MEB 100 temel eser listesi (ilköğretim)

İlköğretim Okullarında Okutulacak 100 Temel Eser, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığının ilköğretim kurumlarındaki öğrencilere hem Türkçe dersi müfredatı ile ilişkilendirilerek okutulması hem de boş zamanlarını değerlendirmek üzere öncelikle başvurabilecekleri kaynak eserler olarak tavsiye edilmesi için 2005 yılında yayımladığı bir edebi eser listesidir.^[1]

Yaklaşık bir yılda hazırlanan bu liste, Millî Eğitim Bakanı Doç. Dr. Hüseyin Çelik tarafından 15 Temmuz 2005'te kamuya açıklanmış, 4 Ağustos 2005'te yayımlanan bir genelgeyle de 81 ilin valiliklerine duyurulmuştur.^[1][2][3]

Esasen 5, 6, 7 ve 8. sınıflara yönelik olarak ve "Türk edebiyatı", "Hazırlatılacak eserler" ve "Dünya edebiyatı" başlıkları altında derlenmiş olan kitapların seçiminde, aynı bakanlığın ortaöğretim için yapmış ve 19 Ağustos 2004'te bir genelgeyle kamuya duyurmuş olduğu 100 Temel Eser çalışmasında olduğu gibi, tartışma konusu olmaması için "Türk Edebiyatı" başlığı altında yaşayan yazarların eserlerine yer verilmemiştir.^[1][2][3] Ayrıca, kamuya ilk açıklanan listede sonradan değişikliğe gidilmiştir.^[4]* "Dünya Edebiyatı" kitapları arasında yer alan, Antoine de Saint-Exupery'nin Küçük Prens ve "Türk Edebiyatı" kitapları arasında yer alan ve İbrahim Zeki Burdurlu'nun listede yer alan iki eserinden biri olan Anılardan Öyküler çıkarılmıştır. Çıkarılanların yerine, "Mehmet Âkif Ersoy’dan Seçmeler" ve "Necip Fazıl Kısakürek’ten Seçmeler" adlı eserler eklenmiştir.

• "Türk Edebiyatı" kitapları arasında yer alan Barbaros Hayreddin Geliyor adlı kitap, 2012 yılında bir Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenin başvurusu değerlendirilerek "müstehcen ifadelerin yer aldığı, çocukları şiddete özendirdiği" gerekçesiyle 2012'de listeden çıkarılmıştır.^[5]* "Türk Edebiyatı" kitapları arasında yer alan Yonca Kız adlı kitap, Edirne Roman Eğitim Gönüllüleri Derneğinin de içinde yer aldığı Sivil Toplum Kamu Diyalog grubunun girişimleriyle,^[6][7] içeriğinde öğrenci seviyesine uygun olmayan davranış ve olumsuz ifadelerin yer aldığı gerekçesiyle listeden çıkarılmıştır.

MEB'in ücretsiz dağıtmayacağı ve piyasadan temin edilecek olan İlköğretim Okullarında Okutulacak 100 Temel Eser'in kamuya açıklanmasının ardından, eserlerin listeye dahil edilme kriterleri, dahil edilen ve ilköğretime yönelik olarak hazırlanan (çeviri vb.) eserlerin nitelikleri vb. konularda çeşitli tartışmalar yaşanmış ve yaşanmaktadır. Bunlar şöyle özetlenebilir:

• Listedeki eserleri çok sayıda yayınevinin hazırlaması ve piyasaya sürmesiyle birlikte, standart olmayan içeriğe sahip çok sayıda sürümün ortaya çıkması ve bunlardan

• çeviri eserlerde eksiltme, indirgeme ya da ideolojik uyarlama ve/veya söylem bulunabiliyor.^{[8][9][10][11]}::* bilmece, deyim ve mâni içerenlerde ise küfür ve argo kullanılabiliyor olması:^{[12][13][14][15]}* Listenin hazırlanması sırasında, bu çalışma için oluşturulmuş olan kurula MEB tarafında baskı yapıldığına yönelik iddiaların ortaya çıkması:^{[16][17][18][19]}* Listede, "polemik konusu olmaması için", "Türk Edebiyatı" başlığı altında yaşayan yazarların eserlerine yer verilmemesi^[18]

Bu tartışmalara MEB, basın açıklama ve duyurularıyla katılmıştır.^[20][21]

Kamuoyuna ilk açıklandığı haliyle eserlerin listesi şöyledir:

• MEB 100 temel eser listesi (ortaöğretim)

• Hayırlı sabahlar Hans!, Radikal, 19 Ağustos 200615 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• MEB tavsiyeli korsan kitap serisi, Radikal, 27 Mart 20088 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.