İçeriğe atla

Macar-Çekoslovak Savaşı

Macar-Çekoslovak Savaşı
İki savaş arası dönem

Macaristan Sovyet Cumhuriyeti (açık kırmızı) tarafından Mayıs-Haziran 1919'da bugünkü Slovakya'da ve bugünkü Macaristan'ın küçük kısımlarında geri alınan bölge
TarihKasım 1918 - 23 Haziran 1919
Bölge
Günümüz Slovakya, Karpat Rutenya, Macaristan
Sonuç

Çekoslovak zaferi

  • İtilaf ile diplomatik müzakerelerin ardından Macar geri çekilmesi
  • Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin oluşumu ve ardından dağılması
Taraflar
Macaristan Demokratik Cumhuriyeti
(21 Mart 1919'a kadar)
Macaristan Sovyet Cumhuriyeti
(21 Mart 1919'dan itibaren)
Tarafından desteklenen:
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Rusya SFSC		 Çekoslovakya
Tarafından desteklenen:
Fransa
Romanya
Komutanlar ve liderler
Béla Kun
Aurél Stromfeld
Ferenc Julier
Vilmos Böhm		 Tomáš Masaryk
František Schöbl
Josef Štika
Josef Šnejdárek
Josef Votruba
Güçler
100,000 20,000
Kayıplar
Bilinmeyen ölü
450 esir		 864


Macar-Çekoslovak Savaşı veya Kuzey Seferi (Macarca: északi hadjárat), Macaristan Sovyet Cumhuriyeti ile Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti arasında Nisan-Haziran 1919 arasında gerçekleşti.[1]

Arka plan

Birinci Dünya Savaşı'nın son yılı olan 1918'in sonunda gerçekleşen Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun çöküşü, Çekoslovakya'nın bağımsızlığına yol açtı.[2] Yeni ilan edilen devlet, toprak taleplerini gerçekleştirmek istiyordu.

Savaş sırasında Macar Kızıl Ordusu, Çekoslovakya ve Romanya'dan gelen birliklere karşı ayrı muharebeler yaptı ve Fransa da ihtilaflara diplomatik olarak oldukça müdahil oldu.[3] Savaşın son aşamasında, her iki taraftan da 120.000'den fazla asker savaşa katıldı.

İktidara gelmesinden sonraki bir hafta içinde komşu ülkelere kaybettiği toprakları geri alma vaadiyle Macarlara başvuran Béla Kun, Macaristan'ın sınırlarını eski haline getirme sözünü yerine getirerek iç desteğini artıracak olan Birinci Çekoslovak Cumhuriyetine savaş ilan etti. Macar ordusu 19 ila 25 yaşları arasındaki erkekleri askere aldı.[4] Budapeşte'den sanayi işçileri gönüllü oldu ve birçok eski Avusturya-Macaristan subayı vatanseverlik yoluyla yeniden askere alındı. Macar ordusu 1. ve 5. topçu tümenlerini (40 tabur) Yukarı Macaristan'a (kısmen modern Slovakya) nakledildi. Macar karşı saldırısı 9 Mayıs 1919'da Hatvan bölgesinde başladı. 20 Mayıs 1919'da Albay Aurél Stromfeld, Miskolc'taki Çekoslovak birliklerine saldırdı ve bozguna uğrattı, ayrıca Košice ve Prešov'u yeniden ele geçirdi, böylece Çekoslovak ve Romanya Ordularını birbirinden başarıyla ayırdı.[5] Bu başarılı eylem sayesinde Macaristan, eski kuzey sınırlarına kadar olan bölgeyi kontrol etti ve Miskolc, Salgótarján ve Banská Štiavnica (Selmecbánya) çevresindeki sanayi bölgelerinin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin ilanı ve ordunun ahlaki çöküşü

Macar Kızıl Ordusu'nun 4 Haziran 1919'da Košice'ye yürüyüşünün kutlaması

Macaristan'ın eski sınırlarının restorasyonuna ilişkin komünist vaatlere rağmen, 16 Haziran 1919'da Prešov'da Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Hükûmetin kaybedilen toprakları geri alma gibi bir niyeti yoktu, asıl niyeti komünist ideolojiyi yaymak ve Avrupa'da başka komünist devletler kurmaktı.[6] Bu, komünistlerin Macar ulusal çıkarlarını feda ettiği anlamına geliyordu. Çekoslovak ordusuna karşı bir dizi askeri zafere rağmen, vatanseverler ve komünistler arasındaki temel gerilim nedeniyle Macar Kızıl Ordusu dağılmaya başladı. Bağımsız Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin kuruluşu özellikle profesyonel subaylar, yurtseverler ve Macar Kızıl Ordusu'ndaki milliyetçiler arasında, komünist hükûmetin halk ve askeri desteğini sarstı. Genelkurmay başkanı Aurél Stromfeld bile protesto amacıyla görevinden istifa etti.[7]

Savaş dönüşü

Mayıs 1919'da Çekoslovak askerleri Macar Kızıl Ordusu'na karşı savaşıyor

Bu arada Çekoslovak Ordusu değişmişti. Birkaç güvenilmez İtalyan komutanın yerini Fransız generaller ve subaylar aldı. Yeni düzenlenen Çekoslovak 2. Piyade Tümeni'nin başı, Fransız Lejyonu Albay ve kıdemli Yabancı Lejyonu Josef Šnejdárek'ti.[8] Önceki savaşlarda dağılan taburlar ve alaylar tekrardan oluşturuldu ve yeni birimlerle birlikte dağlık arazide bir savunma hattından diğerine çekildi. Šnejdárek'in bağlı birliklerinin saldırıya hazırlanması için bir hafta yeterliydi.

Zvolen Savaşı

Macar Kızıl Ordusu'ndan geri kalan askerleri 10 Haziran sabahı Zvolen'e saldırdı. Sol kanadı şaşırtıcı bir şekilde başarılıydı, sağ kanattaki Macar birlikleri de Banská Štiavnica'ya girdi. Ancak ertesi gün tüm Macar saldırıları püskürtüldü.[9] Yine de 2. Tümen saldırmaya devam etti. Šnejdárek saldırının yönünü değiştirdi ve 13 Haziran'da Zvolen'e saldırma emri verdi. Dört saatlik savaşın ardından, Çekoslovak birlikler Macar savunmasının kilit noktalarına saldırmaya başladı. Öğlen civarında, Çekoslovak öncü birimleri Macar savunma hattının 10 kilometre derinliğine kadar sarktı ve Hron'un merkezi Çekoslovak kontrolüne girdi. Macar komutanlığının Çekoslovak saldırısını kıracak kuvvetleri yoktu.

Sonrası

Zvolen'in yeniden ele geçirilmesi, savaşın Çekoslovakya adına dönüşü anlamına geliyordu. Çekoslovak Ordusu savaşta üstünlüğü ele geçirdi ve Macarlara iki yönden saldırdı: Levice ve Lučenec. Saldırılar tüm Macar ilerlemelerinisona erdirdi.[6] Macar Ordu Komutanlığı ateşkesi kabul etti ve sınır çizgisine çekildi. Çoğu Birinci Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan Ordusu saflarında savaşan Çek askerleri ve Slovak ordusu gönüllüleri, 1919'da hala Rusya'da bulunan Çekoslovak Lejyonu kadar iyi olduklarını gösterdiler.

Kaynakça

  1. ^ Brecher, Michael; Wilkenfeld, Jonathan (29 Eylül 1997). A Study of Crisis (İngilizce). University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-10806-0. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  5. ^ "Zvolenom zabudnutý generál" (PDF). web.archive.org. Platená príloha Zvolenských. 8 Ağustos 2005. 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 
  6. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya</span> Orta Avrupada 1918 ile 1992 arasında varlığını sürdürmüş devlet

Çekoslovakya, Orta Avrupa'da 1918 ile 1992 arasında varlığını sürdürmüş ülke. 1 Ocak 1993'te Slovakya ve Çek Cumhuriyeti adlı iki bağımsız devlete bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Košice</span> Slovakyada belediye

Košice (Slovakça:

<span class="mw-page-title-main">Macaristan tarihi</span> Macaristan ülkesinin tarihi

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Tomáš Garrigue Masaryk</span> Çekoslovakyanın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı

Tomáš Garrigue Masaryk, Çekoslovakya'nın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı (1918-1935).

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Sovyet Cumhuriyeti</span>

Macaristan Sovyet Cumhuriyeti Macaristan'da Béla Kun'un liderliğinde kurulan komünist bir rejimdir. Rusya'daki Bolşeviklerin yaptığı Ekim Devriminin ardından Avrupa'da kurulan Marksist-Leninist politikaların uygulandığı ilk komünist hükûmettir. Ömrü sadece dört ay sürmüştür. Romanya'nın Budapeşte'yi işgaliyle düşmüştür. Bu devletin varisi Macaristan Krallığı'dır. Krallık (1920-1944) arasında hüküm sürmüştür.

Çek Cumhuriyeti tarihi, bugünkü Çekya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Slovakya tarihi, bugünkü Slovakya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovak Lejyonu</span>

Çekoslovak Lejyonu, I. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri bünyesinde savaşan Çek ve Slovaklardan oluşan gönüllü ordu. Rus İç Savaşı'nda önemli bir silahlı güç olarak yer almış, I. Dünya Savaşı'nın ardından Çekoslovakya'nın bağımsızlığının ilanında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Radola Gajda</span>

Radola Gajda veya Rudolf Geidl Çek komutan ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya'nın İşgali</span>

Çekoslovakya'nın İşgali (1938-1945), Münih Antlaşması sonucu Almanya'nın, Südetler olarak bilinen bölgeyi işgal etmesiyle başlamıştır. 16 Mart 1939'da Alman birlikleri Çekoslovakya'nın geri kalanını da işgal ederek II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar ülkenin varlığına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Macaristan</span>

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Slovak Sovyet Cumhuriyeti</span>

Slovak Sovyet Cumhuriyeti, Rusya ve Macaristan'dan sonra ilan edilen üçüncü komünist devletir. Devletin başkenti Prešov'dur. Devleti kuranda Çekoslovak gazeteci Antonín Janousek'dir. Slovakya'nın müttefikleri Macaristan ile Ukrayna'dır. Kurulan devlet çok uzun süreli olmadı. 16 Haziran'da ilan edilen devlet 7 Temmuz 1919'da çöktü. Macaristan Kızıl ordusu Çekler'i yenemeyince burası Çek ordusunun eline geçti. Ve ilk iş olarak bu devleti yıktı. Macaristan'a Bununla birlikte Slovakya'da bulunan komünist yapıda yıkıldı. Devletin başkanı Antonín Janousek Macaristan'a kaçtı. Ancak bu devlet kısa bir süre yıkılmasının ardından Çekoslovakya'ya iade edildi. Buradan da Sovyetler Birliği'ne sığındı.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Terör (Macaristan)</span>

Kızıl Terör, 1919'da kurulan Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'nin dört ay süren rejiminde antikomünist kişilere uygulanan kızıl terör. Sovyet Rusya'da uygulanan Kızıl Teröre hem amaç hem de etki bakımımdan benzerliği nedeniyle o aynı ad ile anıldı. Kısa bir süre sonra tıpkı Sovyet Rusya'da olduğu gibi komünistlere karşı Beyaz Terör izledi.

<span class="mw-page-title-main">Prekmurje Cumhuriyeti</span>

Prekmurje Cumhuriyeti, Prekmurje kentinde kurulmuş kuzeyinde Avusturya, doğusunda Macaristan ve güneybatısında Yugoslavya Krallığı olan tanınmamamış devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti</span>

Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti, genellikle halk arasında Birinci Cumhuriyet olarak anılır, 1918'den 1938'e kadar var olan etnik Çekler ve Slovakların oluşan ilk Çekoslovak devletiydi. Ülke genellikle Çek ve Slovakya'nın bir bileşimi olan Çekoslovakya olarak adlandırılıyordu; halefi devletler için yavaş yavaş en yaygın kullanılan isim haline geldi. Devlet, eskiden Avusturya ve Macar topraklarından farklı yönetim sistemlerini miras alan eski Avusturya-Macaristan topraklarından oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti</span>

İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti, 30 Eylül 1938 ile 15 Mart 1939 arasında 169 gün yaşadı. Bohemya, Moravya, Silezya, Karpat Rutenya ve Slovakya'nın özerk bölgelerinden oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Karpat-Ukrayna</span>

Karpat-Ukrayna, Aralık 1938'de Altkarpat-Rus olarak adlandırılarak oluşturulan İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'nde özerk bir bölgeydi. Tam idari ve siyasi özerklik, 22 Kasım 1938 tarihli Anayasa kanunuyla onaylandı. 20 yıl önce, tarihsel olarak Macaristan'a ait olan bölge, 1920 Trianon Antlaşması ile Macaristan Krallığı'ndan ayrılarak yeni oluşturulan Çekoslovakya'ya bağlandı ve Macaristan, tarihsel sınırlarını geri getirmenin şiddet içermeyen bir yolu ve Trianon Antlaşması'nın revizyonunun yolunu arıyordu. 2 Kasım 1938'de Birinci Viyana Ödülü, Çekoslovakya'dan, çoğunlukla Macar nüfuslu güney Karpat Rusları da dahil olmak üzere bölgeleri ayırdı ve onları Macaristan'a geri verdi. Ancak İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'nin dağılmasından sonra, 15 Mart 1939'da, Karpat-Ukrayna'yı temsilen Avgustyn Voloshyn Hitler'e tanınma ve destek için bizzat başvururken, aynı zamanda Karpat-Ukrayna bağımsızlığını ilan etti. Nazi Almanyası cevap vermedi ve kısa ömürlü devlet, 18 Mart 1939'a kadar tüm yerel direnişi ezen Macaristan tarafından işgal edildi.

<span class="mw-page-title-main">Slovak-Macar Savaşı</span>

Slovak-Macar Savaşı veya Küçük Savaş, 23 Mart - 31 Mart 1939 tarihleri arasında Doğu Slovakya'da Birinci Slovak Cumhuriyeti ile Macaristan arasında yapılan bir savaştı.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Slovakya, Nazi Almanyası'nın bağımlı bir devleti ve Mihver devletlerinin bir üyesiydi. Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa katıldı ve Yahudi nüfusunun çoğunu sınır dışı etti.

1918 ile 1920 yılları arasında Macaristan'da bir devrimler ve müdahaleler dönemi yaşandı. Macaristan Demokratik Cumhuriyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda 1918'de Yıldızpatı Devrimi sırasında Mihály Károlyi tarafından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yıkıntılarından kuruldu. 1919'da cumhuriyet başka bir devrimle devrildi ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti kuruldu. Çözülmemiş çatışmalar, 1919'da Macaristan ile komşu devletler arasında savaşlara yol açtı. Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, Romanya işgalinden sonra sona erdi. Versay'daki 1920 Trianon Antlaşması, Macaristan Krallığı'nı yarattı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.