İçeriğe atla

Macadamia tetraphylla


Macadamia tetraphylla (Makademya tetraphylla)
Macadamia tetraphylla ağaç yaprakları ve meyveleri
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Takım: Proteales
Familya: Proteaceae
Cins: Macadamia
Tür: ''Macadamia tetraphylla''
İkili adlandırma
''Macadamia tetraphylla''
L.A.S.Johnson
Macadamia tetraphylla pembe çiçekleri

Macadamia tetraphylla Proteaceae ailesinden güney Queensland ve kuzey New South Wales-Avustralya'ya özgü bir ağaçtır. Macadamia Nut (Makademya Fındığı), Bauple Nut, Prickly Macadamia, Queensland Nut, Rough-shelled Bush Nut veya Rough-shelled Queensland Nut(Sert Kabuklu Queensland Fındığı) olarak da bilinir.

Bu tür yoğun yapraklı ve 18 metre yüksekliğe ulaşır. Dişli kenarları olan yapraklar, 7 ile 25 cm arası uzunluğundadır. Uzun, krem pembeden mora kayan çiçekleri, odunsu, yuvarlak 2–3 cm çapında ve yenilebilir tohumlu meyveleri içerir.[1]

Macadamia, Meksika'ya giren ve Michoacán,Jalisco eyaletlerinden yetiştirilen bu ürün ve Meksika marketlerinde önemli bir ihracat girdisi olmuştur.[2] Hawaii bu bitkinin en büyük üreticilerindendir.

Makademya'nın bu türü sert, daha kalın ve zor kırılır kabuklu ama tatlı meyveleri ve 4'lü yapıdaki yapraklarıyla, bütün yapraklı ve biraz daha az tatlı meyveli ama daha ince kabuklu ve çok az daha büyük integratifolia ve 3'lü yapıdaki yaprakları, küçük ve acı tatlı meyveleri bulunan ternifolia türünden[3][4] ayrılır. İntegratifolia türünden çok olmasa da biraz daha fazla soğuğa dayanıklı bir tür olup Avustralya'da integratifolia türüne oranla biraz daha güneye yayılım göstermektedir.

İlk Modern Anavatanı Avustralya Olan Tarım Ürünü

Macadamia tetraphylla ilk Avustralya'nın avrupalılarca ticari ürün olarak yetiştirilen doğal. İlk ticari Makademya çiftliği 1880'de Rous Mill'de, Lismore'dan 12 km uzakta, Charles Staff tarafından yapıldı ve ağaçların hepsi M. tetraphylla idi.[5] Buradaki bitkiler sonrasında 20.yüzyılda modern varyeteler için anaç olarak kullanıldı. Bu orijinal çiftlik sonrasında temizlenip 1990'larda modern aşılanmış varyetelerle ağaçlar değiştirildi. Tetraphylla türü, sürekli olarak daha zor kırılır ve kalın kabukları nedeniyle kültüre alınıp, anaç olarak integratifolia türü için veya bu türle çaprazlanıp hibrit türler yaratılması için kullanılması, çevre ve orman talanı nedeniyle doğal yabani ortamında tehdit altındadır.

Tıbbi yararları

Macadamia tetraphylla çiçekleri & dalları

Pek çok kabuklu yemiş türü ve zeytin gibi diğer yemişler gibi Makademya tekli doymamış yağlar yönünden çok zengindir. (yaklaşık %86 oranında). Tekli doymamış yağlar kandaki kolestrolün düşürülmesine yardımcıdır.[6]

Bununla birlikte cilt bakımı için kullanılan macadamia yağı yaklaşık %22 Omega 7 palmitoleic asit içerdiğinden dolayı değerlidir[7] Bu asit mink yağında da %17 oranında bulunup, makademya onun botanik bir alternatifidir. Mink yağına nazaran daha fazla deri bakımını sağlayan palmitoleic asit içermesi ve üzerine Macadamia'nın yüksek antioksidan özelliği onun özellikle cilt bakımı için kozmetikte yoğun talep görmesine yol açmıştır. Fakat pek çok tohumun yaptığı gibi Makademya'da insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir.

Bu reaksiyonlar dudaklarda şişme, boyunda aşırı derece kaşıntı gibi semptomlar ve anafilaksi şeklinde olur. Bu sebeple özellikle bu tohumları hiç tüketmemiş çocuk ve yetişkinlerinde kullanımında dikkat etmesi gerekir.

Kaynakça

  1. ^ "Rough-shelled Bush Nut - profile". Department of Environment & Climate Change NSW. 10 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2008. 
  2. ^ Marisela Taboada & Rogelio Oliver Guadarrama. 2004. Cultivos alternativos en México. Universidad Autónoma del Estado de Morelos. Centro de Investigaciones Biológicas. AGT Editor S.A. Mexico City, Mexico. ISBN 968-463-120-0
  3. ^ http://www.mnmsnuthouse.com/yahoo_site_admin/assets/docs/themacadamiastory.287114127.html []
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2013. 
  5. ^ Power, J., Macadamia Power in a Nutshell, 1982, ISBN 0-9592892-0-8, p. 13.
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2013. 
  7. ^ (Almanca)/(İngilizce) [1] 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Federal Research Centre for Nutrition and Food (Bundesforschungsanstalt für Ernährung und Lebensmittel (BfEL)).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ceviz</span> bitki cinsi

Ceviz, Juglandaceae (cevizgiller) familyasının Juglans cinsinden, tek tüysü yaprakları karşılıklı dizilmiş ve aromatik kokulu ağaç türlerinin ve bu ağaçların meyvelerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Vişne</span> meyve

Vişne, gülgiller (Rosaceae) familyasından kiraza benzeyen ve tadı kiraz tadından daha ekşi olan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Meyve</span> çiğ halde yenilebilir gıda

Botanikte meyve çiçeklenmeden sonra yumurtalıktan oluşan, çiçekli bitkilerde tohum taşıyan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zeytinyağı</span> bitkisel sıvı yağ

Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesinden elde edilen yeşilimsi-sarımtırak renkte sıvı bir yağdır.

<span class="mw-page-title-main">Papağan</span>

Papağanlar, Psittaciformes takımını oluşturan kıvrık gagalı, etli ve kalın dilli, parlak tüylü, sıcak yerlerde yaşayan kuşlardır. Ayrıca bu kuşların bazı türleri söylediğiniz bazı şeyleri tekrar edebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Badem</span>

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Antep fıstığı</span> kabuklu bir meyve, bu meyvenin çekirdeği ve ağacı

Antep fıstığı, sakız ağacıgiller (Anacardiaceae) familyasından yenebilen kabuklu bir meyve, bu meyvenin çekirdeği ve ağacıdır. Bazı yörelerde Şam fıstığı olarak da bilinir. Antep fıstığı ağacından yetişir, yağlı, ince kabukludur. Tatlıcılık ve yiyecek sektöründe kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Avokado</span> bir tür ağaç ve onun meyveleri

Avokado, anavatanı Orta Meksika olan çiçekli bitkiler sınıfından tarçın ve kafur ağacını da içine alan defnegiller familyasına ait bir ağaç ve bu ağacın meyvelerinin adıdır. Timsah armudu da denen avokado meyveleri, küre biçiminde, oval, elips ya da armut gibi eriksi tipli yeşil, kırmızı ya da erguvani renktedir. Eti krem sarı ya da beyazımsıdır. Ağaçlar ancak kısmen kendine verimlidir. Taze olarak tüketilir, ayrıca yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Çok besleyicidir. Tropik iklime sahip bölgeler yanında, subtropikal iklime, don fazla olmaması kaydıyla Akdeniz iklimine sahip çeşitli bölgelerde de yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Karabiber</span>

Karabiber, çiçekli bitkilerden Piperaceae familyasına ait Piper nigrum bitkisinin meyvelerinin kurutulup, baharat şeklinde kullanılmasıyla elde edilen toz şeklidir. Beyaz biber, yeşil biber gibi çeşitleri de vardır. Kökeni Hindistan olmasına karşılık, tüm sıcak iklimlerde yetiştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kiraz eriği</span>

Kiraz eriği, gülgiller (Rosaceae) familyasından Doğu Avrupa, Güneybatı ve Orta Asya'ya özgü bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Hikori</span>

Hikori, Juglandaceae (cevizgiller) familyasından Carya cinsinden Kuzey Amerika ve Doğu Asya kökenli ağaç türlerinin ortak adı. 17-19 kadar türü içeren yaprakları döken bu cinsin üyelerinin büyük kabuklu meyvesi ve tüysü yaprakları vardır. Ortalama 30 m yüksekliğe çıkabilen ve uzun ana köklere sahip ağaçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Mango</span>

Mango, kapalı tohumlulardan Anacardiaceae familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçlarının verdiği etli meyveye denir. Bu meyve, anavatanı olan Hindistan'dan dünyaya yayılmıştır.

<i>Poncirus trifoliata</i>

Poncirus trifoliata,, Sedef otugiller (Rutaceae) ailesinden Citrus ailesi ile yakından ilişkili ve hatta kimi kaynaklarca bu aile içinde gösterilen bir turunçgil cinsidir.

<i>Macadamia</i>

Macadamia, Güney Afrika ve Endonezya ile Avustralya'nın bazı bölgelerinde yetişen çiçekli bitkilerden Proteaceae familyasından 4 türünü kapsayan bir ağaç cinsidir. Bu cins adını meslektaşı Botanist Ferdinand Von Mueller ile birlikte bu cinsi ilk olarak tanımlayan John Macadam'dan alır. Aborjinler ve yerli Avustralyalılar arasında ise gyndl, jindilli ve boombera gibi adlarla anılır.

<i>Macadamia integrifolia</i> Proteaceae ailesinden, Queensland, Avustralyaya özgü bir ağaç

Macadamia integrifolia Proteaceae familyasına bağlı, Queensland, Avustralya'ya özgü bir ağaç türüdür. Yaprakları 20 cm uzunluğa ve 10 cm genişliğe varabilen basit, parlak ve kenarları dalga şeklindedir. Beyaz veya pembe çiçeklerini yenebilen 2. ila 3,5 cm çapında, yuvarlak, odunumsu meyveleri izler.Hargreaves, Dorothy; Hargreaves, Bob (1964). Tropical Trees of Hawaii. Kailua, Hawaii: Hargreaves. s. 40.</ref>

<i>Macadamia ternifolia</i>

Macadamia ternifolia. Macadamia cinsin Avustralya, Queensland bölgesinde yetişen bir üyesidir. Ağaç olarak integratifiolia'yı andırsa da 3 lü yapıdaki yaprakları ve daha küçük ve acı tadlı yenilemeyen ancak aborjinlerin yöntemleri ile kaynatılıp yenilebilen meyveleri ve daha bodur boyuyla Macadamia integrifolia türünden ayrılır.

Brezilya fındığı veya Brezilya cevizi, Lecythidaceae familyasından bir Güney Amerika ağacına ve ağacın ticari olarak hasat edilen yenilebilir tohumlarına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya uçan sincabı</span>

Sibirya uçan sincabı, batıda Baltık Denizi'nden doğuda Pasifik kıyısına kadar uzanan bir dağılışa sahip bir Eski Dünya uçan sincabıdır. Avrupa'da bulunan tek uçan sincap türüdür. Avrupa Birliği'ndeki 27 ülke arasından yalnızca Estonya, Finlandiya ve Letonya'da bulunan Sibirya uçan sincapları Avrupa Birliği içinde savunmasız kabul edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.