MKUltra
MKUltra projesi ya da MK-Ultra, CIA tarafından; insan denekler üzerinde yapılan, bazıları yasa dışı bir dizi deneyden oluşan projeye verilen kod ad. Projenin sorumlusu CIA'nın Bilimsel İstihbarat Bölümü idi. 1940'ların ortalarında başlayan çalışmalar, ilk kez 1953 yılında resmi olarak onaylandı, 1964 yılında bu alana olan ilgi çeşitli sebeplerden dolayı azaldı, 1967 yılında da proje tamamen yürürlükten kaldırıldı.[1] Program özellikle ahlaki yönden tartışmalara yol açtı.[2][3][4] Zira programda, deneyler için gönüllü olmamış bazı ABD ve Kanada vatandaşları da kullanıldı.[5][6][7][8] MKUltra, insanların; hipnotizasyon, duygusal yoksunlukta bırakma ve uyuşturucu madde kullandırtma gibi yöntemlerle karşısındakinin istediğini yapıp yapmayacağını ve sorgu sırasında daha kolay bilgi verip vermeyeceğini ölçmeyi amaçlıyordu. Başta LSD olmak üzere birden fazla kimyasal maddeyle yapılabilen bu deney, sözlü taciz veya cinsel taciz de eklenerek CIA tarafından sorgu sırasında bir işkence yöntemi olarak da kullanıldı.[9]
MKUltra projesi 44 kolej ve üniversitenin yanı sıra hastaneler, hapishaneler ve ilaç şirketleri de dahil olmak üzere 80 kurumun katkısıyla yürütüldü. CIA kendisine verilen ödeneğin %6'sını uzun yıllar boyunca MKUltra projesine ayırdı.[10][11][12]
MKUltra projesi 1975 yılında ABD Kongresi'nin Kilise Komitesi ve Geral Ford komisyonu tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde CIA'nın aktivitelerini denetlemek ve kamunun dikkatine sunmak amacıyla başlatılan soruşturmada incelemeye alındı. Soruşturma, CIA müdürü Richard Helms'in 1973'te MKUltra projesiyle ilgili bütün raporlarının yok edilmesini emretmesi nedeniyle büyük oranda tanıkların yeminli ifadelerine dayanmak zorunda kaldı. Richard Helms'in yok etme emrinden çok az sayıda belge kurtuldu.[13]
2001 yılının Temmuz ayında MKUltra'ya bağlı yan projeler de resmen iptal edildi ve MKUltra projesi ile ilgili 20.000 belgeden geriye kalan imha edilmemiş belgeler devlet sırrı olmaktan çıkarılarak kamuoyuyla paylaşıldı.[6]
Projenin arka yüzü
Prekürsör deneyleri
MKUltra programı 1945 yılında başladı ve bu konuyla ilgili Joint Intelligence Objectives Agency (Ortak İstihbarat Ajansı) kuruldu, bu kuruma doğrudan yetki verildi. Çalışılan bazı bilim adamları işkence ve beyin yıkama olarak tanımlanan suçlardan, bazıları da Savaş suçu işlemek ve Nazilik suçuyla yargılanmıştır.[14][15]
Ayrıca bakınız
- Kuzey Kore'deki insan deneyleri
- ABD'deki etik olmayan insan deneyleri
- Nazi insan deneyleri
- Sovyet Gizli Servisi'nin zehir laboratuvarı
- 731. Birim
- Kategori: CIA operasyonları
- COINTELPRO
- Dormouse operasyonu
- MKCHICKWIT projesi
- MKOFTEN projesi
- Diğer Konular
Kaynakça
- ^ Jo Thomas (3 Eylül 1977). "C.I.A Says It Found More Secret Papers on Behavior Control: Senate Panel Puts Off Hearing to Study Data Dozen Witnesses Said To Have Misled Inquiry C.I.A. Tells Of Finding Secret Data". New York Times.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Richelson, JT (ed.) (10 Eylül 2001). "Science, Technology and the CIA: A National Security Archive Electronic Briefing Book". George Washington University. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2009.
- ^ a b "Project MKUltra, the CIA's Program of Research into Behavioral Modification. Joint Hearing before the Select Committee on Intelligence and the Subcommittee on Health and Scientific Research of the Committee on Human Resources, United State Senate, Ninety-Fifth Congress, First Session" (PDF). U.S. Government Printing Office (copy hosted at the New York Times website). 8 Ağustos 1977. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.
- ^ "Chapter 3, part 4: Supreme Court Dissents Invoke the Nuremberg Code: CIA and DOD Human Subjects Research Scandals". Advisory Committee on Human Radiation Experiments Final Report. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2005.
- ^ "The Select Committee to Study Governmental Operations with Respect to Intelligence Activities, Foreign and Military Intelligence". Church Committee report, no. 94-755, 94th Cong., 2d Sess. Washington.: United States Congress. 1976. s. 392. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Dick Russell (2008). On the trail of the JFK assassins. Skyhorse Publishing. s. 273. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Nicholas M Horrock (4 Ağustos 1977). "80 Institutions Used in C.I.A. Mind Studies: Admiral Turner Tells Senators of Behavior Control Research Bars Drug Testing Now". New York Times.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). The New York Times. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ The Rough Guide to Conspiracy Theories by James McConnachie, Robin Tudge 192
- ^ "An Interview with Richard Helms". Central Intelligence Agency. 8 Mayıs 2007. 12 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2008.
- ^ Walker, Andrew (21 Kasım 2005). "UK | Magazine | Project Paperclip: Dark side of the Moon". BBC News. 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
- ^ "Jewish Law - Articles ("The Ethics Of Using Medical Data From Nazi Experiments")". Jlaw.com. 25 Eylül 1946. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
Belgeler
- "U.S. Congress: The Select Committee to Study Governmental Operations with Respect to Intelligence Activities, Foreign and Military Intelligence (Church Committee report), report no. 94-755, 94th Cong., 2d Sess. (Washington, D.C.: GPO, 1976), 394". 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- "U.S. Senate: Joint Hearing before The Select Committee on Intelligence and The Subcommittee on Health and Scientific Research of the Committee on Human Resources, 95th Cong., 1st Sess. August 3, 1977". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- "The Search for the "Manchurian Candidate": The CIA and Mind Control: The Secret History of the Behavioral Sciences". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
