İçeriğe atla

Macar İşçi Partisi

Macar İşçi Partisi
Magyar Dolgozók Pártja
KısaltmaMDP
Genel başkanJoška Broz
Genel sekreterMiroslav Jovanović
KurucuMátyás Rákosi
Son genel sekreterJános Kádár
Slogan(lar)Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!
Kuruluş tarihi12 Haziran 1948 (76 yıl önce) (1948-06-12)
Kapanış tarihi31 Ekim 1956
BirleşmeMacaristan Komünist Partisi
Macaristan Sosyal Demokrat Partisi
ArdılıMacar Sosyalist İşçi Partisi
MerkezBudapeşte
Gazete(ler)Szabad Nép
İdeolojiMarksizm-Leninizm
Komünizm
Stalinizm
Siyasi pozisyonAşırı sol
Uluslararası üyelikKominform
Parti bayrağı

Macar İşçi Partisi (Macarca: Magyar Dolgozók Pártja; kısaltmayla MDP), 1948-1956 yılları arasında Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde iktidarda bulunan komünist parti.

Tarihçe

Sovyetler Birliği'nin baskısı sonucu Macaristan Komünist Partisi ve Macaristan Sosyal Demokrat Partisi'nin birleşmesiyle kurulmuştur. Kuruluş döneminde bazı sosyal demokratlar ideolojik ayrılıklar nedeniyle partiden ayrılmışlardır. Partinin ilk genel sekreteri Mátyás Rákosi idi ve bu görevi 1956 yılına kadar sürdürdü. Aynı yıl Ernő Gerő bu görevi üç ay sürdürdü. Ardından parti feshedilene kadar bu görevi kısa süreliğine János Kádár sürdürdü.

Macaristan Halk Cumhuriyeti diğer küçük yasal siyasi partilerin 1949'a kadar bağımsız koalisyon partileri olarak devam etmelerine izin verildi, ancak tamamı MDP'nin politikalarına boyun eğdiler. Parti Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi'nin kurucusu olarak yer aldı.

1956 Macar Devrimi sırasında, parti Macar Sosyalist İşçi Partisi ismiyle János Kádár ve Imre Nagy liderliğinde yeniden örgütlendi. Yeni Nagy hükûmeti ayaklanmayı olayları karşı-devrimci değil, “büyük, ulusal ve demokratik bir olay” olarak değerlendirdiğini bildirdi ve Devlet Güvenlik Otoritesi'nin durumu çözeceğini açıkladı. Macaristan'ın tarafsızlaşma ve Varşova Paktı'ndan çıkma beyanı, 4 Kasım 1956'da Sovyet müdahalesine neden oldu. 8 Kasım 1956'dan sonra Macar Sosyalist İşçi Partisi, Kádár'ın önderliğinde Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ni tam olarak destekledi.

Parti 31 Ekim 1956'de feshedildi ve Macar Sosyalist İşçi Partisi'ne dönüştü.

Liderler

Birinci Sekreter: (genel sekreter 1948-1953);

Başkan (sadece resmi olarak, 1950 yılında kaldırıldı);

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Imre Nagy</span> Macar diplomat ve siyasetçi (1896-1958)

Imre Nagy, Macar siyasetçi. İki kez Macaristan başbakanlığı görevini yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar Komünist Partisi</span> Bulgaristan Halk Cumhuriyetinin 1946-1990 arasında iktidar partisi

Bulgar Komünist Partisi Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nin 1946-1990 yılları arasında iktidardaki partisiydi. Vatan Cephesi'ne liderlik eden parti 1944 yılında II. Dünya Savaşı'nın sonuna doğru, Bulgar partizanlar hükûmeti devirmesi sonucu iktidara geldi.

<span class="mw-page-title-main">1956 Macaristan Ayaklanması</span>

1956 Macaristan ayaklanması veya Macaristan Halk Cumhuriyeti sonrası dönemle anıldığı isimle Macar Devrimi, 1956 yılında Macaristan'daki Sovyetler Birliği destekli stalinist hükûmete karşı başlatılan halk hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Halk Cumhuriyeti</span> 1949-1989 yılları arasında Macaristanda hüküm sürmüş eski komünist devlet.

Macaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan'ın 1949'dan 1989 yılına kadar yani Sovyetler Birliği'nin rehberliğindeki komünist dönemde kullanılan resmi ismiydi. Komünizme karşıt geniş hareketin yapıldığı ilk yer Macaristan Halk Cumhuriyeti'dir. Bu hareketteki Macarlar özgürlük, demokrasi ve politik baskıya son verilmesini talep ediyorlardı. Kızıl Ordu'nun ülkeye müdahalesi ile hareketin liderleri öldürüldüler. Devlet, 1989 yılına kadar varlığını sürdürdü. 1989 yılında rejime karşı güçler birleşerek komünist rejime son verilmesine zorladılar. Macaristan Halk Cumhuriyeti kendini Macar Sovyet Cumhuriyeti'nin vârisi olarak görmekteydi. Macar Sovyet Cumhuriyeti 1919'da kurulan ve Sovyet Rusya'dan sonraki ikinci komünist devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sovyetlerin Macaristan'ı işgali, Macaristan'ın II. Dünya Savaşı'nda mağlup olmasından sonra başlayıp, 45 yıl devam eden bir süreci ifade etmektedir. İşgal, 1991 yılında SSCB'nin dağılmasından kısa bir süre önce sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Macar Sosyalist İşçi Partisi</span>

Macar Sosyalist İşçi Partisi, Macaristan Halk Cumhuriyeti'ni 1959-1989 yılları arasında tek parti iktidarı olarak yönetmiş Marksist-Leninist bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Mátyás Rákosi</span> Macar siyasetçi (1892-1971)

Matyas Rakosi Macar komünist siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Németh</span> Macar siyasetçi

Miklós Németh Macarca telaffuz: [ˈmikloːʃ ˈneːmɛt] Macar ekonomist ve siyasetçi. Macaristan başbakanı olarak 24 Kasım 1988 ile 23 Mayıs 1990 tarihleri arasında görev yapmıştır. Doğu ve Orta Avrupa'da komünizmin çöküşüne giden çalkantılı yıllarda Macaristan'ın Komünist partisi olan Sosyalist İşçi Partisi'nin liderlerinden birisiydi. Macaristan'ın son komünist başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Károly Grósz</span> Macar siyasetçi

Károly Grósz Macarca telaffuz: [ˈkaːroj ˈɡroːs] Macar komünist siyasetçi. 1988 ila 1989 yılları arasında Macar Sosyalist İşçi Partisi'nin Genel Sekreterliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">György Lázár</span> Macar siyasetçi (1924-2014)

György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi. Lázár, Avrupa'da günümüzde Macaristan'ın bulunduğu bölgede 1949 ile 1989 yılları arasında var olan Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1975 ile 1987 arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ferenc Münnich</span> Macar politikacı

Ferenc Münnich, Macar komünist siyasetçi. 1958-1961 yılları arası Macaristan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi Başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">András Hegedüs</span> Macar siyasetçi (1922-1999)

András Hegedüs, Macar komünist siyasetçi. 1955-1956 yılları arasında Bakanlar Kurulu Başkanı olarak görev yaptı. 28 Ekim 1956'daki Macar Devrimi'nin beşinci gününde Sovyetler Birliği'ne kaçtı, ancak 1958 yılında geri döndü ve sosyoloji dersleri verdi.

<span class="mw-page-title-main">István Dobi</span> Macar siyasetçi

István Dobi, Macar politikacı. 1948-1952 yılları arası Macaristan Başbakanı oldu. 1949'da ülkenin tam kontrolünü ele aldıktan kısa bir süre sonra partiye katılarak göreve gelen ilk komünistti.

<span class="mw-page-title-main">Gulaş Komünizmi</span>

Gulaş Komünizmi veya Macar siyasetçi János Kádár'dan esinlenerek konulan ismiyle Kadarizm, Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde, 1960'lı yıllardan, Orta Avrupa'da komünist rejimlerin çöktüğü 1980'lerin sonuna kadar uygulanmaya devam eden rejime verilen ad. Ekonomisinde barındırdığı serbest piyasa unsurları ve diğer Doğu Bloku ülkelerine nısbeten insan hakları karnesinin müspet görünümüyle, Macaristan'daki sosyalist uygulama, Sovyet Bloku ülkelerinden oldukça farklı tezahür ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">János Kádár</span> Macaristan başbakanı (1912-1989, hd. 1956-1958 & 1961-1965)

János Kádár, Macar devlet adamı, politikacı, Macar Sosyalist İşçi Partisi Genel Sekreteri, 1956 yılından, emekli olduğu 1988 tarihine kadar 32 yıl boyunca Macaristan'a Başkanlık yapmış komünist lider. İlerlemiş yaşı ve buna bağlı sağlık problemleri yüzünden 1988 yılında emekli olmak zorunda kalıncaya kadar Parti Genel Sekreterliği görevini sürdürdü ve görevini daha genç reformcu kadrolara devretti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Macaristan Cumhuriyeti</span>

İkinci Macar Cumhuriyeti 1 Şubat 1946'da Macaristan Krallığı'nın lağvedilmesinden kısa bir süre sonra kurulmuş ve 20 Ağustos 1949'da Komünist yönetimin iktidara gelmesinin ardından feshedilmiş parlamenter cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">1956 Macaristan Ayaklanması'ndaki 16 talep</span>

1956 Macaristan ayaklanmasındaki 16 talep, 1956 Macaristan ayaklanmasında protestocular tarafından gerçekleşmesi istenen 16 taleptir. İlk versiyonu 1956'da Szeged'de kurulan Macar Üniversitesi Öğrencileri Derneği (MEFESZ) tarafından formüle edildi. Ardından ülkenin diğer üniversitelerindeki ve öğrenci delegeleriyle birlikte yapılan toplantında nihai talepler sunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da rejim değişikliği</span> Macaristanda Sosyalizmin Sonu

Macaristan'da rejim değişikliği daha dar anlamda Macaristan tarihinin tek partili bir dönemden, onun kültürel, ideolojik bağıntısından koptuğu, demokratik bir devlete dönüştüğü, sosyalist devlet sistemini sona erdirirken barışçıl bir şekilde demokratik, çoklu, cumhuriyetçi düzene geçtiği dönemi ifade eder. Rejim değişikliği temel olarak 1989 ile bağlantılıdır. Çünkü rejim değişikliğiyle ilgili olarak en önemli ve sembolik olaylar bu yılda gerçekleşmiştir. Ancak bu olay örgüsünde hem önceki hem de sonraki yıllarda birçok önemli unsur rol oynamıştır.