafından Macaristan Krallığı'nın kurulması üzerine son bulmuştur. Bu sebeptendir ki Macarlar için, 896 ve 1000 yılları arasındaki dönem beylik dönemi olarak kabul görmektedir.

Macaristan'da din, Macaristan 1000 yılında topluca Hristiyan olmuştur günümüzde laik bir devlettir ancak anayasada Hristiyanlık Macar kültürünün önemli bir parçası olduğu yazar.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da turizm</span>

Macaristan'ın uzun bir turizm tarihi vardır ve Macaristan 2002 yılında dünyanın en çok ziyaret edilen on üçüncü turizm ülkesi olmuştur. Turizm 2004-2005 yılları arasında yaklaşık yüzde 7 artmıştır. Avrupalı ziyaretçiler Macaristan'daki turistlerinin yüzde 98'inden fazlasını oluşturur. ülkeye en fazla ziyaretçi çeken Avusturya, Almanya ve Slovakya'lı turistleridir. Çoğu turist araba ile gelir ve kısa bir süre kalır. Macaristan'ın turizm sezonu nisandan ekime kadardır ve Temmuz ve Ağustos en iyi turistik aylardır. Budapeşte, ülkenin en popüler turistik yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Macaristan'daki Yahudilerin tarihi, Macaristan Krallığı'na kadar uzanmaktadır; hatta bazı kayıtlara göre, 895 yılında Karpat Havzası'nı Macarların fethinden 600 yıldan daha uzun bir süre öncesine kadar uzanmaktadır. Yazılı kaynaklar, Yahudi topluluklarının Orta Çağ Macaristan Krallığı'nda yaşadığını kanıtlıyor ve hatta heterojen Macar kabilelerinin birkaç klanının Yahudiliği uyguladığı varsayılıyor. Yahudi yetkililer, 13. yüzyılın başlarında II. András'ın hükümdarlığı sırasında krala hizmet etti. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren genel dini hoşgörü azaldı ve Macaristan'ın politikaları Batı Avrupa'daki Yahudi nüfusa yönelik muameleye benzer hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan coğrafyası</span>

Macaristan, Orta Avrupa'nın güneydoğu bölgesinde, Balkanlar'a sınırı vardır. Denize ise kıyısı olmayan bir ülkedir. Karpat Havzası'nda yer alan 93.030 kilometrekarelik bir alana sahiptir ve yaklaşık kuzeyden güneye 250 km ve doğudan batıya 524 km'dir. Kuzeyde Slovakya, kuzeydoğuda Ukrayna, doğu ve güneydoğuda Romanya, güneyde Sırbistan, güneybatıda Hırvatistan, batı ve güneybatıda Slovenya ve batıda Avusturya ile paylaşılan 2.106 km sınırı vardır.