İçeriğe atla

MacTutor Matematik Tarihi Arşivi

MacTutor Matematik Tarihi Arşivi
SahipSt. Andrews Üniversitesi
OluşturanJohn O'Connor & Edmund Robertson
URLmathshistory.st-andrews.ac.uk
Kullanılabilir dil(ler)İngilizce
Geçerli durumAktif

MacTutor Matematik Tarihi arşivi, John J. O'Connor ve Edmund F. Robertson tarafından sağlanan ve İskoçya'daki St Andrews Üniversitesi tarafından barındırılan bir web sitesidir. Birçok tarihsel ve çağdaş matematikçi hakkında ayrıntılı biyografilerin yanı sıra ünlü eğriler ve Matematik tarihindeki çeşitli konular hakkında bilgiler içerir.

Matematik Tarihi arşivi, aynı yazarların HyperCard veri tabanı olan Matematiksel MacTutor sisteminin[1] bir sonucuydu ve yazarlara 1994'te Avrupa Akademik Yazılım ödülünü kazandırdı. Aynı yıl web sitelerini kurdular. (Şubat 2021 (Şubat 2021) itibarıyla) yaklaşık 3000 matematikçi ve bilim insanının biyografilerini ve 2000 sayfadan fazla deneme ve destekleyici materyalleri içeren ücretsiz bir çevrimiçi kaynaktır.[2][3]

2015 yılında O'Connor ve Robertson, çalışmaları için Londra Matematik Derneği'nin Hirst Ödülü'nü kazandı.[2][4] Hirst Ödülü için yapılan alıntı arşivi "matematik tarihinde en yaygın kullanılan ve etkili web tabanlı kaynak" olarak adlandırılır.[4]

İçerik

Çok iyi organize edilmiş bir sitedir, esas olarak yaklaşık 3000 matematikçi ve bilim insanı şahsiyetin, genellikle çok doğru ve eksiksiz bir biyografi koleksiyonundan oluşmaktadır. Bunlardan 140'tan fazlası Kadın Matematikçilere ait biyografilerdir. Biyografilere çeşitli şekillerde erişilebilir:

  • alfabetik bir listeden,
  • 2016 itibarıyla eski Mısırdan 1960'lara kadar olan dönemi kapsayan 37 sayfa halinde düzenlenmiş ve yaklaşık 800 olayı bildiren bir kronolojiden,
  • çok etkili zaman çizelgeleri ile,
  • karakterlerin doğum yerlerini gösteren ve uygun bağlantılar aracılığıyla biyografilerine bakmanıza izin veren etkileşimli haritalardan
  • SWISH adlı bir iç arama motoru kullanarak.

Bu biyografik koleksiyona (Vikipedi makalelerinde de çokça alıntılanmıştır), diğer ilginç, yararlı ve genel olarak güvenilir bilgi koleksiyonları eklenmiştir.

Biyografik koleksiyona eklenecek bu bölümlerden ilki, 60'ın üzerinde ünlü matematiksel eğriye adanmıştır. Her bir eğri veya eğri ailesi, en az bir grafik, ifade ve diğer ilişkili eğrilere referanslar içeren bir sayfada işlenir. Farklı parametre değerlerine karşılık gelen değişkenleri etkileşimli olarak incelemenizi sağlayan birkaç Java uygulaması da vardır.

Matematiksel nesneler, teoriler, problemler, dönemler, ülkeler, matematik tarihi ve bazı özel konular üzerine 100'den fazla tarihi makale dizisi oldukça önemlidir. Bu makaleler aynı zamanda biyografilere erişimi de kolaylaştırır. Bu sayfalar için MacTutor tarihsel sayfalarının KWIC (KeyWord In Context) dizinine bakın.

Zamanla eklenen bir başka ilginç bölüm ise 90'dan fazla matematik topluluğuna adanmış, alfabetik ve kronolojik bir listeden erişilebilen makalelerden oluşuyor (ikincisinden ilk ikisi Platon Akademisi ve Akademi dei Lincei'dir).

Bir bölüm, karakterlerden başlayarak (yaklaşık 300) veya bir arama alanına bir kelime veya kelime öbeği girerek bunları tanımlamanıza izin veren alıntılara ayrılmıştır.

Diğer bölümler, Paris sokakları ve kraterler ve matematikçilere adanmış diğer aycık yapıları gibi ilginç konuları kapsıyor.

Her makale (mümkün olduğunca) kişi hakkında doğum ve ölüm tarihi, bir portre, ayrıntılı bir biyografi ve bilim insanının temel başarıları dahil olmak üzere temel bilgileri içerir. Makaleye ayrıca bir bibliyografik liste, bu matematikçinin çalışmaları hakkında makaleler, ek bağlantılar içerir.[5]

Matematik tarihi ile ilgili bilgiler matematiğin farklı kültürlerdeki tarihini ve matematiğin farklı bölümlerinin tarihini içeren İngilizce olarak Tarih Konuları Dizini başlıklı ayrı bir bölümde yer almaktadır. 2016 itibarıyla Babil, Mısır, Yunanistan, Hindistan, Arap dünyası, Amerika, İskoçya'da ve ayrıca Maya matematiğinde matematik tarihi ile ilgili bölümler bulunmaktadır. Bölüm indeksindeki matematiğin çeşitli bölümleri arasında cebir, analiz, geometri ve topoloji, sayılar ve sayılar teorisi, matematiksel fizik, matematiksel astronomi, matematik eğitimi ve bölümleri yer almaktadır.[5] Ek olarak, matematik tarihi ile ilgili makale, özellikle araştırma ve matematikle ilgili politik konular ve çatışmalarla da ilgilenir.[4]

Arşiv, sürekli güncellenmeye devam etmekte olup yakın zamanda yapılan değişiklikler Son Değişiklikler (Recent Changes) sayfasında görüntülenebilmektedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ L. D. Steele. "MacTutor History of Mathematics Archive". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Review and description of the MacTutor at the CM magazine (Volume III Number 17 April 25, 1997) 
  2. ^ a b Colm, Card (19 Temmuz 2015), "MacTutor History of Mathematics website creators honoured by LMS", The Aperiodical, 20 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Şubat 2021 .
  3. ^ "MacTutor History of Mathematics Archive". School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  4. ^ a b c London Mathematical Society Hirst Prize and Lectureship, University of St Andrews, School of Mathematics and Statistics, 3 Temmuz 2015, 11 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Şubat 2021 .
  5. ^ a b Barnabas Hughes. "St. Andrews History of Mathematics Archive". Mathematical Association of America. 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 

Dış bağlantılar

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Paul Erdős</span> Macar matematikçi (1913-1996)

Paul Erdős, Macar matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Matematikçi</span> matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişi

Bir matematikçi, genellikle matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişidir. Matematikçiler sayılar, veriler, miktar, yapı, alan, modeller ve değişimle ilgilenirler.

Kâşî ya da tam künyesiyle Gıyâsüddîn Cemşîd bin Mes'ûd el-Kâşî 14. yüzyılın son yarısında, Kaşan'da doğmuş hekim, matematikçi ve gökbilimcidir.

<span class="mw-page-title-main">George David Birkhoff</span> Amerikalı matematikçi (1884 – 1944)

George David Birkhoff en çok, şu anda ergodik teorem olarak adlandırılan şeyle tanınan Amerikalı matematikçi. Birkhoff, döneminde Amerikan matematiğinin en önemli liderlerinden biriydi ve yaşadığı süre boyunca birçok kişi tarafından önde gelen Amerikalı bir matematikçi olarak kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Graham Higman</span>

Graham Higman FRS İngiliz matematikçilerini yönetirdi. Grup kuramı katkılarıyla bilinirdi.

<span class="mw-page-title-main">Vito Volterra</span>

Vita Volterra, İtalyan fizikçi ve matematikçi. Matematiksel biyoloji ve integral denklemleri konularında çalışmalarda bulunan Volterra, fonksiyonel analizi bulan isimler arasında yer almaktadır.

Zenodorus çevresi sabit olan bir şeklin alanını ve sabit yüzeyli katı bir cismin hacmini inceleyen eski bir Yunan matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam matematiği</span> yaklaşık 622 ile 1600 yılları arasında İslam medeniyeti altında korunan ve geliştirilen matematiğin bütünü

İslam'ın Altın Çağı'nda matematik, özellikle 9. ve 10. yüzyıllarda, Yunan matematiği ve Hint matematiği üzerine inşa edilmiştir. Ondalık basamak-değer sisteminin ondalık kesirleri içerecek şekilde tam olarak geliştirilmesi, ilk sistematik cebir çalışması (Hârizmî tarafından yazılan Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap adlı eser ve geometri ve trigonometride önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Richard von Mises</span>

Richard Edler von Mises, Katı cisimlerin mekaniği, Akışkanlar mekaniği, Aerodinamik, Havacılık ve uzay mühendisliği, İstatistik ve Olasılık teorisi üzerinde çalışan Avusturyalı bir bilim insanı ve matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Øystein Ore</span>

Øystein Ore halka teorisi, Galois bağlantıları, çizge teorisi ve matematik tarihi konularında yaptığı çalışmalarla bilinen Norveçli matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Tullio Levi-Civita</span> İtalyan matematikçi ve fizikçi (1873–1941)

Tullio Levi-Civita, ForMemRS, İtalyanca telaffuz: [ˈtulljo ˈlɛːvi ˈtʃiːvita]; 29 Mart 1873 - 29 Aralık 1941), mutlak diferansiyel hesap üzerine çalışmaları ve görelilik teorisine uygulamaları ile ünlü, ancak diğer alanlarda da önemli katkılarda bulunan İtalyan bir matematikçidir. Tensör hesabının mucidi Gregorio Ricci-Curbastro'nun öğrencisi idi. Çalışmaları hem saf hem de uygulamalı matematik, gök mekaniği, analitik mekanik ve hidrodinamik konularında temel makaleler içeriyordu.

İskenderiyeli Pandrosion MS 4. yüzyılda İskenderiye'de yaşamış olan bir matematikçiydi, İskenderiyeli Pappus'un Matematik Koleksiyonu’nda (Mathematical Collection) kendisinden bahsedilmekte olup küpü ikiye katlama için yaklaşık bir yöntem geliştirmesiyle tanındı. Konuyla ilgili anlaşmazlıklar olsa da, birçok güncel bilim insanı tarafından Pandrosion'un kadın olduğuna inanılmaktadır. Eğer öyleyse kendisi, matematiğe Hypatia'dan daha erken bir dönemde katkıda bulunmuş bir kadın olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas L. Heath</span> İngiliz memur, matematikçi ve klasikçi (1861–1940)

Sör Thomas Little Heath bir İngiliz devlet memuru, matematikçi, klasikçi bilim insanı, eski Yunan matematik tarihçisi, çevirmen ve dağcıydı. Clifton Koleji'nde eğitim gördü. Heath İskenderiyeli Öklid'in, Pergalı Apollonius'un, Samoslu Aristarkos'un ve Syracuse'li Arşimet'in eserlerini İngilizceye çevirdi.

John Joseph O'Connor, 31 Temmuz 1945'te Luton, Birleşik Krallık'ta doğdu. İngiltere'de University of St Andrews'da profesör olarak görev yapmış olan bir İngiliz matematikçidir. St Andrews'de kırk yıl geçirdikten sonra 2010 yılında görevinden emekli olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Edinburgh Matematik Derneği</span>

Edinburgh Matematik Topluluğu, Edinburgh Matematik Derneği veya Edinburgh Mathematical Society İskoçya'daki akademisyenler için matematiksel bir topluluktur.

Edmund Frederick Robertson, St Andrews Üniversitesi'nde saf matematik profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ahmes</span>

Ahmes, On Beşinci Hanedanlığın sonuna ve On Sekizinci Hanedanlığın başlangıcına doğru yaşayan bir eski Mısırlı katipti. Yaklaşık olarak MÖ. 1620'de Mısır'da doğdu ve MÖ. 1660 civarında Mısır'da öldü. Yaklaşık MÖ 1550'ye tarihlenen eski Mısır matematiğinin bir eseri olan Rhind Matematik Papirüsü'nü kopyaladı; adı bilinen matematiğe en erken katkıda bulunan kişidir. Aynı zamanda kesirleri kullanan ilk matematikçidir. Ahmes, eserin yazarı değil, sadece katip (yazman) olduğunu iddia etti. İçeriğin MÖ 2000 yıllarından daha eski bir belgeden geldiğini iddia etti.

<span class="mw-page-title-main">Émile Picard</span> Fransız matematikçi (1856 – 1941)

Charles Émile Picard, Fransız matematikçi. 1924'te Académie française'in 1. koltuğunu işgal eden on beşinci üye seçildi

<span class="mw-page-title-main">Florian Cajori</span> Amerikalı matematikçi (1859 – 1930)

Florian Cajori İsviçreli-Amerikalı bir matematik tarihçisiydi.

<span class="mw-page-title-main">W. W. Rouse Ball</span> İngiliz matematikçi, bilim tarihçisi ve avukat (1850–1925)

Walter William Rouse Ball, W. W. Rouse Ball olarak da bilinir, İngiliz matematikçi, avukat ve 1878'den 1905'e kadar Trinity College, Cambridge'de öğretim üyesiydi. Aynı zamanda amatör bir sihirbazdı ve 1919'da dünyanın en eski sihir topluluklarından biri olan Cambridge Pentacle Club'ın kurucu başkanıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.