İçeriğe atla

Macar Sosyalist İşçi Partisi

Macar Sosyalist İşçi Partisi
Magyar Szocialista Munkáspárt
KısaltmaMSZMP
KurucuJános Kádár
Son LiderRezső Nyers
Kuruluş tarihi31 Ekim 1956
Kapanış tarihi7 Ekim 1989
ÖnceliMacar İşçi Partisi
ArdılıMacar Sosyalist Partisi
Macar Komünist İşçi Partisi
MerkezBudapeşte
İdeolojiKomünizm
Marksizm-Leninizm
Kádárizm
Siyasi pozisyonAşırı Sol
Resmî renklerKırmızı, yeşil, beyaz
Macaristan
MSZMP Parti Propagandası: "Partimizin ve halkımızın kırılmaz birliği çok yaşasın!"

Macar Sosyalist İşçi Partisi (MacarcaMagyar Szocialista Munkáspárt, MSzMP), Macaristan Halk Cumhuriyeti'ni 1959-1989 yılları arasında tek parti iktidarı olarak yönetmiş Marksist-Leninist bir siyasi partidir.

31 Ekim 1959 tarihinde kuruldu. Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde tek parti olarak iktidar oldu. Macaristan Halk Cumhuriyeti dağılınca parti de dağıldı.

Macar Sosyalist İşçi Partisi Liderleri

Genel Sekreterler

  • János Kádár 25 Ekim 1956 – 22 Mayıs 1988
  • Károly Grósz 22 Mayıs 1988 – 26 Haziran 1989 (7 Ekim 1989 kadar genel sekreter olarak devam etmiş fakat Rezső Nyers, 26 Haziran 1989 tarihinde Politbüro tarafından yeni oluşturulan 4 kişilik Siyasi İcra Komitesi Başkanı olarak atanmıştır.)

Siyasi İcra Komitesi Başkanı

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (1946)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1946–1960)

Demokrat Parti, 7 Ocak 1946'da kurulan, kurulduğu yıl yapılan seçimlerde azınlıkta kalıp 4 yıl sonra yapılan seçimlerde 27 yıllık tek parti dönemini sona erdiren Türk siyasi partisi olarak bilinir. Sırasıyla 1950, 1954 ve 1957 seçimlerini kazanmış ve 10 yıl boyunca iktidar olmuştur. Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile iktidardan düşürülmüş ve 29 Eylül 1960'ta kapatılmıştır. Demokrat Parti'nin kısaltması DP olarak yazılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Imre Nagy</span> Macar diplomat ve siyasetçi (1896-1958)

Imre Nagy, Macar siyasetçi. İki kez Macaristan başbakanlığı görevini yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

<span class="mw-page-title-main">1956 Macaristan Ayaklanması</span>

1956 Macaristan ayaklanması veya Macaristan Halk Cumhuriyeti sonrası dönemle anıldığı isimle Macar Devrimi, 1956 yılında Macaristan'daki Sovyetler Birliği destekli stalinist hükûmete karşı başlatılan halk hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Halk Cumhuriyeti</span> 1949-1989 yılları arasında Macaristanda hüküm sürmüş eski komünist devlet.

Macaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan'ın 1949'dan 1989 yılına kadar yani Sovyetler Birliği'nin rehberliğindeki komünist dönemde kullanılan resmi ismiydi. Komünizme karşıt geniş hareketin yapıldığı ilk yer Macaristan Halk Cumhuriyeti'dir. Bu hareketteki Macarlar özgürlük, demokrasi ve politik baskıya son verilmesini talep ediyorlardı. Kızıl Ordu'nun ülkeye müdahalesi ile hareketin liderleri öldürüldüler. Devlet, 1989 yılına kadar varlığını sürdürdü. 1989 yılında rejime karşı güçler birleşerek komünist rejime son verilmesine zorladılar. Macaristan Halk Cumhuriyeti kendini Macar Sovyet Cumhuriyeti'nin vârisi olarak görmekteydi. Macar Sovyet Cumhuriyeti 1919'da kurulan ve Sovyet Rusya'dan sonraki ikinci komünist devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Jenő Landler</span>

Jenő Landler, Macar komünist siyasetçi ve önder. Kısa ömürlü olan Macaristan Sovyet Cumhuriyeti yönetiminde yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Viktor Orbán</span> Macaristan başbakanı (1998–2002, 2010–görevde)

Viktor Mihály Orbán, Macar siyasetçi ve 2010 yılından beri Macaristan Başbakanı. Aynı zamanda 2003 yılından beri Fidesz partisinin genel başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Birleşik İşçi Partisi</span>

Polonya Birleşik İşçi Partisi 16-21 Aralık 1948 tarihleri arasında Polonya'da kurulan komünist partidir. Polonya Halk Cumhuriyeti'nde tek parti iktidarı olmuştur. Polonya Halk Cumhuriyeti dağılınca parti 1 yıl daha açık kalmıştır. 1990'dan sonra feshedilmiştir. 1989 Polonya genel seçimlerinde parti Solidarność muhalefet olarak adını çok duyursa bile %2 farkla seçimde PZPR 1. olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Németh</span> Macar siyasetçi

Miklós Németh Macarca telaffuz: [ˈmikloːʃ ˈneːmɛt] Macar ekonomist ve siyasetçi. Macaristan başbakanı olarak 24 Kasım 1988 ile 23 Mayıs 1990 tarihleri arasında görev yapmıştır. Doğu ve Orta Avrupa'da komünizmin çöküşüne giden çalkantılı yıllarda Macaristan'ın Komünist partisi olan Sosyalist İşçi Partisi'nin liderlerinden birisiydi. Macaristan'ın son komünist başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Károly Grósz</span> Macar siyasetçi

Károly Grósz Macarca telaffuz: [ˈkaːroj ˈɡroːs] Macar komünist siyasetçi. 1988 ila 1989 yılları arasında Macar Sosyalist İşçi Partisi'nin Genel Sekreterliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">György Lázár</span> Macar siyasetçi (1924-2014)

György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi. Lázár, Avrupa'da günümüzde Macaristan'ın bulunduğu bölgede 1949 ile 1989 yılları arasında var olan Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1975 ile 1987 arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jenő Fock</span> Macar siyasetçi

Jenő Fock, Macar siyasetçi. Avrupa'da günümüzde Macaristan'ın bulunduğu bölgede 1949 ile 1989 yılları arasında var olan Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1967-1975 arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan Komünist Partisi</span>

Özbekistan Komünist Partisi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin bir parçası ve Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin iktidardaki Komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">Macar İşçi Partisi</span>

Macar İşçi Partisi, 1948-1956 yılları arasında Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde iktidarda bulunan komünist parti.

<span class="mw-page-title-main">Rezső Nyers</span> Macar siyasetçi (1923-2018)

Rezső Nyers, Macar siyasetçi, ekonomist ve eski bakandır. 1960'tan 1962'ye kadar Macaristan Maliye Bakanı olarak görev yaptı. 1989'da birkaç ay boyunca Macar Sosyalist İşçi Partisi'nin Başkanı olarak görev yapan ülkenin son Komünist lideri oldu.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Macaristan Cumhuriyeti</span>

İkinci Macar Cumhuriyeti 1 Şubat 1946'da Macaristan Krallığı'nın lağvedilmesinden kısa bir süre sonra kurulmuş ve 20 Ağustos 1949'da Komünist yönetimin iktidara gelmesinin ardından feshedilmiş parlamenter cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Macar Sosyalist Partisi</span> Macaristanda siyasî parti

Macar Sosyalist Partisi, Macaristan'da sosyal demokrat bir siyasi partidir. Parti, 7 Ekim 1989 tarihinde Macar Sosyalist İşçi Partisi'nin iki halefinden biri olarak kurulmuştur ve muhafazakâr rakibi Fidesz ile birlikte 2010'lara kadar ülke siyasetindeki iki baskın partiden biriydi. 2006 protestoları ve ardından 2008 mali krizi sonucunda halk desteğinin çoğunu kaybetti. 2010 seçimlerinin ardından yeniden ana muhalefet partisi haline geldiyse de bu konumu, 2018 yılından itibaren merkez sağ Jobbik'e geçti. Partinin gücü büyük oranda kendi içinde bölünerek oluşan Demokratik Koalisyon adlı yeni partiye geçti.

Macaristan'da siyaset, parlamenter temsili demokratik cumhuriyet şeklinde işlemektedir. Çok-partili bir sistem bulunmaktadır. Başbakan, hükûmetin başıdır ve sistemde etkili bir role sahiptir. Cumhurbaşkanı ise devlet başkanı sıfatı ile büyük ölçüde sembolik bir konuma sahiptir.